De materia medica

Dioscurides Pedianus

Dioscurides Pedianus. De materia medica, Volumes 1-3. Wellmann, Max, editor. Berlin: Weidmann, 1907-1914.

25 ὔσσωπος· πόα γνώριμος, δισσή· ἡ μὲν γάρ τίς ἐστιν ὀρεινὴ ἡ δὲ κηπευτή· ἀρίστη δὲ ἡ ἐν Κιλικίᾳ γεννωμένη. δύναμιν δὲ ἔχει θερμαντικήν· ἀφεψηθεῖσα δὲ μετὰ σύκων [*](25 RV: ὕσσωπον· Ῥωμαῖοι ὑσσώπουμ, οἱ δὲ λάτερ, οἱ δὲ κάσιαμ, Αἰγύπτιοι σαέμ.) [*](6 TFST. Gal. XI 801: καὶ διὰ τοῦτο μηκέτι ἐπιζήτει ἀκούειν μήθʼ ὅτι σὺν ἑφθῷ μήλῳ κυδωνίῳ καταπλασθὲν ἢ ἄρτῳ φλεγμονὰς ὀφθαλμῶν ἰᾶται μήθʼ ὅτι διαφορεῖ φύματα σὺν ὠμῇ λύσει λεῖον ἑψηθέν. οὐδὲ γὰρ τούτων οὐδέτερον οὔτε τῶν ἄλλων οὐδὲν τῆς νῦν πραγματείας ἴδιόν ἐστιν, ἀλὶλὰ τοῖς μὲν ἐμπειρικὴν διδασκαλίαν ποιουμένοις ἐν τοῖς εὐπορίστοις γράφεται φαρμάκοις, ὅσοι δὲ λογικῶς ἀσκῆσαι τὴν τέχνην βούλονται, τῆς θεραπευτικῆς ἐστι χρεία τούτοις μεθόδου.) [*](10 SIM.: [Hipp] περὶ διαίτης II 54 (VI 560 L) Pl. XXV 136 (e S. N.).) [*](10 EXC.: Orib. XII s. v. (ὕσσωπος — γεννωμένη); cf. Gal. XII 149 (unde Aet. I s. v. Paul Aeg. VII 3 s. v.); Isid. XVII 9, 39; Hes. s. v. ὔσσωπος) [*](12 SIM.: Pl. XXVI 41 eup. II 36 (249) — Pl. l. s. 29 eup. lI 31 (241) — Cels. IV 8 (131, 14) Pl. l.  s. 34 eup. II 39 (252) — Pl. l. s. 54 eup. II 66 (281) Ruf. (Orib. II 129) — [Hipp.] l. s. Cels. I 3 (19, 22) Pl. l. s. 40.) [*](1 ὁμπνοίᾳ V: ὀρθοπνοίαις A ἰσχιαδικοῖς E 2 δυσουρία E ἐπίσχεσιν R ἐστὶν φαρμάκων R 3 ἀντίδοτον R: ἀντίδοτος reliqui ποθὲν] πινόμενον (ἀβρότονον mente suppleas) post τε 4 litt. eras. E2 μετʼ ἐλαίου] νῦν ἐλαίῳ R 4 ἐστὶ om, R: fort. recte θυμιώμενον καὶ στιβαδευόμενον E στιβαδευόμενον] ἐνβαδευόμενον N: ἐμβαλευόμενον C (superscr. A2) 5 καὶ πινόμενον (bis) V δὲ (pr.) om. R 6 ὀφθαλμιῶσιν καὶ φλεγμονάς E: φλεγκονάς P 7 μήλῳ addidi e Gal. cf. D. eup. I 29 (108) ἀβρότονον σὺν μήλῳ κυδωνίῳ ἑφθῷ 8 διαφορεῖ δὲ E λύσεως (superscr. σεσελεως A2) A 9 ἰρίνου] ἐφίνου R (superscr. A2): είρίνου E: ἀβροτονίνου vel σαμψυχίνου coni. Sar. at cf. Dl miscetur et confectioni olei hirini ἐλαίου] ἀλεύρου R post λαίου c. 6 litt. eras. E) [*](10 num. cap. τλθ ODi: κη D tit. περὶ ὑσσώπου FHDi: om. A ὔσσωπον RVGal. Aet. Paul. Aeg.: marg. add. τινὲς τὸν ἔρειον μᾶλλον E post ὔσσωπος syn. e R add. ADi, marg. H2 τις om. E 11 κηπευτική R post δὲ (alt.) inser. ἐστίν RDi 12 ἔχουσα E θερμαντικὴν λεπτυντικήν DiA: λεπτ. del. A2: superscr. H2 (e Gal.) δὲ (alt.) om. O) [*](13 C 359r: N 145 λάτερ libri: suspectum 14 ΚΑϹϹΙΑΛΑ R: κασίαλα ADi: correxi cf. Pl. XXI 53. A. Mai l. s. VII 434 σαεμ libri: πεσαλέμ vulgo)

