De materia medica

15 τρίβολος· ὁ μὲν χερσαῖος ἀνδράχνη τὰ φύλλα ἔοικε, [*](5 SIM.: Pl. XXVII 120 — [Theophr.] h. pl. IX 18, 7 Zop. Orib. II 566) Pl. XXVI 77. XXVII 120 D. eup. II 61 (272) — Pl. XXVI 111 — Pl. XXVII 120 — Pl. XXVI 41 eup. II 89 (251) — Pl. XXVII 120 eup. II 12 (312) — Pl. l. s. eup. II 75 (287) — [Theophr.] h. pl. IX 18, 6 Pl. XXV 70 Ruf. ed. Ruelle 430. 10 TEST.: Gal. XII 98: ξηραίνει δὲ καὶ ⟨τὸ⟩ σπέρμα, καί τινές φασιν εἰ ἐπὶ πλέον πίνοιτο, παντάπασιν ἀγόνους γίνεσθαι τοὺς πίνοντας. ὁρίζουσι δʼ ἔνιοι καὶ προθεσμίαν ἡμερῶν ἐπὶ τῇ τοιαύτῃ πόσει, καθάπερ καὶ Διοσκουρίδης ἑπτὰ καὶ τριάκοντα λίγων ἱστορεῖσθαι αὐτάς. οὗτος δὲ καὶ τὸ οὖρον αἱματῶδες γίνεσθαί φησιν ἀπὸ τῆς ἔκτης τῶν ἡμερῶν.) [*](12 SIM.: Theophr. h. pl. VI 1, 3. 5, 3 Pl. XXII 27 (e S. N.) XXI 98 (e Theophr.).) [*](12 EXC.: Orib. XII s. v. (τρίβολος — στύφουσι); Gal. XII 144 (═ Aet. I s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v.); Ps. D. de h. f. 27 (e D. lat.); Hes. s. v. τρίβολοι.) [*](1 ὁ καρπὸς RDi παραπλήσιος, ἄνθος δὲ (om. N) λευκόν, κρίνῳ (κοιάνῳ N) ἐμφερές, ὑποστρόγγυλον, οἱονεὶ περιφερές (om. N), ἐπικείμενον τῷ φύλλῳ καρπὸν σκληρὸν καὶ δυσαπόστατον R, unde ἄνθος λευκόν, κυάμῳ (κρίνῳ superscr. A2) ἐμφερές, ὑποστρόγγυλον, οἱονεὶ (περιφερὲς add. A2) ἐπικείμενον τῷ φύλλῳ· καρπὸν (om. A: marg. add. A2) σκληρὸν καὶ δυσαπόστατον ADi at cf. Pl. in cacumine autem semen inter folia durum et quod difficile uellatur 2 ἐπικείμενον H 3 ῥίζαν δὲ ἔχει παχεῖαν E παχεῖα] μακρά Orib: radix est illi grossa Dl: παχεῖα περιφερής N: ῥιζαν ἔχει παχεῖαν περιφερῆ Di φύεται δὲ CE ἀρούραις] χαράδραις Orib. ἐνπεριειλουμένη Orib. 4 τε] δὲ NDi 5 συλλεχθείς V: συλλέγεται N 6 α΄ ὁλκὴν HDi: δραχμῆς ὁλκῆς (μιᾶς add. E) RE ἐφʼ ἡμέρας CE: tricenis diebus Pl. l. s.: ἐπὶ ἡμέρας λ΄ (δ΄ ed.) D. eup. l. s. cf. [Theophr.] IX 18, 6 7 τήκει NEDi καὶ (alt.) om. R 8 οὖρα NDi τε scripsi: δὲ libri: om. NDi ἀπὸ] ἐκ N τῆς om. H ἕκτης om. N αἱματώδεις P: αἱματώδη NDi 9 ὠκυτόκιον REDi ἐφ᾿ ἡμέρας R 10 δὲ om. REDi τριάκοντα πέντε C: λε N ἐπιταποθέντα (i. e. ἑπτὰ ποθ. varia lectio) R καὶ ἀγόνους Di ἱστορεῖται ποιεῖν (πινόμενα add. E) CE: ἱστορεῖται ἀγόνους ποιεῖν N ἀλειφόμενα RDi: συναλειφόμενον E 11 δὲ] τε E: om. O περιοδικῶν EDi) [*](12 num. cap. υπζ ODi: ιε E tit. περὶ τριβόλου FHADi post τριβολος syn. e R add. Di: marg. H2 δισσὸν εἶδος add. R cf. Dl triboli genera sunt duo, siccus et humidus ἐοικότα ἔχει R: ἔοικε, τὸ δὲ ἕτερον λεπτότερα πολλῷ N)

λεπτότερα δέ, καὶ τὰ κλήματα μακρά, κατά γῆς ἐστρωμένα, καὶ πρὸς αὐτοῖς ἄκανθαι στρυφναί, σκληραί· φύεται παρὰ ποταμοῖς καὶ οἰκοπέδοις. ἐστι δέ τις καὶ ἔνυδρος ἐν ποταμοῖς φυόμενος, ὑπερέχων τὴν κόμην, τὴν δὲ ἄκανθαν κρύπτων· φύλλα πλατέα, μόσχον ἔχοντα μακρόν, καυλὸς δὲ ἐξ ἄκρου παχύτερος, μᾶλλον τοῦ ἐν βάθει· πρόσεστι δὲ καὶ τριχώδη τινὰ ἀποπεφυκότα, σταχυοειδῆ καρπὸς σκληρὸς ὡς καὶ θἀτέρου.

