Historiae Adversum Paganos

Anno ab Vrbe condita DCXXVII L. Caeoilio Metello et Q. Titio Flaminino coss. Carthago in Africa restitui iussa uicensimo secundo demum anno quam fuerat euersa deductis ciuium Romanorum familiis, quae eam incolerent, restituta et repleta est, magno ante prodigio praecedente.

nam cum mensores ad limitandum Carthaginiensem agrum missi stipites, terminorum indices, fixos nocte a lupis reuulsos mordicus conrososque reperissent, aliquamdiu haesitatum est, utrum Romanae paci expediret Carthaginem reformari. [*]( AVCTORES § 1 usque ad ciuium Romanorum Eutropius 4, 92 (numerus, quem Orosius male cum praecedentibus coni.) et 21 § 1 magno ante prodigio-§ 2 Liuius 60 ) [*]( EXPILATORES 6 Carthago-7 enersa compUauit Seuerus Chron. p. 453 ) [*]( 1 pernices R1 || locustarum R* || nnl)lnmodo (ferri nina potu)isset mo(rtua plus uoce〉ret• Et qn(a din uiuente pe)ritnra S 2 mortuo (o in a m. 3) P || quam D quã (~ fort. m. 2, sed eras.) R 3 e(rant omnia ea per)dita S || perenn(tibus magis omnibus) opt j desinit 8 4 periret PR perieret D 5 sescentensimo nioensimo septimo L sescentissimo uicesimo septimo D || lucio caenlio (nl tn cil m. 2) P -1- caelio L lncio caelio D lutio caelio R; Q. Caecilio corr. fsh || q. titio L quinto titio D quinto tito PR; T. Quintio corr. fsh 6 flamminio (m alt. eras.) D || consul R consulibus D || karthago PR || restitua D || nicensimo seoundo] L (pro priore c fuisse g potest) uicessimo secundum D XXII PR 8 familias R1 || ⌇nt• resti(tnta et repleta e)st. incipit S || incoleret D 9 mag(no ante prodigio) praeceden(te) S || praecidente nam precidente nam D procedente R1 || (nam cum me〉ssores ad (limitandum) S 10 karthaginiensem P karthagienBem (gi in gini m. 2) R (ka)rthagini(ensem) S || (agrum) S || misi PaR1D 〈m〉issi 8 || stipes D stipi(tes) 5 || (terminorum) 8 11 〈fixos nocte a) lupis reuul(sos) 8 || nocte] et nocte PRD || lupos (corr. m. 1) P || mordicos L morsibus PR (mordicus) S || conrosnsque D 〈c〉onrososque S || (reperissent a〉liquamdiu (haesitatum est u)trum 8 || repperissent PRD 12 aliquan*diu (n ex m) R || ro(manae paci erped〉iret• S 13 karthaginem PR kar(tbaginem) S || 〈refor〉mari • S)

Eodem anno C. Gracchus, Graochi illius qui iam occisus in seditione fuerat frater, tribunus plebi per tumultum creatus magna reipublicae pernicies fuit.

nam cum saepe populum Romanum largitionibus promissisque nimiis in acerbissimas seditiones excitauisset, maxime legis agrariae causa, pro qua etiam frater eius Gracchus fuerat occisus, tandem a tribunatu Minucio successore decessit.

Minucius tribunus plebi cum maxima ex parte decessoris sui Gracchi statuta conuulsisset legesque abrogasset, C. Gracchus cum Fuluio Flacco ingenti stipatus agmine Capitolium, ubi contio agitabatur, ascendit: ibi maximo tumultu excitato quidam praeco a Gracchanis interfectus uelut signum belli fuit.

Flaocus duobus filiis armatis cinctus, comitante etiam Graccho togato breuemque gladium sub sinistra occultante, quamuis et praeconem frustra praemisisset, qui seruos ad libertatem uocaret, Dianium tamquam arcem occupauit.

contra D. Brutus nir consularis a cliuo Publicio cum ingenti certamine inruit. ibi Flaccus diu [*]( AVCTORES § 3 — S 10 Liuius 60 et 61 ) [*]( 1 Eo(dem anno g- gr〉acchus 8 U g- L gaius PRD II graccus PB || (gracchi illius qui ia)m S II graoci PB || insidi.cione (er. a) D (in seditione〉 S 2 (faer)at 8 || 〈tribunus plebi per) tumultum desinit S || plebis P3RD 3 reip- L II pernecies R1 II saepe] se D || p• r• L 4 largionibua D || aceruissimas LR1 ceruissimas (a ante c a. 8. m. 1—2) P 5 maximae a. ras. B 6 graccus PR; Ti. Gracchus v || trinatn (bu 8. 8. m. 1 aut 2) P 7 minutio B || minutius B || plebis P2R2 (ple)bis incipit S 8 p(arte) S || gracci PB gracchis D grac(chi) S [| conalsisset D conuulsis〈set〉 S 9 alirogasset (sic) L II gaius PB g. L (g-) S || graccus PB || falu(io) S || flaccus D flaccho S || ingenti. P 10 stip〈atus〉 S || kapitoliar(a ubi) S II capitulum L capitalium D || agebatur PB || a(scen)dit S 11 tum〈ultu〉 S || excitatu L II quidam e (e del.) P quidam. B || prę(co a) S || graccanis PB gracchianis D (grac)chianis S 12 (uel)ut S || bellis fu(it flac〉cus S || arm(atis) S 13 co*mi*tante (er. m et t) B || e(tiam) S II gracco PB braccho S II bre(uemque) 8 14 sinist(ra oc)cultante 8 || occultantẽ a. ras. B || quamnis et desinit S || preconem B 15 peremisset PB || dianiom] Preller, Aufsaetze p. 513 ianium LPBD 16 decius LPBD || bru∗tus (n prioris hasta sec., t para prior in ras. m. 1) D 17 publicio] P pnblitio B publico L publio D || irruit R3 II flacchus D )

dno Flacci pater filiusque cum per aedem Lunae in priuatam domum desiluissent foresque obiecissent, rescisso craticio pariete confossi sunt. Gracchus diu pro se amicis pugnantibus ac pereuntibus aegre ad pontem sublicium peruenit ibique, ne ninus caperetur, ceruicem seruo suo praebuit.

caput Gracchi excisum consuli adlatum est, corpus ad Corneliam matrem Misenum oppidum deuectum est. haec autem Cornelia, Africani maioris filia, Misenum, ut dixi, prioris filii morte secesserat. bona Gracchi publicata sunt; Flaccus adulescens in robore necatus est; ex factione Gracchi ducenti quinquaginta in Auentino caesi fuisse referuntur.

Opimius consul sicut in bello fortis fuit ita in quaestione crudelis. nam amplius tria milia hominum suppliciis necauit, ex quibus plurimi ne dicta quidem causa innocentes interfecti sunt.