Περὶ παρωνύμων

Τὰ διὰ τοῦ ιον τριβράχεα ὑποκοριϲτικὰ προπαροξύνεται κτένιον, πτύχιον, πόδιον, θρόνιον. εἰ μέντοι ἡ πρώτη τούτων μακρὰ ὑπάρχοι, ὑπεϲταλμένων τῶν διὰ τοῦ διον παρηγμένων, παροξύνεται κλειδίον, παιδίον, δᾳδίον. οὐ γὰρ διὰ τοῦ διον, ἀλλὰ διὰ τοῦ ιον. τὸ γὰρ δ τοῦ πρωτοτύπου ἐϲτίν. ἔτι ϲφηκίον, χαρτίον, ὠτίον. τὰ δὲ διὰ τοῦ διον ἀπὸ παραγωγῆϲ ἔχοντα τὸ δ προπαροξύνεται μύδιον, κώδιον, βοΐδιον, βιβλίδιον.

Τῶν περιεκτικῶν εἰϲ ων ὀξύτονοϲ ἡ κατάληξιϲ, κροκών, πευκών, χαλκών, χαρακών, ἀνθρακών, φαρμακών, γυναικών, Ἑλικών, Μαραθών, αὐλών, μυλών, ἀμπελών, καμηλών, καλαμών, πλαταμών, κεραμέν, δαφνών, πλατανών, ξενών, ἱππών, πεπών, ἀντρών, λουτρών, ἀνδρών, οἰρών, ϲφαιρών, προθυρών, ἀχυρών, κιϲϲών, κοιτών, ἱϲτών, προβατών, ἀγών.

Τὸ πτερύξ Ἀρίϲταρχοϲ ὀξύνει διὰ τὸ περιεκτικῆϲ ἐννοίαϲ εἶναι.

Τὸ θηϲαυρόϲ ὡϲ περιεκτικὸν ὀξύνεται.

Τὸ ἀχυρόϲ ὁ ἀχυρών παρὰ Ἀττικοῖϲ ὀξύνεται ὡϲ περιεκτικόν.

Τὸ ῥοδωνιά καὶ ἰωνιά περιεκτικὴν τοπικὴν ἔννοιαν δηλοῖ. καὶ τὸ Χελιδονιαί ὡϲ πυρκαϊαί.

Τύποι τῶν κτητικῶν εἰϲι δύο ὅ τε εἰϲ κοϲ καὶ ὁ εἰϲ οϲ ὡϲ ἀνθρώπειοϲ, ἄρνειοϲ, Ἀριϲτάρχειοϲ, Πλατωνικόϲ, Δημοϲθενικόϲ. παραλήξειϲ δὲ τῶν εἰϲ κοϲ αὗταί εἰϲι· ἢ γὰρ τῷ ι παραλήγεται ὡϲ τὸ Ἑλληνικόϲ, Ῥωμαικόϲ, Γαλατικόϲ, Ἰταλικόϲ, Πυθαγορικόϲ, Αἰγινητικόϲ ὁ τοῦ Αἰγινήτου φόρτοϲ καὶ δοῦλοϲ, ἢ τῷ α ὡϲ τὸ Ῥοδιακόϲ, Δηλιακόϲ, Φρυγιακοϲ, Ἰλιακόϲ, ἢ τῷ υ ὡϲ τὸ Λιβυκόϲ, ἁλυκόϲ, θηλυκόϲ, ἢ τῇ ει διφθόγγῳ, Κεραμεικόϲ, βοεικόϲ, Δαρεικόϲ καὶ Δεκελεικόϲ. τῶν δὲ εἰϲ οϲ καθαρὸν αὗται ἢ τῇ ει διφθόγγῳ παραλήγεται ὡϲ τὸ Ὁμήρειοϲ, Ἑκτόρειοϲ, λεόντειοϲ, δρακόντειοϲ, Ἀνακρεόντειοϲ, Λαομεδόντειοϲ, Ξενοφώντειοϲ, Δημοφώντειοϲ, Θεώνειοϲ, Τρυφώνειοϲ, ἢ τῷ ι ὡϲ Παφλαγόνιοϲ, Καλυδώνιοϲ, ἢ τῇ αι διφθόγγῳ ὡϲ Αἰγιναῖοϲ ὁ ἔποικοϲ ἢ κέραμοϲ [*](1. 1 Schol. ad Dionys. Arc. 107, 15. l. 2 Arc. 119, 8 et 120, 12. cf. Catholic. et Orthograph. l. 10 Herod. ap Eust. 1698, 35. Arc. 12, 11 et et. 34; 13, 3 et 19, 14, 8 et 13 ct 20 et 24; 15, 9 et 14 et 20 et 18, 9. l. 16 Eustath. 229, 40 ef. Lehrs Arist. 312. l. 17 Arcad. 72, 33. l. 18 Arc. 72, 5. l. Arc. 99, 13, Eust. ad Dionys. 504. l. 22 ex Choer. in E. M. 29, 33 collato Arcadio p. 51 et 52, unde addidi Γαλατικόϲ — Πυθαγορικόϲ et Δηλιακόϲ — Ἰλιακόϲ et θηλυκόϲ, Αἰγινητικόϲ ex St. B. ex Herod. in E. M. 226, 49 adieci λεόντειοϲ — Τρυφώνειοϲ. Exitum ιοϲ, quem Choer. omisit, explevi consultis An. Ox. II 321, 31, ubi huiuscemodi vocabula diserto κτητικὰ appellantur: terminationem αιοϲ habet quidem Ϲhoer., sed cum parum apto exemplo ταλαντιαῖοϲ, pro quo ex St. B. Αἰγιναῖοϲ posui et ex eodem, ubi Apollonii praeceptum profertur, s.)

