De materia medica
Dioscurides Pedianus
Dioscurides Pedianus. De materia medica, Volumes 1-3. Wellmann, Max, editor. Berlin: Weidmann, 1907-1914.
2 δολοῦται δὲ μείξει κροκομάγματος κεκομμένου καὶ λιθαργύρου ἢ μολυβδαίνης διὰ τὸ βάρος ἑψήματί τε ἀλείφεται. δηλοῖ δὲ ταῦτα τό τε ἐντρέχειν κονιορτῶδες καὶ τὸ τὴν ὀσμὴν ἑψηματώδη τυγχάνειν.
δύναμιν δὲ ἔχει πεπτικήν, μαλακτικήν, ὑποστύφουσαν, οὐρητικήν, παρέχει τε εὔχροιαν καὶ ἀκραίπαλός ἐστι μετὰ γλυκέος [*](λευκόν, ὑπομήκης, ὁλόκληρος, πλήρης, ἀλιπής, εὔπνους, ἔν τε τῇ διέσει τὰς χεῖρας βάπτων, οὐκ εὐρωτιῶν, ὑπόδριμυς· ὁ γὰρ μὴ τοιοῦτος ἢ ἄωρος ἢ παλαιός ἐστιν ἢ ἀποβεβρεγμένος. δολοῦται δὲ μειγνυμένου κροκομάγματος ἢ δι᾿ ἑψήματος ὑπαλειφόμενος συντετριμμένης εἰς τὸ βαρυσταθμῆσαι λιθαργύρου ἢ μολυβδαίνης· ἐλέγχεται δὲ τῷ κονιορτῶδες ὑπάρχειν ἢ ἑψήματος ὀδωδὴν ἢ καὶ δυσώδη κέναι καὶ μὴ εἰλικρινῆ προσβάλλειν τὴν εὐωδίαν. Θεσσαλὸς μὲν οὖν φησιν μόνον εὐώδη αὐτόν· οἱ δὲ καὶ θανάσιμον, εἴ τις πιεῖν διδῷ αὐτοῦ τρεῖς δραχμὰς μεθ᾿ ὕδατος. κατὰ δὲ τὸ ἀληθὲς διουρητικός ἐστιν καὶ ἠρέμα παραστύφων, διὸ καὶ πρὸς ἐρυσιπέλατα ποιεῖ περι-) [*](11 SIM. Pl. XXI 138 D. eup. II 112 (312) Cels. III 21 (107, 11) — Pl.) [*](138 — Pl. 137 eup. I 29. 31 (108) — Pl. 137 — Pl. 138 eup. II 96 (300) — Pl. 138 — eup. I 25 (106) — eup. II 112 (312).) [*](1 post ὀλύμπου e R add. τρίτος Di Αἰτωλίας] Αἰολίδος Sarac. at cf. Steph. Byz. s. v. Αἰγαί 2 καὶ addidi κεντοριπάντων F: κεντορίας πάντων τῶν HDi: κεντορίας πάντων Da: correxi cf. Strab. VI 272. 273 Pl. XXI 31 3 ἀσθενὴς libri: correxi 4 θυίαν] i. e. thyina ligna: θείαν Da 6 προειρημένος Da ἐστὶ om, H 7 post κεκομμένου e R interp. ἢ δι᾿ ἑψήματος. ὑπαλειφόμενος συντετριμμένης εἰς τὸ βαρυσταθμῆσαι λιθαργύρου ἢ μολιβδαίνης δηλοῖ Di 9 ἐντρέχον libri: correxi τὸ] τῶ DiDa 10 post τιγχάνειν e R add. Θεσσαλὸς μὲν οὖν φησι μόνον εὐώδη αὐτόν· οἱ δὲ καὶ θανάσιμον, εἰ πιεῖν τις δῶ αὐτοῦ ⩹ γ΄ μεθ᾿ ὕδατος Dl 11 κατὰ δὲ τὸ ἀληθὲς ἔχει δύναμιν Di (e R) post οὐρητικὴν add. ψυκτικήν (refrigeriosa) Dl 12 τε addidi) [*](13 ὑπόμηκος C ἀλήτης C 16 ἑψέματος R 18 τῷ] τὸ R 19 διωδηκεναι (sic R: correxi 21 εἶπον ἰὸν αὐτοῦ τρεῖς δραχμαὶ C: εἶπον διδων αὐτοῦ τρεῖς δραχμὰς N: ει πιεῖν τις δῶ αὐτοῦ Dl: correxi 23 ποιεῖ] πνεῖ N)
μείγνυται δὲ καὶ τοῖς 3 πρὸς τὰ ἐντὸς ποτήμασι χρησίμως καὶ προσθέμασι καὶ καταπλάσμασι τοῖς πρὸς μήτραν καὶ δακτύλιον. παρίστησι δὲ καὶ πρὸς ἀφροδίσια, τάς τε ἐρυσιπελατώδεις φλεγμονὰς πραύνει καταχριόμενος καὶ εἰς τὰς ὠ τικὰς χρησιμεύει. φασὶ δὲ καὶ ἀναιρετικὸν αὐτὸν εἶναι μεθ᾿ ὕδατος πινόμενον πλῆθος δραχμῶν τριῶν. πρὸς δὲ τὸ εὐλέαντον αὐτὸν γίνεσθαι δεῖ ἐν ἡλίῳ ψύγειν ἐν ὀστρακίνῳ ἀγγείῳ καινῷ θερμῷ· ταχέως δὲ δεῖ στρέφειν. καὶ ἡ ῥίζα δὲ αὐτοῦ πινομένη σὺν γλυκεῖ οὖρα κινεῖ.
