De materia medica

Dioscurides Pedianus

Dioscurides Pedianus. De materia medica, Volumes 1-3. Wellmann, Max, editor. Berlin: Weidmann, 1907-1914.

2 πινόμενον καὶ βιβρώσκεται δὲ μετὰ χλωρῶν σύκων λείων πρὸς ὑπαγωγὴν κοιλίας, σφοδρότερον δὲ καθαίρει μιγέντος αὐτῷ καρδάμου ἢ ἴριδος ἡ ἐρυσίμου· περιποιεῖ δὲ καὶ εὔχροιαν. καταπλάσσεται δὲ μετὰ σύκου καὶ νίτρου πρὸς σπλῆνα καὶ ὕδρωπα, σὺν οἴνῳ δὲ πρὸς φλεγμονάς· διαφορεῖ δὲ καὶ ὑπώπια σὺν ὕδατι ζεστῷ καταπλασθεῖσα. συνάγχης δὲ ἀναγαργάρισμα μετὰ σύκων ἀφεψήματος ἄριστον, ὀδόντος τε πόνον πραΰνει σὺν ὄξει ἑψηθεῖσα καὶ διακλυζομένη· λύει δὲ καὶ τὰς περὶ ὦτα ἐμπνευματώσεις ὑπατμισθεῖσα.

26 στοιχάς· γεννᾶται μὲν ἐν ταῖς κατὰ Γαλατίαν νήσοις κατʼ ἀντικρὺς Μασσαλίας, καλουμέναις Στοιχάσιν ὅθεν καὶ τὴν ὀνομασίαν ἔσχεν· πόα δέ ἐστι λεπτόκαρπος, ὁμοίαν [*](8 SIM. Pl. XXVI 76 eup. II 62 (274) — Pl. XX 178 eup. II 65 (279) — Pl. XXV 175 eup. I 56 (119) — Pl. XXVI 23 eup. I 87 (137) — Pl. XXV 166 eup. I 69 (127) — eup. I 59 (122).) [*](14 SIM. Pl. XXVII 131 e S. N. — Crat) — Pl. l. s. eup. I 39 (252) — Pl. l. s. Scrib. Larg. 177.) [*](14 EXC.: Orib. XII s. v. (στοιχάς — ποσῶς); Ps. D. de h. f. 13, Isid. XVII 9, 88; Gal. XII 130 (unde Aet I s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v.) cf. Gal. XIV 76.) [*](1 καὶ ὕδατος om. Dl καὶ μέλιτος om. R: del. A2 μέλιτός τε καὶ πηγάνου (καὶ alt. om.) DiH καὶ (quart.) om. E πνευμονικοῖς R 2 βηχικοῖς χρονίοις E καὶ κατάρρῳ καὶ ὀρθοπνοίᾳ E ὀρθοπνοίαις V 3 ἕλμις CE: ἕλμινες H: ἕλμενθας ADi ἐν μέλιτι ἐνλιχθείσα (om. τὸ αὐτὸ ποιεῖ) E ἐκλειχομένη AHDi: ἐκθλιφθεῖσα C: ἐλθλιβεῖσα N 5 πινόμενον om. A καὶ addid δὲ καὶ REDi 7 καρδαμώμου ODiDl: καρδαμίνου E at cf. Pl. XXVI 40 faciles praestat nomitiones . . . . hysopum tritum cum melle, utilius praesumto nasturtio aut irione ποιεῖ R: περι del. A2 9 δὲ (alt.) om, R 10 συνχης (α superscr.) P: συναγχικῶν R δὲ] τε RE 11 ὀδόντος PV: ὀδόντοιν reliqui τε om. R: δὲ E 12 τὰ ὡτα NE 13 συνατμισθεῖσα R. cf. D. eup. I 59 (122) ὑπατμίζεται δὲ διὰ καλάμου πρὸς ὠταλγίας καὶ ἤχους (i. e. ad aurea sibilo affectas) ἀψινθίου ἀπόζεμα, ὑσσώπου ἢ δαφνίδων.) [*](14 num. cap. ro ODi: κθ E tit. περὶ στοιχάδος FHADi post στοιχάς syn. e R add Di: post ἔσχεν A: mg. H2 μὲν] δὲ E Γαλλίαν RDi: superscr. A2 15 κατααντικρυς PE: καὶ τὰ ἄντικρυς FHA: καταντικρύ Orib.Di: ἀντικρύς R Μεσσαλίας R καλουμέναις δὲ ROrib.EDi: δὲ om. reliqui 16 ὀνομασίαν προσωνυμίας ROrib.Di ἔσχε FHA: ἔσχηκεν NDi: εἴληφεν Orib. δὲ om ROrib.Di λεπτόκαρφος Orib.Di. at cf. Ps. D. semen habet plurimum et minutum)

