De materia medica

Dioscurides Pedianus

Dioscurides Pedianus. De materia medica, Volumes 1-3. Wellmann, Max, editor. Berlin: Weidmann, 1907-1914.

85 μολύβδαινα δέ ἐστιν ἀρίστη ἡ λιθαργυροφανής, ξανθή, ὑποστίλβουσα καὶ κιρρὰ ἐν τῷ λειοτριβεῖσθαι, ἑψηθεῖσά [*](8 SIM. D. eup. I 178 (187) Pl. l. s. 102.) [*](11 SIM. Pl. l. s. 103.) [*](18 SIM. Pl. XXXIV 173 sq. (e S. N.).) [*](18 EXC. Orib. XIII s. v. (μολύβδαινα — δυνάμεσιν); Orib. Syn. II 56 (V 81); Gal. XII 229 (unde Aet. II 65 PA VII 3 s. v.); Ps. Gal. simpl. s. v.) [*](1 θραύσει (καύσει superscr. A2) A post θραύσει dist. Orib. εὐχερῶς (εὐθέως superscr. A2) A 2 θραυόμενον Orib. post τοῦτο add. οἱ μὲν στίβι ADi, superscr. H2 ἔνιοι μὲν E: οἱ di HDi ad πλατυόφθαλμον cf. Pl. l. s. 102. Erot. l. s. χάρβασον Orib.: λάβαρσον LA (corr. A2): larvosom Dl: larbasim Pl. post λάρβ. add. οἱ δὲ γυναικεῖον· οἱ δὲ χαλκιδόνιον Di, mg. add. οἱ δὲ γυναικεῖον, οἱ δὲ χαλκιδόνιον, οἱ δὲ στίβι ἐκάλεσαν H2 4 ἐμπλαστικήν OADi: correxi ex EDlA2 ψυκτικήν, στυπτικήν E 5 ἑλκῶν om. Di καὶ om. Di, delevit E2 6 ῥυπαρῶν PLE ἐπέχει] ἴσχει E 7 δὲ om. E ἐστιν ἐμφερὴς E 8 τὰ κατακαύματα EDi 9 νεαρῷ post καταχρισθὲν coll. QDi, at cf. D. eup. l. s. 10 ἐσχαροῦντα QDi μιγέντος E 11 στέατι] σταιτὶ Orib.E2, at cf. Pl. l. s. 104 quidam non fimo utuntur coquentes, sed adipe. στέαρ hoc loco idem significat ac σταίς, ut recte monet Sar., cf. D. II 158 (224, 11) 12 ἄχρις ἂν QDi: μέχρις Orib.: μέχρι E post ἀνθρακωθῇ c. 8 litt. del. E2 σταῖς Orib.E: στέαρ E2 13 ἀρρενογόνου Orib.E 14 ἐκφυσηθὲν Orib.E 15 πλέον QDi μολιβδοῦται Orib. 16 κεκαυμένος addidi e Dl 17 πλύνουσιν αὐτὸ σκωρίᾳ Orib.E) [*](18 num. cap. ψμθ´ O: ψνε Di: 𝔮β E tit. περὶ μολιβδαίνης QDi μολίβδαινα Orib. EA καλὴ Orib.E ἀρίστη ἐστὶν Di λιθαργυροειδής Orib.E)

57
τε ἐν ἐλαίῳ ἡπατοειδὴς τῷ χρώματι· ἡ δὲ ἀερίζουσα ἢ μολυβδόχρους φαύλη. γεννᾶται δὲ ἐξ ἀργύρου καὶ χρυσοῦ. ἐστι δέ τις καὶ ὀρυκτὴ κατὰ Σεβαστὴν καὶ Κώρυκον εὑρισκομένη, ἧς καὶ αὐτῆς ἐστι βελτίων ἡ μὴ σκωριοειδὴς μηδὲ λιθώδης, ξανθὴ δὲ καὶ στίλβουσα.