27 τὸ δὲ κροκόμαγμα γίνεται ἐκ τοῦ κροκίνου μύρου τῶν ἀρωμάτων ἐκπιεσθέντων καὶ ἀναπλασθέντων. ἔστι δὲ αὐτοῦ τὸ εὐῶδες καλόν, μέσως κατάσμυρνον, βαρύ, μέλαν, ἄξυλον, ἐν τῷ διεθῆναι ἱκανῶς κροκῶδες τὴν χρόαν, λεῖον, ὑπόπικρον, βάπτον ἰσχυρῶς τοὺς ὀδόντας καὶ τὴν γλῶσσαν, ἐπιμένον τε συχνὰς ὥρας. τοιοῦτον δέ ἐστι τὸ ἀπὸ Συρίας.
δύναμιν δὲ ἔχει σμηκτικὴν τῶν ἐπισκοτούντων ταῖς κόραις, οὐρητικήν, μαλακτικήν, πεπτικήν, θερμαντικήν. ἀναλογεῖ δὲ κατὰ ποσὸν τῇ τοῦ κρόκου δυνάμει· πλεῖστον γὰρ τούτου μετείληφεν.
28 Ἑλένιον· οἱ δὲ σύμφυτον, οἱ δὲ Περσικήν, οἱ δὲ Μηδικήν, [*](χριόμενος μεθ᾿ ὕδατος καὶ πρὸς ῥευματισμὸν ὀφθαλμῶν καὶ ὤτων καὶ τῶν ὁμοίων μετὰ γάλακτος. συμπλέκεται δὲ κολλυρίοις ὠτικοῖς, στοματικοῖς. ἔστι δὲ καὶ ἀκραίπαλος. ἡ δὲ ῥίζα τῆς φερούσης αὐτὸν πόας μετὰ γλυκέος πινομένη οὖρα κινεῖ,) [*](11 SIM. Pl. XXI 139 (e S. N.) cf. Damocr. (Gal. XIV 133).) [*](11 EXC. Orib. XI s. v. (τὸ δὲ — συρίας); Orib. t. V 73 D., Isid. XVII 9, 6 (e D. lat.); Ps. Orib. de simpl. V 53.) [*](21 SIM. Pl. XIV 108. XIX 91sq. XX 88 (e S. N.).) [*](21 EXC. Orib. XI s. v. (ἑλένιον — ξηραίνεται); Gal. XI 873 (unde Aet. I s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v.); Hes. s. σύμφυτος (e D. gloss.); Ps. Ap. 95; Ps. Orib. de simpl. V 100.) [*](1 καὶ ἐγχριόμενος add. F: seclusi (var. lectio) 3 ποτίσματα F 6 φασὶ — τριῶν om. Di 7 αὐτὸν om. Da πλήθους F 9 ψύχειν Orib. ἐπὶ ὀστράκου καινοῦ θερμοῦ Orib. ἀγγείῳ addidi, nisi mavis ὀστρακίῳ καινῷ om. HDiDa καὶ ταχέως στρέφειν Orib. in extr. cap. aliena add. Dl) [*](11 num. cap. κζ QDiDl κροκόμαγμα δὲ Orib. 12 βρωμάτων F ἀναπλασσομένων Orib. 13 καλόν post αὐτοῦ colloc. Orib 14 ὑπόκιρρον HDiDa 16 εἰς συχνὰς Orib. τοιοῦτον—Συρίας (i. e. vers. 25 litt.) om. Q 19 τοῦ om. Da) [*](21 num. cap. κη QDiDl) [*](23 δὲ om. C 24 ὠτικαῖς, στοματικαῖς R ἡ ῥίζα δὲ C)
ὀρύσσεται δὲ ἡ ῥίζα θέρους καὶ τεμνομένη ξηραίνεται. 2 κινεῖ δὲ τὸ ἀφέψημα αὐτῆς πινόμενον οὖρα καὶ ἔμμηνα. αὐτὴ δὲ ἡ ῥίζα λαμβανομένη ἐν ἐκλεικτῷ μετὰ μέλιτος ἁρμόζει βηξίν, ὀρθοπνοίαις, ῥήγμασι, σπάσμασιν, ἐμπνευματώσεσι καὶ θηρίων δήγμασι, καθόλου θερμαντικὴ ὑπάρχουσα. τὰ δὲ φύλλα αὐτῆς ἐπιπλάττεται ἀφεψηθέντα μετ᾿ οἴνου ἰσχιαδικοῖς ὠφελίμως. ἔστι δὲ καὶ εὐστόμαχος ταριχευθεῖσα ἐν γλυκεῖ᾿ ξηράναντες γὰρ αὐτὴν ἐπ᾿ ὀλίγον οἱ ἀλμευταί, εἶτα ἀφεψήσαντες ἀποβρέχουσιν ὕδατι ψυχρῷ, εἶτα βαλόντες εἰς ἕψημα ἀποτίθενται εἰς χρῆσιν.
