Tetrabiblos

Καθόλου συνάπτειν μὲν λέγονται τοῖς ἑπομένοις οἱ προηγούμενοι, ἀπερρυηκέναι δὲ οἱ ἑπόμενοι τῶν προηγουμένων, ἐφ’ ὅσον ἂν μὴ μακρὸν τὸ μεταξὺ αὐτῶν διάστημα. παραλαμβάνεται δὲ τὸ τοιοῦτον ἐάν τε σωματικῶς ἐάν τε καὶ κατά τινα τῶν παραδεδομένων σχηματισμῶν συμβαίνῃ·

πλὴν ὅτι γε πρὸς μὲν τὰς δι’ αὐτῶν [*](17 Heph. I 14, qui tamen hic sequitur Porphyrium.) [*](1 τοιούτοις Va τοιούτοις οἱ ἀστέρες λέγονται β τοιούτ. λέγονται ται οἱ ἀστέρες γ καὶ] κατὰ βγ 4 αὐξανομένης α 5 ὁμοφύλου L ὁμοφίλου ὁμοφυοῦς α βγ 6 post οἰκειότητος (οἰκειώσεως Σ) add. ἰδιοθρονεῖν καί λάμπειν λέγονται Σ βγ χαίρειν] φέρειν V 7 συνοικειώσεις V 9 μὲν om. α κοινωνούσης V βγ κοινωνοῦσι α 10 ὅμως V βγ ὁμοίως α τοιοῦτον βγ αὐτὸν α 18 τῆς V βγ τὸ τῆς α 18 καθόλου βγ καὶ καθ. α l9 ἀπερρυηκέναι α γ ἀπερρευκέναι νβ 22 κατά τινα αγ Procl. κατ' ἀκτῖνα β κατ' ἀκτῖνα)

ἐκ δὴ τούτων ἁπάντων εὐσύνοπτον ὅτι τὸ μὲν ποιὸν ἑκάστου τῶν ἀστέρων ἐπισκεπτέον ἔκ τε τῆς ἰδίας αὐτῶν φυσικῆς ἰδιοτροπίας καὶ ἔτι τῆς περιεχόντων δωδεκατημορίων ἢ καὶ τῆς τῶν πρός τε τὸν ἥλιον καὶ τὰς γωνίας συσχηματισμῶν κατὰ τὸν ἐκτεθειμένον ἡμῖν περὶ αὐτῶν τούτων τρόπον, τὴν δὲ δύναμιν πρῶτον μὲν ἐκ τοῦ ἤτοι ἀνατολικοὺς αὐτοὺς εἶναι καὶ προσθετικοὺς ταῖς ἰδίαις κινήσεσι, τότε γὰρ μάλιστά εἰσιν ἰσχυροί, ἤ δυτικοὺς [*](m53) καὶ ἀφαιρετικούς, τότε γὰρ ἀσθενεστέραν ἔχουσι τὴν ἐνέργειαν,

ἔπειτα καὶ ἐκ τοῦ πως ἔχειν πρὸς τὸν ὁρίζοντα· μεσουρανοῦντες μὲν γὰρ ἢ ἐπαναφερόμενοι τῷ μεσουρανήματι μάλιστά εἰσι δυναμικοί, δεύτερον δὲ ὅταν ἐπ’ αὐτοῦ τοῦ ὁρίζοντος ὦσι ἢ ἐπαναφέρωνται, καὶ μᾶλλον ὅταν ἐπὶ τοῦ ἀνατολικοῦ, ἧττον δὲ ὅταν ὑπὸ γῆν μεσουρανῶσιν ἢ ἄλλως συσχηματίζωνται τῷ ἀνατέλλοντι τόπῳ. μὴ οὕτως δὲ ἔχοντες ἀδύνατοι παντελῶς τυγχά- τυγχάνουσιν.

