Περὶ ὀρθογραφίας

Τὰ διὰ ¦τοῦ εμοϲ ἁπλᾶ ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ διὰ τοῦ ε γράφεται οἷον ἄνεμοϲ, πόλεμοϲ, Ἔχεμοϲ, Τήλεμοϲ, Ἰάλεμοϲ, κοάλεμοϲ, Φάλεμοϲ, ἄγρεμοϲ, ἄνθεμοϲ, θελεμόϲ. πρόϲκειται ἁπλᾶ διὰ τὸ ἄναιμοϲ ϲύνθετον παρὰ τὸ αἷμα καὶ εἴ τι παῤ αὐτὸ ἕτερον, ϲύναιμοϲ, πολύαιμοϲ.

Τὰ διὰ τοῦ αιτεροϲ καὶ αιτατοϲ ἀπὸ τῶν εἰϲ οϲ χαίρει τῇ αι διφθόγγῳ οἷον φίλοϲ φιλαίτεροϲ, πληϲιαίτεροϲ, περαίτεροϲ, μεϲαίτατοϲ, ἰδιαίτατοϲ καὶ τὰ ὅμοια.

Πάντα τὰ εἰϲ εϲτεροϲ καὶ εϲτατοϲ ϲυγκριτικὰ καὶ ὑπερθετικὰ διὰ μόνου τοῦ ε γράφεται οἷον εὐτελέϲτεροϲ, εὐτυχέϲτατοϲ.

Τὰ διὰ τοῦ ετοϲ ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ ἅπαντα διὰ τοῦ ε ψιλοῦ γράφεται οἷον νιφετόϲ, αἰετόϲ χωρὶϲ τῶν παρὰ τὸ χαίτη ϲυγκειμένων ὡϲ τὸ εὔχαιτοϲ.

Τὰ διὰ τοῦ αια διϲύλλαβα ἀπαραϲχημάτιϲτα διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γράφεται οἷον γαῖα, γραῖα, μαῖα, Φαῖα, Ζαῖα ἡ πόλιϲ, αἶα. ϲεϲημείωται τὸ Ῥέα, Βρέα, θέα τὸ βαρύτονον, ὅπερ Ϲυρακόϲιοι θάα λέγουϲιν. τὸ γὰρ γέα γῆ διὰ τοῦ ε γραφόμενον καὶ εἰϲ η ϲυναιρούμενον [*](l. 1 περὶ ποϲ. 315,17, Theogn. 52, 22, Choer. 201, 27. l. 5 Theogn. 52 15, περὶ ποϲ. 316, 3. l. 7 περὶ ποϲ. 315, 14. Theogn. 53, 17. l. 9 περὶ ποϲ. 318, 23. l. 16 περὶ ποϲ .318, 18; emendavit Lob. Proll. 363 Ϲάλαιθοϲ pro Γάλαιθοϲ, Κύναιθοϲ pro Κύμαιθοϲ. cf Theogn. 59, 3. l. 18 Theogn. 60, 24.) [*](l. 20 Theogn. 64, 13, Choer. Epim in Psalm. 57, 1. l. 24 Theogn. 70, 27 περὶ ποϲ 317, 30; 314, 29. l. 27 περὶ ποϲ. 307, 3. l. 29 An. Ox, II 324, 34.) [*](l. 32 Theogn. 102, 17, E. M. 222, 39 τὰ ἀπὸ περιϲπωμένων μονοϲυλλάβων ῥημάτων διὰ τοῦ αια γινόμενα θηλυκὰ διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γράφεται οἷον μῶ μαῖα, γῶ γαῖα non Herodiani est, qui γαῖα pro paronymo a γῆ habet Dichr. 288, 24)

Πάντα τὰ εἰϲ εα λήγοντα θηλυκὰ μονογενῆ παροξύτονα διὰ τοῦ ε γράφεται, γέα, μηλέα, πτελέα, ἰτέα, Νεμέα, Μαντινέα, Ἐλέα πόλιϲ Ἰταλίαϲ. ϲεϲημείωται τὸ Ἡλιαία, ἐλαία καὶ Ἐλαία πόλιϲ τῆϲ Ἀϲίαϲ Αἰολική, Πυλαία.

Πάντα τὰ εἰϲ εα λήγοντα παροξύτονα θηλυκὰ ϲυναιρέϲει ὑποπίπτοντα τοῦ ε καὶ α εἰϲ η διὰ τοῦ ε γράφεται οἷον ϲυκέα, ϲηϲαμέα, ἀμυγδαλέα, χολέα, λεοντέα, ϲυκῆ γὰρ καὶ ἀμυγδαλῆ.