37
ἔχουσα θύμῳ κόμην, μακροφυλλοτέρα μέντοι καὶ δριμεῖα τῇ γεύσει, ὑπόπικρος ποσῶς.

ποιεῖ δὲ τὸ ἀφέψημα αὐτῆς πρὸς τὰ ἐν θώρακι καθώς ὁ ὕσσωπος· μείγνυται δὲ καὶ ἀντιδότοις χρησίμως.

27 ὀρίγανος Ἡρακλεωτική· οἱ δὲ κονίλην καλοῦσι. φύλλον ἔχει ἐμφερὲς ὑσσώπῳ, σκιάδιον δὲ οὐ τροχοειδές, ἀλλʼ ὥσπερδιηρημένον καὶ ἐπʼ ἄκρων τῶν ῥάβδων τὸ σπέρμα οὐ πυκνόν.

ἐστὶ δὲ θερμαντική, ὅθεν τὸ ἀφέψημα αὐτῆς σὺν οἴνῳ ποθὲν ἁρμόζει θηριοδήκτοις, σὺν γλυκεῖ δὲ καὶ κονίᾳ τοῖς [*](26 RV: στοιχάς· οἱ δὲ συγκλίνωπα, οἱ δὲ Ἀλκιβιάδειον, οἱ δὲ παγκράτιον, οἱ δὲ Τυφωνία, Αἰγύπτιοι σουφλώ, προφῆται ὀφθαλμὸς Πύθωνος, Ῥωμαῖοι σκίλλα ῥούβιδα.) [*](27 RV: ὀρίγανος Ἡρακλεωτική· οἱ δὲ κονίλην καλοῦσιν, Ῥωμαῖοι κούνουλαμ.) [*](5 SIM.: Pl. XX 177 sq. e S. N.) cf. XX 170 (unde?).) [*](5 EXC.: Orib. XII s. v. (ὀρίγανος — πυκνόν); Ps. Ap. 122; Gal. XII 91 (unde Aet. I s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v); Garg Mart 37 (174, 11 R; 175, 16 ~ Ps. Orib. II 35, A. Mai l. s. VII 429): Isid. XVII 9, 76.) [*](10 Ps. Ap. 43.) [*](1 κόμην θύμῳ ROrib.Di ἀκροφυλλοτέραν δὲ καὶ δριμεῖαν τ. γ. ὑπότικρον π, Orib.: μακροφυλλοτέραν μέντοι γε καὶ δριμεῖαν ἐν τ. γ. ὑπόπικρον R μέντοι] δὲ Orib.E: νέντοι γε RDi δριμεῖα ἐν ROrib.EDi 2 καὶ ὑπόπικρος 0rib.Di ποσῶς om. R 3 καθʼ ἃ καὶ R: καθὼε καὶ E τὸ ὕσσωπον RΕV 4 χρησίμως om. RE quae ad calcem cap. add. Ald. ἐτφράττει καὶ λεπτύνει τὰ σπλάγχνα πάντα καὶ ὅλην τοῦ ζώου τὴν ἕξιν e Paul. Aeg. l. s. interpolata sunt) [*](5 num. cap. τμα ODi: λ E tit. περὶ ὀριγάνου FHADi ὀρίγανον ἡρακλεωτικὴν E κωνίλην Οrib.: κορνήλην Di: κονίλην ἢ κορίνην E 6 τριχοειδές A]d. 7 διερριμμένον R: διερρινημένον Orib.: velut scissili umbraculo Ps. Ap. l. s. ἐπ᾿ ἄκρου C: ἐπʼ ἄκρω NOrib.: ἐπʼ ἄκρον (ο in ω corr. E2) E ῥαβδίων N (charta laesa C) post πυκνόν inser. ὑπόπικρον Dl: ἐνπόρφυρον R 8 σὺν οἴνῳ om. R 9 post θηριοδήκτοις 7 litt. eras. E2 καὶ κονίᾳ om. ODi (superscr. A2): καὶ κονίαν E ef. Pl. XX 178 venemum opii et ypsi extinguit decoctum, si cum cinere e uino bibatur, D. eup. I 147 (330) πρὸς δὲ μηκώνιον . . . ὀρίγανον σὺν κονίᾳ καὶ γλυκεῖ) [*](10 C fol. 320r: N 157 συγκλιωπα ibri: correxi οἱ δὲ ἀλκιβιάδειον om. C: ἀλκειβιάδης N: ἀλκιβιάδης reliqui: correxi cf. Ps. Ap. l. s. alii vocant scilla acibizon (L albibizon La V) 11 παγκράτιον] alii prancration vocant Ps. Ap. (L) στυφωνία HADi: alii tifonos vocant Ps. Ap. σουφλώ] subtho Ps. Ap. 12 ὀφθαλμοπήθωνος A: prophetae optalmo Ps. Ap. (LV): opthalmon typhonos Aek. σκιλεοβινα RDiHA: correxi. bulbum scilliticum vel scillam albam a quibusdam stoechada vocari Pa. Ap. l. s. testatur. scilla rubida vocatur propter floris colorem) [*](13 C fol. 247v (charta laesa): N 116 14 κονουλαμ N: cunila Pl. XX 169 sqq.)

