Commentarii in Apocalypsin

Victorinus, Saint, Bishop of Poetovio

Victorinus Saint, Bishop of Poetovio. Victorini Episcopi Petavionensis Opera (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 49). Haussleiter, Johann, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1916.

Vox eius tamquam uox aquarum multarum. aquae multae populi esse intelleguntur, sed et donum baptismi, quod [*]( l.l.ib ) [*](VIII in Y = 7 in Φ = 9 in S ) [*]( 3 Matth. 17, 26 6 Ps. 61, 12 11 Ioh. 12. 14 II Thess. 2, S 15 Esai. 11, 4 ) [*]( 1 patrisfamilias P, homini patrif. IKS 2 post uerba add. apostolorum S et uetera F post prophetarum add. praecepta S hoc F 3 post processisse add. testatus est sed S et Petro] ad petro (v s. o) F 4 amuin T primus] prius CB post ascenderit add. tolle et IKrj cum Vulg. 5 dabis TFM¥$p. 64, et dabis lES, et da CB post dabis add. eis I cum rulg. 6 pro (alt.) om. CB per sp. similiter lOll 7 audiuimus T 8 dominus] deus IS quousque F fut. est usque ad finem CB 9 post constitutus add. propter hominis assumptionem S 10 post iudicabuntnr add. onines IK 11 et 13 in om. T bis nouissimo S bis, F seinel (om. alt., cf. notam ad l. 13) post die add. non S 12 uerbo T post uerbum add. inquit S uobis om. F 13 in nou. die om. (11 post Paulus add. apostolus e de antichristo S post antichristum add. et IK 14 post dominus add. Iesus IKMS, ihs xps F 15 et Esaias .. irnpium add. S 17 et uox S uox (ante aquarum) om. C, uoces F 18 post multae add. multi F esse] huius CB, huius mundi e sed et] seu S quo demisit (dimisit 31) FlIl, quod misit IK )

emisit praecepto per apostolos diffundi ad salutem hominum. pedes eius similes aurichalco tamquam in fornace conflatos. apostolos dicit, qui per passiones conflati praedicauerunt uerbum eius; per quos enim ambulabat praedicatio, [*]( 1, 15 a ) [*](IX in Υ = 9 in Φ = 7 in S ) merito pedes nominantur. unde propheta anticipauit dicendo: adorauimus, ubi steterunt pedes eius, quoniam ubi illi primum steterunt et ecclesiam confirmauerunt, id est in Iudea, ibi omnes sancti conuenturi sunt et dominum suum adoraturi.

[Et habcbat in dextera sua stellas septem.] stellae septem in dextera. dixit, quia spiritus sanctus septi- [*]( 1, 16 a) [*](X in Υ = 10 in X ) septiformis uirtutis datus est in potestatem eius a patre, sicut Petrus ad Iudeos exclamauit: dextera dei exaltatus acceptum a patre spiritum effudit, hunc quem uidistis et audistis. sed et Iohannes baptista anticipauerat discipulis suis dicendo: non enim ad mensuram dat spiritum deus. pater amat filium et omnia dedit in manu eius. istae sunt septem stellae.

Septem ecclesiae, quas nominatim uocabulis suis uocat, [*]( 1, 20 ) [*]( 6 Ps. 131, 7 12 Act. 2, 33 15 Ioh. 3, 34. 35 ) [*]( 1 praecepta T, praeceptum C, om. Bg diffundi scripsi cum A, diffunditur T, et diffunditur II), om. S uerbis diffundi... hominum omissis post apostolos add. dicens: ite, docete onmes geutes, baptizantes eos in nomine patris et filii et spiritus sancti (Matth. 28, 19) S 2 auricalco GBFl, oricalco S in om. CB 3 conflato IKS, confiatum FM post conflato (sic) add. pedes S apostolus TIKM quia FK passionem FS post conflati add. in uniuersum orbem S, in uniuerso orbe g 4 ambulauit S, ambulat F 5 propheta] et propheta S 6 adorauimus TC, adoramus B, adorabimus (-uimus F) in loco X post eius add. dominum primum (ornisso quoniam) CB 7 et om. T 8 iudea F ubi CB 9 Et.. septem add. X VII stellas K 10 stellas septem in d. IKM, in dextera eius stellas septem S 11 septeformis F potestate S 12 exaltatum FM, exaltatO e T 13 uidistis et audistis <I> (item Actorum cud. Cantabrig. lat. et Lu.xouiense lectionarium), uidetis et auditis TS cum Vulg., uidetis CB 15 deus spiritum CBIK 16 post pater add. inquit S manus e 17 §t I, sunt ponit post stellae g, om. K 18 nominatim CB, nominat in TX post nominatim add. in CB uocat) et uocat fi, et uocat eas S )

