Περὶ ῥημάτων

τὸ ῥῆμα (sc. ἐθέλω) τῶν παραλόγων κατὰ τὸν τόνον ἐϲτὶ τριϲύλλαβον ὄν, ὡϲ δείκνυται ἐν τοῖϲ περὶ ῥημάτων.

( Περὶ παρ ῳχημένων).

πᾶν ῥῆμα οἵαϲ ἄν εἴη ϲυζυγίαϲ καὶ καταλήξεωϲ, ἢ ἀπὸ φωνήεντοϲ ὄρχεται ἢ διφθόγγου ἢ ϲυμφώνου. εἰ μὲν οὖν ἀπὸ φωνήεντοϲ, ἢ μεταβολικοῦ ἢ ἀμεταβόλου· εἰ μὲν ἀπὸ ἀμεταβόλου δηλονότι η ῖ ῦ ω οὐδεμία τροπὴ γίνεται ἐν τοῖϲ παρῳχημένοιϲ οἷον χῶ ἤχουν ἤχηκα ἠχήκειν χηϲα, ἰξεύω ἴξευκα ἰξεύκειν ξευϲα, ὑβρίζω ὕβριζον βρικα ὑβρίκειν θβριϲα, ὦφελῶ ὦφέληκα φελήκειν ὠφέληϲα. ταῦτά τοι καὶ ἀμετάβολα προϲαγορεύεται. τὸ δὲ ὑβρίζω καὶ ἰξεύω καὶ τὰ ὅμοια ἐν μὲν τῷ ἐνεϲτῶτι θέϲει μακρὸν τὸ δίχρονον ἔχει, ἐν δὲ τοῖϲ παρψχημένοιϲ φύϲει μακρὸν τῷ λόγῳ τῆϲ αὐξήϲεωϲ.

Εί δὲ τὸ ῥῆμα ἄρχεται ἀπὸ φωνήεντοϲ μεταβολικοῦ δηλονότι τὸ ᾶ ε ο, γίνεται τροπὴ ἐν τοῖϲ παρῳχημένοιϲ τοῦ βραχέοϲ εἰϲ μακρὸν μεταβαλλομένου. καὶ εἰ μὲν ἄρχεται τὸ θέμα ἀπὸ τοῦ ᾱ τρέπεται κοινῶϲ τὸ ᾱ εἰϲ η οἰον ἀνύω ἤνυον ἤνυκα ἠνύκειν νυϲα πλὴν τῶν ϲεϲημειωμένων ἀηθέϲϲω ἀἡθεϲϲον «ἀήθεϲϲον γὰρ ἐπ’ αὐτόνα» (Κ 493), ἀηδίζομαι ἀηδιζόμην διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν δύο ῆ, ὄω τὸ πνέω ὄεν ῖνα μὴ ϲυνεμπέϲῃ τῷ ῆεν, ἀω τὸ ἀκούω ὄιον νᾷ μὴ ϲυνεμπέϲῃ τῷ ἤϊον τῷ ἐπορευόμην.

Τὰ δὲ ἀπὸ τοῦ ε ἀρχόμενα ῥήματα ἀδιαφόρωϲ εἴωθε κλίνεϲθαι καὶ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου κατ’ ἀρχὴν καὶ διὰ τοῦ η. ἀπὸ γοῦν τοῦ ἑλκῶ περιϲπωμένου εἵλκεον ( 395) φήϲαϲ τὸν παρατατικὸν διὰ τοῦ ῆ τὸν ἀόριϲτονἐξήνεγκεν ἐν τῷ «Λητὼ γὰρ [*](1. 6 ef. E. M. 318, 32 et Arcad. 168. 1. 21 homerica exempla ex Choer. eumpta sunt. De ἀηθέϲϲω ἀηδίζομαι idem tradunt Ep. Cr. 86, 14. 1. 25 posui praeceptum ex Il. Pr. 543 pro iis. quae Ϲhoer. et Lascaris praecipiunt: εἰ δὲ ἄρχεται ἀπὸ τοῦ ε, τρέπεται τὸ ε εἰϲ η, ἐλέω ἤλεον ἦλέηκα ἠλεήκειν ἠλέηϲα. πλὴν τῶν ϲεϲημειωμένων διϲυλλάβων καὶ ὑπερδιϲυλλάβων, ἐν οἶϲ προϲτίθεται τὸ ῑ ἐν παρψχ μένοιϲ. τούτων δὲ ὁ κανὼν κατὰ τοὺϲ παλαιοὺϲ (recurrit etiam in An. Par. ΙΙΙ 346 24) τοιοῦτόϲ τιϲ τυγχάνει γε ὦν· τὰ ἀπὸ τοῦ ε ἀρχόμενα ὑπερδιϲύλλαβα μὲν ὄντα)

Εί δὲ ἄρχεται ἀπὸ τοῦ ο μικροῦ τὸ θέμα, τρέπεται τὸ μικρὸν εἰϲ ω μέγα, ὀνομάζω ὦνόμαζον ὠνόμακα ὠνομάκειν ὦνόμαϲα.

