Historiae Adversum Paganos

Caesar enim tnnc aeger, cum se in castris capiendae quietis causa tenere statuisset, hortatu [*]( AVCTORES § 18 Dolabella—interfecit Liuius 121 || Brutus—reliquit Liuius (122 1) § 14—§ 16 Liuius 123 et 124 ) [*]( 1 adque PaR1 || efranatius R1 || circumscribta P || caedis PR1 n cento tregeota D cxxx PR 2 et duum] LPR et duo D 4 ibi] sibi D || antunius D || cyceronem D 5 lucium PBD || auutculum R1 || exagerando PD exaggeranda (g pro s. s. m. 3; in mg. corr. in exacrando m. ut uid. 2) B 6 proscribserat LPR1 (corr. 3 ut in aqq.) || lucium PRD 7 paulum] LPRD || proscribtorum LPR1. proscripens torum D 8 proscribtorum PR1 9 trigenta D xxx PR 10 actae (a alt. in ras., e ex corr. add. m. 1) D || domos R1 (corr. m. 3) || proscribtorum PR1 11 at] t in ras. P, t s. s. m. 1 D || siriam D 12 ipee se] sese PR || magnis] multo D 13 comparatis R3D || totaque D || greciam pene (pene s. s. m.2) R graciam D 14 rhodius L || in terra L. 15 reliquid R1D 16 et in ras. P || antunius D || machedoniam PR1 17 conpulerunt] PR1D compulerunt R2 conpulerant L || manifestissima L 18 tunc illa L n antoni] L antonii (-unii D) PRD 00 tenere (re in ras.) P )

quare ad desperationem adacti Brutus et Cassius immaturam sibi mortem ante belli terminum consciuerunt. nam inuitatis percussoribus Cassius caput, Brutus latus praebuit.

at Romae Fuluia, uxor Antoni, socrus Caesaris, dominatum ut mulier agitabat, incertum in hac mutatione consularis regiique fastigii utrum deficientis potentiae ultima an incipientis prima numeranda, certe etiam in eos insolens, per quos ut insolesceret agebatur.

nam et Caesarem reuersum apud Brundisium contumeliis factionibus insidiisque petiit. a quo propulsata ad Antonium concessit in Graeciam.

Sex. Pompeius postquam se in proscriptorum numerum relatum conperit, conuersus in latrocinia omnem oram Italiae caedibus rapinisque uastauit. Sicilia praerepta commeatibusque inpeditis Romam fame adfecit.

mox cum eo pacem triumuiri, ut non dicam tyranni, id est Lepidus Caesar Antoniusque fecerunt. sed continuo cum contra pactum Pompeius fugitiuos allegeret, ut hostis habitus est.

Mena libertus [*]( AVCTORES § 17—§ 18 Liuius 125 (et 126 ?) exceptis fortasse § 7 incertum—agebatur Orosianis ut uid. § 19—§ 22 Liuius (123 ?) 127. 128 ; 1 20 Lepidus fort. ab Orosio addius ) [*]( t pracibus LRD 2 causa educeret (a e in ras.) P causę|duceret D 3 aegex PR || copias] cunpisa campum D 5 cassi] L cussii (ii radendo ex u D) PRD || cęperunt B coeperunt D 6 iamaturam PR1D (im- BJ) || (b∗eli (er. 1) D 7 conaciuerunt]DT (0) v; (Cassius) mortem consciuit Periochu coegerunt LPRGWKMNX,E 8 ad Pa || antonii LPR antunii D 11 ∗Incipientis P -cipientis R1 || nommanda PB 18 brundisium] D brundesium L bruntitium P bruuditium B 14 antunium D 16 greciam RD || sextus LPRD 16 comperit B\'D || omnem (o a s.) L 18 comeatibusque L || affecit PRD || cumeo (eo s. s.) L 19 tyranni (y ex i corr. m. ut uid. 1) L 00 antuniuaque B || sed] sed et D H cum om. L 21 allegeret] LPB adlegeret D || ut ∗∗ (er. in uel an) R )

deinde ipse Caesar aduersus eosdem Pompeianos cruentissimum bellum nauale confecit; sed continuo uictricem classem paene uniuersam apud Scylaceum naufragio amisit.

Ventidius Persas et Parthos in Syriam inrumpentes tribus bellis maximis fudit regemque eorum Pacorum in acie interfecit, ea scilicet die, qua Crassus a Parthis fuerat ocoisus. Antonius, uix uno castello expugnato, pacem cum Antiocho fecit, ut ipse tantam rem consummasse uideretur.

Ventidium Syriae praefeoit iussitque ut Antigono bellum inferret, qui Iudaeos tum forte debellauerat captisque Hierosolymis templum spoliauerat regnumque Herodi dederat: quem continuo uictum in deditionem recepit.

