Tetrabiblos

Claudius Ptolemaeus

Claudius Ptolemaeus. Claudii Ptolemaei opera quae exstant omnia, Volume 3.1. Boll, Franz, and Boer, Emilie, editors. Leipzig: Teubner, 1954.

Ὁ μὲν οὖν περὶ γονέων τόπος σχεδὸν καὶ ἀπὸ τούτων ἄν ἡμῖν γένοιτο καταφανής, ὁ δὲ περὶ ἀδελφῶν εἴ τις καὶ ἐνταῦθα τὸ καθόλου μόνον ἐξετάζοιτο καὶ μὴ πέρα τοῦ δυνατοῦ τόν τε ἀριθμὸν ἀκριβῶς καὶ κατὰ μέρος ἐπιζητοίη, λαμβάνοιτο ἂν φυσικώτερον ὅ τε περὶ ὁμομητρίων μόνον ἀπὸ τοῦ μεσουρανοῦντος δωδεκατημορίου τοῦ μητρικοῦ τόπου, τουτέστι τοῦ περιέχοντος ἡμέρας μὲν τὸν τῆς Ἀφροδίτης, νυκτὸς δὲ τὴν σελήνην, ἐπειδήπερ τοῦτο τὸ ζῴδιον καὶ τὸ ἐπαναφερόμενον αὐτῷ γίνε- [*](14 cf. Heph. II 6; Anon. CCAG VIII 3, 128; CCAG II 189 s. VIII 4, 220; Firm. VI 32, 23 —26. Gundel, Trism. 86 8. cap. XXX) [*](1 τὸ τῶν V 2 εὐστόχως om. γ 5 μᾶλλον om. Y ὕστερον V 8 καὶ] ὡς γ μὴ om. EMS 9 οἷόν τε ΣMSγ οἴονται VYD τὸν μηδ’ om. Y τῆς ἀρχῆς] ἀπαρχῆς V 10 χρόνου om. V κατὰ VY περὶ Σβγ 12 κυριεύσαντος VY κευριεύοντος Σβγ 18 διαστάσεις V 14 ἐπίσκεψις περὶ ἀδελφῶν S² i. mg. 15 σχεδὸν ἂν Y καὶ om. γ 17 ἐξετάζοιτο V β ἐξετάζοι αγ 20 ἀπὸ VDγ καὶ ἀπὸ αMS 22 ἐπειδήπερ VYA (sed in mg. Α1 ABBREV περὶ) ἐπειδὴ περὶ ΣβC)

121
ται τῆς μητρὸς ὁ περὶ τέκνων τόπος ὁ αὐτὸς ὀφείλων εἶναι τῷ τοῦ γινομένου περὶ ἀδελφῶν.

Ἐὰν μὲν οὖν ἀγαθοποιοὶ τῷ τόπῳ συσχηματίζωνται, δαψίλειαν ἀδελφῶν ἐροῦμεν πρός τε τὸ πλῆθος αὐτῶν τῶν ἀστέρων [*](m 119) τὸν στοχασμὸν ποιούμενοι, καὶ πότερον ἐν μονοειδέσι ζῳδίοις τυγχάνουσι ἢ ἐν δισώμοις. ἐὰν δὲ οἱ κακοποιοὶ καθυπερτερῶσιν αὐτὸν ἢ καὶ ἐναντιωθῶσι κατὰ σιάμετρον, σπαναδελφίας εἰσι δηλωτικοί, μάλιστα δὲ κἂν τὸν ἥλιον συμπαραλαμβάνωσι. εἰ δὲ καὶ ἐπὶ τῶν κέντρων ἡ ἐναντίωσις γένοιτο, καὶ μάλιστα τοῦ ὡροσκοποῦντος, ἐπὶ [*](c 31) μὲν Κρόνου καὶ πρωτότοκοι ἢ πρωτότροφοι γίγνονται, ἐπὶ δὲ Ἄρεως θανάτῳ τῶν λοιπῶν σπαναδελφοῦσιν.

ἔτι μέντοι τῶν διδόντων ἀστέρων, ἐὰν μὲν καλῶς κατὰ τὸ κοσμικὸν τυγχάνωσι διακείμενοι, εὐσχήμονας καὶ ἐνδόξους ἡγητέον τοὺς διδομένους ἀδελφούς, ἐὰν δὲ ἐναντίως ταπεινοὺς καὶ ἀνεπιφάντους, ἐὰν δὲ καθυπερτερήσωσι τοὺς διδόντας ἢ ἐπανενεχθῶσιν αὐτοῖς οἱ κακοποιοὶ καὶ ὀλιγοχρονίους· δώσουσι δὲ τοὺς μὲν ἄρρενας οἱ κοσμικῶς ἠρρενωμένοι, τὰς δὲ θηλείας οἱ τεθηλυσμένοι, καὶ πάλιν τοὺς μὲν πρώτους οἱ ἀπηλιωτικώτεροι τοὺς δὲ ὑστέρους οἱ λιβικώτεροι.

