History of the Peloponnesian War

Boeoti vero responderunt, siquidem Athenienses in Boeotia essent, ex suo agro discederent et res suas absporta-rent; sin in illorum, ipsos scire quid laciendum sit, rati illi agrum Oropium, in quo contigerat, ut iliorum milites, pugna in confiniis commissa, caesi jacerent, Atheniensium quidem esse, quod illorum imperio subjectus esset, neque tamen eos unquam, se invitis, suorum cadaveribus potiri posse; pro agro autem, qui illorum scilicet esset, nullas inducias faciendas censebant; honestam vero speciem habere, si responderent: ex suo agro si illi abirent, et recepturos ea, quae repeterent. Atheniensium autem caduceator his auditis re infecta discessit.

Et Boeoti protinus accersitis ex sinu Meliaco jaculatoribus et funditoribus, quum duo quoque gravis armaturae militum Corinthiorum millia post proelium commissum au* xilio iis venissent, et praesidiarii Peloponnesiorum milites, qui ex Nisaea discesserant, et Megarenses una cum iis, adversus Delium profecti sunt, et munitionem oppugnare coeperunt, et quum alio oppugnationis genere eam temptassent, tum etiam machinam, quae eam cepit, admoverunt, hunc in modum factam.

Ingentem antennam induas partes dissectam totam excavarunt, eamque rursus ut fistulam apte commiserunt, et in ea extrema lebetem catenis appenderunt, et fistula ferrea ad flatum ciendum ex antenna prominens in ipsum lebetem demissa erat et antenna magnam etiam reliqui ligni partem ferro praemunitam habebat.

Hanc autem machinam cx longinquo spatio canis ad* vectam admovebant muro, qua parte potissimum vitibus lignisque constructus erat; et quum prope murum esset, gjandibus follibus ad antennae caput, quod ad ipsos spectabat, applicitis flatum ciebant.

Flatus autem, qui per foramen in lebetem, habentem prunas incensas et sulphur et picem, ferebatur, ingentem flammam excitabat, et murum incendit, ita ut nullus super eum amplius consistere posset, sed omnes, eo deserto, in fugam sese darent, et munitio hoc modo caperetur.

Praesidiariorum autem alii quidem ceciderunt, ducenti vero capti sunt Ceterorum multitudo naves conscendit, domumque se recepit.

Quum autem decimo septimo die a pugna commissa Delium captum esset, et caduceator Atheniensis rerum gestarum prorsus ignarus non mullo post iterum venisset caesorum causa, Boeoti eos reddiderunt, nec amplius idem quod ante responderunt.

In illa autem pugna perierunt ex Boeotis quidem paulo pauciores quam quingenti, ex Atheniensibus vero paulo pauciores quam mille, et Hippocrates eorum imperator; levis armaturae autem et lixarum magnus numerus.