ad quas et facit epistolas\', non quia ipsae solae sint ecclesiae ant principes, sed (quia) quod uni dicit, omnibus dicit; nihil enim differt, ut quis uexillationem paucorum militum maiori numero anteponat [toto exercitui loquatur]. denique siue in Asia siue in toto orbe, septem ecclesias omnes esse et septenatim nominatas unam esse catholicam Paulus docuit: primum quidem, ut seruaret ipse et ipsum, septem ecclesiarum non excessit numerum, sed scripsit ad Romanos, ad Corinthios, ad Galatas, ad Ephesios, ad Tessalonicenses, ad Philippenses, ad Colossenses; postea singularibus personis scripsit, ne excederet modum septem ecclesiarum, et in breui contrahens praedicationem suam ad Timotheum ait: ut scias qualiter debeas conuersari in ecclesia dei uiui. hunc typum a spiritu sancto per Esaiam praedicari legimus de septem mulieribus, quae adprehenderunt hominem unum. unus autem homo [*]( 12 I Tim. 3, 15 15 Esai. 4, 1 ) [*](1 et otn. j ( fecit FS solae om. CB suiit TIKMS 2 rjuia adduli ex Victorino, om. codd. Hieronymi 3 differtur TFS, differunt y quis uex.] qui uix illationera F, ex illa ratione quis S milituin] milium B, similiuma maioreJ1 4 anteponat (-itI) maiori numero77T toto.J. 5 in Asia sine F, om. cet.; ego toto exercitui loquatur uncis inclusi 5 septeml septemnatim S esse et septenatim] septem esse S septenatim T. septinatim (II, septem CBS 6 nominatas] numeratas I edocuit 1 pri- mum quidem] primo quod GB 7 ipse] etiam ipse S, et ipse g et ipsum] typum S, et om. I septem om. T 8 numerus F 9 ad Phil. om. lOl 10 post Col. add. ad hebreos IKM; uarietatem traditi ordinis nominum epistularum conspicis in Itac tabula: ) [*]( 11 modum] numerum FS in b. contr.] in hebraicii trahens F 12 aitj sic ait S 13 ecclesiam TF tipum (II post typum add. et S a T, ab X per spiritum sanctum ab ysaia IK 14 pdicare F 15 phenderunt F hominem] uirum IK cum Vulg. )

Christus est, non ex semine natus. septem mulieres ecclesiae sunt, panem accipientes suum et tunicis suis uelatae, quae petunt auferri inproperium suum, ut inuocetur nomen domini in illis — \'panem\': spiritum sanctum, qui nutrit in uitam aeternam; \'suum\': sibi per credulitatem promissum, ut \'tunicas suas\' id est sibi promissas, quibus cooperiri se optant, de quibus ait Paulus: oportet hanc fragilitatem uestiri inuiolatum et mortale hoc uestiri inmortalitatem; \'auferri inproperium suum\': inproperium est peccatum pristinum quod aufertur in baptismo et incipit uocari homo Christianus, quod est: inuocetur nomen tuum super nos. in his ergo septem ecclesiis putes fieri de una ecclesia [septem].

Et pro qualitate fidei et electionis aut ad eos scripsit, qui et ]laborant in saeculo et operantur de frugalitate laborum suorum et patientes sunt et, cum uideant homines quosdam [*]( 2 cf. Esai. 4, 1 7 I Cor. 15, 53 11 Paai. 4, 1 14 cf. Apnc. 2. 1—7 ) [*](1 post septem add. uero Sg post mulieres add. septem IKlJIS 2 tunicis suis] cum eis sunt CB 3 petunt] poscunt S ut.. 1. 4 illis] tantum ut nomen illius uocetur super illas S ut om. F nocetur T 4 post panem add. id est I post sanctum add. dicat F 5 suum scripsi, suam T, om. X sibi] sibi uidelicet S 6 promissum 1K cum A, promissam rFillS ut scripsi, et codd. tunicas uero (om. ut) S sibi promissas] inmortalitatem promissam (I), om. S quibus IKS, qui T, quae CBM, qua F 7 cooperire F post optant add. immortalitatis est gloria S quibus] qua paulus ait apostolus S oportet] oportet et CB, oportet ergo S hanc... inuiolatum] corruptibile hoc (hoc corruptibile IKilI, hoc corruptionem F) induere incorruptionem X cum Vulg. 8 inuiolatum scripsi, inuiolatam T uestiri (alt.)] induere X 9 inmortalitate FCB auferre F, auferri uero S post suum add. hoc est emundari se a peccatis g post alt. inprop. add. enim S 10 auferetur Till in] a«P 11 incipiunt uocari homines christi ani 8 12 in his ergo...p. 45,0 in solio iudicii = Beatus (93) p. 79-84 putes .. electionis] unius ecclesiae catholicae fideles sunt quia una in septem pro qualitate (per qualitatem g) fidei et electionis est Sg putes CB, potest T(I> post fieri add. una et K, et I 13 septem uncis inclusi 14 Et om. KS, sed et 93 dilectionis IKM)&, lectionis F aut om. IKM, siue g scribens S qui et] qui S, et qua F 15 et (alt.) om. F 16 cum] quam F )

in ecclesia dispensatores et pestiferos, ne dispersio fiat, portant — admonet tamen eos de amore, in quibus fides eorum deest. ut agant paenitentiam —; aut ad eos qui locis crudelibus inhabitant inter persecutores et perseuerant esse fideles; aut ad eos qui sub praetextu misericordiae inlicita peccata in ecclesia faciunt et aliis faciendo ostendunt; aut ad eos qui sunt in ecclesia faciles; aut ad eos qui neglegentes nomine tantum Christiani sunt; aut ad eos qui humiliter instructi in fide fortiter perseuerant; aut arguit eos qui student scripturis et laborant cognoscere arcana praedicationis et dei opus facere nolunt. id est misericordiam et amorem. omnibus paenitentiam denuntiat,, omnibus iudicium adnuntiat.