Περὶ ὀρθογραφίας

Aelius Herodianus

Aelius Herodianus, Περὶ ὀρθογραφίας, Grammatici Graeci 3.2, Lentz, Teubner, 1868

41. Phot. p. 99: θωρακείοιϲ: προμαχῶϲιν ἢ δρυφάκτοιϲ· λουρικίοιϲ διὰ διφθόγγου. οὕτωϲ αὐτὸ Ἡρωδιανόϲ.

42. Eustath. ad Dionys. 815: τὸ Δορύλαιον τὸ καὶ Δορυλάΐον, κατὰ δὲ τὴν ὀρθογραφικὴν τέχνην Δορυλάειον διὰ διφθόγγου.

43. E. M. 604, 42: νηρίτηϲ ϲημαίνει τὸν θαλάϲϲιον κοχλίαν. τινὲϲ λέγουϲιν ἀπὸ τοῦ Νηρεύϲ γίνεϲθαι· ἀλλ᾿ ὤφειλε γράφεϲθαι διὰ διφθόγγου ὁ τεχνικὸϲ λέγει νηρείτηϲ ὡϲ Ὠρεύϲ Ὠρέοϲ Ὠρεΐτηϲ καὶ Ὠρείτηϲ. ἀλλ᾿ ἔϲτιν νέω νῶ τὸ ἀπαρέμφατον νεῖν οἷον «πεζῇ πορεύου· νεῖν γὰρ οὐκ ἐπίϲταϲαι». ὁ μέλλων νήϲω· ἐκ τούτου γίνεται νηρόϲ, λέγεται ὁ ἰχθῦϲ ἀπὸ τοῦ νήχεϲθαι, ἐξ οὗ νηρίτηϲ ὡϲ τόποϲ τοπίτηϲ.

[*](ρὁντειος adiectivo alterum de genetivo γεροντέων coniuncta sunt illud ex Orthographia, hoc ex libro περὶ παθῶν translatum, ita ut subscriptio οὕτωϲ Ἡρωδιανόϲ ad utrumque pertineat. Lobeck ad Phrynich. p. 371 de origine Herodianea. huius praecepti non dubitat, sed postrema non satis patefacta esse dicit, sed ad Aiac. p. 114 exceptionem πλὴν τοῦ Ἀπόλλων etc. recte se habere pronunciat. feminina Ἀπολλωνεία Ἀμμωνεία ad exitum ειοϲ revolvi suspicatus propter topica. Ἀπολλωνία Ἀμμωνία.)[*](ad fr. 40. De βαλανεῖον cf. infra canones generales, Ϲhoerob. Orth. p. et 245, Lob. Phrynich. p. 276. verbo ἐνταῦθα epitomator Orthographiam significare videtur, quam ante oculos habuit haec describens.)[*](ad fr. 42. Sic emendat Meinekius ad Steph. Byz. 236, 9 hunc locum scribens Δορυλαϊον pro Δορυλάειον et Δορυλάειον pro Δορύλλειον. Firmatur Meinekii coniectura Choer. Orth. 197, 10 Δορυλάειον: δίφθογγοϲ ει καὶ Κοτιτάειον.)[*](ad fr. 43. l. 23 scripsi γίνεϲθαι pro γίνεται, l. 24 δὲ post ὁ τεχνικὸϲ omisi et post λέγει pro ἀπὸ τοῦ Νηρηΐϲ, ἀλλ᾿ ὤφειλεν εἶναι Νηρηΐτηϲ ex superioribus male repetitis nihil nisi νηρείτηϲ. Lobeckius Proll. 395 (cf. ad Buttm. II 433) pro ὀρεύϲ scripsit Ὠρεύϲ. cf. Steph. Byz. s. Ὠρεόϲ.)

418

44. E. M. 703, 14: λέγει Ὦροϲ διὰ διφθόγγου ῥειτόϲ καὶ ὀξύνεται, ὁ δὲ Ἡρωδιανὸϲ διὰ τοῦ ι ῥῖτοϲ, καὶ βαρύνεται ὡϲ ϲῖτοϲ.

45. E. Orion. 108, 26: Νέαιρα τὸ ἔϲχατον τῆϲ κοιλίαϲ. νέατον τὸ ἔϲχατον. ὅθεν καὶ λαγών τὸ αὐτὸ εἴρηται παρὰ τὸ λήγειν. Ἡρωδιανὸϲ ἐν τῇ ὀρθογραφίᾳ.

In E. M. 599, 3 postquam inepta explicatio (a νέεϲθαι) allata. est, quae ipsis verbis sumpta est ex Choerob. Orthogr. 241 haec altera sequitur nunc non satis ab illa distincta:

νέαιρα καὶ πλεοναϲμῷ τοῦ ι νείαιρα ὡϲ τὸ «νειαίρῃ δ᾿ ἐν γαϲτρὶ διὰ ζωϲτῆροϲ ἔλαϲϲεν» (Ε 539) ὡϲ νέατοϲ νείατοϲ «νείατον ἐϲ κενεῶνα (Ε 857) καὶ «ἔκειτο δὲ νείατοϲ ἄλλων» (Ζ 295). παρὰ τὸ νέοϲ γίνεται νέατοϲ ὥϲπερ παρὰ τὸ μέϲον γίνεται μέϲατον καὶ πλεοναϲμῷ τοῦ ι νείατον ὡϲ ἔϲχατον· ὅθεν καὶ λαγών τὸ αὐτὸ εἴρηται παρὰ τὸ λήγειν.