Τὰ μὲν δὴ κυριώτερα τῶν πινακικῶς προεκτεθειμένων εἰς τὴν τῶν κατὰ μέρος προρρήσεων ἐπίσκεψιν· ὡς [*](2 CCAG VIII 3, 94.) [*](1 Secundi libri titulum add. Κλαυδίου Πτολεμαίου ἀποτελεσματικὸν β΄ αΜ om. cett. 2 Τάδε—βιβλίῳ ex γ (add. τῶν πρὸς Σύρον συμπερασματικῶν), κεφάλαια τοῦ δευτέρου βιβλίου VMD (add. Κλαυδίου Πτολεμαίου), Κλ. Πτ. ἀποτελεσματικὸν δεύτερον Y etiam indici capp. praemittit. capp. numeros praeb. VYDy om. SMS 3 ά - ἐπισκέψεως om. M α΄ Τὰ μὲν δὴ κυριότερα τῶν πινακικῶς προεκτεθεμένων Υ 4 καθ’ ὅλα] καθόλου DM κλιμάτων ἢ ἰδιωμάτων D M 5 πρὸς om. Y Dy τ. ἀστ.] ἑξάγωνα D 7 ἔκθεσις—ξῳδίων om. YM ἑκάστῳ τῶν τῶν om. D 8 περὶ ἐφόδου Μ τῶν ἐκλείψεων VD om. ΥΜγ 12 τοῦ om. Y 13 ἐκλείψεων ΥΜ 14 νεομηνίας VYD νουμηνίαςΜγ 16 τῆς τῶν ἐπὶ Μ 18 α΄ VYDγ om. EMS (et sic deinceps) διαίρεσις—ἐπισκέψεως VDy om. α ΜS (capitulorum titulos omnes libr. II. III. IV. om. S) 19 δὴ α Co (Le) οὗν om.VLy κυριώτερα VDY Co (Le) κυριώτατα ΣMSγ 19. 20 προεκτεθ. α MS πρ. ἡμῖν VDy πρ. νῦν c m)

εἰς δύο τοίνυν τὰ μέγιστα καὶ κυριώτατα μέρη διαιρουμένου τοῦ δι’ ἀστρονομίας νομίας προγνωστικοῦ, καὶ πρώτου μὲν ὄντος καὶ γενι- [*](m 54) κωτέρου τοῦ καθ’ ὅλα ἔθνη καὶ χώρας ἢ πόλεις λαμβανομένου, ὃ καλεῖται καθολικόν, δευτέρου δὲ εἰδικωτέρου τοῦ καθ’ ἕνα ἕκαστον τῶν ἀνθρώπων, ὅπερ καλεῖται γενεθλιαλογικόν, προσήκειν ἡγούμεθα περὶ τοῦ καθολικοῦ πρῶτον ποιήσασθαι τὸν λόγον, ἐπειδήπερ ταῦτα μὲν κατὰ μείζους καὶ ἰσχυροτέρας αἰτίας τρέπεσθαι πέφυκε μᾶλλον τῶν μερικῶς ἀποτελουμένων·

ὑποπιπτουσῶν δὲ ἀεὶ τῶν ἀσθενεστέρων φύσεων ταῖς δυνατωτέραις καὶ τῶν κατὰ μέρος ταῖς καθόλου, παντάπασιν ἀναγκαῖον ἂν εἴη τοῖς προαιρουμένοις περὶ ἑνὸς ἑκάστου σκοπεῖν πολὺ πρότερον περὶ τῶν ὁλοσχερεστέρων προδιειληφέναι.

