Historiae Adversum Paganos

Orosius, Paulus

Orosius, Paulus. Historiarum adversum paganos libri VII (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Volume 5). Zangemeister, Karl, editor. Gerold: Vienna, 1882.

Anno ab Vrbe eondita MXCII Constantius tricensimus quintus cum Constantino et Constante fratribus suis adeptus imperium uiginti et quattuor annis tenuit. fuit inter successores [*]( AVCTORES § 28 sec. Hier. 2347* § 29 sec. Hier. 2348 § 30 Bier. 2350» et 2351r § 31 Eutr. 10, 8 et Hier. 2353* ex- ceptis dispositam bene remp. Orosianis cap. 29 § 1 Constantius sqg. Eutrop. 10, 9 et (maxime XXXV et XXIIII) Hier. 2354 ) [*]( EXPILATORES 1 Constantinus —6 oppressit exscripsit Anon Vales. § 34 sq. 2 statuit — 8 claudi exscripsit Beda D. t. r. 4259 8 Gothorum — 4 gentes .. in Sarm. regione delenit adhibuit Isidorus Hist. Goth. 6 6 Dalmatium — 7 legit uid. adhibuisse Anon. Vales. § 35 7 comque — 9 obiit compilauit Anon. Vales. § 35 ) [*]( 1 et pio siquidem edicto statuit T 2 ∗edicto P n post edicto interpunxerant e (item R), reete apud Anon. || ullā (x add. m. 2 aut 3 in P, m. ut uid. 2 in B) PR 3 gotorum D H et copiosissimas s. lin. add. m. 2 aut 3 (saec. VIIII-X) P 4 barbarici] P m. 3 aut 4, ς (uelut GYN,WX,) barbarioe D barbarieo P1Rς (uelut KM), Anon. 5 sarmatarum (ta a. a. m. 1) D || calocerum B poet ras. GVN1X2, Anon.; calocerus Hier. codd. (nisi quod calocharins M), calucerum D calocheram PRKMHNW (h eras. m R) Calo chareum T calotherum 0 ac locertlm G; cf. inscrr. (uelut Latina ed. in Bulletin Monument. 1876 p. 171) II quemdam D || cybro D 6 a∗spirantem (er. d) B 7 mo∗liretur (eras. 1) P -mo li∗∗∗retur (eras. uc) B 8 deapoeitam Ra 9 obiit om. Anon. codex 10 -I∗ LXLII∗ (alterum L eras.) P I-LX-LII- B millesimo nonagissimo secondo D N constacius D constantinus(a tertia del.) B ||XXXV PR 11 constantino (n tertia erasa sed m. 2 n s. 8.) B || constamto (ae corr.in i m. ant.) P constaute α ras. B 12 XXXIIII PR || -cessores JB* )

506
Constantini et Dalmatius Caesar fratris filius, sed continuo militari factione decerptus est.

interea maligna semper aduersus Deum uerum diaboli insectatio, quae ab initio mundi usque ad nunc a sincero fidei religionisque tramite offusis errorum nebulis lubrica hominum corda perturbat, postquam Christianis imperatoribus summam regiae potestatis in meliora uertentibus Ecclesiam Christi zelo idololatriae persequi destitit, aliud machinamentum, quo per eosdem Christianos imperatores Christi Ecclesiam uexaret, inuenit.

fit igitur Arrio, noui erroris auctori, ceterisque discipulis ipsius ad familiaritatem Constantii imperatoris promptus aditus et facilis uia. suadetur Constantio, ut quosdam in Deo gradus credat, et qui per ianuam ab errore idololatriae fuerat egressus, rursum in sinum eius, dum in Deo deos quaerit, tamquam per pseudothyrum inducitur.

peruerso igitur zelo potestas armatur inlusa et sub nomine pietatis uis persecutionis agitatur. de noua nominis electione contenditur, ut Arrianorum potius ecclesiae quam catholicorum sint.