δύναμιν δὲ ἔχει ὁμοίαν λιθαργύρῳ καὶ σκωρίᾳ μολύβδου, 2 πλύσιν τε καὶ καῦσιν τὴν αὐτήν. μείγνυται δὲ ἐπιτηδειότερον αὕτη καὶ ταῖς λιπαραῖς καὶ ἀνεπιδέτοις ἐμπλάστροις χρησίμως, οὖσα σαρκωτικὴ καὶ ἀπουλωτική, ταῖς μέντοι σμηκτικαῖς οὐχ ἁρμόζει δυνάμεσιν.

86 ἡ δὲ τοῦ ἀργύρου σκμωρία καλεῖται ἕλκυσμα.

τὴν δʼ αὐτὴν ἔχει τῇ μολυβδαίνῃ δύναμιν, ὅθεν ἐμπλάστροις τε φαιαῖς μείγνυται καὶ ἀπουλωτικαῖς, στυπτικὴ οὖσα καὶ ἐμπλαστική.

87 λιθάργυρος· ἡ μέν τις ἐκ τῆς μολυβδίτιδος καλουμένης ἄμμου γεννᾶται, χωνευομένης ἄχρι τῆς τελείας ἐκπυρώσεως, ἡ [*](11 SIM. Pl. XXXIII 105 (e S. N.).) [*](11 EXC. Orib. XIII s. v. σκωρία (ἀργύρου — ὃύναμιν); cf. Gal. XII 236 (unde Aet. II 71).) [*](15 SIM. Pl. XXXIII 106 sq. (e S. N.).) [*](15 EXC. Orib. XIII s. v. (λιθάργυρος — ἀποτίθεσο); cf. Syn. II 56 (V 80 D.); Gal. XII 224. Aet. II 60. PA VII 3 s. v. Ps. Gal. simpl. s. v. spuma argenti.) [*](1 τε] δὲ Orib. ἐν addidi: μετʼ ἐλαίου Orib.E: coctura in oleo Dl τὸ τρῶμα E post χρ. add. γίνεται EDi ἐαρίζουσα F μολιβώδης Orib.: μολιβδόχρους E 2 γίνεται E accuratius Pl. l. s. adhaerescit et auri argentique for· nacibus 3 σεβάστειαν QDi: σεβάστιν (α extr. syll. superscr. E2) E, cf. Steph. B. s. v. Ἐλαιοῦσσα ἧς καὶ αὐτῆς] καὶ ταύτης EDi 4 βελτίων ἐστὶ Q σκωροειδὴς Orib.E 7 τε] δὲ Orib. Di 8 αὕτη Orib.Di: αὐτὴ reliqui τοῖς HA λιπαραῖς] ἐμπλάστροις EQA (λιπαραῖς superscr. A2) ad λιπαραῖς cf. Cels. V 19, 25 ἀνεπιδέτοις Orib.: ἀνεπιτοῖς PL: ἀνεπιδεήτοις F: ἀνεπιδήκτοις HADi: emplastris quae non inligantur, sed inlita ad cicatricem perducunt Pl. ἐμπλάστροις addidi e Di χρήσιμος Orib. 9 καὶ om. E: καὶ ἀπουλωτική om. O, mg. add. A2, at cf. DlPl. κολλητικαῖς pro σμηκτικαῖς Di 10 οὐκ P) [*](11 num. cap. ψν´ O: ψν𝔮 Di: 𝔮γ E tit. περὶ σκωρίας ἀργύρου QDi σκωρέα Orib. ἔγκαυσμα QA. (ἕλκυσμα superscr. A2): ἔγκλυσμα Di: elpis Dl 12 τὴν αὐτὴν δὲ EADi τῇ om. Orib.PQ δύναμιν τῇ μολυβδαίνῃ ADi 13 τε addidi ex E φαιοις P, de emplastris nigris cf. Cels. V 19, 2. 20 καὶ (pr.) om. HA ἐπουλωτική HA οὖσα post ἐμπλ. colloc. HA ἐμπλαστική corr. Sar., ἐπισπαστική libri) [*](15 num. cap. ψνα´  O: ψνζ Di: 𝔮δ E tit. περὶ λιθαργύρου QDi: λιθάργυρος δὲ E μολυβδαίτιδος P: μολιβδαίτιδος QL: μολιβδίτιδος E λεγομένης Orib.E 16 γίνεται Orib.E χωνευομένη E τῆς om. Orib.EDi τελέας Orib.)