Τὰ διὰ τοῦ αια παρώνυμα διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γράφεται ϲεληναία, ἁμαξαία, θυραία, εὐναία, γαληναία, ϲφενδοναία, δραχμαία, ὀπαία.

Πάντα τὰ εἰϲ αια λήγοντα προπαροξύτονα διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γράφεται οἷον Ἥραια, Ποτίδαια, Ἱϲτίαια, Πλάταια.

Τὰ διὰ τοῦ αινα προπαροξύτονα διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γράφεται οἷον θέαινα, Λάκαινα, δράκαινα, θεράπαινα, ϲμύραινα εἶδοϲ θαλαττίου θηρίου, τρίαινα· τὸ χλαῖνα μόνον διϲύλλαβον ὂν τὴν αι δίφθογγον ἐφύλαξεν ὡϲ καὶ τὸ δέϲποινα μονῆρεϲ ὂν τὴν οι δίφθογγον. πρόϲκειται «προπαροξύτονα», ἐπεὶ τὸ Ἑλένα διὰ τοῦ ε γράφεται, ἀπὸ γὰρ τοῦ Ἑλένη γέγονε κατὰ τροπὴν τοῦ η εἰϲ α μακρόν.

Πάντα τὰ εἰϲ αιρα λήγοντα ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ προπαροξύνεται καὶ διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γράφεται οἷον μάχαιρα, μάκαιρα, νέαιρα, χίμαιρα· «προπαροξύτονον» εἶπον διὰ τὸ ἡμέρα, διφθέρα, χολέρα, ἑϲπέρα, Τερμέρα.

Τὰ εἰϲ ρα βαρύτονα, ἐὰν ἔχῃ τὸ ι, ἐν διφθόγγῳ αὐτὸ ἔχει παραληγόμενον οἷον ϲφαῖρα, μάχαιρα, ὀλέτειρα.

Τὰ διὰ τοῦ ϲα οὐκ οἶδε τὴν διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γραφήν, ἐρώεϲϲα, τιμήεϲϲα, χαρίεϲϲα, μόνον τὸ Θρᾷϲϲα διϲύλλαβον καὶ διὰ τῆϲ ᾳ διφθόγγου ἀπὸ τοῦ Θράϊϲϲα ϲυναιρεθὲν καὶ τὸ αἶϲα, ὅ ἐϲτι παραγωγὸν ἀπὸ τοῦ δαίω τὸ μερίζω καὶ Φαῖϲα.

Τὰ εἰϲ θη διϲύλλαβα βραχείᾳ φύϲει παραληγόμενα ϲπάνια οἷον [*](cum Herodiano concinit E. M. 222, 54 τὸ γέα κατὰ κρᾶϲιν τοῦ ε καὶ α εἰϲ η γίνεται γῆ. ἐκ τούτου γίνεται ἄλλη παραγωγὴ διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γαῖα ὥϲπερ ϲελήνη Ϲεληναία, Ἀθήνη Ἀθηναία. l. 3 περὶ ποϲ. 306, 27 Ἐλέα et Ἐλαία propria addidi ex Steph. Byz., Ἡλιαία scripsi pro ἀλιαῖα et Πυλαία pro πτελέα. cf. An. Ox. Il 323, 4 Ἐλαία: τὰ εἰϲ αια λήγοντα θηλυκὰ μονογενῆ πρὸ μιᾶϲ τὸν τόνον ἔχοντα ἅπαντα διὰ τοῦ ε ψιλοῦ γράφεται οἷον μηλέα, ϲυκέα, ἀπιδέα (scr. ἀμυγδαλέα vel πτελέα), ϲηϲαμέα καὶ τὰ ἑξῆϲ πλὴν τοῦ μαῖα πτελέα (ser. Πυλαία) ῥομφαία. Ἀλθαία Idem An. Ox. II 407, 20. l. 7 περὶ ποϲ. 306, 30 et. Theogn. 103, 18. An. Ox. II 410, 12. E. M. 733, 33 τά διά τοῦ αια παροξύτονα θηλυκὰ μὴ ἐπιδεχόμενα ϲυναίρεϲιν διὰ διφθόγγου γράφεται, ἐλαία, ἀλκαία. μὴ ἐπιδεχόμενα ϲυναίρεϲιν διὰ τὸ ϲυκέα ϲυκῆ, ἀμυγδαλέα ἀμυγδαλῆ καὶ τά ἐπὶ δένδρων διὰ τοῦ ε γράφεται ϲυκομορέα (quod huc traxi ex superioribus, ubi corrupte ϲυκομοραία scriptum est). l. 10 Theogn. 103, 14. l. 12 περὶ ποϲ. 301, 15 Theogn. 102. 31. l. 14 Theogn. 99, 16, περὶ ποϲ. 316, 6, An. Ox. II 325, 22.) [*](l. 20 περὶ ποϲ. 301, 18, Theogn. 151, 14 et 106, 2, Choer. Epim. in Paslm. 39, 4. l 24 περὶ ποϲ. 301, 22, Theogn. 101, 8. l. 26 Theogn. 99, 23. l. 30 Theogn. 109, 11.)

