Historiae Adversum Paganos

infelicem pugnam interuentus noctis diremit; sescenteni ex utrae parte milites trucidati sunt.

postera die cum permixtim corpora ad sepulturam discernerentur, miles Pompeianus fratris sui, quem ipse interfecerat, corpus adgnouit: in concursu enim utrique cognitionem [*]( AVCTORES § 8 Romam — § 13 Liuius. 79 exceptis iwprimis his g 12 quamuis sqq. Orosianis ) [*]( 1 instantia] insania PB II cironmseptus PRD || myntnrnensium L myrtirnensium P myrtyrnensium B 2 abdidit e] abdijte D || E m. 2 in ras., ex e ? R II oblitas loto D II prostratus PB* 3 myrtirnM PB 4 percursorem La 5 afriga D 6 in] Lh is PRDv 7 cinna tunsolu D II cinae R1 || iunctus D 8 remp-L 9 quatuor P 10 gn- L gneus PBD II carpo B om. L 11 serturius D II hic] LPRfs binc Dh 12 aliut P* 14 cętera a. ras. B II uere D || cinam R1 16 gn. L gneus PRD \' 16 aooersitos PB arcersitus D II reip- L || dius es|qrenouarumD 17 contenptus D contemtus P 19 cum] contra D U serturio D 20 dirimit P II sescenteni] P sexcenteni sed x in ras. m. 2 B sexcentem (o ilico ex t) D sescenti L 21 postera antem fah || permixtim] LbPRbD permiztam La permixtum Ra; permixta 0 23 agnouit PBD || in concursu] incursu D )

itaque uictor uicto infelicior, ubi et fratris corpus agnouit et parricidium suum, exsecratus bella ciuilia ilico pectus suum gladio transuerberans simulque lacrimas et sanguinem fundens super fraternum sese cadauer abiecit.

Et quid hoc profuit ad confusionem crudelis incepti, quod in primo statim bellorum ciuilium exordio infamis fama percrebruit, concurrisse ignaros quidem fratres sed conscios ciues, petisse fratrem scelere uictorem spolia fratris occisi ac mox tantae immanitatis reum eodem gladio atque eadem manu per suam necem parricidium, quod admiserat, uindicasse?

numquid intentarum animositates partium tam triste mouit exemplum? numquid apud quemquam periculum sceleris reppulit terror erroris? numquid haec, quae communis est etiam cum beluis, pietas et reuerentis- naturae?. quod unus perimendo ac pereundo commisit, quia in se agi posset intremuit seseque ab huiusmodi incepto conscientia uictus remouit?

quin potius annis fere quadraginta consequentibus in tantum continuata sunt bella ciuilia, ut magnitudo laudis adpendenda ex magnitudine sceleris putaretur. omnes enim post tale documentum [*]( AVCTORES § 14—§ 16 Orosius; insunt fort. quaedam TAuiana ) [*]( 1 galese R2 || furorque P 3 scisse] niscisse D || uicto infelicior] uictoran filicior D || infelitior R1 4 et (posterius) ex D 5 ex.ecratus (er. s) B etaecretua D 6 lacrimans (n det. m. 1 aut 2) L 9 ciuilium belloram PB || percrebuit Ra percrepuit D 10 concursisse D || consocios PB consorcius D 12 inmanitatis PB || eodem] etdem D || gladium D || adque PR1 adquae D 14 intentarum] LRD (-om D) intantarum (eed an ligatis et fort. ex corr. m. 3) P; aliquem (ex cod. Peris.) in tantarum h || animositates] LD animositas (as m.1 corr. ex e?) B animositate Ph 15 periculMum B 16 tenor erroris] terroris D U numquis coni. h || quae om. T 17 biluis D || pietar L* || post naturae lacunam indicGui; excidisse uelut num (uel ... ? num) quisquam hoc, uidetur 19 hniusmodin cepto D ||incoepto P incQpto a. ras. B || uicta cod. Peris. || pontius D 20 anni L || XL PB || in tantum om. D || continuata (pr. a ex corr. add.) P 21 ciuile aut D || adpendenda] appetenda PBD || ex magnitudine) PRD (-done coniunct. cum s seq. D) ad magnitudine (sic) L 22 post (t m. 2) B )

Igitur Marius coloniam Ostiensem ui ingressus omnia ibi genera libidinis auaritiae et crudelitatis exercuit.

Pompeius fulmine adflatus interiit; exercitus uero eius pestilentia correptus paene totus absumptus est. nam undecim milia uirorum de castris Pompei mortua, sex milia autem de parte Octauii consulis siderata sunt.

Marius Antium et Arioiam ciuitates hostiliter inrupit cunctosque in his praeter proditores interfecit, bona suis diripienda permisit. post Cinna consul cum legionibus et Marius cum fugitiuis Vrbem ingressi nobilissimos quosque e senatu et plurimos consulares uiros interfecerunt.\'

Sed quota haec portio ostentatae miseriae est? **uno uerbo definisse caedem bonorum, cuius fuit tanta numerositas, tanta diuturnitas, tanta crudelitas tantaque diuersitas?