38
κώνειον ἢ μηκώνιον, σὺν ὀξυμέλιτι δὲ τοῖς γύψον ἢ ἐφήμερον πεπωκόσι, πρὸς δὲ τὰ σπάσματα καὶ ῥήγματα καὶ ὕδρωπας μετὰ συκίου βιβρωσκομένη. ξηρὰ δὲ ποθεῖσα ὀξυβάφου πλῆθος σὺν μελικράτῳ μέλανα κατὰ κοιλίαν ἄγει, ἔμμηνά τε κινεῖ

2 καὶ βῆχας θεραπεύει σὺν μέλιτι ἐκλειχομένη· καὶ κνησμοὺς δὲ καὶ ψώραν καὶ ἴκτερον τὸ ἀφέψημα αὐτῆς ἐν λουτρῷ ὠφελεῖ. ὁ δὲ χυλὸς αὐτῆς χλωρᾶς οὔσης παρίσθμια καὶ κιονίδας καὶ ἄφθας θεραπεύει καὶ αἷμα διὰ ῥινῶν ἄγει σὺν ἐλαίῳ ἰρίνῳ ἐγχυματιζόμενος· σὺν γάλακτι δὲ καὶ ὠταλγίας παρηγορεῖ ἐμετικόν τε φάρμακον δι᾿ αὐτῆς σκευάζεται καὶ κρομύων καὶ ῥοὸς τοῦ ἐπὶ τὰ ὄψα, πάντων ἐν χαλκῷ Κυπρίῳ ἐν τοῖς ὑπὸ κύνα καύμασιν ἡλιασθέντων ἐπὶ ἡμέρας τεσσαράκοντα· ὑποστρωννυμένη δὲ ἡ πόα ἐρπετὰ διώκει.

28 ἡ δὲ ὀνῖτις καλουμένη λευκοτέρα τοῖς φύλλοις ἐστὶ καὶ μᾶλλον ἐοικυῖα ὑσσώπῳ, καὶ τὸ σπέρμα ὥσπερ κυρύμβους συνεχεῖς ἐπικειμένους ἔχει.

