De materia medica

2 δύναμιν δὲ ἔχουσιν αἱ ῥίζαι καὶ τὰ ἄνθη καὶ ἡ βοτάνη θερμαντικήν, λεπτυντικήν· πινόμεναι δὲ καὶ ἐγκαθιζόμεναι ἄγουσι καταμήνια καὶ ἔμβρυα καὶ λίθους καὶ οὖρα· ποτίζονται δὲ καὶ πρὸς ἐμπνευματώσεις καὶ εἰλεούς, καὶ ἴκτερον δὲ ἀποκαθαίρουσι καὶ ἡπατικοὺς ἰῶνται· καὶ τὸ ἀφέψημα δὲ αὐτῶν εἰς πυρίας λαμβάνεται τάς πρὸς κύστιν. πρακτικώτερον δὲ τοῖς λιθιῶσι τὸ πορφνρανθές, ὅπερ τοῖς ὅλοις ἐστὶ μεῖζον, ἰδίως ἠράνθεμον καλούμενον τὸ λευκάνθεμον δὲ καλούμενον οὐρητικώτερον καὶ τὸ χρυσάνθεμον. θεραπεύουσι δὲ καὶ αἰγιλώχαμαίμηλον· [*](137 RV: . . . . . Ῥωμαῖοι μάλιουμ, Ἄφροι ἀστιρτιφρό.) [*](10 SIM.: Pl. XXII 54 D. eup. II 76 287) — Pl. XXVI 87 eup. II 111 (309) Ruf 25. 49 — Pl. XXII 54 eup. II 109 (307) — Pl. XXII 54 — Pl. 1. s. eup. II 56 (267) — Pl. l. s. eup. II 58 (270).) [*](1 διὰ — ὀδμῆε om. Orib. 2 μελάνθεμον FHADi: nelanthion Pl. χρνσοκπλαν F: χρνσοκόμην HADi (e R): crisocollean Dl 3 καλίαν FHADi: camean (═ καλλίαν) Dl post καλοῦσι syn. Rom. et Afr. add A: marg. H2 4 κλῶνες — λεπτά om. Orib. διοπιθαμιαῖοι coni. Marc. at cf. Pa. D. de h. f. uirgulta in longitudinem spithami havet ramosa 5 κλvνάρια φυλλάριμ PFHDi κλωνάρια pro φυλλ. A: folia minuta et tenera Dl: folia parua Ps. D. de h. f. τὰ γὰρ κεφάλια Orib. περιφερῆ ὄντα Orib. ἔνδοθεν ἐγχρυσίζοντα ἔχοντα ἄνθη Di λευκά Οrib.: λευκὸν καὶ del. H: om. Dl 6 περίκηται P: πνρίκεινται Orib. 7 φυλλάρια addidi coll. Dl sed a foris apposita folia alba aut melina aut purpurea cf. Pl. l. s. D, IV 119 κατὰ μέγεθος πηγάνου om. Orib. πη- γάνον φύλλον (φυλλων Di) NDi 8 φύεται — ὁδοός om. Orib. δὲ om. NDi 9 δὲ om. PF ἔαρι N 10 ἥ τε ῥίζα καὶ ἡ βοτάνη καὶ τὰ ἄνθη N 11 λεπτυντικήν om. N καταιμήνια ἄγουσι FAHDi 12 ποτίζεται ODi 13 ἴκτερόν τε N (om. καὶ — δὲ) 14 εἰς πυρίας om. N 15 τὰς om. N: τὰ P 16 πορφνροῦν ἄνθος N ὅλοις] ἰδιώταις NDi μετξόν ἐστιν FHA ἰδίως om. Di 17 ἐράνθεμον N τὸ δὲ ὑακίνθινον οὐρητικαότνρον N 18 καὶ αἰγιλώπια om. N) [*](19 N fol. 175 (charta laesa): cap. om. C ἀστρτιφρό H: ἀστιρτιφερό A: ἀστιρτιφφό Di cf. Löw l. s. 404 20 ἕτεροι δὲ χρυσοκόμην καλοῦσι add. Di)