58
δὲ ἐξ ἀργύρου ἡ δὲ ἐκ μολύβδου. διαφέρει δὲ ἡ Ἀττική, δευτερεύει δὲ ἡ Σπάνη, μεθʼ ἃς ἡ ἐν Δικαιαρχίᾳ καὶ Σικελίᾳ· πλείστη γὰρ ἐν τοῖς τόποις τούτοις γεννᾶται μολυβῶν ἐλασμάτων ἐκφλογουμένων.

2 καλεῖται δὲ ἡ μὲν ξανθὴ καὶ στίλβουσα χρυσῖτις, ἥτις ἐστὶ κρείττων, ἡ δὲ πελιὰ ἀργυρῖτις, ἡ δὲ ἐκ τοῦ ἀργύρου σκαλαυθρῖτις.

δύναμιν δὲ ἔχει στυπτικήν, μαλακτικήν, ψυκτικήν, παρεμπλαστικήν, κοιλωμάτων πληρωτικήν, σταλτικὴν τῶν ἐκσαρκούντων καὶ ἀπουλωτικήν.

3 καύσεις δὲ αὐτὴν οὕτως· κατακόψας εἰς καρύων μεγέθη καὶ ἐπιθεὶς ἐπʼ ἄνθρακας, ἐκριπίσας τε ἄχρι πυρώσεως καὶ περιμάξας τὴν περικειμένην ἀκαθαρσίαν ἀποτίθεσο. δὲ ὄξει ἢ οἴνῳ σβεννύντες αὐτὴν ἐπὶ τρὶς πάλιν καίουσι, καὶ ταῦτα ποιοῦντες ἀποτίθενται. πλύνεται δὲ ὡς ἡ καδμεία.

4 λευκαίνεται δὲ οὕτως· λαβὼν τῆς ἀργυρίτιδος λεγομένης, εἰ δὲ μή γε, τῆς ἄλλης θραῦσον εἰς μεγέθη κυάμων ὅσον χοίνικα Ἀττικήν, βαλών τε εἰς καινὴν χύτραν ἐπίχει ὕδωρ, προσεμβάλλων πυρῶν λευκῶν χοίνικα καὶ ἰδίᾳ ἐν ὀθονίῳ καθαρῷ ἀραιῷ κριθῶν δράκα δήσας ἀπὸ τοῦ ὠτὸς τῆς κύθρας κρέμασον, ἕψε τε, ἕως ἂν ῥαγῶσιν αἱ κριθαί.