sequitur terrae motus horribilis, qui plurimas Orientis [*]( AVCTORES § 3 et § 4 sec. Hier. 2355 (cf. Rufin. 10, 11) ab Qrosio exornata § 5 sequitur — strauit Hier. 2357h (plurimas pro multis more suo Orosius) ) [*]( EXPILATORES 1 Dalmatius—filius uid. adhibuisse Anon. Vales.§ 35 ) [*]( 2 ad factione, s. 8. hoc y nota, in marg. adscr. sed mox erasa sunt haec: Ciurationej oc..... imp P || decerptus] ed. Venet. 1483 v deceptus PRD ς ZZ1; oppressuB Eutr. || est om. D solus || aduersum PR 3 insectatio diaboli v 4 effusis D || ne pulis D 7 eclesiam P || idololatriae (lo dei. m. 3 aut 4) P idolatriae BD || persequ∗∗ (i m ras. m. 2) B 9 christi ecclesiam] Dg ecclesiam (ecl- P) PR1 ecclesiam xpι͠ R* || uexari D || arrio] PBD || ∗noui (noni in ras. m. 1) P noul (ui m. 1) D || erroris om. D 10 constanti B1 constantii∗∗∗ (circ. 5 lin. eras.) D 11 |imperatoris (im ex corr. add. m. 1) D || promptus∗∗| B prumptus D promtus P || constancio D 12 dd* (0 in ras. m. 2; dẽο ut uid. m. 1) B || grados P\' 13 idololatriae] P\'D idolatriae P post corr. m. ant., B || rursum] PBG om. D rursũs (sic) T rursus WX1 f s h reuersus antea v 14 pseudotbyrum] D pseudotyrum B seudo tyrum P; psoudo atrifl Y 16 uis] suae D || agi|tur R2 17 arrianorum] PRD || eclesiae P ecclesia (ccles in ras. m. 1; pro c alt. fuit 1) D 18 sint om. D )

507
urbes solo strauit. Constantinus dum Constantem fratrem bello insectatur, incauta petulantia periculis sese offerens, a ducibus eius occisus est.

Constans aduersus Pereas et Saporem, qui Mesopotamiam uastauerat, nouem proeliis parum prospere decertauit. nouissime seditione atque intemperantia militum nocte adoriri pugnam coactus, patratam paene uictoriam insuper uictus amisit.

post cum se intolerandis uitiis dedisset ac poena prouincialium fauorem militum compararet, Magnentii dolis in oppido, cui Helena nomen est, in proximo Hispaniae interfectus est.

Magnentius enim apud Augustodunum arripuit imperium, quod continuo per Galliam Africam Italiamque porrexit.

in Illyrico autem Vetranionem, aetate grandaeuum, imperatorem sibi milites creauerunt, uirum natura simplicem cunctisque iucundum, sed qui ne prima quidem umquam litterarum elementa didicisset.

itaque cum primas litteras litterarumque syllabas imperator senex interdum inuitus meditaretur, a Constantio, qui tunc in Magnentium ultione fratris accensus bellum parabat, deponere iussus imperium, abiciens cum litteris [*]( AVCTORES § 5 Constantinus — occisus est Eutr. 10, 9 § 6 Eutropius 10, 10 (quo male intellecto Constantem pro Constantio dixit) et (qui Mesop. uast.) 10, 8 et (nouem) Hier. 2363 § 7 Eutr. 10, 9 § 8-§ 11 Eutr. 10, 10 et 11 et (§ 8 apud-imperium) Hier. 2366d exceptis § 10 cum pr. — syllabus.. interdum innitus et abicienB — dimisit Orosianis ) [*]( EXPILATORES 1 Constantem adsciuit Seuerus Chron. p. 447 ) [*]( 1 strauit (ra in ras. m. 1 ex ∗r) D || constantius PR2 2 insectatur (a statim ex c corr.) D || ad petulantia in marg. ras. P || periculo D 3 constansj PRDg constantinus M2 Constantius h; cf. § 7 4 oaetauerat] PRDς uastauerant T m. post., v || proelis R2 5 adque R1 6 patrata tam D 7 constans post cum se add. WT (VO) ed. 1542 h || paena B 8 conpararet PR1 || magnenti dolis P magnentii | ∗dolis (tii ex ti m. fort. 1, eras. i) R 9 elena D 10 augusto dunum D augustu dunum P augusti. dunum (i radendo ex n) R 11 perrexit D 12 yllyrico P yllirico R illirico D || ueteranionem D || grandeuum R 14 iocundum PRD || quide∗m (er. i) D 15 primum cum Port. Y4Y7 Grubtiz || delicissed D || p∗∗∗rimas (er. fort. lu) R 16 a. R 17 constatio D || magnencium D 18 iussus (us in ras. m. 1) D )

508
purpuras contentusque priuatis feriis, palatium simul scholamque dimisit.

Nepotianus deinde Romae, Constantini sororis filius, gladiatorum manu fretus inuasit imperium: qui deinde cum inprobus ac per hoc inuisus cunctis esset, a Magnentianis ducibus oppressus est.