De materia medica

Dioscurides Pedianus

Dioscurides Pedianus. De materia medica, Volumes 1-3. Wellmann, Max, editor. Berlin: Weidmann, 1907-1914.

128 σῦκα πέπειρα τὰ ἁπαλὰ κακοστόμαχα, κοιλίας λυτικα — ῥᾳδίως δὲ ὁ ἐξ αὐτῶν ῥευματισμὸς ἵσταται—, ἐξανθημάτων καὶ ἱδρώτων προκλητικά, ἄδιψα δὲ καὶ σβεστικὰ θερμασίας. τὰ δὲ ξηρὰ τρόφιμα, θερμαντικά, διψητικώτερα, εὐκοίλια, ἄθετα δὲ ῥευματισμοῖς στομάχου καὶ κοιλίας, βρόγχῳ δὲ καὶ ἀρτηρίᾳ καὶ κύστει καὶ νεφροῖς εὔθετα καὶ τοῖς ἐκ μακρονοσίας κακοχροοῦσι καὶ ἀσθματικοῖς καὶ ἐπιλημπτικοῖς καὶ ὑδρωπικοῖς· ἀνακαθαίρει δὲ καὶ τὰ ἐν θώρακι ἀποζεσθέντα σὺν ὑσσώπῳ καὶ ποθέντα, ἁρμόζει δὲ καὶ παλαιαῖς βηξὶ καὶ τοῖς περὶ πνεύμονα χρονίοις πάθεσι, κοιλίαν τε μαλάσσει κοπέντα μετὰ νίτρου καὶ κνήκου καὶ ἐσθιόμενα.

τὸ δὲ ἀφέψημα 2 [*](3 SIM. Pl. XXIII 134 (qui moro attribuit quae D. de sycomoro tradit); D. eup. II 114 (315) eup. Π 24 (236).) [*](7 SIM. Theophr h. pl. IV 2, 3 (unde Pl. XIII 58).) [*](11 SIM. [Hipp.] π. δ. II 55 VΙ 564); Mnesith. Ath. III 80c); Phγlot. Ath. III 79 a): Diph. Ath. III 80 b); Ruf. (Orib. I 50) cf. Ruf. frg. 471 546 R); Pl. XXIII 117 (e S. N.), unde Garg. M. 49 cf. Isid. XVII 17 — Oiphil. s. — Ruf. 546 R — Pl. XXIII 120 — D. eup. II 1 (226) — Pl. . s. 121 — D. eup. I 87 (137) 90 (138) Pl. l. s. 121 — Pl. 121 — eup. II 102: (304) Pl. 121; Ruf. 11 R.— Pl. 120 eup. I 105 (146) — Pl. 121 — Pl. 122 — eup. II 63 (276) Pl. 122 —eup. Il 37 (250) Pl. 122 —eup. II 31 (243) Pl. 122 — eup. II 35 (249) Pl. 122 — Pl. 123.) [*](11 EXC. Gal. XII 132 (unde Paul. Aeg. VII 3 s. v) cf. VI 570 (unde Garg. M. 49); Sim. S. s. v. (e Gal.).) [*](2 δστρακίνῳ ἀποτίθετι ἀγγεῳ 0rib. 3 δύναμιν — δπός om, 0rib. 4 τῶν δυσπέπτων] δγκων Paul. Aeg. l. s. 5 σπλῆνας post ἐσκιρρ. colloc. Di, at cf. Paul. Aeg. l. s. στομάχου τε (om. καὶ) Di, at cf. Paul. Aeg. l s. 6 φρικίας H: φρικώδη Paul. Aeg. .l s., cf. D. IV 14 7 γενᾶται (sic) 0rib. διαφέρουσα F : διαχέρων 0rib. οὗσα συκαμίνῳ QDi 8 φέρει addidi τὸ om. Drib. 9 κοκκυμήλω 0rib.) [*](11 num. cap. ρκη QDi: ρμ΄ Dl 12 ὁ om. vulgo 15 βρόχῳ HDi 18 ἀποζεσθένεα Di: ἀναζεοθέντα reliqui 20 κοπέντα om, H 21 κνήκου] κνί ίκου F: nicu (i. e) cnicu Dl: κρόκου vulgo: correxi coll. D. IV 188)

118
αὐτῶν ταῖς περὶ ἀρτηρίαν καὶ παρίσθμια φλεγμοναῖς ἁρμόζει εἰς ἀναγαργάριθμα, καὶ εἰς τὰς ὠμηλύσεις δὲ μείγνυται καὶ εἰς γυναικείας πυρίας μετὰ τήλεως ἤ πτισάνης, σὺν πηγάνῳ δὲ στρόφων ἐστὶν ἔγκλυσμα. καταπλαττόμενα δὲ έφ θὰ λεῖα διαφορεῖ σκληρίας, παρωτίδας, δοθιῆνας μαλάττει, φ ύγεθλα πεπαίνει, καὶ μᾶλλον σὺν ἔριδι νίτρῳ ἢ ἀσβέστῳ καὶ ὠμὰ δὲ κοπέντα σὺν οἷς εἴρηται τὰ αὐτὰ δρᾷ. σὺν σιδίῳ δὲ ῥόας πτερύγια ἀνακαθαίρει, μετὰ χαλκάνθου δὲ τὰ ἐν κνήμαις δυσαλθῆ καὶ ῥευματικὰ καὶ κακοήθη θεραπεύει.