πρὸς δὲ τούτοις ἐὰν οἱ διδόντες τοὺς ἀδελφοὺς συμφώνως συμφώνως ἐσχηματισμένοι τυγχάνωσι τῷ κυριεύοντι τοῦ περὶ τῶν ἀδελφῶν δωδεκατημορίου, προσφιλεῖς ποιήσουσι τοὺς διδομένους ἀδελφούς, ἐὰν δὲ καὶ τῷ κλήρῳ τῆς τύχης, καὶ κοινωνοὺς βίου, ἐὰν δὲ ἐν τοῖς ἀσυνδέτοις τύχωσιν ἢ κατὰ τὴν ἐναντίαν στάσιν, φιλ- [*](1 τῆς] τῆς περὶ Υ 4 πλῆθος] ἀλλη Φ Y 5 supra ποιούμενοι: ἡμεῖς δηλονότι S² 6 ζῳδ. τυγχ. VDy τυγχ. ζῳδ. αSM τυγχάνωσι) 7 αὐτὸν (scil. τόπον) ΣMS αὐτῶν VYDγ 9 συμπαραλαμβάνωσι VDS γ συμπαραλαβοῦσιν Y παραλαμβάνωσι ΣΜ 12 λοιπῶν VY ὄντων Σβγ σπαναδελφοῦ V (in fin. fol.) ἔτι VY ἐπὶ Σβγ 13 μὲν] ὑπὸ μέντοι V 14 ἐνδόξους VDγ ἐπιδόξους ΣMS 20 ὑστέρους] δευτέρους Υ 21 ἐὰν VYDγ ἐὰν μὲν ΣMS 25 κοινωνοὺς βίου V κοινοβίους αβγ 26 τύχωσιν VYS τυγχάνωσιν ΣDMγ)

122
έχθρους καὶ φθονεροὺς καὶ ὡς ἐπίπαν ἐπιβουλευτικούς. [*](m 120) λοιπὸν δὲ καὶ τὰ καθ’ ἕκαστον αὐτῶν εἴ τις ἐπιπολυπραγμονοίη, συνεικάζοιτο ἂν καὶ ἐνταῦθα πάλιν τοῦ διδόντος ἀστέρος ὑποτιθεμένου κατὰ τὸν ὡροσκοπικὸν λόγον καὶ τῶν λοιπῶν ὡς ἐπὶ γενέσεως συνθεωρουμένων.

‘Υπ᾿ ὄψιν ἤδη καὶ τοῦ περὶ ἀδελφῶν λόγου κατὰ τὸν ἁρμόζοντα καὶ φυσικὸν λόγον ἡμῖν γεγονότος ἑξῆς ἂν εἴη τῶν κατ’ αὐτὴν τὴν γένεσιν ἄρξασθαι καὶ πρῶτον ἐπιδραμεῖν τὸν περὶ ἀρρενικῶν τε καὶ θηλυκῶν ἐπιλογισμόν. θεωρεῖται δ’ οὗτος οὐ μονοειδῶς οὐδ’ ἀφ’ ἑνός τινος, ἀλλ’ ἀπό τε τῶν φώτων ἀμφοτέρων καὶ τοῦ ὡροσκότου, τῶν τε λόγον ἐχόντων πρὸς αὐτοὺς ἀστέρων, μάλιστα μὲν κατὰ τὴν τῆς σπορᾶς διάθεσιν, ὁλοσχερέστερον δὲ καὶ κατὰ τὴν τῆς ἐκτροπῆς. τὸ δ’ ὅλον παρατηρητέον, πότερον οἱ προειρημένοι τρεῖς τόποι καὶ οἱ τούτων οἰκοδεσποτοῦντες ἀστέρες ἅπαντες ἢ οἱ πλεῖστοι τυγχάνουσιν ἠρρενωμένοι πρὸς ἀρρενογονίαν ἢ τεθηλυσμένοι πρὸς θηλυγονίαν καὶ οὕτως ἀποφαντέον.