46. Eustath. 183, 6: τὸ Ἀργειφόντηϲ ἀεὶ τὴν διὰ διφθόγγου ἔχει γραφήν. ἰϲτέον δὲ ὅτι τὸ Ἀργεφόντηϲ καθὰ καὶ τὸ ἀνδρεφόντηϲ, ἐξ ὧν Ἀργειφόντηϲ καὶ ἀνδρειφόντηϲ Δωρικά εἰϲιν, ὡϲ Ἡρωδιανὸϲ δηλοῖ ἐν οἷϲ λέγει τοιαῦτα· αἱ εἰϲ οϲ ὀξύτονοι γενικαὶ ϲυντιθέμεναι ϲυμφώνου ἐπιφερομένου ἢ διὰ τοῦ ο λέγονται οἷον Ζηνόϲ Ζηνόθεοϲ, θριπόϲ θριπόβρωτοϲ, ἁλόϲ ἁλοθήκη, ἢ διὰ τοῦ ι οἷον Αἰγίπαν, πυρίχαλκοϲ, νυκτίκοραξ. οὕτωϲ οὖν φηϲι καὶ ἁλοτρίβανοϲ ὡϲ ἁλοπώληϲ καὶ ἁλοθήκη. ὁ μέντοι διὰ τοῦ ε ἁλετρίβανοϲ μήποτε Δώριόν ἐϲτιν. οἱ γὰρ τὸν Ἀπόλλωνα Ἀπέλλωνα εἰπόντεϲ καὶ τὸν ἀνδροφόνον ἀνδρεφόνον, οὗτοι καὶ τὸν ἁλοτρίβανον ἁλετρίβανον εἴποιεν ἄν.

E. M. 137, 1: ὥϲπερ ἀπὸ τοῦ ἁλοτρίβανον γίνεται ἁλετρίβανον τροπῇ τοῦ ο εἰϲ ε, οὕτω καὶ ἀπὸ τοῦ ἀργοφόντηϲ γίνεται ἀργεφόντηϲ καὶ πλεοναϲμῷ τοῦ ι ἀργειφόντηϲ. Δίδυμοϲ δὲ διὰ τοῦ ι γράφει, λέγει γάρ, ὥϲπερ ἀπὸ τοῦ αρι ἐπιτατικοῦ γίνεται ἀριδείκετοϲ, οὕτω τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ ἀπὸ τοῦ αρι γίνεται ἀριφόντηϲ καὶ πλεοναϲμῷ τοῦ γ ἀργιφόντηϲ.

47. E. M. 436, 56: ἠρήκαμεν· ἤρημεν διὰ τοῦ η γράφεται. Ἡρωδιανὸϲ περὶ παθῶν.

[*](ad fr. 44. cf. Choer. Orth. 256, Arcad. 79, 4.)[*](ad fr. 45. post κοιλίαϲ interpunxi et pro νέατον καὶ scripsi νέατον τὸ monente Lehrsio. τὸ αὐτὸ εἴρηται ex E. M. inserui l. 11 per se patet νείαιρα propter scripturam per ει diphthongum in Orthographia locum habuisse.)[*](ad fr. 46. De re confer Lob. ad Phrynich. p. 677 seqq.)[*](ad fr. 47. Pro hoc scribendum arbitror ᾑρήκαμεν: ᾕρημαι διὰ τοῦ ἡ γράφε ται Ἡρωδιανὸϲ περὶ ὀρθογραφίαϲ, sic ut ᾑρήκαμεν ab εἰρήκαμεν distingueretur.)

419

48. Il. Pr. Α 129: δῷϲι: Ζωΐλοϲ ὁ Ἀμφιπολίτηϲ καὶ Χρύϲιπποϲ ὁ Ϲτωΐκὸϲ ϲολοικίζειν οἴονται τὸν ποιητήν, ἀντὶ ἑνικοῦ πληθυντικῷ χρηϲάμενον ῥήματι. τὸ γὰρ δῷϲι φαϲὶ πληθυντικόν. ἀγνοοῦϲι δέ· ἔϲτι γὰρ τὸ δῷ ἑνικὸν ἐπεκτεταμένον, ὡϲ τὸ λέγῃ λέγῃϲι, φέρῃ φέρῃϲι· τοιοῦτόν ἐϲτι καὶ τὸ ἐν τῇ Ὀδυϲϲείᾳ (α 168) τὸ «φῇϲιν ἐλεύϲεϲθαι» καὶ τὸ «εἰϲόκε μοι μάλα πάντα πατὴρ ἀποδῷϲιν ἕεδνα» (Od. θ 318)· κἀνταῦθα γὰρ ἀποδῷ. διὸ καὶ τὸ ι ἔχει προϲκείμενον· μέμνηται αὐτοῦ κἀν τῇ ὀρθογραφίᾳ Ἡρωδιανόϲ.

49. Choer. Gaisf. 857, 18, Cram. IV 34: τὸ φῄϲ οὐκ οἶδεν ὁ Ἀπολλώνιοϲ ϲὺν τῷ ι γεγραμμένον· ἡ δὲ παράδοϲιϲ καὶ ὁ Ἡρωδιανὸϲ ϲὺν τῷ ι οἶδεν.

Epim. Cr. I 432, 25: φῄϲ: τὸ φῄϲ οὐ δοξάζει ὁ τεχνικὸϲ ϲὺν τῷ ι γράφειν· ἡ μέντοι παράδοϲιϲ οἶδεν αὐτὸ ϲὺν τῷ ι γεγραμμένον.