ἀμφότεροι δὲ ψύχουσι, στύφουσιν εἰσὶ δὲ πάσης φλεγμονῆς 2 καταπλάσματα, σὺν μέλιτι δὲ ἄφθας καὶ τἀς ἐν στόματι σηπεδόνας καὶ παρίσθμια καὶ οὖλα θεραπεύουσι. χυλίζονται δὲ καὶ εἰς ὀφθαλμικά· ὁ δὲ καρπὸς αὐτῶν χλωρὸς καὶ λιθιῶντας πινόμενος ὠφελεῖ. τοῦ δὲ χερσαίου ὅσον δραχμὴ μία πινομένη καὶ καταπλασσομένη τοὺς ἐχιοδήκτους ἀποκαθίστησιν, ἁρμόζει καὶ θανασίμοις μετʼ οἴνου πινόμενος· κτείνει δὲ καὶ ψύλλους τὸ ἀπόζεμα αὐτοῦ ῥανθέν. οἱ δὲ περὶ τὸν Στρυμόνα [*](15 RV: τρίβολος· οἱ δὲ βουκέφαλος, οἱ δὲ ταυρόκερας, Ῥωμαῖοι τρίβουλουμ ἀκουάτικουμ.) [*](3 SIM.: Theophr. h pl. IV 9, 1 sq. Pl. XXII 27. XXI 98.) [*](8 SIM.: Pl. XXII 27 — Pl. l. s. D. eup. I 82 (135) — Pl. l. s. eup. I 29 (107) — Pl. l. s. — Pl. eup. II 111 (309) Ruf. ed. Ruelle 29 — Pl. l. s. (in fine) — Theophr. h. pl. IV 9, 1. Pl. l. s.) [*](15 EXC.: Orib. XII s. v. (οἱ δὲ — ἄρτου).) [*](1 δὲ πολλῷ CA2: sed tenera et dura Dl καὶ (pr.) om. Orib.E: καὶ κατακλήματα P καυλία R μικρά R στρυφνά pro ἐστρωμένα Orib. (om. στρυφναί post ἄκανθαι): ἐστρωμένα στρυφνά E 2 αὐτοῖς] αὐτὰς Orib.: αὐταῖς C: αὐταῖς ταῖς ἀκάνθαις N ἄκανθαι fructus sunt cum spinis exstantibus. accuratius Ps. D. de h. f. mittit caules secundum terram stra tas, in quibus habet quosdam globulos, duris spinis exstantibus angulatos στρυφναί om. EDl φύεται (φύονται R) δὲ REDi παρὰ ποταμοῖς libri: ἐν πεδινοῖς mavult Spr.: vix recte cf. Fraas syn. pl. 83 ἔστι] ὁ Orib. παρὰ ποταμοῖς ODi 5 ad πλατέα cf. Theophr. τὸ δὲ φύλλον ἐστὶ πλατύ, προσεμφερὲς τῷ τῆς πτελέας (unde Pl, XXI 98) μόσχον] καυλίσκον E (μόσχον superscr. E2) καυλὸς] καυλὸν ROrib. παχύς NDi: παχύ C: παχύτερον Orib. 6 τοῦ ἐν βάθει] ὡς λωτοῦ R (marg. add. A2) 7 στάχυος εἴδη Orib.: σταχυώδη N ὁ δὲ καρπὸς Orib.: ὁ καρπὸς E: καρπὸς δὲ R: καρπὸς om. (spatio relicto) FH (superscr. H2) ὁ θατέρου Di 8 στύφουσιν ψύχουσιν R: στύφουσι καὶ ψύχουσιν Orib.E Ps. D. de h. f.: virtus est illis frigida et stiptica Dl εἰσίν τε CE 9 κατάπλασμα RE καὶ τὰς ἐν στόματι σηπεδόνας om. R: post παρίσθμια colloc. Di 10 χυλίζεται RPEA: χυλίζονται reliqui 11 τὰ ὀφθαλμικά REDi αὐτοῦ ODl αὐτῶν reliqui καὶ (alt.) om. Di 13 καὶ καταπλασσομένη om. R 14 ἁρμόζει δὲ E 15 ψύλλας Di στρυμῶνα P) [*](16 C fol. 336v: N 156 βουκέφαλος HDi: βουκέφαλον R 17 τρίβολουμ libri: correxi ἀκρατικούμ HDi)

ποταμὸν Θρᾷκες τῇ μὲν πόᾳ χλωρᾷ ἱπποτροφοῦσι, τὸν δὲ καρπόν, ὄντα γλυκὺν καὶ τρόφιμον σιτοποιοῦσι χρώμενοι αὐτῷ ἀντὶ ἄρτου.

16 RV: σαξίφραγον· οἱ δὲ σαξίφραγγον, οἱ δὲ ἔμπετρον, οἱ δὲ καὶ τοῦτο σκολοπένδριον, οἱ δὲ βροῦχον καλοῦσιν, Ῥωμαῖοι σαξίφραγαμ, οἱ δὲ σατανάριαμ. ἐστὶ φρυγανῶδες, ἐν πέτραις καὶ τραχέσι τόποις φυόμενον. δύναμιν δὲ ἔχει ἡ πόα λεία ἀπυρέτοις μὲν σὺν οἴνῳ, πυρέσσουσι δὲ ἐν ὕδατι θερμῷ διδομένη ἐν ποτῷ, λίθους τε τοὺς ἐν κύστει θρύπτειν καὶ διʼ οὔρων ἄγειν· εὐθετῶς ἁρμόζει.