29 Ἑλένιον ἄλλο ἱστορεῖ Κρατεύας γεννᾶσθαι ἐν Αἰγύπτῳ. πόα δέ ἐστι κλῶνας ἔχουσα πηχυαίους, ἐπὶ γῆς ἐρριμμένους ὥσπερ τὸ ἕρπυλλον, φύλλα δὲ τοῖς τοῦ φακοῦ ὅμοια, μακρότερα δὲ καὶ πολλὰ περὶ τοῖς κλωνίοις, ῥίζαν ὠχράν, πάχος δακτύλου μικροῦ, κάτωθεν λεπτήν, ἄνωθεν δὲ παχυτέραν, φλοιὸν ἔχουσαν μέλανα. φύεται δὲ ἐν παραθαλασσίοις τόποις καὶ γεωλόφοις.
δύναμιν δὲ ἔχει μετ᾿ οἴνου πινομένη μία ῥίζα θηριοδήκτοις βοηθεῖν.
30 ἔλαιον πρὸς τὴν ἐν ὑγιείᾳ χρῆσιν ἄριστον τὸ ὠμοτριβές, ὃ καὶ ὀμφάκινον καλοῦσι. καὶ τούτου διαφέρει τὸ νέον, ἄδηκτον, εὐῶδες· χρήσιμον δὲ τὸ τοιοῦτον καὶ εἰς τὴν τῶν μυρων κατασκευήν. ἔστι δὲ καὶ εὐστόμαχον διὰ τὸ στύφε ειν καὶ [*](1 SIM. D. eup. II 112 (311) — eup. II 76 (288) — Pl. XX 38 D. eup. II 39 (252) II 84 (246) — Pl. XX 88 eup. II 115 (316).) [*](10 SIM. Theophr. h. pl. II 1, s. VI 1. 1. 6, 2. 3. 7, 4 Pl. XXI 59. 159 Ael. n. a. IX 21 (e Sostrato); Hes. s. v. ἑλένιον; Et. M. s. v. Gal. XIV 244 cf. Ps. Ap. 95.) [*](19 SIM. Pl. XXIII 79sq. (e S. N.); XV 19 cf. XII 130. XV 4sq. D. eup. 78 (133) Cels. II 33. V 15 cf. Pallad. de agr. XII 17 sq.) [*](19 EXC. Gal. XI 868 (cf. Aet. I s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v. Sim. S. s. v.).) [*](1 ὀρύσσονται δὲ αἱ ῥίζαι κτλ. N 2 ἔμμηνα καὶ οὖρα R (καὶ οὖρα om. C) 3 ἀναλαμβανομένη H ἐν λυκίῳ R 6 ἑψηθέντα R 7 εὐστόμαχον F: εὔστομος R, at cf. Pl. XIX 91 γλυκεῖ] μέλιτι R 8 εἶτα] ἢ R 9 βάλλοντες libri: correxi εἰς χρῆσιν om. C: εἰς τὴν χρείαν N in calce add. e D. IV 10, 2 ποιοῦσιν δὲ λεῖαι πινόμεναι αἱμοπτυικοῖς καὶ ῥήγμασιν καταπλασθεῖσαι N, unde ποιεῖ δὲ λεία πινομένη αἱμοπτοικοῖς Di) [*](10 num. cap. κθ QDi tit. περὶ ἑτέρου ἑλενίου QDiDa γενέσθαι Da 13 μικρότερα Anguillara Semplici 177: sed pluriora et longiora Dl 14 δὲ post φλοιὸν transpos. F (del. alt. m.) πλατυτέραν Ang. l. s. 15 μέλαινα FDi δὲ om. Da) [*](19 num. cap. λ QDi: κθ΄ Dl tit. περὶ ἐλαίου FDi: περὶ ἐλαίου ὠμοτριβοῦς reliqui 20 καλεῖται Di καὶ (alt.) om. HDi 22 post κατασκευήν add. μέσον θερμοῦ καὶ ψυχροῦ τὸ γλυκύτατον (sic) H)