χρῶνται δέ τινες καὶ συναλείμματι μετʼ ἐλαίου λειοτριβοῦντες 3 αὐτὴν πρὸς ἀνασκευὴν τῶν περιοδικῶν πυρετῶν. ἀποτίθεσθαι δὲ δεῖ τὰ φύλλα καὶ τὰ ἄνθη, ἕκαστον αὐτῶν κόπτοντας ἰδίᾳ καὶ ἀναλαμβάνοντας εἰς τροχίσκους, τὴν δὲ ῥίζαν ξηραίνοντας· χρείας δὲ ἐπιγενομένης διδόναι ὁτὲ μὲν τοῦ ἄνθους τὸ διπλάσιον, ἓν δὲ τῆς βοτάνης ἢ τῆς ῥίζης, ὁτὲ δὲ τοὐναντίον τοῦ ἄνθους μέρος ἐν, τῆς δὲ βοτάνης δύο ἐναλλὰξ διπλασιάζοντας παῤ ἡμέραν πίνειν δὲ δεῖ ἐν οἰνομέλιτι κεκραμένῳ.

140 γλυκυσίδη· οἱ δὲ πεντόροβον, οἱ δὲ δαίους δακτύλους, τὴν δὲ ῥίζαν παιωνίαν καλοῦσιν, ἄλλοι δὲ ἀγλαοφώτιδα. καυλὸς φύεται δισπίθαμος, παραφυάδας ἔχων πολλάς· φύλλα δὲ ἔχει ἡ μὲν ἄρρην βασιλικῇ καρύᾳ ὅμοια, ἡ δὲ θήλεια ἐπέσχισται τὰ φύλλα ὥσπερ σμύρνιον· λοβούς δέ τινας ἀνίησιν ἐπʼ ἄκρου τοῦ καυλοῦ ἀμυγδάλοις ὁμοίους, ὧν ἀνοιχθέντων εὑρίσκονται ἐρυθροὶ κόκκοι πολλοί, μικροί, ἐμφερεῖς τοῖς τῆς ῥοᾶς, ἐν μέσῳ δὲ μέλανες, ἐμπόρφυροι, πέντε ἢ ἕξ.

ῥίζα δὲ 2 [*](140 RV: παιωνία ἄρρην ἤ γλυκυσίδη· οἱ δὲ πεντόροβον, οἱ δὲ ὁροβάδιον, οἱ δὲ ὀροβάξ, οἱ δὲ αἱμαγωγόν, οἱ δὲ πασιθέη, οἱ δὲ μηνογένειον, οἱ δὲ μήνιον, οἱ δὲ παιώνιον, οἱ δὲ Πανὸς κέρατα, οἱ δὲ Ἰδαίους δακτύλους, οἱ δὲ ἀγλαοφώτιδα, οἱ δὲ θεοδώρητον, οἱ δὲ σελήνιον, προφῆται σεληνόγονον, οἱ δὲ φθίσις, Ῥωμαῖοι κάστα.) [*](παιωνία θήλεια· καὶ ταύτην ἀγλαοφώτιδα καλοῦσιν.) [*](1 SIM.: [Theophr.] h. pl. IX s, 6 (cf. schol. Nic. Th. 938) Pl. XXVII 84 (e S. N.) XXV 29 (unde?) cf. Ael. n. a. XIV 27.) [*](1 EXC.: Orib. XI s. v. (γλυκνοδη — ἀσφόδελος); cf. Gal. XI 858 (unde Aet I s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v.); Ps. Ap. 34 (unde