36
καὶ ὔδατοε καὶ μέλιτος καὶ πηγάνου καὶ πινομένη ἀρήγει περιπνευμονικοῖς, ἀσθματικοῖς, βηχὶ χρονίᾳ, κατάρρῳ, ὀρθοπνοίᾳ· κτείνει δὲ καὶ ἑλμεις, σὺς μέλιτι δὲ ἐκλειχθεῖσα τὸ αὐτὸ ποιεῖ. ἄγει δὲ καὶ πάχος κατὰ κοιλίαν τὸ ἀφέψημα αὐτῆς σὺν ὀξυμέλιτι

2 πινόμενον καὶ βιβρώσκεται δὲ μετὰ χλωρῶν σύκων λείων πρὸς ὑπαγωγὴν κοιλίας, σφοδρότερον δὲ καθαίρει μιγέντος αὐτῷ καρδάμου ἢ ἴριδος ἡ ἐρυσίμου· περιποιεῖ δὲ καὶ εὔχροιαν. καταπλάσσεται δὲ μετὰ σύκου καὶ νίτρου πρὸς σπλῆνα καὶ ὕδρωπα, σὺν οἴνῳ δὲ πρὸς φλεγμονάς· διαφορεῖ δὲ καὶ ὑπώπια σὺν ὕδατι ζεστῷ καταπλασθεῖσα. συνάγχης δὲ ἀναγαργάρισμα μετὰ σύκων ἀφεψήματος ἄριστον, ὀδόντος τε πόνον πραΰνει σὺν ὄξει ἑψηθεῖσα καὶ διακλυζομένη· λύει δὲ καὶ τὰς περὶ ὦτα ἐμπνευματώσεις ὑπατμισθεῖσα.