Mena libertus cum sex nauibus ad Pompeium rediit, a quo clementer receptus Caesaris classem incendit, quamuis nuper Caesar alteram secundo naufragio perdidisset. idemque Mena postea ab Agrippa nauali proelio circumuentus cum sex triremibus ad Caesarem transiit. sed hunc Caesar tertio transfugam, indulta tantum uita, segnem reliquit.

deinde Agrippa inter Mylas et Liparas [*]( AVCTORES § 28 Ventidius—occisus Liuius128 et Eutrop. 7, 6 (ex hoc Penu temere interpolauit) || Antonius— § 24 Liuius 128 § 25 Liuius128 aut 129 § 26 et § 27 Liuius 129 ) [*]( 1 sexaiginta D LX PB 2 Jdemque D || (ipse iusso cae〉saris inclusa in ras. m, 1 D || idemque] idem D 8 aduersum D || menacraten 〈craten erasum) L menecratum (ne s. s. in PB) PRD 4 aduersus∗eosdem (se ilico ex m) D . 6 uniuersum L || scylaceum| L scyllaceum PRDv 7 persas 〈e statim ex a corr.) B || inampentes R3 8 pachorum PB 9 aaiae D d G. r. R 10 amtonius Ra antunius D II uno uix Dv. 11 ant∗iocho R2 anthioco PR1 anthiocho Ral. D || ut om. D 12 ∗antigono (er. t) B 18 iudeos D.||tunc PR1 tunc (sic) al. m. B || captiuisque D II hierasolimis D 14 dederat] LPBD (-irat D) ςυ; demserat \'s, s. in Lugd. 1\', h15 uictus R 16 pompeum R1 17 altera secondum D 19 trϊeremιbus (sic m. 1) D 21 seg∗∗nem (em er. uid) B || relϊquit (n m. 2) P reli∗∗quit (w. n) B reliquid D II lyparas B )

Caesar interea Tauromenium traiecerat: quem repentino impetn Pompeius adflixit: unde multis demersis nauibus suis ac magna. multitudine suorum militum perdita, in Italiam Caesar aufugit; nec interueniente mora in Siciliam rediit;

ibique Lepidum ex Africa aduentantem obuium habuit, summas sibi partes terrore minis ac superbia uindicantem.

post dies pauoos Agrippa iussu Caesaris a litore cum acie instructa prospectantis atrocissimo nauali proelio aduersus Pompeium conflixit et uicit. nam centum sexaginta et tres naues aut demersit aut cepit.\' Pompeius cum decem et septem nauibus uix elapsus euasit.

Lepidus magna uiginti legionum insolentia tumens cum Messanam militibus permissam diripuisset, ipsum Caesarem ad se uenientem semel atque iterum spreuit ac potius telis adpeti iussit.

quae ille collecta in laeeuum bracchium lacerna repellendo uitauit; mox inmisso equo ad suos reuersus, instructo exercitu aduersus Lepidum ueniens, plurimas legiones Lepidi [*]( AVCTORES § 28 Suetonius Aug. 16 § 29—§ 82 Liuius, m et (§ 30 uiginti legionum inaolentia) Suetonius Aug. 16; ad § 32 supplex—exilio cf. Suetonius Aug. 16 ) [*](1 democham LPRDGКМHTOWX, v demochyam N demuo cham E; Democharem corr. fsh || proelio D 2 trigenta D xxx PB U demersit (de ilico ut uid. s. s. in D) DGv cf. § 29 dimersit PB mersit L 8 c∗epit B || ∗reliquis (er. fort. c) D || mensanam (corr. m. 3) B messanam (8 I. s. m. 1) D 4 tauomenium]L tauromeniam (ę B) PR taurominium D || inpetu D 5 afflixit R3 || magna] malta L 6 militum suorum L || perdita (ta in ras.) P || italia LD || caesar (s radendo a r) D 8 obuium (u pr. s. s. m. 1) D || summasibi D 9 terrore] interore (r pr. in rr m. 2) B || suiiperbia (s. s. m. 2) P 11 proelium D 12 centum LX et tres L CLX et III PB centum sexagenta et tria D 18 x et uII PR || lapsus PBD 14 uigenti D xx PB || tamens (a in u corr.) L 15 cacesarem D 16 adque LPR1 || appeti PRD 17 leuaum PB (n m. 2 in R) iMam D || brachium D et p. r. B 18 immisso R2 )

Lepidus tandem intellegens, quo uanitas sua tenderet, deposito paludamento assumptaque ueste pulla, supplex Caesari factus uitam et bona impetrauit, perpetuo quidem amendatus exilio. Taurus, Caesaris praefectus, totam paene Siciliam ferro pertemptatam conterritamque in fidem recepit.

quadraginta et quattuor legiones sub unius tunc imperio Caesaris erant; milites, multitudine ferociores, quosdam pro accipiendis agris tumultus excitauerunt; sed Caesar, animo ingens, uiginti milia militum exauctorauit, triginta milia seruorum dominis restituit, sex milia, quorum domini non exstabant, in crucem egit.

ouans Vrbem ingressus ut in perpetuum tribunioiae potestatis esset, a senatu decretum est. his diebus trans Tiberim e taberna meritoria fons olei terra exundauit ac per totum diem largissimo riuo fluxit.