Commentarii in Apocalypsin

Victorinus, Saint, Bishop of Poetovio

Victorinus Saint, Bishop of Poetovio. Victorini Episcopi Petavionensis Opera (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 49). Haussleiter, Johann, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1916.

[Apocalypsis Iesu Christi quam dedit illi deus[*]( 1, 1. 3 )ostendere seruis suis quae oportet fieri cito. beati qui legunt et qui audiunt sermones huius prophetiae et seruant quae in ea scripta sunt.] Principium libri beatitudinem legenti, audienti et seruanti promittit, ut lectioni studens exinde opera discat et praecepta custodiat. gratia uobis et pax a deo qui est et qui erat et qui [*]( 1, 4 ) uenturus est. est: quia permanet; erat: quia cum patre omnia fecit, non ex uirgine initium sumpsit; uenturus est: utique ad iudicandum. (et a septem spiritibus qui in [*]( 1, 4 ) conspectu throni eius sunt.) septiformi spiritu. in Esaia [*]( 14 Esai. 11, 2. 3 ) [*](TDCB + FIKMSJ cc., T + X ) [*](1 Textus qui sequitur litteris antiquis descriptus llicronymi est; quae litteris plerumque cursiuis impressa sunt, ubi uncis angulatis ([ 7) inclitsa sunt, pertinent ad recensiunes posteriores tcxtu apocalypsis aliisque additamentis auctas (— X), ubi uncis rotundis (()) signantur, l\'ecensioni quae dicitur mixtae (__= S) soli tribuenda sunt in cod. II lacuna exstat usque ad p. 01, 1 3 Cap. I. addidi, itidem sequentium capitum singularumque sectionum numeros 4 apocalypsis .. 1. 7 scripta sunt add. X Apocalypsin F zpt hiesu F 5 ostendere IK, ut ostenderet F, et ostendit 3IS post cito add. et significauit S cum Vulg. G qui om. 31 7 in ea om. g Pro principio F 8 legenti om. (cum A) GBM, add. atque S obseruanti I ut.. custodiat om. 1 9 operam TF praecepta] quae praecepit CB cum A 10 a deo] ab eo IKS cum Vulg. qui (ante uenturus) om. TDC 11 uenturus est omnipotens F est (alt.) eFS, oin. cet. quia pr.] qui 1 post permanet add. et CBFJI 12 non] ncc S, et nunc g initium om. (cum A) DCB 13 utique] itaque F et .. eius sunt add. S cum Vltlg. 14 septiformi.. p.19, 4 spiritus sancti om. (I) septiformis T, septiformem S spiritum S ) [*](XXXXIX. Victorinus Pet. ) [*](2 )

18
19
legimus: spiritus sapientiae et intellectus, consilii et fortitudinis, scientiae et pietatis, spiritus timoris dei. isti septem spiritus unius scilicet dona sunt spiritus sancti. et ab Iesu Christo qui est testis fidelis [*]( 1, 5 ) primogenitus ex mortuis. in homine suscepto perhibuit testimonium in mundo, in quo passus suo nos sanguine soluit a peccato et debellato inferno primus resurrexit a mortuis, et mors ei ultra non dominabitur, sed ipso regnante mundi regnum destructum est. et fecit nos regnum [*]( 1, 6 ) et sacerdotes (deo et patri SUO), id est omnem fidelium ecclesiam, sicut Petrus apostolus dicit: gens sancta, regale sacerdotium. ecce uenit cum nubibus et uidebunt [*]( 1, 7 ) eum omnes populi. qui primo in suscepto homine uenit occultus, post paululum in maiestate et gloria ueniet ad iudicandum manifestus.