Orib. I 52 ~ A. Mai VII 456; cf. carm. de herb. 11, 189sq.); Isid. XVII 9, 48, Hes. s. v. ἀγλαοφῶτις et πεντόροβον.) [*](1 num. cap. υνδ O: υνς Di: ρμε E tit. περὶ γλνκυσίδης FHA: περί γλυκνσίδης ἢ παιωνίας Di παινωία ἄρρην ἢ γλυκυσίδη Di initio syn. e R add. DiA: marg. H2 οἱ δὲ — ἀγλαοφώτιδα om. Οrib. πεντόβαρον HADi: πεντόροβον· οἱ δὲ πεντόβορον E: pentorobon a numero granorum Isid. l. 5. 2 δίαν δὲ HA ἄλλοι δὲ ἀγλ. om. E ἀγλαοφωντίδα 0 3 χέεται δὲ καυλὸς ὡς δισπιδπυιαῖος] E: καυλὸε ὡε δισπιθαμιαίος φύεται] Di ὅσον Διοπίθμ- μος ROrib. πολλὰς om. R 4 δὲ (pr.) om. R ἔχει addidi ἀπέσχισται HDi 5 ζμυρνίου NE (corr. E2) δὲ om. A 6 ἀμυγδάλῳ E ὧν] ὡς C: οἰτνεε N ἀνυχθέντων CP: ἀνυχθέντες N: ἀνασχισθέντων E: ἀνεφχθέντων reliqui 7 πολλοὶ om. R 8 ῥόας PE: ῥοιᾶς reliqui ῥίζαι 0R: ῥίζα EOrib. Dl cf. Pl. XXVII 85 mas plures non habet, quoniam una radice nixus est) [*](9 C fol. 265v: N 100 παιονία R ἢ γλυκυσίδη om. C: γλυκυσίδην N 10 ἀροβάλιον ADi πασιθέη] ΠΛΙΕΙϹΑΙΔΗ C: πλισαιδη N: πεοέδη HA: παισαίδην Di: correxi (πασιθίη scriptum fuit) cf. carm. de herb. 143 11 μονογένιον R: μονογένειον A: μηνογένειον HDi (i e. herba lunaris): mono- qeinon Ps. Ap.: corr. Sarac. πεόνιον R: om. HA ΑΝ⊙ΕΚΕΠΑΤ ROi: πανθεκέρατον HA: panthiceras Ps. Ap.: correxi 12 οἱ δὲ Ιδαίους — ἐγiαοφὸτιδα om. AH γλαοφωτιδαν C: Siculi uocant eam aglaofitis Ps. Ap. (L) cf. carm. de herb. 154 Ael n. a. XIV 27 ⊙ΕΟΔΩΝΙΟΝ R: θεοδόνιον ρελι- qui: theodonion Ps. Ap.: correxi coll. carm. de herb. 143 13 γεληνόγονον C 14 post κάστα inser. οἱ δὲ ἰδαίους δακτύλους A 15 παιωνία θήλεια — καλοῦσιν N: om. reliqui)