διακριτέον μέντοι τοὺς ἠρρενωμένους καὶ τεθηλυσμένους, καθ’ ὃν ὑπεθέμεθα τρόπον ἐν ταῖς πινακικαῖς ἐκθέσεσιν ἐν ἀρχῇ τῆς συντάξεως, ἀπό τε τῆς τῶν δωδεκατημορίων, έν οἷς [*](6 cf. Heph. II 7; CCAG IV 43 f. 317v; ib. V 1, 44f. 174v; Val. IX 7 20 cf. Tetrab. I 6; 13) [*](2 ἐπιπολυπρ. VYDγ ἔτι πολυπρ. ΣMS 3 πάλιν om. γ ὅ συνθεωρουμένων VY β θεωρουμένων γ om. Σ 6 θηλυκῶν αC θηλυκῶν γενέσεως VD θηλ. γενέσεων Α ἐπίσκεψις περὶ ἀρρένων καὶ θηλυων(!) i. mg. S² 7 ὑπ’ VYS ἐπ’ ΣDMγ ἀδελφῶν] τῶν ἀδελφῶν V 8 λόγον V Procl. τρόπον αβγ γεγονότος VYSγ ἐπιγεγονότος ΣDM 10 θηλ. τε καὶ ἀρρ. S 12 καὶ μάλιστα Y 16 εἰρημένοι S τρεῖς: ἤγουν οἱ τῶν φώτων ἤτοι τοῦ ABBREV καὶ ABBREV δύο καὶ ὁ τοῦ ABBREV εἷς S i. mg. τόποι] τρόποι 17 ἅπαντες V ἢ πα΄ντες αβγ 18 ἀρρενολογίαν 20 ὑποτιθέμεθα 22 οἷς τε V)

123
[*](m 121) εἰσι, φύσεως, καὶ ἀπὸ τῆς αὐτῶν τῶν ἀστέρων καὶ ἔτι ἀπὸ τῆς πρὸς τὸν κόσμον σχέσεως, ἐπειδήπερ ἀπηλιωτικοὶ μὲν ὄντες ἀρρενοῦνται, λιβικοὶ δὲ θηλύνονται, πρὸς δὲ τούτοις ἀπὸ τῆς πρὸς τὸν ἥλιον, ἑῷοι μὲν γὰρ πάλιν ὄντες ἀρρενοῦνται, θηλύνονται δὲ ἑσπέριοι· δι’ ὧν πάντων τὴν κατὰ τὸ πλεῖστον ἐπικράτησιν τοῦ γένους προσήκει καταστοχάζεσθαι.

[*](c 31v)

Καὶ περὶ τῶν γεννωμένων δὲ ὁμοίως ἀνά δύο ἢ καὶ πλειόνων τοὺς αὐτοὺς τόπους παρατηρεῖν προσήκει τουτέστι τάδε δύο φῶτα καὶ τὸν ὡροσκόπον. παρακολουθεῖν δὲ εἴωθε τοῦτο τὸ σύμπτωμα παρὰ τὰς κράσεις, ὅταν οἱ δύο ἢ καὶ οἱ τρεῖς τόποι δίσωμα περιέχωσι ζῴδια, καὶ μάλιστα, ὅταν καὶ οἱ οἰκοδεσποτίζοντες αὐτῶν ἀστέρες τὸ αὐτὸ ἤ τινες μὲν ἐν δισώμοις, τινὲς δὲ ἀνὰ δύο κείμενοι τυγχάνωσιν ἢ πλείους.

ἐπὰν δὲ καὶ ἐν δισώμοις ὦσιν οἱ κύριοι τόποι καὶ κατὰ τὸ αὐτὸ πλείονες τῶν ἀστέρων συνεσχηματισμένοι, τότε καὶ πλείονα τῶν δύο κυΐσκεσθαι συμπίπτει, τοῦ μὲν πλήθους ἀπὸ τοῦ τὸ ἰδίωμα ποιιοῦντος ἀστέρος τοῦ ἀριθμοῦ συνεικαζομένου τοῦ δὲ γένους ἀπὸ τοῦ τῶν συνεσχηματισμένων ἀστέρων τῷ τε ἡλίῳ καὶ τῇ σελήνῃ καὶ τῷ ὡροσκότῳ προσώπου πρὸς ἀρρε- [*](13 cf. Heph. II 8; Firm. VII 3, 1—7) [*](2 πρὸς] περὶ S 3 —5 λιβικοὶ—ἀρρενοῦνται om. C 4 πρὸς om. V πάλιν ὄντες VYD ὄντες πάλιν ΣMSγ 8 ἐπίσκεψις περὶ διδύμων Sa i. mg. 10 τόπους VY δύο τρόπους Σβγ παρατηρεῖν] περιπηρεὶν V δὲ VY γὰρ Σβγ νοῦτο τὸ V τὸ τοιοῦτον αβγ παρὰ Vπερὶ αβγ κράσεις V συγκρά- σεις αβγ Procl. 18 περιέχουσι V 14 lac. 4 litt. post ὅταν S, post καὶ M οἰκοδεσποτίζοντες V οἰκοδεσπόζοντες Σβγ δεσπόζοντες Y πάθωσιν VY καθορῶσιν Σβγ 16 ἐπὰν VαDγ ἐὰν MS 17 πλείονες VY cf. Procl. πλείοσι Σβγ 18 κυΐσκεσθα(??) γ κύεσθαι Y τίκτεσθαι Σβ 20 τοῦ ἀριθμοῦ post συνεικαζομένου S τοῦ (alt) om. Σβγ 22 προσώπου om. ΣDγ)

