Pneumatica
Hero of Alexandria
Hero of Alexandria, Pneumatica, Schmidt, Teubner, 1899
Ἀγγείου ὄντος κενοῦ καὶ ἑτέρου οἶνον ἔχοντος, ὅσον ἐὰν ὕδωρ εἰς τὸ κενὸν ἀγγεῖον ἐμβάλωμεν, τοσοῦτον [*](a 118, 23—122, 16 Ἀγγείου ὄντος . . . προαιρώμεθα ═ b 118, 26— 122, 29: Κρουνὸν κατασκευάσαι, ἀφʼ οὗ) [*](3 κατὰ τὰ BCL: κατὰ τὸ P: ὁ a τῷ M b: τὸ a 6 διε- σκευασμένον b: διασκευασμένον a 7 καθείσθω BCM: καθί- σθω a: κείσθω P 13 τὸν AGb: δὲ M T 16 ἐὰν a CP: ἂν BM 19 τῷ AG b: τὸ T 22 ε codd. decurtati et sic deinceps 23—120, 1 Ἀγγείου . . . κεκραμένον a: ἔστω σμηρι-)
Ἔστω τὸ κενὸν ἀγγεῖον τὸ ΑΒ ἤτοι κυλινδρικὸν ἢ στερεὸν παραλληλεπίπεδον ὀρθογώνιον· τούτῳ δὲ ἕτερον παρακείσθω στεγνὸν πάντοθεν καὶ ἐπὶ τῆς αὐτῆς βάσεως κείμενον τὸ Γ∠ ἤτοι ὁμοίως κυλινδρικὸν ἢ στερεὸν παραλληλεπίπεδον ὀρθογώνιον· ἡ δὲ τοῦ ΑΒ βάσις διπλασία ἔστω τῆς τοῦ Γ∠ βάσεως, [*](178) ἐπειδήπερ βουλόμεθα τὸ | ὕδωρ τοῦ οἴνου εἶναι διπλάσιον. τούτῳ δὴ παρακείσθω ἕτερον ἀγγεῖον στεγνὸν τὸ ΖΕ, [*](κρᾶμα ῥυήσεται ὕδατος καὶ οἴνου ἐν λόγῳ ἂν βουλώμεθα. Ἔστω δὴ τὸ ὕδωρ εἶναι τοῦ οἴνου διπλάσιον.) [*](Ἔστω κενὸν ἀγγεῖον τὸ μέλλον ὑποδέξεσθαι τὸ ὕδωρ τὸ ΑΒ· τοῦτο δὲ ἤτοι κυλινδρικὸν στερεὸν ἔστω ἢ παραλληλεπίπεδον ὀρθογώνιον· τούτῳ δὲ ἕτερον ὅμοιον τῷ σχήματι παρακείσθω στεγνὸν πάντοθεν τὸ Γ∠, οὗ ἡ βάσις ἡμίσεια ἔστω τῆς τοῦ ΑΒ βάσεως, ἐπεὶ βουλόμεθα διπλάσιον εἶναι τὸ ὕδωρ τοῦ οἴνου ἐν τῷ κράματι. καὶ τούτῳ δὲ παρακείσθω ἕτερον ἀγγεῖον στεγνὸν τὸ ΕΖ, ἐν ᾧ ἐγχυθήσεται) [*](1 ἂν Paris. 2512 2 εἶναι (scil. κεκραμένον) A 2 Τ: om. Α 1) [*](λόγῳ εἶναι tr. G δὲ om. Τ 1, corr. T 2 ὕδωρ T: ὕδωρ εἶναι AG M 5. 10 παραλληλεπίπεδον G T: παράλληλον ἐπίπε δον A 5—6 ὀρθογώνιον . . . ἕτερον om. G 1, add G2) [*](17 δὴ BC: igitur L: δὲ P εἶναι om. L (sit aqua igitur vini dupla): f. εἶναι del. 18 ὑποδέξεσθαι BC: ὑποδέξασθαι P: quod aquam debet suscipere L 20 δὲ om. L 23 τούτῳ BL: τοῦτο CP δὲ b: om. L)
Ἀγγείου ὄντος, ἐν ὕδωρ ἐστί, καὶ κρουνοῦ | [*](179) ὑπάρχοντος ἐν αὐτῷ, ἐν ᾠ κλείς ἐστι, ζῳδίου δʼ ἐπινηχομένου ἐπὶ τοῦ ὕδατος, ὅσον ἂν διὰ τοῦ κρουνοῦ ἀφέλωμεν ὕδωρ ἐκ τοῦ ζῳδίου οἶνος ἐπιρρεύσει πρὸς λόγον τὸν δοθέντα τῷ ἀφαιρεθέντι ὕδατι.