Ταῦτα δὲ παρὰ ποιηταῖϲ ἀναύξητα ἤτοι ἄτρεπτα μένει διὰ τὸ μέτρον ἔθει Ἰωνικῷ, ἄκουεν ἀντὶ τοῦ ῆκουεν, ἔλαυνεν ἀντὶ τοῦ λαυνεν, ὀνόμαϲεν ἀντί τοῦ ὦνόμαϲεν.

Ὅτε δὲ τὸ ῥῆμα ἄρχεται ἀπὸ τῶν τριῶν τούτων μεταβολικῶν φωνηέντων, οἰ Ἀττικοὶ ποιοῦϲιν ἴδιον παρακείμενον ἐνεργητικόν, παθητικὸν καὶ μέϲον, ἵνα μὴ ἀπορῶϲι παρακειμένων ἀπὸ φωνήεντοϲ ἀρχομένων, τὰ ἀρκτικὰ δύο γράμματα τοῦ ἐνεϲτῶτοϲ προϲτιθέντεϲ τῷ κοινῷ παρακειμένῳ καὶ τὴν τρίτην ϲυλλαβήν, εἰ μακρὰ εἶη, ὡϲ τὰ πολλά ϲυϲτέλλοντεϲ ἐπὶ τῶν τριϲυλλάβων, ἀλείφω ήλειφα κοινῶϲ καὶ ἀλήλιφα Ἀττικῶϲ, ἐλεύθω ἤλευκα ἤλευθα μέϲοϲ καὶ Ἀττικῶϲ ἐλήλυθα, ὀμῶ ὤμοκα καὶ ὀμώμοκα, ἀλείφομαι ἠλειμμαι καὶ ἀλήλιμμαι. ϲέϲημείωται τὸ ὑφήφαϲται, ὅτι ἀπὸ τοῦ ῦ ἀρχομένου τοῦ ἐνεϲτῶτοϲ ἐγένετο Ἀττικὸϲ παρακείμενοϲ. γέγονε δὲ τοῦτον τὸν τρόπον· ἔϲτιν ὑφάζω ὑφάϲω ὕφακα, Θφαϲμαι φαϲται καὶ ὑφύφαϲται Ἀττικῶϲ ἢ ὑφαίνω φαγκα ὕφαϲμαι καὶ ὑφύφαϲμαι Ἀττικῶϲ. καὶ ἐπειδὴ οὐ θέλει ὁ Ἀττικὸϲ παρακείμενοϲ ἔχειν ἐν τῇ α καὶ β’ ϲυλλαβῇ τὸ αὐτὸ ϲτοιχεῖον οἷον ἀλήλιφα καὶ ἐλήλυθακαὶ ὀμώμοκα, τούτου χάρινκαὶ τροπὴ παρηκολούθηϲε τοῦ ῦ εἰϲ η καὶ γέγονεν ὑφήφαϲται. ἔϲτι δὲ καί τινα, ὦν ἡ τρίτη ἀπ’ ἀρχῆϲ ϲυλλαβὴ οὐ ϲυϲτέλλεται. ἀπὸ τοῦ ἄλημι ὁ παθητικὸϲ παρακείμενοϲ λαμαι καὶ Ἀττικῶϲ ἀλήλαμαι καὶ κατὰ ὑπέρθεϲιν ἀλάλημαι. δύναται δὲ καὶ εἶναι ἐνεϲτώϲ ἐϲτι γὰρ ἄλημι ὡϲ τίθημι ἀλέσαι ὡϲ τίθεμαι καὶ διπλαϲιαϲμὸϲ μετ’ ἐπεκτάϲεωϲ Αἰολικῆϲ ἀλάλημαι.

Ἑν ἐνίοιϲ δὲ μόνον προϲτίθεται ε ἐν παρατατικῷ καὶ παρακειμένῳ οἰον ὥρων ἑώρων, ὥρακα ἑώρακα, ὦνοῦμαι ἐωνούμην ἐώνημαι. τὸ δὲ ξυνέηκα ἔειπε ποιητικά.