124
νογονίαν ἢ θηλυγονίαν κατὰ τοὺς ἐν τοῖς ἔμπροσθεν εἰρημένους τρόπους.

ὅταν δὲ ἡ τοιαύτη διάθεσις μὴ συμπεριλαμβάνῃ [*](m 122) τοῖς φωσὶ τὸ τοῦ ὡροσκόπου κέντρον ἀλλὰ τὸ τοῦ μεσουρανήματος, αἱ τοιαῦται τῶν μητέρων δίδυμα ὡς ἐπίπαν ἢ καὶ πλείονα κυΐσκουσιν· ἰδίως δὲ τρεῖς μὲν ἄρρενας πληροφοροῦσιν ὑπὸ τὴν τῶν ἀνακτόρων γένεσιν ἅμα τοῖς προκειμένοις τόποις ἐν δισώμοις συσχηματισθέντες Κρόνος Ζεὺς Ἄρης, τρεῖς δὲ θηλείας ὑπὸ τὴν τῶν χαρίτων Ἀφροδίτη σελήνη μεθ’ Ἑρμοῦ τεθηλυσμένου, δύο δὲ ἄρρενας καὶ μίαν θήλειαν ὑπὸ τὴν τῶν Διοσκούρων Κρόνος Ζεὺς Ἀφροδίτη, δύο δὲ θηλείας καὶ ἄρρενα ἕνα ὑπὸ τὴν Δήμητρος καὶ Κόρης Ἀφροδίτη, σελήνη, Ἄρης, ἐφ’ ὧν ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ συμβαίνειν εἴωθε τό τε μὴ τελεσφορεῖσθαι τά γινόμενα καὶ τὸ μετὰ παρασήμαων τινῶν σωματικῶν ἀποκυΐσκεσθαι καὶ ἔτι τὸ γίγνεσθαί τινα τοῖς τόποις ἐξαίρετα καὶ ἀπροσδόκητα διὰ τὴς τῶν τοιούτων συμπτωμάτων ὥσπερ ἐπιφανείας.

Ὀὐκ ἀλλότριος δὲ τῆς προκειμένης σκέψεως οὐδ’ ὁ περὶ τῶν τεράτων λόγος. πρῶτον μὲν γὰρ ἐπὶ τῶν τοιούτων τά μὲν φῶτα ἀποκεκλικότα ἢ ἀσύνδετα τῷ ὡροσκόπῳ κατὰ τὸ πλεῖστον εὑρίσκεται, τὰ δὲ κέντρα διειλημμένα ὑπὸ τῶν κακοποιῶν. ὅταν οὖν τοιαύτη τις ὑπ’ ὄψιν πέσῃ [*](5 ss. cf. Boll, Sphaera 273 ann. 1 18 cf. Heph. II 9; Val. IX 7) [*](1 ἐν om. YDMA τοῖς om. YDA 2 συμπεριλαμβάνῃ αβΑ συμπροσλαμβάνει V(ex corr.) συλλαμβάνει C 8 κέντρον om. β ἀλλὰ τὸ VYDSγ ἀλλ’ ἀπὸ ΣΜ 7 συσχημ. V Σγ σχημ. Υβ 8 Κρ. δηλόνοτι γ τρεῖς] τῆς Σ ,9 τὴν om. V 12 ἕνα μόνον VY post Κόρης: καὶ διονύσου add. Σγ 18 post ♂ ἐπὶ τῶν ἀναμὶξ γενομένων. τὸ γὰρ ἄρρεν ἐπικρατεῖν τὸ τρέφεσθαι τὸ θύλη(!) ἀτροφεῖν add. Y ὡς] ὅσα V συμβαίνειν] σημαίνειν Y 18 περὶ τοῦ μέλλοντος γενηθῆναι εἴ ἐστι τέρας i. mg. S² 19 σκέψεως VαDγ σκέψεως σκόπος MS 20 τερατωδῶν V μὲν γὰρ V μὲν Y γὰρ Σβγ)

125
[*](m 123) διάθεσις, ἐπειδὴ γίνεται πολλάκις καὶ περὶ τὰς ταπεινὰς [*](c 32) καὶ κακοδαίμονας γενέσεις, κἂν μὴ τερατώδεις ὦσιν, εὐθὺς ἐπισκοπεῖν προσήκει τὴν προγενομένην συζυγίαν συνοδικὴν ἢ πανσεληνιακὴν καὶ τὸν οἰκοδεσποτήσαντα ταύτης τε καὶ τῶν τῆς ἐκτροπῆς φώτων.