26 στοιχάς· γεννᾶται μὲν ἐν ταῖς κατὰ Γαλατίαν νήσοις κατʼ ἀντικρὺς Μασσαλίας, καλουμέναις Στοιχάσιν ὅθεν καὶ τὴν ὀνομασίαν ἔσχεν· πόα δέ ἐστι λεπτόκαρπος, ὁμοίαν [*](8 SIM. Pl. XXVI 76 eup. II 62 (274) — Pl. XX 178 eup. II 65 (279) — Pl. XXV 175 eup. I 56 (119) — Pl. XXVI 23 eup. I 87 (137) — Pl. XXV 166 eup. I 69 (127) — eup. I 59 (122).) [*](14 SIM. Pl. XXVII 131 e S. N. — Crat) — Pl. l. s. eup. I 39 (252) — Pl. l. s. Scrib. Larg. 177.) [*](14 EXC.: Orib. XII s. v. (στοιχάς — ποσῶς); Ps. D. de h. f. 13, Isid. XVII 9, 88; Gal. XII 130 (unde Aet I s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v.) cf. Gal. XIV 76.) [*](1 καὶ ὕδατος om. Dl καὶ μέλιτος om. R: del. A2 μέλιτός τε καὶ πηγάνου (καὶ alt. om.) DiH καὶ (quart.) om. E πνευμονικοῖς R 2 βηχικοῖς χρονίοις E καὶ κατάρρῳ καὶ ὀρθοπνοίᾳ E ὀρθοπνοίαις V 3 ἕλμις CE: ἕλμινες H: ἕλμενθας ADi ἐν μέλιτι ἐνλιχθείσα (om. τὸ αὐτὸ ποιεῖ) E ἐκλειχομένη AHDi: ἐκθλιφθεῖσα C: ἐλθλιβεῖσα N 5 πινόμενον om. A καὶ addid δὲ καὶ REDi 7 καρδαμώμου ODiDl: καρδαμίνου E at cf. Pl. XXVI 40 faciles praestat nomitiones . . . . hysopum tritum cum melle, utilius praesumto nasturtio aut irione ποιεῖ R: περι del. A2 9 δὲ (alt.) om, R 10 συνχης (α superscr.) P: συναγχικῶν R δὲ] τε RE 11 ὀδόντος PV: ὀδόντοιν reliqui τε om. R: δὲ E 12 τὰ ὡτα NE 13 συνατμισθεῖσα R. cf. D. eup. I 59 (122) ὑπατμίζεται δὲ διὰ καλάμου πρὸς ὠταλγίας καὶ ἤχους (i. e. ad aurea sibilo affectas) ἀψινθίου ἀπόζεμα, ὑσσώπου ἢ δαφνίδων.) [*](14 num. cap. ro ODi: κθ E tit. περὶ στοιχάδος FHADi post στοιχάς syn. e R add Di: post ἔσχεν A: mg. H2 μὲν] δὲ E Γαλλίαν RDi: superscr. A2 15 κατααντικρυς PE: καὶ τὰ ἄντικρυς FHA: καταντικρύ Orib.Di: ἀντικρύς R Μεσσαλίας R καλουμέναις δὲ ROrib.EDi: δὲ om. reliqui 16 ὀνομασίαν προσωνυμίας ROrib.Di ἔσχε FHA: ἔσχηκεν NDi: εἴληφεν Orib. δὲ om ROrib.Di λεπτόκαρφος Orib.Di. at cf. Ps. D. semen habet plurimum et minutum)

37
ἔχουσα θύμῳ κόμην, μακροφυλλοτέρα μέντοι καὶ δριμεῖα τῇ γεύσει, ὑπόπικρος ποσῶς.

ποιεῖ δὲ τὸ ἀφέψημα αὐτῆς πρὸς τὰ ἐν θώρακι καθώς ὁ ὕσσωπος· μείγνυται δὲ καὶ ἀντιδότοις χρησίμως.

27 ὀρίγανος Ἡρακλεωτική· οἱ δὲ κονίλην καλοῦσι. φύλλον ἔχει ἐμφερὲς ὑσσώπῳ, σκιάδιον δὲ οὐ τροχοειδές, ἀλλʼ ὥσπερδιηρημένον καὶ ἐπʼ ἄκρων τῶν ῥάβδων τὸ σπέρμα οὐ πυκνόν.