3 ἐψηθέντα δὲ. ἐν οἴνῳ καὶ μιγέντα ἀψινθίῳ καὶ κριθίνῳ ἀλεύρῳ ὑδρωπικοὺς μὠφελεῖ καταπλασθέντα· κεκαυμένα δὲ καὶ μιγέντα κηρμτῇ χιμέτλας ἰᾶται, λεῖα δὲ ὠμὰ σὺν νάπυι ὑγρῷ ἀναλημφ θέντα καὶ ἐντεθέντα ἐν ὠσὶν ἤχους ναὶ κνησμοὺς θεραπεύει.

ὁ δὲ ὀπ ὸς τῆς ἀγρίας καὶ τῆς ἡμέρου συκῆς πηκτικός ἐστι γάλακτος ὥσπερ ἡ πιτύα· λύει δὲ καὶ τὸ πεπηγὸς ὥσπερ καὶ τὸ ὄξος, ἑλκωτικός τε σωμάτων καὶ ἀναστομωτικός, κοιλίας τε λυτικὸς καὶ ὑστέρας ἀναχαλαστικὸς μετὰ ἀμύλου λείου πινόμενος, καὶ ἐμμήνων ἀγωγὸς προστεθεὶς σὺν ᾠοῦ λεκίθῳ ἢ κηρῷ Τυρρηνικῷ, ποδαγρικοῖς τε καταπλάσμασι χρήσιμος μετὰ τηλίνου ἀλεύρου καὶ ὄξους.

4 σμήχει δὲ καὶ λέπρας καὶ λειχῆνας, ἐφ ήλεις, ἀλφούς, ψώρας σὺν ἀλφ ίτῳ, καὶ σνορπιοπλήκτοις κατὰ τῆς πληγῆς ἐπισταζόμενος καὶ ἰοβόλοις καὶ κυνοδήκτοις βοηθεῖ, [*](1 SIΜ. Pl. 122 — D. eup. II 45) (257) Pl. 123 — eup. I 153 (172) — Pl. 122. 128 — eup. I 144 (166) Pl. 122 — eup. I 190 (194) Pl. 123 — eup. I 185 (192) Pl. 123 — eup. II 65 (280) Pl. 123. — D. eup. I 181 (190) — eup. I 63 (124) 64 (126) — Pl. XXIII 117. 126 — D. eup. II 76 (288) Pl. 117. 126 — D. eup. I 235 (216) Pl. l. s. 117. 126.) [*](20 SIM. Pl. XXIII 117. 126 D. eup. I 118 (151)— Pl. 118. 126 eup. II 122 (321) — Pl. 1. s. 126 eup. II 113 (314) — Pl. 1. s. 127 eup. I 71 (129) — Pl. l. s. 118 eup. I 176 (185) — Pl. 126 — Pl. 127 — Pl. 126.) [*](3 γυναικείους HDi: compend scr. F δὲ ἀφεφημένα HDi 5 fort. σκληρίας καὶ μαλάσσει HDi 8 καλακάνθου FDl: καλαμίνθ ης Serap., at cf. Pl. XXIII 123 tibiarum ulceribus cum aeris flore (sc. prosunt) 9 δευματικὰ δυσαλθῆ Di: δήγματα coni. Serap.: fort. καὶ κακοήθη καὶ δνιματκὰ coll. DI ἰᾶται Di 11 κμὶ om. Di 12 νάπυι] νίτρῳ non recte coni. Marc. cf. D. eup. I 63 (124) σῦκον λεἷον ἀνμλημφθὲν σὺν σινήπει καὶ νίτρῳ (Sc. ἤχους θερμπεύει) 13 κνησμοὺς] συρισμοὺς coni. Marc.: pruriginem DI 14 nov. cap. (ρμά ) inc. DI 15 καὶ (alt) om. Di 16 ad ἀνκστοπμητικός cf. Gal. XI 751 17 ἀμυγδάλου libri. ἀμύλου Dl: corr. Samb. coll. Pl. XXIII 117 siccatur (sc. fici sucus) ad aperienda ulcera, cienda menstrua adpositu cum iuteo oui aut potu cum amylo 19 χρήσικον τηλίνου] σητανίου D. eup. I 235 (216): cum farina Graeci feni Pl. l. s. 20 καὶ (pr.) om HDi 21 ψώρας ἀχῶρας HDi 22 ιθέμενος (ἐπιστζό superscr.) Di)

