Historiae Adversum Paganos

Anno ab Vrbe condita DCLXII nondum finito sociali bello Romae primum bellum ciuile commotum est, eodemque anno Mithridaticum bellum etsi minus infame non tamen minus grane coeptum est.

equidem de Mithridatici belli spatio uarie traditum est, utrum abhinc primum coeperit an tunc praecipue exarserit, maxime cum alii triginta alii quadraginta annos [*]( AVCTORES § 30 Liuius 76 (cf. Periocha) cap. 19 § 1 usque ad Mithridaticum Eutropius 5, 4 (cf. Oros. 6, 1 § 29) § 2-§ 8 obseruabatur Liuius 77 (§ 3.4.6—8 cf. Periocha; § 2 cf. Oros. 6, 1 § 28 sqq) ) [*]( EXPILATORES 18 Romae—commotum est adhibuit Paulus 113, 5.6 ) [*]( 1 omnium om. L 2 congregabantur LD || rama L || adigente (a in ras. scr. sed tamquam ad turpi pertineret) P |adigente (a m. 2 in ras.) R addicente D 3 praecipuas (u in ras. m. 2) R || sui in ras. m. 1 D || considerat Pb 9 hisdem LPBD 10 greciam BD || machedoniae LPR1 11 g. L gaio PD gio Ra || sentio om. D 12 coatus R1 13 ANnum D || • sescentensimo • LX • mo • socundo • L sexcentissimo sexagissimo secundo D || nondam] n5 dom D || sotiali R1 14 rom.e (er. a) R rume D || ciuile bellum PR || commotus P1 15 mitridaticum PR metridaticum D || minus tamen L 16 equidem] LPRD (E m. 2 in ras., ex e ut uid. R) et quidem fsh || methriaatici L mitridatici PR metridatici D || uariae P uarię a. ras. B om. D 17 traditum (tra in ras. paullo latiore statim facta) D || praecipu∗e (er. a) R 18 maxim∗e (er. a) R || triginta alii om. D || xxx PR || quadragenta D XL PR || annis PRD )

Marius, Sulla consule et contra Mithridatem in Asiam cum exercitu profecturo, in Campania tamen propter socialis belli reliquias consistente, adfectauit septimum consulatum et bellum suscipere Mithridaticum.

quo Sulla cognito inpatiens reuera iuuenis intemperataque ira percitus cum quattuor legionibus primum ante Vrbem consedit, ubi Gratidium Marii legatum quasi primam uictimam belli ciuilis ocoidit, mox Vrbem cum exercitu inrupit, faces ad infiammandam Vrbem poposcit. omnibus metu abditis, per Sacram uiam cito agmine in forum uenit.

Marius cum permouere nobilitatem, inflammare plebem, equestrem denique ordinem perarmare aduersus Sullam frustra adtemptasset, postremo seruis spe libertatis et praedae ad arma sollicitatis, nequiquam repugnare ausus, tandem in Capitolium concessit. sed cum eo Sullanae cohortes inruissent, magna suorum caede diffugit.

ibi tunc Sulpicius Marii collega seruo suo prodente prostratus est; seruum uero ipsum, quod hostem indicauerat, manumitti, quod uero dominum prodiderat, saxo Tarpeio deici consules decreuerunt.

Marins fugiens cum persequentum [*]( 1 ferant (ra in ras.) B referant h || hisdem LPRD || temporibus gesta v 3 per sengala D || fproferentur ( prior f ddeta) P || aylla LPBD || consulet contra L consale (con ex cum) et contra P 4 mithridatem (utrum -e~, i. e. en, an -e~, i. e. em, sit dubium est) L mitridatem PB metridatim D || profecturo (-ro∗∗∗ B) cum exercitu PR 5 sotialis R1 || consiBtentem D || affectauit PB effectauit D 6 mitridaticum (cum in ras. al. m. B) PB metr- D 7 sylla LPBD || impatiens (im in ras., t ex c al. m.) B || intemparataque (a radendo in e) B 8 percitus (p) i. e. per m. 1, soluit m. 2) P 10 irrupit B7 11 meta om. L || abditis] addictis R2 12 citato R2Dfsh || marias cum] mariorcum D 13 ∗equestrem B 14 syllam LP2RD yllam P1 || temptassit D 15 seruispe L 16 nec quid quam D || pugnare PB || cacpitolium (c altera del.) P capitulium D 17 eo] in eam B* || syllanae LPR2 syllane B1 sillane D || irruissent JB* || suorum] seruorũ (eruoril in ras. al. m.) |∗∗∗∗∗∗∗ B 18 solpicius D 20 proderat D || tarp. deici] tar podeci D 21 fugiens ex corr. add. m. 1 P || peraequentium PB )

deinde lapsus e uinculis in Africam transfugit sollicitatoque ex Vtica filio, ubi in custodia obseruabatur, continuo Romam regressus Cinnae consuli societate scelerum coniunctus est.

igitur ad profligandam uniuersam rempublicam exercitum sibi in quattuor partes diuiserunt. tres siquidem legiones Mario datae, parti copiarum Cn. Carbo praepositus est, partem Sertorius accepit, ille scilicet Sertorius, iam hic ciuilis belli incentor et particeps, qui etiam hoc finito aliud post in Hispania bellum excitauit, quod per multos! annos maximis Romanorum cladibus traxit. cetera nero exercitus portio Cinnam secuta est. porro autem Cn.

Pompeius, qui a senatu cum exercitu arcessitus, ut reipublicae opitularetur, et diu sese nouarum rerum aucupatione suspenderat, contemptus a Mario, uel Cinna ad Octauium alterum consulem sese contulit et mox cum Sertorio conflixit.