Quod autem dicit: [et eonuersus uidi septem cande- [*]( 1, 12. 13 ) labra aurea et in medio septem candelabrorum aureorum similem filio hominis in medio candelabrorum aureorum similem filii hominis, similem) dicit post mortem deuictam, cum ascendisset in caelis, adunato et isto corpore cum spiritu gloriae suae, quam recepit a patre potestatem [*]( 8 Rom. 6, 9 111 Petr. 2, 9 ) [*](1 spiritum uidelicet S et om. T 3 dei TD, domini CBS (-9-eo\'j LXX. domini Vulg.) isti... 7. 4 sancti om. g post isti add. enim S 4 Christo om. I fidelis om. I 5 ex mortuis] mortuorum S cum Vulg. post homine add. enim F 6 post quo add. etiam S 7 et] \' ac S 8 sed ipso] sed\' om. F, ipso autem »9 9 nos] nostrum FlII 10 deo .. suo add. S cum Vulg. omnem] omnium X 11 Petrus quoque S 12 ueniet TFS uidebit X 13 omnes populi DCB, omnis populus T, omnis oculus X post qui add. enim S primus F, prius I homine] semine F 16 et.. filio hominis add. X (et conuersus uidi inter medium VII candelabrorum aureorum similem filio hominis I) 18 in .. hominis om. X 19 filii BC, fili D, filio T post similem add. hoc T, hoc (i s. o m2) D 20 adunatam in suo corpore S et om. T 21 post spiritu add. et DCB pote- state Cm2Be ) [*]( 2* )

20
21
quasi filium hominis ambulantem inter medium can- [*](1, 13 ) delabrorum aureorum, inter medium dicit ecclesiarum, sicut in Salomone dicit: inter semitas iustorum ambulabo. cuius antiquitas et inmortalitas, maiestatis origo. in capite [*]( 1, 14 ) candor ostenditur. caput autem Christi deus est.

[Caput autem eius et capilli erant albi tamquam lana alba (et tamquam nix): in capite candor ostenditur. caput autem Christi deus est] et in capillis albis albatorum est multitudo lanae similis propter oues, similis niui propter innumerabilem [*]( Ix in Υ = 4 in X: Hieronymi additamentum ) turbam candidatorum de caelo datorum.

Oculi eius ut flamma ignis. praecepta dei sunt, quae credentibus lumen ministrant. incredulis incendium.

In facie autem eius claritas eius ut sol. \'claritas eius\' quod dixit, apparitio illius fuit, qua locutus est hominibus [*]( III in Υ = 6 in Χ: Hieron. add. 1. 16 c III in T = 6 in X ) facie contra faciem. solis autem gloria minor est quam gloria domini, sed propter ortum et occasum et rursus ortum, quod natus sit et passus et resurrexit, ab eo dedit similitudinem scriptura faciem eius gloriae solis. [*]( 3 Prou. 8, 20 5 I Cor. 11, 3 ) [*](2 inter..ecclesiarum om. T<I> 3 salomonem T dicitur S 4 et scripsi, est codd. Hieronymi inmortalis I post inmortalitas add. et S Maiestatis T post interpunctionem Cuius antiquitas est immortalitas, maiestatis origo. 93p. 54 in capite .. est om. hoc loco X 6 sequuntur septem commentarii particulae, quarum numerum Hieronymus auxit additis tribus particulis (Ix) II", F"), quarum ordinem auctores recensionum II) et S ita IIIntauerunt, ut ordinem textus ipsius sequi mallent: quo fit, ut inter se respondeant I* in T = 4 in X, Ifx = 5, III = 6, IV = 1, F* = 2, VI = 3. VII = 8, VIII = 7 (fi) = 9 (S), IX = 9 (tĮ) = 7 1,8), X = 10 Caput .. deus est add. X 7 et tamquam nix add. Scum Vulg. 8 et om. TX albatorum] abbatum g multitudo TDX, item Primasius et Beatus p. 59, similitudo CBAm2 9 similis pr. DCBAm2, similes TS, similauit 1^8 p. 59, simulauit K oues.. propter om. FKlIi similis (alt.)] simulauit D, simplices S, om. 193 cand. turbam CBAm2 candidorumF 11 ut TAm2, item Primasius et Beatusp. 59, sicut l 12 min. lumen S post incredulis add. autem Am2S 13 in facie eX, in faciem T eius (alt.) TII), om. cet. ut] sicut IK 14 qua] quia F 15 contra] ad S,itern Prim. et Beatus p. 67 16 hortum T rursum TX 17 resurrexerit IK ab eo scripsi, adeo TDr.P, ideo CBSad p. 67 dixit similem CB 18 scripturas T post scriptura add. similans S, assimilalls 9 )