119
καὶ ὀδονταλγίας ὠφελεῖ ἐρίῳ ἀναλημφθεὶς καὶ εἰς τὸ βρῶμα ἐντιθέμενος, καὶ μυρηκίαν αἴρει στέατι περιπλασθείσης τῆς ἐν κύκλῳ σαρκός. τὰ αὐτὰ δὲ καὶ ὁ χυλὸς ποιεῖ τῶν ἀπὸ τῆς ἀγρίας συκῆς ἁπαλῶν κλάδων, ἡνίκα ἂν ἔγκυοι ὦσι, μηδέπω δὲ τοῦ ὀφθαλμοῦ βεβλαστηκότος. κοπτόμενοι δὲ ἐκθλίβονται, καὶ ὁ χυλὸς ξηραινόμενος ἐν σκιᾷ ἀποτίθεται. λαμβάνεται δὲ καὶ εἰς ἑλκωτικὰς δυνάμεις ὅ τε ὀπὸς καὶ ὁ χυλός.

αἱ δὲ κράδαι 5 ἁπαλαὶ βοείοις κρέασι συγκαθεψόμεναι εὐέψητα ταῦτα ποιοῦσι, καὶ τὸ γάλα δὲ λυτικώτερον ἐν τῇ ἑψήσει κινούμενον αὐταῖς ἀντὶ σπάθης παρασκευάζουσιν.

οἱ δὲ ὄλυ ν θ ο ι, ὑπὸ δέ τινων ἐρινεοὶ καλούμενοι, ἑφθοὶ καταπλασθέντες πᾶσαν συστροφὴν καὶ χοιράδας ἐκμαλάσσουσιν, ὠμοὶ δὲ μυρμηκίας καὶ θύμους σὺν νίτρῳ καὶ ἀλεύρῳ καταπλασθέντες αἴρουσι. καὶ τὰ φύλλα δὲ τὰ αὐτὰ δύναται· σὺν ὄξει δὲ καὶ ἁλκὶ καταπλασθέντα ἀχῶρας, πίτυρα, ἐπινυκτίδας ιᾶιαι. παρατρίβεται δὲ αὐτοῖς καὶ τὰ συκώδη καὶ τραχέα τῶν βλεφάρμων, καὶ λεῦκαι δὲ καταπλάσσονται τοῖς τῆς μελαίνης συκῆς φύλλοις ἢ τοῖς κλάδοις. ποιεῖ καὶ πρὸς τὰ κυνόδηκτα σὺν μέλιτι καὶ πρὸς τά κηρία.

ἀνάγουσι δὲ οἱ ὄλυνθοι καὶ 6 ὀστᾶ σὺν μήκωνος ἀγρίας φύλλοις, δοθιῆνάς τε σὺν κηρῷ διαλύουσι, λύουσι, σὺν ἀρόβῳ δὲ καὶ οἴνῳ καταπλασθέντες πρὸς μυογαλῆς δήγματα καὶ σκολοπένδρας ἁρμόζουσι.

γίνεται δὲ καὶ κ ο ν ία ἀγρίας συκῆς καὶ ἡμέρου, καέντων τῶν κλάδων, ἐκ τῆς τέφρας. πολύβροχον δὲ αὐτὴν δεῖ ποιεῖν καὶ παλαιοῦν. ἁρμόζει δὲ εἰς τὰ καυστικὰ καὶ γαγγραινούμενα ἀνακαθαίρει δὲ καὶ ἀναλίσκει τὰ περισσά. χρῆσθαι δὲ αὐτῇ δεῖ σπόγγον βρέχοντας συνεχῶς καὶ ἐπιτιθέντας, ἐφ᾿ ὧν δὲ καὶ [*](11 SΙM. Pl. XXIII 127: D. eup. I 154 (173) — cup. I 176 (185) — Pl. s. 127: — D. eup. I 47 (115 ubi ὀλύνθου pro συκῆς corrige) — eup. I 118 (151) — Pl. 128 eup. II 113 (314) — Pl. 128 eup. I 172 (183)— Pl. 128 eup. I 163 (179) — eup. I 144 (166) — Pl. 129 eup. Π 123 (322).) [*](11 EΧC. Gal. XII 88.) [*](23 SΙΜ. Pl. XXIII 124 sq. D. eup. 1 211 204) II 47 (259) ΙΙ 161 (336) ΙΙ 121 (320).) [*](4 μήπω HDi δὲ om. HDi 7 κράδοι HDi 8 ἁπαλαὶ addidi καθεφδμεναι HDi 10 ἀντὶ σπάθηε αὐταῖς HDi 11 mg. add. ρκη περὶ σλύνθων Di: cap. ρμβ΄ inc. Dl ὄλυνθοι (ἄγριοι superscr.) H 12 καὶ om. H 14 δύνανται F 15 καταπλαοθέντες QDi: corr. Sarac. καὶ ἐπινυκτίδας Di 16 ἰῶνται Di 18 τοῖε κράδοις FDi: fort. ταῖς κράδαις coll. D. eup. 1 118 (151) σικῆς μελαίνης κράδαι ποιεῖ δὲ καὶ Spr. 31 μνογαλῆς F : μυγαλῆς reliqui cf. D, Π 68 23 cap. ρκγ΄ inc. DI 24 κλάδων ibri: fort. κρμδῶν 25 δὲ καὶ HDi 26 δὲ (pr.)] γὰρ Di)