Εἰ δὲ τὸ ῥῆμα ἄρχεται ἀπὸ διφθόγγου, ἤ ἀπὸ τρεπτῆϲ ἢ ἀπὸ ἀτρέπτου. εἰ μὲν ἀπὸ ἀτρέπτου δηλονότι εῦ αι ου οὐδεμία τροπὴ γίνεται ἐν τοῖϲ παρψχημένοιϲ. ἡ μὲν ει δίφθογγοϲ, ἐπειδὴ ἔχει γνήϲιον μέγεθοϲ, τὸ γὰρ ε μεγεθυνόμενον διὰ τῆϲ προϲθήκηϲ τοῦ ι μεγεθύνεται οἷον τυφθέντοϲ τυφθεῖϲα, δαρέντοϲ δαρεῖϲα καὶ αὐτὸ δὲ τὸ ει τὸ ὄνομα τοῦ ϲτοιχείου διὰ τοῦ ϲ καὶ ῑ γράφεται καὶ ἐκρωνεὶται, [*](τρέπει τὸ ε εἰϲ η ἐν τοῖϲ παρψχημένοιϲ ἑρμηνεύω ηρμήνευον, ἐλαύνω ῆλαυνον· χωρὶϲ τοῦ ἐθίζω εἴθιζον τοῦτο γὰρ διὰ τῆϲ ει διφθόγγουγ ράφεται, ἑϲτιῶ εἰϲτίων, ἐρύω εἴρυον «ἴρυϲαν ἠνορέῃ πίϲυνοι καὶ κάρτει χειρῶνα» ( 9 ex Choer. 906, 29), ἑλκόω εἵλκυον «εἵλκυον ἀμφότεροι» (P 395 ex Choer. 907, 9), ἑρπύζω εἱρπυζον, ἐργάζομαι εἰργαζόμην (de quo Choer. 519, 22 et 906, 23 ὅπερ καὶ διφορεῖται· τινέϲ μὲν γὰρ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφουϲιν αὐτό), ἕπομαι εἰπόμην· ἔτι καὶ τὸ εἰϲτήκειν εὥρητοι ἀπὸ τοῦ ἑϲτήκω. διϲύλλαβα δὲ ὄντα τινὰ μὲν τρέπει τὸ ε εἰϲ τὸ η, εἰ περιϲπᾶται, ἐλῶ ἤλων, ἑλκῶ ἥλκουν «Λητὼ γὰρ ῆλκηϲε Διὸϲ κυδρὴν παράκοιτιν» (ex Choer χωρὶϲ τοῦ ἐῶ εἴων, ἐρῶ εἴρουν, ἐξ οὐ καὶ ὁ παρακείμενοϲ εἶρηκα τὸ δὲ ἐρῶ τὸ ἐρωτικῶϲ ἔχω διὰ τοῦ η γίνεται οἷον «ἤρων γάρ, ἤρων, ὁμολογῶ, καὶ νῦν δ’ ἐρῶ» παρὰ Μενάνδρῳ Choer. 907). τινὰ δὲ τῶν διϲυλλάβων βαρυτόνων προϲλαμβάνει τὸ ι ἔχω εἰχον, ἕλω εἰλον, ἔπω εἶπον, ἕλκω εἰλκον, ἔθω «ἔθων ίνηοϲ ἀλωὴνμ (ι 540) εἶθα καὶ Ἀττικῶϲ εἴωθα «ἀεὶ γάρ μοι ἔωθεν ἐνικλᾶν ὅττι κεν εἴπω» (Θ 408), ἕω εἷκα ὅθεν εἰμαι καὶ εἱμένοϲ «εἰμννοϲ ὤμοιϲιν νεφέλην» ( 308), ἕζω εἰϲα. 1. 6 cf. II. Pr. ψ 440 ubi Ἰωνικῶϲ, Θ 161 ubi ποιητικώτερον prmam syllabam corripi praecipitur, ψ 70 ἀκήδειϲ. ἄμεινον βαρύνειν ὡϲ ἐνόειϲ τῆϲ ἀρχούϲηϲ ϲυϲταλείϲηϲ ποιητικῶϲ. ὡϲ γὰρ ῆκουϲα ἄκουϲα, οὕτωϲ καὶ ἠκήδειϲ ἀκήδειϲ. 1. 21 de ὑφήφαϲται, de quo quae protuli sunt ex Choer. 568, 31 (nam ap. Constant. Lascarin haec valde perturbata sunt), cf. Mon. 25; praeceptum de ἀλάλημαι composui ex Herod. Odyss. Pros. μ 284 et περὶ παθῶν in E. M. 56, 27, similia tradit Choer. 569, 15 de diplasiasmo perfecti cf. etiam E. M. 134, 52. 1. 20 cf. Il. Pr. Δ 3, ubi ἑήνδανε, ἑέϲϲατο, ἔωϲεν, ἐψνοχόει proteruntur.)