καὶ αὐτῆς δὲ τῆς καθολικῆς ἐπισκέψεως τὸ μὲν πάλιν κατὰ χώρας ὅλας λαμβάνεται, τὸ δὲ κατὰ πόλεις, καὶ ἔτι τὸ μὲν κατὰ μείζους καὶ περιοδικωτέρας περιστάσεις, οἷον πολέμων ἢ λιμῶν ἢ λοιμῶν ἢ σεισμῶν ἢ κατακλυσμῶν καὶ τῶν τοιούτων, τὸ δὲ κατ’ ἐλάττους καὶ καιρικωτέρας, οἷαί εἰσιν αἱ τῶν ἐτησίων ὡρῶν καὶ ἡ κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον ἀλλοίωσις περί τε ἀνέσεις ἢ ἐπιτάσεις χειμώνων [*](22 cf. Boll, Offenb. Job. 86; Stobaei Anthol. I 21 (p. 191, 20 ss. W-H.); Herm. Exc. VI 8, 414 (Scott); Delcourt Stér. 14) [*](1 τοσοῦτον ἐφοδεύσθω V συνάψωμεν α 2 τὰ V τὰς Σβγ om. Y 3 ἕαστον βγ τῆς προγμ. hic V post ἐμπιπτόντων (v. 4) αβγ 10 ὅπερ V ὁ καὶ αὐτὸ αβγ 12 μὲν Vα om. βγ 18 προδιειληφέναι V περιδιειλ. α διειλ. βγ 20 ὅλαι V κατὰ πόλεις VYβγ κατὰ χώρας καὶ κατὰ πόλεις Σ 31 περιστάσεις οm. MS 22 ἢ λιμῶν ἢ λοιμῶν VM ἢ λοιμῶν ἢ λειμῶν Sy ἢ λιμῶν D ἢ λοιμῶν α 23 καιρικωτέρας VDy καιριωτέρας MS μικροτέρας α 24 ἐτησίων Vα ἐνιαυσιαίων βγ (cf. supra 6,48.) καὶ ἡ V om. cett. 25 ἀλλοίωσις V ἀλλοιώσεις αDy ἐναλλοιώσεις MS)

προηγεῖται δὲ καὶ τούτων εἰκότως ἑκατέρου τό τε κατὰ χώρας ὅλας καὶ τὸ κατὰ μείζους περιστάσεις διὰ τὴν αὐτὴν αἰτίαν τῇ προειρημένῃ. πρὸς [*](m 55) δὲ τὴν τούτων ἐπίσκεψιν μάλιστα παραλαμβανομένων δύο τούτων, τῆς τε τῶν δωδεκατημορίων τοῦ ξῳδιακοῦ καὶ ἔτι τῆς τῶν ἀστέρων πρὸς ἕκαστα τῶν κλιμάτων συνοικειώσεως καὶ τῶν ἐν τοῖς οἰκείοις μέρεσι κατὰ καιροὺς γινομένων ἐπισημασιῶν,

κατὰ μὲν τὰς συζυγίας ἡλίου καὶ σελήνης τῶν ἐκλειπτικῶν, κατὰ δὲ τὰς τῶν πλανωμένων παρόδους τῶν περὶ τὰς ἀνατολὰς καὶ τοὺς [*](c 15) στηριγμούς, προεκθησόμεθα τὸν τῶν εἰρημένων συμπαθειῶν φυσικὸν λόγον ἅμα παριστάντες ἐξ ἐπιδρομῆς καὶ τὰς καθ’ ὅλα ἔθνη θεωρουμένας ὡς ἐπίπαν σωματικάς τε καὶ ἠθικὰς ἰδιοτροπίας, οὐκ ἀλλοτρίας τυγχανούσας τῆς τῶν συνοικειουμένων ἀστέρων τε καὶ δωδεκατημορίων φυσικῆς περιστάσεως.

Τῶν τοίνυν ἐθνικῶν ἰδιωμάτων τὰ μὲν καθ’ ὅλους παραλλήλους καὶ γωνίας ὅλας διαιρεῖσθαι συμβέβηκεν ὑπὸ τῆς πρὸς τὸν διὰ μέσων τῶν ξῳδίων κύκλον καὶ τὸν ἥλιον αὐτῶν σχέσεως.

τῆς γὰρ καθ’ ἡμᾶς οἰκουμένης ἐν ἑνὶ τῶν βορείων τεταρτημορίων οὔσης οἱ μὲν ὑπὸ τοὺς νοτιωτέρους παραλλήλους, λέγω δὲ τοὺς ἀπὸ τοῦ ἱσημε- [*](18 cf. Boll, Stud. 181 ss.; Reinhardt, Poseidonios 85 ss.; K. Trüdinger, Studien zur Geschichte der griech.-röm. Basel 1918, 81ss.; Norden, Germ. Urgeschichte 65, ann.1) [*]( πνευμ. καὶ καυμ. α ἢ α καὶ βγ om. V ἀφ. καὶ εὐφ. MS τε Vα om. βγ 3 ἑκατέρων βγ τό τε] τὸ σκοπεῖν ἢ τὸ λαμβάνεσθαι m 7 ἔτι om. βγ τῆς βγ ταῖς V cm. α 8 τῶν om.y κατὰ] ἐπὶ V 11 ἀνατολὰς om. V (lac. indic.) 13 παριστάντες V αβ παριστῶντες γ ἐπιδρομῆς VaS ὑποδρομῆς DMy 18 κλίματα VY βγ Co (Le) ἔθνη Σ 21 ὑπὸ VY β τὰ δὲ ὑπὸ Σγ 22 αὐτῶν VΣγ αὐτὸν Υβ)

