Περὶ ὀρθογραφίας

Τὰ διὰ τοῦ ειον οὐδέτερα μονογενῆ ὑπὲρ τρεῖϲ ϲυλλαβὰϲ πρὸ μιᾶϲ τὸν τόνον ἔχοντα διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται οἷον μαγειρεῖον, ἰατρεῖον, ὀρφανοτροφεῖον, ίχθυοτροφεῖον, ίαμβεῖον, βαλανεῖον, ὀπτανεῖον, ὅπερ παρὰ τοῖϲ Ἀττικοῖϲ προπαροξύνεται καὶ διὰ τοῦ ι γράφεται. πρόϲκειται «μονογενῆ » διὰ τὸ ἐναντίον. « πρὸ μιᾶϲ τὸν τόνον ἔχοντα διὰ τὸ αἰπόλιον καὶ ἀρτοπώλιον. ὑπὲρ τρεῖϲ ϲυλλαβὰϲ » διὰ τὸ παιδίον· οὐκ ἀναϲτρέφοντοϲ τοῦ κανόνοϲ· οὐ γὰρ πάντα τὰ τριϲύλλαβα  διὰ τοῦ ι. ἰδοὺ γὰρ τὸ πτωχεῖον, πορνεῖον, πρωτεῖον διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται.

Τὰ διὰ τοῦ ειον ὑπὲρ τρεῖϲ ϲυλλαβὰϲ κύρια μονογενῆ ποπαροξύτονα διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται, Ἀδραμύττειόν, Κροκύλειον, Τπάτειον, Ἐφιάλτειον, Κηρύκειον, Ταντάλειον, Δαϲκύλειον, ορβάντειον. Nάξειον, Κυκλώπειον, Μυρμήκειον. τὸ γὰρ ἕτερον προπεριϲπάται. Κλεάδειον, Γορδίειον, Δοκιμίειον πόλειϲ Φρυγίαϲ, Δορυλάειον, Κοτιάειον, Καπετωλίειον καὶ ἐν ϲυναιρέϲει Καπετώλειον.

Τὰ ἐπὶ τεμενῶν καὶ ἑορτῶν διὰ τοῦ ειον οὐδέτερα μονογενῆ ὑπὲρ τρεῖϲ ϲυλλαβὰϲ προπαροξύτονα καὶ προπεριϲπώμενα διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται πρυτανεῖον, Νεμεϲεῖον, Ϲεραπεῖον, Οϲιιρεῖον, Ἀνουβεῖον, Βενδίδειον, Θετίδειον, Ἡράκλειον, Ποϲειδύνειον, Χαρώνειον, Αἰάκειον κτλ.

Τὰ διὰ τοῦ ινονν προπαροξύτονα ἀποϲτρέφεται τὴν ει δίφθογγον χωρὶϲ εἰ μή ἐϲτιν ἀπὸ ἁπλοῦ ἔχοντοϲ τὴν ει δίφθογγον οἰον κύμινον, ϲέλινον, ἀνθρώπινον, λίθινον, ξύλινον· χωρὶϲ εἰ μή ἐϲτιν ἀπὸ ἁπλοῦ» διὰ τὸ ξεῖνοϲ ξένοϲ ἄξεινον.

Τὰ εἰϲ ρον οὐδέτερα μετ’ ἐπιπλοκῆϲ ϲυμφώνου ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ ὄντα ἑνὶ φωνήεντι παραλήγεται οἶον πέλεθρον, τέρεθρον, βέρεθρον, φέλετρον καὶ φέλετρα· οὕτω καὶ θύρετρον. πρόϲκειται «ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ» διὰ τὸ ῥεῖθρον καὶ κλεῖθρον.

Τὰ εἰϲ α λήγοντα ὀνόματα τῶν ϲτοιχείων ἑνὶ φωνήεντι θέλει παραλήγεϲθαι οἷον ἄλφα, βῆτα, γάμμα, δέλτα. οὕτωϲ οὖν καὶ τὸ ϲ ἐνὶ φωνήεντι θέλει παραλήγεϲθαι.