[*](1 SIM.: [Hipp.] περὶ διαίτης II 54 (VI 560) Zop. (Orib. II 578) — Nic. Th. 559 (ex Apollod.) Pl. XX 178 eup II 115 (316) — Pl. 179 eup. II 147 (330) eup. II 148 (331) II 161 (336) — Pl. l. s. 178 eup. II 34 (247) — Pl. l. s. eup. II 63 (277) — [Hipp.] l. s. Ruf. (Orib. II 106) Pl. l. s. 179 — Pl. l. s. 178 — Pl. l. s. eup. I 123 (155) — Pl. l. s. 180 eup. II 57 (269) — Pl.  XX 178 eup. I 85 (136) I 86 (137) I 82 (135) — Zop. (Orib. II 553) Pl. l. s. 179 — Pl. l. s. 178 eup. I 57 (120) — Heracl. Tar. (Cael. Aur. a. m. III 4, 42) Ruf. (Orib. II 198) — Nic. Th. 65 Pl. 178 eup. II 128 (323).)[*](14 SIM.: Pl. XX 175 cf. Nic. Th. 628. Nic. Al. 56 (cum schol.).)[*](14 EXC.: Orib. XII (ἡ δὲ ὀνῖτις — καθέστηκεν) cf. Gal. XII 91. Ps. Ap. 122, Hes. s. v. ὀνῖτις.)[*](1 κώνειον om. RE ἢ (om. R) μηκώνιον γύψον ἢ ἐφήμερον πεπωκόσιν RE μηκώνιον πεπωκόσι Di: κηκώνιον πιοῦσιν (ποιοῦσιν A) HA σὺν om. O πεπωκόσι γύφον FHDi (mendo notato A) 2 καὶ ῥήγματα om. R 3 συκίου F: σικύου RPVDl: σικυοῦ E: σάκου reliqui. at cf. Pl. l. s. hydropicis (sc. medetur) cum fico: D. eup. II 63 (277) ὀρίγανος μετὰ σύκου βιβρωσκομένη (sc. πρὸς ὑδρωπικοὺς ὠφελεῖ) cf. Foes. oecon. hipp. 593 4 μέλαν R 5 ἐκλειχόμενος E καὶ κνησμοὺς E: καὶ om. reliqui 6 ψώρας FHADiPl. ἰκτέρους V 7 χλωρὸς (om. οὔσηε) RE 8 αἷμα addidi ἰρίνῳ om. R: εἰρίνῳ E 9 γάλακτι γυναικείῳ Pl. XX 178 eup. D. 157 (120) ὠταλγίαις βοηθεῖ R 10 ad rem cf. Heracl. Tar. (Cael. Aur. a. m. III 4, 42) καὶ κρομύων om. N ροῦ N τῆς CE: τοῦ τῆς N (varia lectio) 11 ταῖς E καύμασιν om. RE 12 ὑποστρονυμένων (ην supermcr. E2) τὴν πόαν τὰ ἑρπετὰ διώκειν E)[*](14 num. cap. τμβ ODi: τμα A: λα E tit. περὶ ὀνίτιδος FHA: περὶ ὀνίτιδος ὀριγάνου Di ὀρίγανος ὀνὶτις καλ. Orib.: ὀνίτης· οὕτω καλουμένη E: ὀριγανος ante καλουμένη add. N: post καὶ. C 15 καὶ (pr.) om. Orib.Di προσεοικυῖα ROrib.E ὥσπερ om. superscr. A2 16 ἐν συνεχείᾳ ROrib.: συχνοὺς E)
39

δύναται δὲ τὰ αὐτὰ τῇ Ἡρακλεωτικῇ, οὐχ οὕτως μέντοι δραστικὴ καθέστηκεν.

29 ἡ δὲ ἀγριορίγανος, ἣν πάνακες ἢ Ἡρακλείαν ἢ κονίλην καλοῦσιν, ὧν ἐστι καὶ Νίκανδρος ὁ Κολοφώνιος (Th. 626 sq.)· ἔχει τὰ μὲν φύλλα ὀριγάνῳ ὅμοια, ῥαβδία δὲ σπιθαμιαῖα, λεπτά, ἐφ᾿ ὧν σκιάδια ὅμοια ἀνήθῳ· ἄνθη δὲ λευκά, ῥίζα λεπτή, ἄχρηστος.

ἰδίως δὲ βοηθεῖ θηριοδήκτοις τὰ φύλλα καὶ τὰ ἄνθη σὺν οἴνῳ πινόμενα.