οὓς δὴ καλοῦμεν κοινῶς Αἰθίοπας. καὶ οὐ μόνον αὐτοὺς οὕτως ὁρῶμεν ἔχοντας, ἀλλὰ καὶ τὸ περιέχον αὐτοὺς τοῦ ἀέρος κατάστημα καὶ τὰ ἄλλα ζῷα καὶ τὰ φυτὰ παρ’ αὐτοῖς ἐμφανίζοντα τὴν διαπύρωσιν.

οἱ δὲ ὑπὸ τοὺς βορειοτέρους παραλλήλους, λέγω δὲ τοὺς ὑπὸ τὰς ἄρκτους τὸν κατὰ κορυφὴν ἔχοντες τόπον, πολὺ τοῦ ξῳδιακοῦ καὶ τῆς τοῦ ἡλίου θερμότητος ἀφεστῶτες κατεψυγμένοι μέν εἰσι διὰ τοῦτο, δαψιλεστέρας δὲ μεταλαμβάνοντες τῆς ὑγρᾶς οὐσίας θρπτικωτάτης οὔσης καὶ ὑπὸ· μηδενὸς ἀναπινομένης θερμοῦ λευκοί τε τὰ χρώματά χρώματά καὶ τετανοὶ τὰς τρίχας τά τε σώματα μεγάλοι καὶ εὐτραφεῖς τοῖς μεγέθεσι καὶ ὑπόψυχροι τὰς φύσεις, ἄγριοι δὲ καὶ αὐτοὶ τοῖς ἤθεσι διὰ τὴν ὑπὸ τοῦ κρύους συνέχειαν τῶν οἰκήσεων·

ἀκολουθεῖ δὲ τούτοις καὶ ὁ τοῦ περιέχοντος αὐτοὺς ἀέρος χειμὼν καὶ τῶν φυτῶν τὰ μεγέθη καὶ τὸ [*](16 Porph. Schol. Iliad. A 20, 67 Ἀπόλλων ἥλιος ὢν ἀναπίνει τὰ ὑγρὰ στοιχεῖα. Vitruv. VI 1, 5 non exhauritur a caloribus umor cf. VI 1, 9. Cic. nat. deor. II 118 (ex Panaetio) umore consumpto.) [*](1 λαμβάνοντες VaM S λαβόντες D λαχόντες γ (A2 i. mg. ABBREV λαμβάνοντες) 2 μέλανές τε–4 συνεσπασμένοι om. Y 2. 3 τε bis om. V (??) συνασπασμένοι V καὶ τὰ μεγ. συντετ. om. S 6 τοῦ om. α συνέχειαν α C0 (Le) ἀεὶ συνέχειαν βγ 7 δὴ καὶ βγ κοινῶς om. α 8 οὕτ. ὁρ. VDy ὁρ. οὕτ. α S 10 ἐμφανίξοντα VYβ (-ται Μ S) τοιαύτην ἐμφαν. Σ γ (sim. Procl. at C0 65, 32) διάθεσιν Σβγ ὑπὸ om. βγ 12 τὸν] τῶν VY 13 ἀφεστῶτες VD ἀφεστῶτα γ διεστηκότες α διεστηκότα MS 16 ἀναπινομένης Σ ἀναπουμένης V ἀνυπουμένης Y ἀνικμουμένου MD ἀνικνουμένης Sy (ἐξικμαζομένης Procl.) 17 τε V καὶ τὰ αβγ καὶ] τε καὶ α εὐστραφεῖς V 19 συνέχειαν Vα ἀεὶ συνέχειαν βγ 21 αὐτοὺς VY αὐτὰς βγ om. Σ)