5 εἶτα κατεράσας πάντα εἰς κρατῆρα πλατύστομον, τοὺς μὲν πυρούς ῥῖψον χωρίσας, τὴν [*](2 σπανή LHEDi: ἰσπανή Orib. ἐν (in ras), post ἐν c. 14 litt. del. E2 δικαρχία (δικαρ in ras.) E2 post Δικ. add. καὶ ἐν καμπανίᾳ Di, superscr. H2: τῆς καμπανίας coni. Sar. ἐν σικελίᾳ E post σικελίᾳ addidit καὶ ποτιόλους καὶ βαίας Di, cf. Pl. l. s. 3 ἐν τοῖσδε τοῖς Di: τοῖσδε post γεννᾶται add. A, superscr. H2 τούτοις addidi ex E μολύβων PL: μολιβδῶν QDi: μολίβου E 4 ἀποστίλβουσα Orib.E 5 πελιὰ] ἐν Σικελίᾳ DiH, at cf. Dl fusca vero argiritis dicitur: πολιὰ coni Salm. hom. 224 6 σκαλαυρίις E: σκαλανθρίς Orib.: καλαυρῖτις reliqui: calautris Dl: scelerelythris Pl. l. s. 108: Λαυρῖτις coni. Fallopius: correxi 7 μαλακτικήν post παρεμπλαστικήν coll. Orib.E ψυκτικήν om. E ψυκτικήν, παρεμπλαστικήν post ἀπουλωτικὴν transpos. Di 8 σταλτικήν om. E ὑπερσαρκούντων Orib.E 9 καὶ om. E 10 καῦσις δὲ αὐτῆς (om. οὕτως) E αὐτὴν οὕτ. om. Orib. οὕτως PF: οὑτωσί L: οὕτω H: om. Di καταθραύσας αὐτὴν Orib. μέγεθος L 11 καὶ (pr.) addidi e Di ἐπιθεὶς PL: ἐπιτίθει H: ἐπίθει F: ἐπίθεες EDi 12 προσκειμένην Orib. 13 σβέσαντες Orib.E πάλιν om. Di 14 τὰ αὐτὰ E ποιήσαντες Orib EDi 16 οὕτω EDi 16 εἰ] ἠ P κατάθραυσον Orib. Di: κατάθραυστον E .κυάμου Q ὅσον] ὡς L: ὅσων P 17 καὶ βαλὼν /////// (3 litt. del. E2) E προσεμβαλὼν //////// (5 litt. del. E2) χοίνικα λευκῶν πυρῶν E 19 ἀραιῷ καθαρῷ Q: ἀραιῷ om. Orib.E (mg. add. H2) δήσας addidi e Di: ἢ καὶ Orib.: καὶ L κρεμάσας ἕψε Orib.: κρέμασον om. Di 20 τε scripsi: om. Di: δὲ reliqui καταράσας Orib.: μετεράσας E 21 πλατύστομον καινὸν QDi χωρίς O)

59
δὲ λιθάργυρον ἐπιχέας ὕδωρ πλῦνε βιαίως ταῖς χερσὶ προστρίβων ἅμα, εἶτα ἀνελόμενός τε αὐτὴν καὶ ξηράνας τρῖβε ἐν θυίᾳ Θηβαικῇ ἐπιχέων θερμὸν ὕδωρ, ἕως ἂν διαλυθῇ, καὶ ἀπηθήσας τὸ ὕδωρ πάλιν τρῖβε δι᾿ ὅλης τῆς ἡμέρας· εἰς ἐσπέραν δὲ ἐπιχέας ὕδωρ θερμὸν ἔασον, καὶ πρωὶ ἀπηθήσας ἄλλο ἐπίχει καὶ ἀπήθει τῆς ἡμέρας τρίς· τοῦτο ποίει ἐπὶ ἡμέρας ἑπτά.

εἶτα μείξας 6 τῇ μνᾷ τῆς λιθαργύρου ἀλῶν ὀρυκτῶν ⋖ ε´, θερμόν τε παραχέων λέαινε τρὶς τῆς ἡμέρας, ἀπηθῶν καὶ μειγνὺς ὕδωρ. ὅταν δὲ λευκὴ γένηται, θερμὸν ἐπιχέων τὸ αὐτὸ ποίει, ἄχρι ἂν μηδεμίαν ἔμφασιν ἁλυκότητος ἔχῃ, καὶ ξηράνας ἐν ὀξυτάτῳ ἡλίῳ προεκβάλλων τὴν ἰκμάδα ἀποτίθεσο.

ἢ λαβὼν 7 τῆς ἀργυρίτιδος μνᾶν μίαν λέανον ἐπιμελῶς, καὶ τρίψας μεῖξον ἀλῶν τριπλάσιον λείων ὀρυκτῶν, καὶ βάλε εἰς καινὴν χύτραν, ἐπιχέας τε ὕδωρ ὥστε ὑπερέχειν κίνει ἑκάστης ἡμέρας πρωὶ καὶ δείλης, προσεπιχέας ὕδωρ μηδὲν τοῦ πρώτου ἀποχέων, καὶ ποίει τοῦτο ἐπὶ ἡμέρας τριάκοντα· μὴ κινουμένη γάρ ἀποστρακοῦται.