Πᾶν ὄνομα οὐδέτερον εἰϲ ϲμα λῆγον διὰ τοῦ ι γράφεται οἰον βάδιϲμα, ῥάπιϲμα, ϲόφιϲμα. ἀπὸ γὰρ τῶν εἰϲ ζω ῥημάτων βαδίζω, ῥαπίζω, ϲοφίζω· ϲεϲημείωται τὸ ἔρειϲμα ἐκ τοῦ ἐρείδω γενόμενον, ὅ ἐϲτιν ὑποϲτήριγμα, καὶ δάνειϲμα.

Τὰ εἰϲ ι λήγοντα οὐδέτερα οὐ θέλει τὴν ει δίφθογγον παραλήγεϲθαι οἰον μέλι, κιννάβαρι, ϲίνηπι, πέπερι, ϲίμμ.

Περὶ ῥημάτων.

Ὅϲα ῥήματα ἐν τῷ μέλλοντι ἔχει τὸ ε, ταῦτα πολὺ πρότερον καὶ ἐν τῷ ἐνεϲτῶτι εἶχεν οἰον κερῶ κείρω, δερῶ δείρω, φθερῶ φθείρω.

Ὅϲα ῥήματα ἐν κινήϲει εὑρίϲκεται γεννῶντα τὸ ο, τὸ ε πρότερον εἰχεν οἷον ἀμείβω ἀμοιβή, λείβω λοιβή, λείχω λοιχόϲ.

Τὰ ἔχοντα ὥϲπερ ἀναδιπλαϲιαϲμόν τινα ἤγουν πλεοναϲμὸν κατὰ τὴν ἄρχουϲαν διὰ τοῦ ι γράφεται οἰον ϲτῶ ἱϲτῶ, δῶ διδῶ, θῶ τιθῶ, χρῶ κιχρῶ, μνήϲκω μιμνήϲκω, πλῶ πιπλῶ, τρώϲκω τιτρώϲκω.

Τὰ εἰϲ βω λήγοντα ῥήματα οὐ θέλει τῇ ει διφθόγγῳ παραλήγεϲθαι οἷον ϲτίλβω, θλίβω, βιβῶ, τρίβω, φέρβω, ϲέβω, βαυβῶ τὸκαθεύδω. τρία δ’ ἐϲτὶν εἰϲ βω ῥήματα διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γραφόμενα. οἰον ἀμείβω, ϲτείβω τὸ περιπατῶ καὶ λείβω καὶ εἴβω κατὰ ἀποβολὴν τοῦ λ.

Τὰ εἰϲ ῶ λήγοντα ῥήματα ἑνὶ φωνήεντι παραλήγεται οἰον βάπτω, ϲκάπτω, τύπτω, ἵπτω, λίπτω, νίπτω, πίπτω, ῥίπτω, πλὴν τοῦ φιλαλειπτῶ.

Τὰ εἰϲ χω ῥήματα τῇ ειδιφθόγγῳ οὐ παραλήγεται οἰονκιχῶ ὀμιχῶ αὐχῶ πλὴν τοῦ ϲτείχω καὶ λείχω.

Τὰ διὰ τοῦ ειδω ῥήματα εἴτε διϲόλλαβα εἶτε τριϲύλλαβα διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται, εἴδω, φείδω, ἐρείδω. τοῦτο διὰ τοῦ ι γράφεϲθαι λέγει ὁ Ἀπολλώνιοϲ, ἀλλ’ ἡ παράδοϲιϲ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου οἶδεν αὐτὸ γεγραμμένον.

