Lacaenarum Apophthegmata

Plutarch

Plutarch. Moralia, Vol. III. Babbitt, Frank Cole, editor. Cambridge, MA: Harvard University Press; London: William Heinemann Ltd., 1931 (printing).

Γυρτιάς, Ἀκροτάτου ποτὲ τοῦ θυγατριδοῦ αὐτῆς ἔκ τινος τῶν παίδων μάχης πολλὰς πληγὰς λαβόντος καὶ ἀπενεχθέντος οἴκαδε ὡς τεθνηκότος, κλαιόντων τῶν οἰκείων τε καὶ γνωρίμων, οὐ σιωπήσετε; ἔφη· ἔδειξε γὰρ οἵου αἵματος ἦν· καὶ οὐκ ἔφη δεῖν τοὺς ἀγαθοὺς βοᾶν ἀλλʼ ἰατρεύεσθαι.

ὅτε ἄγγελος ἦλθεν ἐκ Κρήτης τὸν Ἀκροτάτου θάνατον ἀπαγγέλλων, οὐκ ἔμελλεν, ἔφη, πρὸς τοὺς πολεμίους ἥκων ἢ αὐτὸς ὑπʼ ἐκείνων ἀποθανεῖσθαι ἢ κατακανεῖν[*](κατακανεῖν F.C.B.: κατακαίνειν.) ἐκείνους; ἥδιον δʼ ἀκούειν ὅτι ἀπέθανε καὶ ἑαυτῆς καὶ τῆς πόλεως ἀξίως καὶ τῶν προγόνων, ἢ εἰ ἔζη τὸν ἅπαντα χρόνον κακὸς ὤν.

Δαματρία τὸν υἱὸν δειλὸν καὶ ἀνάξιον ἑαυτῆς[*](ἑαυτοῦ in some mss.) ἀκούσασα, παραγενόμενον ἀνεῖλε· τὸ δʼ ἐπίγραμμα ἐπʼ αὐτῆς τόδε,

  1. τὸν παραβάντα νόμους Δαμάτριον ἔκτανε μάτηρ
  2. ἁ Λακεδαιμονία τὸν Λακεδαιμόνιον.

ἑτέρα Λάκαινα τὸν υἱὸν λιποτακτήσαντα[*](λιποτακτήσαντα, the preferred form: λειποτακτήσαντα.) ὡς ἀνάξιον τῆς πατρίδος ἀνεῖλεν, εἰποῦσα, οὐκ ἐμὸν τὸ φίτυμα. ἐφʼ ἧς τὸ ἐπίγραμμα τόδε,

  1. ἔρρε κακὸν φίτυμα διὰ σκότος, οὗ διὰ μῖσος
  2. Εὐρώτας δειλαῖς μηδʼ ἐλάφοισι ῥέοι.
  3. ἀχρεῖον σκυλάκευμα, κακὰ μερίς, ἔρρε ποθʼ Ἅιδαν,
  4. ἔρρε· τὸ μὴ Σπάρτας ἄξιον οὐδʼ ἔτεκον.

ἄλλη ἀκούσασα τὸν υἱὸν ἐν παρατάξει πεσόντα ἔφη,

  1. δειλοὶ κλαιέσθωσαν ἐγὼ δέ σε, τέκνον, ἄδακρυς
  2. θάπτω[*](θάπτω S. A. Naber and Hartman: καὶ ἱλαρὰ θάπτω. Pantazides would omit καὶ ἐμὸν καὶ to accomplish the same result, but cf. 235 a.) τὸν καὶ ἐμὸν καὶ Λακεδαιμόνιον.

ἀκούσασά τις τὸν υἱὸν σεσῳσμένον καὶ πεφευγότα ἐκ τῶν πολεμίων, γράφει αὐτῷ, κακὰ φάμα τευ κακκέχυται· ἢ ταύταν νῦν[*](νυν Hatzidakis: νῦν.) ἔκνιψαι ἢ μὴ ἔσο.