μετὰ δὲ ταῦτα ἀποχέας πραέως τὴν ἅλμην, ἐν Θηβαικῇ θυίᾳ τὴν 8 λιθάργυρον λέαινε, καὶ βαλών αὐτὴν εἰς κεραμεοῦν ἀγγεῖον ἐπιχέας τε ὕδωρ κίνει ταῖς χερσὶν ἐπιμελῶς, ἀποχέων τὸ πρῶτον καὶ ἕτερον ἐπιχέων, ἄχρι οὗ ἂν μηδεμίαν ἔμφασιν τῆς ἁλυκότητοςο ἔχῃ· εἶτα ἀποχέας τὸ λευκὸν τῆς λιθαργύρου εἰς ἄλλο ἀγγεῖον ἀνάπλασσε τροχίσκους καὶ ἀπόθου εἰς μολυβῆν πυξίδα.

οἱ δὲ καταθραύσαντες εἰς μεγέθη κυάμων τὴν λιθάργυρον 9 καὶ βαλόντες εἰς χοίρειον κοιλίαν ὠμὴν ἕψουσιν ἐν ὕδατι, [*](1 post λιθάργυρον add. βρέχε E πλύνον ἐπιχέας ὕδωρ βιαίως Di προσθλίβων Orib. 2 ἀνελόμενος καὶ ξηράνας αὐτὴν Orib.E 3 ὕδωρ θερμὸν παραχέων Orib.: θερμὸν ἐπιχέων ὕδωρ E 4 post ὕδωρ add. ἄλλο ἐπίχεε· πάλιν δὲ E post ἡμέρας add. τοῦτο ποιήσας E 5 ἐπίχει καὶ ἄφιε Orib. διήθει· τρὶς δὲ τῆς ἡμέρας τοῦτο ποιήσας πάλιν τρίβε διʼ ὅλης τῆς ἡμέρας· τοῦτο ποιῶν ἐπὶ ἡμέρας 𝔮 ἢ ξ E 6 τρεῖς P ἑπτά] ζ Di: ἕξ Orib. εἶτα] superscr. E2: τοῦτο FA 7 τὴν μνᾶν Di τῆς] τοῦ O οὐγγίας ε´ H 9 ἄχρις Orib. 10 ἂν om. ODi τῆς λευκότητος Orib. ἔχει F: σχεῖ E ἐν addidi ex Orib. 11 προσεκβάλλων Orib.: προ///εκβαλὼν corr. E2 (προσεμβαλὼν E?) ἢ] εί δὲ μὴ μνᾶν (μίαν add. Di) λαβὼν EDi 13 τριπλάσιον ἁλῶν ὀρυκτῶν E βάλλε F χύτραν ὡς τὸ ὕδωρ ὑπερέχειν αὐτῷ FA 14 τε] τὸ D post ὑπερέχειν add. αὐτῷ H 15 προσεπιχέων QEDi: προεπιχέας P 16 λ QLEDi κινούμενον E: κινουμένου QL 17 post ἅλμην transpos. λέαινε E 18 κεράμεον E 19 τὸ α´ FL 20 post ἐπιχέων add. καὶ κινῶν τὴν χύτραν καθαπερεὶ μακρὰν ἀπηθῶν αἰεὶ τὸ πρῶτον, ἕτερον δὲ ἐπιχέων E ἄχρις οὗ ἂν FL: ἄχρις ἂν HDi: ἄχρι ἂν E τῆς om. HDi 21 ἔχει E 22 καὶ ἀναπλάσας E ἀποτίθου (om. καὶ) E μολιβεῖν E: μολυ(vel ι)βδίνην QLDi 24 βαλλόντες F χοιρίαν E)

60
ἄχρι οὖ ἂν τακερωθῇ τὸ σπλάγχνον, εἶτα ἐξελόντες καὶ μετὰ ἴσων ἁλῶν τρίψαντες πλύνουσιν, ὡς προείρηται. ἔνιοι δὲ ἁλῶν λίτραν μίαν καὶ λιθαργύρου τοσοῦτο τρίβουσιν ἐν ἡλίῳ μεθ᾿  ὕδατος συνεχῶς ἀποχέοντες, ἄχρι ἂν λευκὴ γένηται.