Ἔστω γὰρ τὸ τοῦ ὕδατος ἀγγεῖον τὸ ΑΒ κρουνὸν ἔχον τὸν Γ ἀποκλειόμενον· ἐπὶ δὲ τοῦ ὕδατος ἐπινηχέσθω [*](a 7—10 ὅταν ἄρα . . . ἐνεχθείς ═ b 22—26: ὅταν ἄρα ἀνοίξωμεν τὸν ΧΦ κρουνόν, ῥεύσει διʼ αὐτοῦ τό τε 〈ἐμβληθὲν〉 εἰς τὸ ΑΒ ἀγγεῖον ὕδωρ καὶ ὁ οἶνος ὁ ἐν τῷ ΞΟ ἀγγείῳ διὰ τοῦ ΠΡ σωλῆνος ἐνεχθεὶς καὶ κραθεὶς τῷ διὰ τοῦ ΥΡ ὕδατι.) [*](6—7 οὖτος . . . ἀγγεῖον om. A 1, add. A 2 7 σωλῆνος: f. σίφωνος 9 ἐμβληθὲν T: ἐκβληθὲν AG 11 μενεῖ b, manebunt L: μένει a 11—13 πάλιν . . . σωλῆνος in dubium vocat Rochas p. 130 12 χωρήσῃ C 2 M: χωρήσει a BC 1 P εἰς)
Ἐὰν δὲ βουλώμεθα ἐγχέοντες ὕδωρ εἴς τι ἀγγεῖον [*](180) τούτῳ πρὸς λόγον τὸν οἶνον ἐπιρρεῦσαι, ποιήσομεν οὕτως.
Ἔστω γὰρ πάλιν τὸ μὲν ἔχον ἀγγεῖον τὸ ὕδωρ τὸ ΑΒ, τὸ δὲ τὸν οἶνον ἔχον τὸ ΗΘ· ὁ δὲ ΚΖ σωλὴν ἐκτὸς ἔστω τοῦ ΑΒ ἀγγείου· ἐν δὲ τῷ ΑΒ ἀγγείῳ σφαῖρα ἐπινηχέσθω ἡ ∠, ἐξ ἧς σπάρτος διὰ τροχίλου τοῦ Γ ἀποδεδέσθω εἰς τὸν ΕΖ σωλῆνα, ὥστε αὐτὸν κρέμασθαι· τὰ δὲ ἄλλα ταὐτὰ πάντα ἔστω τοῖς ἐπάνω εἰρημένοις. συμβήσεται οὖν ἐμβληθέντος τοῦ. ὕδατος εἰς τὸ ΑΒ ἀγγεῖον μετεωριζόμενον τὸ ∠ σφαιρίον χαλᾶν τὸν ΕΖ σωλῆνα, ὥστε πάλιν ἐπιρρέειν τὸν οἶνον.
[*](1 τὴν M b: om. AG, del. T 5 δὲ om. T 6 τὸν om. T ποιήσομεν BCG TL: ποιήσωμεν A 8 μὲν om. AG 1 9 δὲ (ante ΕΖ) G 2 Tb: om. AG 1 L (solus Mutinens. aut [pro autem]))[*](14 γ AGT 2: σ A 2 Τ. in codicum AG T figuris duae exstant rotulae, quarum altera littera non significatur f. ἀποδεδόσθω)[*](17 κρεμᾶσθαι codd. 18 ταῦτα a 19 δ A 1 Gb: β A 2 T)[*](5 τι: τὸ B 6 ἐπιρρεῦσαι: influere L (infiuere Mutinens.))[*](8 τὸ ΑΒ om. P 9 τὸν οἶνον CPL,: τὸ ὕδωρ B 14 τρο- χίλου τοῦ Γ: τροχίλων τῶν σ, τ bL 17 δʼ B 18 πάντα ταὐτὰ (ταῦτα P) tr. b 20 σωλῆνα om. BL ἐπιρρέειν: effiuat L (defluat Mutinens.))Δύναται δὲ καὶ ἄλλως.
Ἡ γὰρ ἐκ τοῦ ∠ σφαιρίου σπάρτος ἀποδεδόσθω διὰ τοῦ Γ τροχίλου εἰς ἕτερον τροχιλίδιον τὸ Σ καὶ ἐκδεδέσθω διὰ τούτου εἰς τὸν ΚΛΜ | διαβήτην. συμβήσεται γὰρ μετεωριζομένου τοῦ σφαιρίου χαλᾶσθαι τὸν ΚΛΜ διαβήτην κρεμάμενον ἐκ τῆς σπάρτου, ὥστε πάλιν μείζονος γενηθέντος τοῦ ἐκτὸς σκέλους τοῦ σίφωνος τὸν οἶνον ῥέειν διὰ τοῦ Μ στομίου.