τοῦ δὲ καρποῦ ὁέκα ἡ δώδεκα κόκκοι πυρροὶ ποθέντες ἐν οἴνῳ μέλανι αὐστηρῷ ῥοῦν τὸν ἐρυθρὸν ἱστᾶσι, στομαχικοῖς τε καὶ δακνομένοις ἐσθιόμενοι βοηθοῦσι, καὶ ὑπὸ τῶν παιδίων πινόμενοι καὶ ἐσθιόμενοι ἀρχὰς λιθιάσεως παραιτοῦνται· οἱ δὲ μέλανες καὶ πρὸς τούς ὑπὸ τῶν ἐφιαλτῶν πνιγομένους καὶ πρὸς τάς ὑστερικάς πνίγας καὶ ὀδύνας μήτρας ἐν μελικράτῳ ἢ οἴνῶ, ὅσον δέκα πέντε κόκκοι πινόμενοι, ποιοῦσιν.

143 ἐρυθρόδανον ἐρευθέδανον, ἔνιοι δὲ τεύθριον καλοῦσι. ῥίζα ἐστὶν ἐρυθρά, βαφική· ἡ μέν τις ἀγρία, ἠ δὲ σπαρτή, ὡς ἐν Ραβέννῃ τῆς Ιταλίας μεταξύ ἐλῶν ὠφελίμως σπείρεται διὰ τὸ γίνεσθαι ἐκ τούτου πλείστην πρόσοδον. εἰσὶ [*](113 RV: ἐρυθρόδανον· οἱ δὲ ἐρευθέδανος ῥίζα, οἱ δὲ τεύθριον, οἱ δὲ δάρκανος, οἱ δὲ κιννάβαρις, Ῥωμαῖοι ῥούβια σατίβα, Θοῦσκοι λάππα μίνορ, Αἰγύπτιοι σωφοβί.) [*](5 SIM.: Pl. l. s D. eup. II 108 (306).) [*](9 SIM.: Theophr.] h. p. IX 13, 6 P1. XIX 47 XXIV 94 (e S. N.).) [*](9 EXC.: Orib. XI s. v. (ἐρυθρόδανον — ἐρυθρά); Gal. XI 878 (unde Aet. I s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v.).) [*](1 διπάλαιστα] om. Orib.EDl: μεστά RA2 υονατώδη καλαμοειδῆ om. Di: γονατώδη κανατώδη καλαμ. P (dittogr.) 2 ἰσχνότερα — ζέας om. HADi (marg. add. A2) ἐν τῇ γεύσει Orib.E 8 δὲ (pr) om. Orib.A2 ὅμοια] ἐομεότμ Orib. τοῖς om. A2 ὕπεστι Orib.E 4 λευκοῦ Orib. 5 ἡ πόα post κοπτο- μένη transpos. RHADi μεθ᾿ βδατος E 6 ἢ οἴνου om. R: uino aut aquae mixta Dl ποιεῖν ante πρὸς τὰ transpos. RE: πυιεῖν πινομένη Di 7 δὲ γε FHA μεθʼ ὅδατος ἢ οἴνου E (corr. E2): μεθ᾿ ὅδατος post πλῆθος colloc. Di πινομένου HADi) [*](9 num. cap. υνζ O: υνθ Di: ρμη E tit. περὶ ἐρυθροδδάνου FHADi post ὲρυθρόδανον syn. e R add. Di. ἐρ. ἐξ οὔ τὸ λιθρίδιον (e C), deinde syn. add. A marg. H) ἐρυθέοδανον E: ἐρευθόδανον reliqui: ereuthodanum Pl.: ἐρευθέ- δανον [Theophr.] l. s.: correxi 10 βασιλική R (superscr. A2) 11 καὶ σκαρτή E ὡς om. R ῥαβέννη E: ῥατάννηι R: ΡΒΔΑΝΝΗ (sic) P: ῥαβδάνη V ῥεδάνη FA: ῥεδώνῃ H: θανάτη τῆε Γαλλίας καὶ ῥαβαίνη τῆς Ἰταλίας καὶ ἐν καρύα Di: in Thebana Galileae et Rauennae in Italia nascitur. in Caria uero inter oleas Orib. (cum interpol. Ras.): sicut rabenna italie fiet, locis cultis semi- natur Dl Ἰταλίας] γαλλίας E ἑλῶν PV: ἐλαιῶν FHA: τῶν ἐλαιῶν EDi: inter oleas Orib. post ἑλῶν add. σπειρόμενον ὥσπερ ἐν ταῖς ἀρούραις DiOrib. σπερόμενον HA ὠφελίμως om. PV: ὠφελῶν R: ὠφελίμως δὲ HADiOrib. 12 σπήρεται καὶ κηπεύεται δὲ E πλείστην om. R: post γίνεσθαι transpos. Di) [*](13 C fol. 111v: N 66 marg. add. rubea tinctorum N (m. rec.) effigiei herb. pict. (foi. 112v) adscripsit C (m. rec.) κοινῶς λυθρίδιον οἱ δὲ ἐρυθρό- δκνος ῥίζα CDiHA: οἱ δὲ έρευθόδανος N: corr. Schulze 14 οἱ δὲ δάρκανος om. N: δράκανος HADi: suspectum πασσίβα R: πασίβα HA: σπασίβα Di: correxi 15 λάμπα μίνωρ HADi σοφοβί H: σοφοβοί A: σωφοβεί N)

εἶτα ἐρυθρόν, πεπαινόμενον δὲ μέλανα· ῥίζα λεπτή, μακρά, 2 ἐρυθρά, διουρητική, ὅθεν ἰκτερικοῖς μετὰ μελικράτου πινομένη βοηθεῖ ἰσχιαδικοῖς τε καὶ παραλελυμένοις· ἄγει δὲ καὶ οὖρα πολλὰ καὶ παχέα, ἔσθ᾿ ὅτε δὲ καὶ αῐμα· λούειν μέντοι δεῖ καθʼ ἡμέραν τούς πίνοντας· θηριοδήκτοις τε βοηθεῖ ὁ καυλὸς μετὰ τῶν φύλλων ποθείς· ὁ δὲ καρπὸς μετʼ ὀξυμέλιτος πινόμενος σπλῆνα τήκει. προστεθεῖσα δὲ ἡ ῥίζα ἄγει ἔμμηνα καὶ ἔμβρυα, θεραπεύει δὲ καὶ ἀλφούς λευκούς μετʼ ὄξους καταχριομένη.