ἐστὶ δὲ θερμαντική, ὅθεν τὸ ἀφέψημα αὐτῆς σὺν οἴνῳ ποθὲν ἁρμόζει θηριοδήκτοις, σὺν γλυκεῖ δὲ καὶ κονίᾳ τοῖς [*](26 RV: στοιχάς· οἱ δὲ συγκλίνωπα, οἱ δὲ Ἀλκιβιάδειον, οἱ δὲ παγκράτιον, οἱ δὲ Τυφωνία, Αἰγύπτιοι σουφλώ, προφῆται ὀφθαλμὸς Πύθωνος, Ῥωμαῖοι σκίλλα ῥούβιδα.) [*](27 RV: ὀρίγανος Ἡρακλεωτική· οἱ δὲ κονίλην καλοῦσιν, Ῥωμαῖοι κούνουλαμ.) [*](5 SIM.: Pl. XX 177 sq. e S. N.) cf. XX 170 (unde?).) [*](5 EXC.: Orib. XII s. v. (ὀρίγανος — πυκνόν); Ps. Ap. 122; Gal. XII 91 (unde Aet. I s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v); Garg Mart 37 (174, 11 R; 175, 16 ~ Ps. Orib. II 35, A. Mai l. s. VII 429): Isid. XVII 9, 76.) [*](10 Ps. Ap. 43.) [*](1 κόμην θύμῳ ROrib.Di ἀκροφυλλοτέραν δὲ καὶ δριμεῖαν τ. γ. ὑπότικρον π, Orib.: μακροφυλλοτέραν μέντοι γε καὶ δριμεῖαν ἐν τ. γ. ὑπόπικρον R μέντοι] δὲ Orib.E: νέντοι γε RDi δριμεῖα ἐν ROrib.EDi 2 καὶ ὑπόπικρος 0rib.Di ποσῶς om. R 3 καθʼ ἃ καὶ R: καθὼε καὶ E τὸ ὕσσωπον RΕV 4 χρησίμως om. RE quae ad calcem cap. add. Ald. ἐτφράττει καὶ λεπτύνει τὰ σπλάγχνα πάντα καὶ ὅλην τοῦ ζώου τὴν ἕξιν e Paul. Aeg. l. s. interpolata sunt) [*](5 num. cap. τμα ODi: λ E tit. περὶ ὀριγάνου FHADi ὀρίγανον ἡρακλεωτικὴν E κωνίλην Οrib.: κορνήλην Di: κονίλην ἢ κορίνην E 6 τριχοειδές A]d. 7 διερριμμένον R: διερρινημένον Orib.: velut scissili umbraculo Ps. Ap. l. s. ἐπ᾿ ἄκρου C: ἐπʼ ἄκρω NOrib.: ἐπʼ ἄκρον (ο in ω corr. E2) E ῥαβδίων N (charta laesa C) post πυκνόν inser. ὑπόπικρον Dl: ἐνπόρφυρον R 8 σὺν οἴνῳ om. R 9 post θηριοδήκτοις 7 litt. eras. E2 καὶ κονίᾳ om. ODi (superscr. A2): καὶ κονίαν E ef. Pl. XX 178 venemum opii et ypsi extinguit decoctum, si cum cinere e uino bibatur, D. eup. I 147 (330) πρὸς δὲ μηκώνιον . . . ὀρίγανον σὺν κονίᾳ καὶ γλυκεῖ) [*](10 C fol. 320r: N 157 συγκλιωπα ibri: correxi οἱ δὲ ἀλκιβιάδειον om. C: ἀλκειβιάδης N: ἀλκιβιάδης reliqui: correxi cf. Ps. Ap. l. s. alii vocant scilla acibizon (L albibizon La V) 11 παγκράτιον] alii prancration vocant Ps. Ap. (L) στυφωνία HADi: alii tifonos vocant Ps. Ap. σουφλώ] subtho Ps. Ap. 12 ὀφθαλμοπήθωνος A: prophetae optalmo Ps. Ap. (LV): opthalmon typhonos Aek. σκιλεοβινα RDiHA: correxi. bulbum scilliticum vel scillam albam a quibusdam stoechada vocari Pa. Ap. l. s. testatur. scilla rubida vocatur propter floris colorem) [*](13 C fol. 247v (charta laesa): N 116 14 κονουλαμ N: cunila Pl. XX 169 sqq.)

38
κώνειον ἢ μηκώνιον, σὺν ὀξυμέλιτι δὲ τοῖς γύψον ἢ ἐφήμερον πεπωκόσι, πρὸς δὲ τὰ σπάσματα καὶ ῥήγματα καὶ ὕδρωπας μετὰ συκίου βιβρωσκομένη. ξηρὰ δὲ ποθεῖσα ὀξυβάφου πλῆθος σὺν μελικράτῳ μέλανα κατὰ κοιλίαν ἄγει, ἔμμηνά τε κινεῖ