22
23

[Vestitum tunica talari.J in ueste /talari id est] sacerdotali carnem quae corrupta non est a morte et habet per passionem sacerdotium apertissime traditum. [*]( 1, 13 b ) [*](IV in Y = 1 in X )

[Et praecinctus erat ad mamillas zona aurea mammae duo sunt testamenta et zona chorus sanctorum ut aurum per ignem probatum. aliter:\' [*]( 1, 13 c ) [*](IV in Y = 2 in X : Hieron. add. )

Zona aurea accinctus pectori: conflata conscientia et purus spiritalis sensus ita traditus est ecclesiis. [*](VI in Y = 3 in X )

[Et ex ore illius gladius ex utraque parte acutus procedens per gladium bis acutum de ore ipsius emicantem ostenditur ipsum esse, qui et nunc euangelii bona et prius [*]( 1. 16 b ) [*](VII in Y = 8 in X ) per Moysen legis notitiam uniuerso orbi protulit. sed quia ex eodem uerbo omne genus humanum tam ueteris quam noui testamenti uindicaturus est, ideo bis acutus commemoratus est. gladius enim militem armat, gladius hostem interficit, gladius desertorem punit. et ut ostenderet apostolis, quia iudicium adnuntiabat, ait: non ueni pacem mittere sed gladium. et postquam consummauerat parabolas, ait ad illos: intellexistis omnia? et dixerunt: ita. et adiecit: propterea omnis scriba doctus de regno dei similis est [*](17 Matth. 10, 34 19 Matth. 13, 51. 52 ) [*](1 uestitum .. talari add. X tunica om. S talare F uestitum, inquit, podere id est talari tunica id est sacerdotali 58 p. 56 talari id est add. X 2 non om. g ad mortem 858 per om. CB 3 traditum] denotatum 58 4 et.. aurea add. X mammaej mamillae eius S 5 et om. F zona aurea S post sanctorum add. est S ut] et TAm2 6 probatus IK 7 zonam auream T accincta S conflatam conscientiam et purum spiritualemque indicat sensum qui tr. est eccl. S 9 Et ex .. pro?edens add. X illius] eius M ex (alt.) om. I 11 bona] uerbum S, donum IK 12 urbi T, orbe F 13 ante omne add. in S quam ueteris quam noui T, tam noui quam ueteris IKSf3 p. 63 14 uindicaturus TDX33, iudicaturus *CB cum A 16 post ostenderet add. saluator I post quia add. ad T 17 demonstrabat F post mittere add. in terram DCB cum Vulg. 18 et] at IKM consumma abhinc deest folium in cod. D usque ad p. 33, 16 longe parabolam T 19 haec omniaX33 cum Vulg. et (ante dixerunt) om. IKM ita] etiam domine F (etiam Vulg.) et adiecit om. CB 20 de TFJI, in cet. cum Vulg. )

24
25
patrifamilias proferenti de thesauro suo noua et uetera, noua: euangelica uerba, uetera: legis et prophetarum. et haec de ore suo processisse et Petro ait: uade ad mare et mitte hamum, et piscem qui primus ascenderit, aperto ore eius inuenies staterem — id est duos denarios —■ dabis pro me et pro te. et Dauid similiter per spiritum ait: semel locutus est deus, duo haec audiui, quia semel decreuit ab initio dominus. quod usque ad finem futurum est. denique cum iudex sit ipse a patre constitutus, uolens ostendere, quoniam uerbo praedicationis iudicabuntur homines. ait: putatis, quia ego uos iudicabo in nouissima die? sed uerbum quod uobis locutus sum, illud uos iudicabit in nouissima die. et Paulus contra Antichristum ad Tessalonicenses ait: quem dominus interficiet spiritu oris sui. (et Esaias: spiritu, inquit, labiorum suorum interficiet impium.) hic est ergo bis acutus gladius. procedens de ore eius.