30 τραγορίγανος· θαμνίσκος ἐστὶν ἑρπύλλῳ ἀγρίῳ ἐοικὼς τὰ φύλλα καὶ τὰ κλωνία· ἤδη μέντοι εὑρίσκεταί τις κατὰ τόπους εὐερνεστέρα καὶ πλατύφυλλος, κολλώδης ἱκανῶς· [*](28 RV: ὀρίγανος ὀνῖτις.) [*](30 R V: τραγορίγανον.) [*](3 SIM.: Diocl. (F. M. G. I 150) Crat. (Pl. XIX 165) — Nic. Th. 626 ex Apoll.) eup. II 122 (320).) [*](3 EXC.: Orib. XII s. v. (ἡ δὲ ἀγρία — ἄχρηστος). Gal. XII 91. Ps. Ap. 122, Hes. s. v. πάνακες.) [*](10 SIM.: Pl. XX 176, 177 (e S. N.); Nic. Al. 310 (ex Apoll): cf. schol. Nic. Al. 308.) [*](10 EXC.: Orib. XII s. v. (τραγορίγανος — Κρήτῃ). cf. Gal. XII 91 s. v. ὀρίγανος (uude Aet. I s. v.); Paul. Aeg. VII 3 s. v. τραγορίγανος.) [*](1 δὲ] μέντοι FHADi) [*](3 num. cap. τμγ PFHDi: υμα (man. rec) A: λβ E tit, περὶ ἀγριοριγάνου FHADi ἀγρία ὀ΄ρίγανος Orib.E: ἀγριορίγανος reliqui πάνακες ἡράκλειον Orib.EDiA: ἢ eras. H. at cf. Nic. Th. 626 (cum schol.). origano agreste aut panace aut heraclia aut collena vocant Dl cf. Salm. Pl. exerc. 901. D. III 49 ἢ (alt.)] οἱ δὲ Orib.EDi 4 κονήλιν E ὧν — Κολοφώνιος om. Orib. ὁ om. O 5 ἔχε: δὲ E ὅμοια ὀριγάνῳ Orib.Di δὲ om. A σπιθαμιαῖα καὶ E 6 σκιάδια καὶ χλόη ἡδία E ἄνθη δὲ om. Orib.: δὲ om. E) [*](10 num. cap. τμδ PFHDi: τμβ A: λγ E tit. πυρὶ τραγοριγάνου FHADi τραγορίγανον RV cf. Pl. l. s. θάμνος R post ἐστὶν inser. ὀριγάνῳ ἢ RDi A: superscr. H2 11 ἐοικὼς] ὅμοιος RDi: ἐμφερῆ Orib. φύλλα δὲ R κλωνία ἔχων N ἢδη] ἡ RFHADi μέντοι] μέν τις (om. τις post εὑρίσκεται) FHADi 12 κατὰ τόπους ante εὑρίσκεται tmanspos. ROrib. κολλώδηε — λεπτόφυλλος om. N κομώδης V: comosa Dl: unde κομμώδης FHA. κομώδης frustra def. Sam. l. s. 902. cf. Pl. XX 177 (cuius auctor tragoriganum idem facit eum origano Heraclio sive silvestri) heraclium quoque tria genera habet: nigrius latioribus foliis, qlutinosum alterum exilioribus, mollius . . quod aliqui prasion vocare malunt) [*](13 C fol. 246v (charta laesa): N fol. 116.) [*](14 C fol. 337v: N fol. 149.)

40
ἡ δέ τις λεπτόκαρφος καὶ λεπτόφυλλος, ἣν καὶ πράσιον ἔνιοι καλοῦσιν. ἀρίστη δὲ ἡ Κιλίκιος καὶ ἡ ἐν Κῷ καὶ ἡ ἐν Πίῳ καὶ Σμύρνη καὶ Κρήτη.

θερμαντικαὶ δὲ πᾶσαι καὶ οὐρητικαὶ καὶ εὐκοίλιοι πινομένου 2 τοῦ ἀφεψήματος· ὑποβιβάζουσι γὰρ τὰ χολώδη· εὔθετοι καὶ σπληνικοῖς ποτιζόμεναι μετʼ ὄξους καὶ τοῖς ἰξίαν πεπωκόσι μετʼ οἴνου· καὶ ἔμμηνα δὲ ἄγουσι, βηξί τε καὶ περιπνευμονίαις σὺν μέλιτι ἐν ἐκλεικτῷ δίδοται. ἐστι δὲ τὸ πότημα ἐπιεικές, ὅθεν τοῖς ἀσώδεσι καὶ κακοστομάχοις καὶ ὀξυρεγμιῶσι δίδοται καὶ ἐφ᾿ ὧν ἄλυσις καὶ ναυτία καὶ θέρμη ὑποχονδρίων παρακολουθεῖ, διαφορεῖ δὲ καὶ οἰδήματα καταπλασθεῖσα μετʼ ἀλφίτων.