ἐὰν γὰρ οἱ τῆς ἐκτροπῆς αὐτῶν τόποι καὶ ὁ τῆς σελήνης καὶ ὁ τοῦ ὡροσκότου πάντες ἢ οἱ πλείονες ἀσύνδετοι τυγχάνωσιν ὄντες τῷ τῆς προγενομένης συζυγίας τόπῳ, τὸ γεννώμενον αἰνιγματῶδες ὑπονοητέον. ἐὰν μὲν οὖν τούτων οὕτως ἐχόντων τά τε φῶτα ἐν τετράποσιν ἢ θηριώδεσιν εὐρίσκηται ζῳδίοις καὶ οἱ δύο κεκεντρωμένοι τῶν κακοποιῶν, οὐδὲ ἐξ ἀνθρώπων ἔσται τὸ γεννώμενον, μηδενὸς μὲν μαρτυροῦντος τοῖς φωσὶν τῶν ἀγαθαποιῶν τέλεον ἀνήμερον καὶ τῶν ἀγρίαν καὶ κακωτικὴν ἐχόντων φύσιν, μαρτυρούντων δὲ Διὸς ἢ Ἀφροδίτης τῶν ἐκθειαζομένων, οἷον κυνῶν αἰλούρων ἢ πιθήκων ἢ τῶν τοιούτων, Ἑρμοῦ δὲ τῶν εἰς χρείαν ἀνθρωπίνην, οἷον ὀρνίθων ἢ συῶν βοῶν ἢ αἰγῶν καὶ τῶν τοιούτων.

ἐὰν δὲ ἐν ἀνθρωποειδέσι τὰ φῶτα καταλαμβάνηται τῶν ἄλλων ὡσαύτως ἐχόντων, ὑπ’ ἀνθρώπων μὲν ἢ παρ’ ἀνθρώποις ἔσται τὰ γεγενημένα, τέρατα δὲ καὶ αἰνιγματώδη, τῆς κατὰ τὸ ποῖον ἰδιότητος καὶ ἐνταῦθα συνορωμένης ἐκ τῆς τῶν [*](m 124) ζῳδίων μορφώσεως, ἐν οἷς οἱ διειληφότες τὰ φῶτα ἢ τὰ κέντρα κακοποιοὶ τυγχάνουσι. ἐὰν μὲν οὖν καὶ ἐνταῦθα [*](15 ἐκθειαζομένων cf. CCAG VII 115, 31; Cumont, Égypte 63, 3) [*](2. 3 εὐθὺς—συζυγίαν om. V ὖ τῆς(pr.)] ἐκ τῆς Υ φώτων VY β τόπων Σγ 9 ἐὰν μὲν hic Vαβ post ἐχόντων γ οὖν τ. VΣD S τ. οὖν M om. Y ll δύο om. S κεντρωμένοι S 12 μηδενὸς ἀλλὰ μηδενὸς αβγ μὲν VYy μὲν ἀγαθοποιοῦ EMS om. D 13 τῶν om. VYD ἀγαθοποιῶν VDγ ἀγαθοποιοῦ Y κακοποιῶν ΣMS 14 τῶν αMSγ τὴν VD 15 ἢ γ μὲν ἢ ΣMS (A2 i. mg. μὲν Y ἐκθειαζομένων αβ ἐκδιαζομένων V . . . . . ζομένων(!)γ (suppl.A2) 16 ἢ πιθήκων om. VY 17 δὲ om. V 18 ἢ βοῶν ἢ αἰγῶν VYDy ἢ αἰ. ἢ EMS 20 ὑπ’] ἐξ γ 21 πέρατα Μ δὲ 0m. Σβ 28 τὰ φῶτα ἢ 0m. γ)

126
μηδὲ εἷς τῶν ἀγαθοποιῶν ἀστέρων προσμαρτυρῇ μηδενὶ τῶν προειρημένων τόπων, ἄλογα καὶ ὡς ἀληθῶς αἰνιγματώδη γίνεται τέλεον·