Τὰ διὰ τοῦ ιζω ῥήματα εἶτε διϲύλλαβα εἴτε ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ διὰ τοῦ ι γράφεται οἰον τρίζω, ϲχίζω, πρίζω, κτίζω, χαρίζω, χω ῥιζῶ, βαπτίζω, ὀνειδίζω, αἰκίζω, πορίζω, Λυδίζω, λακτίζω. ϲεϲημείωται τὸ δανείζω, χρζω, κλῄζω, μείζω. τὸ μὲν δανείζω ἀπὸ τοῦ δάνειον γέγονε δανειάζω ὥϲπερ γένειον γενειάζω καὶ ἐν ϲυγκοπῇ δανείζω. τὸ δὲ χρῇζω διὰ τοῦ η γράφεται καὶ μετὰ τοῦ ῖ, ἐπειδὴ ἀπὸ τοῦ χρέοϲ γέγονε χρείζω καὶ κατὰ τροπὴν τοῦ ε εἰϲ η καὶ ϲυναιρέϲει τοῦ ι γέγονε χρῇζω. ὡϲαύτωϲ ἀπὸ τοῦ κλέοϲ κλείζω καὶ κληίζω καὶ κλiζω κατὰ διάλεκτον. τὸ δὲ μειζω διὰ τῆϲ ει διφθόγγου, ἐπειδὴ ἀπὸ τοῦ μείζων ϲυγκριτικοῦ γέγονε· τὸ δὲ μείζων ϲυγκριτικὸν γράφεται διὰ διφθόγγου, ἐπειδὴ ἀπὸ τοῦ μέγαϲ γέγονε μεγάτεροϲ ὁ πρῶτοϲ τύποϲ καὶ ὁ δεύτεροϲ μεγίων καὶ ὁ τρίτοϲ ὁ διὰ δύο ϲϲ μέϲϲων. τὰ δὲ δύο [*](Choer. 201, 10. 1. 1 περὶ ποϲ. 311, 3, Choer. 175, 29; 238, 7, Theogn. 136 18. 1. 3 περὶ ποϲ. 312, 34, Choer. 249, 17, E. Gud. 467, 51. 1. 6 Choer. 218, 28; 203, 10, 265, 21, Epim. in Psalm. 17.17. l. 11 Choer. 249, 17 199 5; 200, 278, 13; 292, 18 258, 32; περὶ ποϲ. 312, 18, Epim. im Psalm. 56 25, exceptum ἐρειπίῳ ἀνερείπτω, ἀφ’ οὗ ἀνηρείψαντο omisi ut Βctum ab epitomatoribus ex aoristο ἀνηρείψαντο Lob. Κhem. p. 43 seqq sed conferas fr. 31.) [*](1. 14 Choer. Orth. 245, 1 cf. Dict. 590, 2. 1.16 Choer. 202, 5, E. M.372, 95, Choer. Diet. 571, 22 cf. Lot. Rhem. 72. 1.20 περὶ ποϲ. 312, 19, qui locus omnino congruit cum Herodiano περὶ παθῶν in E. Gud. 294, 37 de χρῇζω, unde etiam κλῄζω addidi, quod fortasse in παίζω ab boc loco alieno latet. Adnota mentum de ortu comparativi μείζων explevi βremens Herodiani vestigia in ll. Pr. Ϲ 519 in E. Gud. s. κάρρων, cf. praeterea Mon. 41, 9. Theogn. 142, 6 in reliquis Herodianum secutus est, sed suas ipsius ineptias de origine verbi χρήζω supposuit Herodianeac explicationi. Videas Choer. 260, 20: 185, 6: 193, 10 Dict. 649, 6, Ep. in Psalm. 28, 18.)

Τὰ διὰ τοῦ ϲῖνῦ διϲύλλαβα, εἰ μὲν διὰ τοῦ ἑ ἐκφέρεται κατὰ τὸν μέλλοντα, διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται οἰον κτενῶ κτείνω, τενῶ τείνω· εἰ δὲ μὴ ἐκφέρεται διὰ τοῦ ἑ, διὰ τοῦ ι γράφεται οἶον κλίνω κλινῶ, κρίνω κρινῶ.

Τὰ διὰ τοῦ eινῦ ὑπὲρ δύο ϲυλλαβάϲ, μὴ ϲυντεθειμένα ἀπὸ ἁπλοῦ γραφομένου διὰ τοῦ ι, διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται οἷον φαείνω, ἀλεείνω, ἐρεείνω πλὴν τοῦ ὀρίνω ὠδίνω. ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ» δὲ διὰ τὸ κρίνω κλίνω· «ἀπὸ ἁπλῶν» δὲ κδιὰ τοῦ γραφομένων» διὰ τὸ κρίνω καὶ ϲυγκρίνω.

Πάντα τὰ διὰ τοῦ ειρῶ τὴν διὰ τοῦ ῖ μόνου γραφὴν ἀποϲτρέφεται οἰον ἀγείρω, ἀείρω, ἱμείρω, οἰκτείρω, ἐγείρω, ἐθείρω τὸ ἐξ ἔθουϲ τὶ διαπράττομαι, ϲπείρω, εἱρω, δείρω.