οἱ δὲ μεταξὺ τοῦ θερινοῦ τροπικοῦ καὶ τῶν ἄρκτων, μήτε κατὰ κορυφὴν γινομένου παρ’ αὐτοῖς τοῦ [*](m 57) ἡλίου μήτε πολὺ κατὰ τὰς μεσημβρινὰς παρόδους ἀφισταμένου, τῆς τῶν ἀέρων εὐκρασίας μετειλήφασι, καὶ αὐτῆς μὲν διαφερούσης, ἀλλ’ οὐ σφόδρα μεγάλην τὴν παραλλαγὴν τῶν καυμάτων πρὸς τὰ ψύχη λαμβανούσης.

ἔνθεν τοῖς χρώμασι μέσοι καὶ τοῖς μεγέθεσι μέτριοι καὶ ταῖς [*](c 15) φύσεσιν εὔκρατοι καὶ ταῖς οἰκήσεσι συνεχεῖς καὶ τοῖς ἤθεσιν ἥμεροι τυγχάνουσι.

τούτων δὲ οἱ πρὸς νότον ὡς ἐπίπαν ἀγχινούστεροι καὶ εὐμήχανοι μᾶλλον καὶ περὶ τὴν τῶν θείων ἱστορίαν ἱκανώτεροι διὰ τὸ συνεγγίζειν αὐτῶν τὸν κατὰ κορυφὴν τόπον τοῦ ξῳδιακοῦ καὶ τῶν περὶ αὐτὸν πλανωμένων ἀστέρων, οἷς οἰκείως καὶ αὐτοὶ τὰς ψυχικὰς κινήσεις εὐεπιβόλους ἔχουσι καὶ διερευνητικὰς καὶ τῶν ἰδίως καλουμένων μαθημάτων περιοδευτικάς.

καθόλου δὲ πάλιν οἱ μὲν πρὸς ἕω μᾶλλόν εἰσιν ἠρρενωμένοι καὶ εὔτονοι τὰς ψυχὰς καὶ πάντα ἐκφαίνοντες, ἐπειδὴ τὰς ἀνατολὰς ἄν τις, εἰκότως τῆς ἡλιακῆς φύσεως ὑπολάβοι καὶ τὸ μέρος ἐκεῖνο ἡμερινόν τε καὶ ἀρρενικὸν καὶ δεξιόν, καθ’ ὃ καὶ ἐν τοῖς ζῴοις ὁρῶμεν τὰ δεξιὰ μέρη μᾶλλον ἐπιτηδειότητα ἔχοντα πρὸς ἰσχὺν καὶ εὐτονίαν.

οἱ δὲ πρὸς ἑσπέραν τεθηλυσμένοι μᾶλλόν εἰσι καὶ τὰς ψυχὰς ἁπαλώτεροι, καὶ τὰ πολλὰ κρύπτοντες, ἐπειδὴ πάλιν τοῦτο τὸ μέρος σεληνιακὸν τυγχάνει [*](m 58) πάντοτε τῆς σελήνης τὰς πρώτας ἐπιτολὰς καὶ ἀπὸ συν- [*](1 δὲ Μ S δὲ καὶ V α D γ 13 αὐτῶν Va αὐτοῖς βγ 14 π. αὐτ. πλ.] πλ. π. αὐτ. α οἷς οἰκ. καὶ om. V (lac. 10 litt.) 15 εὐεπιβόλους Σ βγ εὐεπιβούλους VY 17 καθόλου βυ καὶ τούτων α δὲ om. V 18 ταῖς ψυχαῖς α 19 ἐπειδὴ τὰς ἀνατολὰς om. V (parv. spat. rel.) 19.20 τῆς ἠλ.—ὑποάβοι Vα τῆς ἡλ. φύσ. τοιαύτας ὑπολ. β ὑπολάβοι τῆς ἡλ. φύσ. εἶναι γ 20 καὶ β διὰ τοῦτο καὶ Σγ τε ἅμα γ 21 καὶ ἐν Υ βγ κἂν Σ ἐν V ξῳδίοις My 23.24 ἁπαλώτεροι μᾶλλον κατὰ τὰς ψυχάς V 24 ἁπαλώτεροι VαS ἁπλούστεροι DMγ)