Τὰ διὰ τοῦ ελη θηλυκὰ βαρύτονα μονογενῆ διὰ τοῦ ε ψιλοῦ γράφεται οἷον θυμέλη, κυψέλη, ἕλη, νεφέλη.

Τὰ εἰϲ μη ἔχοντα πρὸ τοῦ μ ϲύμφωνον κατὰ ϲύλληψιν ἣ κατὰ διάϲταϲιν ἢ βραχεῖ ἢ βραχυνομένῳ φωνήεντι παραλήγεται οἷον δεϲμή, ἐφετμή, Μέδμη, λόχμη, λόγχη, τόλμη, ἴθμη, δυθμή. ϲεϲημειωμένου τοῦ αἰχμή.

Τὰ διὰ τοῦ ενη θηλυκὰ ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ μονογενῆ διὰ τοῦ ε ψιλοῦ γράφεται ἐπί τε βαρυτόνων καὶ ὀξυτόνων, ἐπὶ βαρυτόνων, ὠλένη, Κλυμένη, ὀξύτονα δεξαμενή, εἱαμενή. πρόϲκειται μονογενῆ διὰ τὸ κελαινή.

Τὰ διὰ τοῦ ετη ἅπαντα διὰ τοῦ ε ψιλοῦ γράφεται οἷον τηλυγέτη, Βρεμέτη, Ὠκυπέτη, Δημαρέτη, τελετή. τὸ χαίτη, βαίτη ἡ διφθέρα, δαίτη ϲεϲημείωται διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γραφόμενα.

Τὰ διὰ τοῦ αιον οὐδέτερα μονογενῆ προπαροξύτονα διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γράφεται, ϲεϲημειωμένου τοῦ χαῖον διϲυλλάβου μόνου καὶ διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γραφομένου. ὁ γὰρ κανὼν περὶ τριϲυλλάβων γίνεται οἷον Κώπαιον, Ἥραιον τὸ τέμενοϲ, νόμαιον τὸ μονογενέϲ, ἔλαιον, οὔραιον, Ϲκύλλαιον, πρέμναιον, Κίρκαιον τὸ ὄροϲ, Δίρκαιον, Κότταιον τὸ ὄροϲ, Ἕρμαιον, Φοίβαιον, Κύταιον ἡ πόλιϲ, γύναιον, Λύκαιον τὸ ὄροϲ, δέραιον. ϲεϲημείωται τὸ ὄρνεον, ὄϲτρεον διὰ τοῦ ε γραφόμενα. λέγεται δὲ καὶ ὄϲτρειον διὰ τῆϲ ει διφθόγγου κατὰ πλεοναϲμὸν τοῦ ι. οὕτω δὲ κάνεον διὰ τοῦ ε ψιλοῦ καὶ κατὰ ϲυναίρεϲιν γίνεται κανοῦν. ὤεον δὲ διὰ τοῦ ε ψιλοῦ γραφόμενον οὐ μάχεται, διότι ἐκ πλεοναϲμοῦ ἔχει τὸ ε· τὸ χρύϲεον, ἀργύρεον, χάλκεον καὶ εἴ τι ὅμοιον οὐ μονογενέϲ. ἀπὸ γὰρ τοῦ χρύϲειοϲ, ἀργύρειοϲ, χάλκειοϲ Ἰωνικῶϲ ἐγένετο χρύϲεοϲ καὶ ἀργύρεοϲ καὶ τὸ οὐδέτερον ἔχει χρύϲεον καὶ ἀργύρεον καὶ χάλκεον. τὸ δένδρεον καὶ αὐτὸ οὐκ ἀντίκειται, ἐκ πλεοναϲμοῦ γὰρ τὸ ε.

Τὰ διὰ τοῦ αιον ὑπὲρ τρεῖϲ ϲυλλαβὰϲ εἴτε προπαροξύνεται εἴτε προπεριϲπᾶται, διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γράφεται οἷον Χαλαϲτραῖον τὸ νίτρον, Ϲτεφαναῖον ὄνομα τόπου, Ἠλακαταῖον ὄροϲ Θεϲϲαλίαϲ, Καναϲτραῖον, Ἀμυκλαῖον, Ἀραχναῖον.