120
ἐγκλύζοντας, ὡς ἐτὶ δυσεντερικῶν καὶ παλαιῶν ῥευμάτων καὶ κόλπων ὑπονόμων καὶ μεγάλων καθαίρει γὰρ καὶ κολλᾷ καὶ σαρκοῖ καὶ συμφύει ἐοικότως τοῖς ἐναίμοις.

7 καὶ ποτίζεται δὲ πρὸς αιιἵματος ἐκθρόμβωσιν καὶ πτώματα, ῥήγματα, σπάσματα, αὐτῆς σὺν ὕδατος ἑνὶ κυάθῳ προσφάτου διυλισμένης καὶ ἐλαίου μιγέντος ὀλίγου, κοιλιακοῖς δὲ καὶ δυσεντερικοῖς καθʼ ἑαυτὴν κυάθου πλῆθος βοηθεῖ διδομένη, καὶ τοῖς νευρικοῖς δὲ καὶ σπαστικοῖς σύγχρισμα ἁρμόδιον σὺν οἴνῳ ἱδρῶτας κινοῦσα, καὶ πρὸς γύψου πόσιν καὶ φ αλαγγίων δήγματα πίνεται. παρέχουσι δὲ τὰ αὐτὰ καὶ σἱ λοιπαὶ κονίαι, μάλιστα δὲ ἡ δρυίνη, στυπτικαὶ δέ εἰσι πάσαι.

129 περσα ία δένδρον ἐστὶν ἐν Αἰγύπτῳ, καρπὸν φέρον ἐδώδιμον, εὐστόμαχον, ἐφ᾿ οὗ καὶ τὰ λεγόμενα κρανοκόλαπτα φαλάγγια εὑρίσκεται, μάλιστα δὲ ἐν τῇ Θηβαίδι.

δύναμιν δὲ ἔχει τὰ φύλλα λεῖα ἐπιπαττόμενα ξηρὰ αἱμορραγίας ἱστᾶν. τοῦτο δὲ ἱστόρησάν τινες ἐν Περσίδι ἀναιρετικὸν εἷναι, μετατεθὲν δὲ εἰς Αἴγυπτον ἀλλοιωθῆναι καὶ ἐδώδιμον γενέσθαι.

[*](12 SΙM. Theophr. h. pl. ΙV 2, 5 ΙΙΙ 3, 5. PI. XV 45 sq. XIII 63; Strab. XVII 822. 823; Diod. I 34, Plut. de Is. et Dsir. 68; Paus. V 14, 3; schol. Nic. Th. 64; Al. 101 cf. Drib. I 581 (Dar.))[*](12 EXC Oribb. XII s. v. (περσαία — αἰγύπτῳ); Gal. ΧΙΙ 97 (unde Aet. Ι s. v. aliis aliunde additis. Paul. Aeg. VII 8 s. v.) Gal. VI 617.)[*](1 ἐγκλύζονται Di 5 σὺν ὕδατος κυάθῳ εροσφάτως διυλισμένη Di: σὺν ὕδατι ῖσα (= ὕδτος ᾶ) κυάθῳ τῆς εροσᾳἀτου (προσχάτως Η) διυλισμένηε (δμλνσμένης F) Q: datur cyato uno Dl: correxi 7 βοηθεῖ διδομένη om. 8 σπαστικοῖς F: σπέσμασι reliqui)[*](12 num. cap. ρκθ QDi: ρμα΄ DI περσαία F (περσέα ind.): περσέα reliqui 13 κρανιόκομο F: craniocolla Dl, cf. schol. Nic. Th, 764 15 ἐπτλαττόμενα HDi αἱμορραγίαν HDi 18 in fine add. Di cap. de lberide cf. II 174 subscr. τέλος τοῦ πρώτου λόγου Η: πεδακίου διοσκουρίδου ἀναζερβέωε περὶ ὕλης ἰατρικῆς λόγος πρῶτος F)