Ἰϲτέον μέντοι ὅτι τὸ κτητικὸν ἐπὶ τῶν ϲωματικῶν λαμβανόμενον καὶ ἐπὶ τεθνηκότων θέλει λαμβάνεϲθαι οἷον βοεία κεφαλή ἡ τοῦ τεθνηκότοϲ βοόϲ, οὐ γὰρ ἂν ἐπὶ ζῶντοϲ εἴποι τιϲ τοῦτο· διὸ καὶ μέμφονται τὸν Ζηνόδοτον, ἐπειδὴ τὸ «ἀρνέων ἐκ κεφαλέων» (Γ 273) κτητικὸν ἔλεγε, καὶ τὸν Καλλίμαχον «χεὶρ ἡ Πολυδευκείη» καὶ «ϲφυρὸν Ἰφίκειον» ὅτι ἐπὶ ζώντων ἐχρήϲατο κτητικῷ ἐπὶ ϲωματικοῦ μέρουϲ. περὶ οὗ φαμεν ὅτι περιφράϲει ἐχρήϲατο ὥϲπερ τὸ «βίη Ἡρακληείη».

Steph. Byzany. s. Αἱμονία: Ἡρωδιανόϲ φηϲιν, ὅτι τοῖϲ ϲυνοικιϲταῖϲ ϲυνεχῶϲ ὁμοφωνεῖ τὰ ἐθνικὰ δηλονότι καὶ γραφῇ καὶ τόνῳ. τὸ Τευκρόϲ ὡϲ τριγενὲϲ ὠξύνθη. Αἵμων κύριον καὶ ἐθνικὸν ὡϲ Αὔϲων καὶ Ἀρκάϲ καὶ Μαίων καὶ Ἴων. Κίλιξ τὸ κύριον καὶ τὸ ἐθνικόν, Φρύξ, Ἀχαιόϲ καὶ τὰ ὅμοια (Βερεκύντηϲ, Βιϲάλτηϲ, Θυνόϲ, Θετταλόϲ, Ἰταλόϲ, Ἴθακοϲ, Μάγνηϲ, Μακεδῶν, Μῆδοϲ, Πανοπεύϲ, Πελαϲγόϲ, Ϲικελόϲ, Ϲουματεύϲ, Τρώϲ, Δαναόϲ, Φοῖνιξ). —εὑρίϲκεται καὶ πόλεϲιν ὁμοφωνοῦντα τὰ τῶν κτιϲτῶν ὀνόματα Καμικόϲ καὶ ὁ κτιϲτὴϲ καὶ ἡ νῆϲοϲ, ὁμοίωϲ Προιζήν, Κολοφών, Κόρινθοϲ, Κῶϲ, Ϲικυῶν, Κύρνοϲ, Λέϲβοϲ. ἔϲθ᾿ ὅτε καὶ ἐπὶ τῶν τριῶν εὑρίϲκετι ἓν ὄνομα, κτιϲτοῦ, πόλεωϲ καὶ ἔθνουϲ ὡϲ τὸ Δάρδανοϲ (cf. Φανοτεύϲ πόλιϲ Φωκίδοϲ, οἱ πολῖται Φανοτεῖϲ, ὡϲ Δελφοί καὶ Θούριοι τῷ οἰκιϲτῇ παραπληϲίωϲ, — Ἀμφίδολοι πόλιϲ τῆϲ Τριφυλίαϲ καὶ οἱ πολῖται ὁμοίωϲ ὡϲ Θαύμακοι καὶ Λεοντῖνοι, Γελωνόϲ πόλιϲ Ϲαρματίαϲ ἀπὸ Γελωνοῦ τοῦ Ἡρακλέουϲ· ὁ οἰκήτωρ ὑμοφώνωϲ, Γόμφοι, Δεντάλιοι, Δίφροι, Ἐπιλευκάδιοι, Ἐρευάτηϲ, Ἐρινιάτηϲ κώμη Μεγαρίδοϲ ὁ οἰκήτωρ Ἐρινιάτηϲ διὰ τὸ προκατειληφόϲ, Ἐρυθῖνοι, Ἐταιεῖϲ, Καφηρεύϲ, Κύρτωνεϲ, Λαμητῖνοι, Λοκροί, Ὀδυϲϲεῖϲ, Πατριαργάδαι, Πεδιεὶϲ, Περραιβόϲ, Πολήϲιοι, Ϲαγγάριοϲ ποταμὸϲ τῆϲ κάτω Φρυγίαϲ τὸ ἐθνικὸν Ϲαγγάριοϲ· προὔφθη γὰρ ὁ τύποϲ τοῦ πρωτοτύπου καταληφθείϲ, Ϲηκοανόϲ πόλιϲ Μαϲϲαλιωτῶν ἀφ᾿ οὗ τὸ ἐθνικὸν Ϲηκοανοί ὡϲ Ἀρτεμίδωροϲ ἐν πρώτῃ, Ϲκάροι, Γάβιοι πόλιϲ Ἰταλίαϲ τὸ ἐθνικὸν ὁμοίωϲ Τάβιοι διὰ τὴν πρόληψιν τοῦ ἐν τῷ πρωτοτύπῳ ἐθνικοῦ χαρακτῆροϲ, Τιταρήϲιοϲ, Πωρμανοί, Ψυκτήριοϲ τόποϲ ἐν Θράκῃ· τὸ ἐθνικὸν ὁμωνύμωϲ διὰ τὸ προκατειλῆφθαι τὸ πρωτότυπον ἔχον αὐτοῦ τὸν τύπον).

Steph. Hys. s. Ϲικελία: τὸ ἐθνικὸν Ϲικελοί καὶ Ϲικελιῶται. καὶ οἱ [*](Νεῖλοϲ, nomina κηπαῖοϲ, Νειλαῖοϲ. Finem οιοϲ cum παντοῖοϲ ἀλλοῖοϲ exemplis ap. Ϲhocr. ut a possessiva potestate alienum omisi sed retinui ῳοϲ Tum consultis Arc. 38, 39, 3 et Il. Pr. Θ 217. Mon. 4, 14 apposui τὰ δὲ εἰϲ εοϲ usque add finem. l. 6 An. Ox IV 329, 1 c Epim. Cr. I 139.)

Steph. Byz. 160, 22: Βατή· δῆμοϲ τῆϲ Αἰγηΐδοϲ φυλῆϲ. τὸ ἐθνικὸν ἐπιρρηματικῶϲ Βατῆθεν. οὐ δεῖ γὰρ ἐν πᾶϲι τὸ ἐθνικὸν ζητεῖν, ἀλλ᾿ ἢ τῷ ἐπιρρήματι χρῆϲθαι ὡϲ ἐπὶ τῶν δήμων ἢ τῇ γενικῇ μετὰ προθέϲεωϲ ἢ τῷ ἀναλόγῳ ἢ τῷ ϲυνήθει τῆϲ χώραϲ.

St. B. 345, 4 Καβηϲόϲ: ἐθνικῶϲ ἀρκεῖ τὸ Ὁμηρικὸν Καβηϲϲόθεν πολλὰ γὰρ τοιαῦτα, ὡϲ τὸ Καμειρόθεν, τὰ τοπικὰ ἐθνικῶϲ.

St. B. 51, 2: Αἰνία πόλιϲ Περραιβῶν καὶ Αἰνιᾶνεϲ οἱ οἰκοῦντεϲ καὶ Αἴνιοϲ ὁ ποταμὸϲ αὐτῆϲ. τὸ ἐθνικὸν Αἰνιάν. καὶ εἰ μὲν ἀπὸ τοῦ κυρίου Αἰνιᾶνοϲ γέγονεν, εὔλογοϲ ἡ ὁμοφωνία αὐτοῦ ὡϲ τὸ Τρώϲ καὶ Ἀχαιόϲ, μὴ ὁμοφωνοῦντοϲ τοῦ Τευκρόϲ καὶ Γραικόϲ. εἰ δὲ παρὰ τὴν πόλιν, εὑρεθήϲεται πρότερον Αἴνιοϲ, ὡϲ τῆϲ Λυκίαϲ Λύκιοϲ, εἶτα διὰ τὴν ὁμοφωνίαν τοῦ ποταμοῦ πρὸϲ διάκριϲιν Αἰνιάν γενέϲθαι ὡϲ μέγιϲτοϲ μεγιϲτάν.

E. M. 586, 40, Eustath. ad Dionys. 431 et ad Hom. 1396, Κεφαλλήν γίνεται παρὰ Κέφαλοϲ ὡϲ κῶλοϲ κωλήν, μέγιϲτοϲ μεγιϲτήν καὶ μεγιϲτάν.

Steph. Hyz. 113, 11. Theogn. 29, 11: Ἀργείωνεϲ λέγονται οἱ Ἀργεῖοι ὡϲ Καδμείωνεϲ παρὰ τὸ Ἀργεῖοϲ.

St. B. 113, 6: ὁ Ἀργεῖοϲ λέγεται καὶ Ἀργόλαϲ κτλ.

St. B. 211, 2: Γόννοι πόλιϲ Περραιβίαϲ. τὸ ἐθνικὸν Γονατᾶϲ, ὃ καὶ παράλογον διὰ τὸν τόνον.

St. B. 113, 14: λέγονται καὶ πατρωνυμικῶϲ οἱ Ἀργεῖοι ὡϲ οἱ πολλοὶ καὶ Ἡρόδωροϲ· ἐν μὲν τῷ νῦν χρόνῳ Ἡρακλεῖδαι, πρὸ δ᾿ Ἡρακλέουϲ [*](1. 25 cf. Αἰολίωνεϲ St. B. 53, 12 et Βουπραϲίωνεϲ 182, 18. l. 29 cf. Ϲκότινα, ἐν Λακεδαίμονι, ἐν ᾧ τιμᾶται Ζεὺϲ Ϲκοτινᾶϲ, ὡϲ Παυϲανίαϲ τρίτῳ. (10, 16).)

Ἀγκαρία πόλιϲ Ἰταλίαϲ ὡϲ Ἀντία Ἀδρία. τὸ ἐθνικὸν Ἀγκαριάτηϲ ὡϲ Πολύβιοϲ ὀγδόῃ.

Αἴπεια πόλιϲ Λακωνικῆϲ. τὸ ἐθνικὸν Αἰπεάτηϲ ὡϲ Κορϲεάτηϲ Ὑδρεάτηϲ ἐπὶ δὲ τῶν τοιούτων ἐνίοτε μένοντοϲ τοῦ ι ὑφαιρεῖται τὸ α ὡϲ Δικαιαρχείτηϲ Ϲαμαρείτηϲ Ζελείτηϲ, ἔϲθ᾿ ὅτε μένοντοϲ τοῦ ε ὑφαιρουμένου τοῦ ι τὸ α εἰϲ ω ἀμείβεται ὡϲ Ἡρακλεώτηϲ, Μαρεώτηϲ καὶ Ῥαφεώτηϲ.