Historiae Adversum Paganos

ducem eorum Titum Tatium, senem honestis pietatis causis insistentem, diu armis propulsatum, mox, ut in societatem regni adsumpsit, occidit.

cum Veientibus proelium adhuc paruo nomine, iam magnis uiribus, agitatum. Caeninensium captum ac dirutum oppidum.

adsumptis semel armis numquam quies, quippe quibus egestas turpis atque obscena fames domi timerentur, si umquam paci adquieuissent. iam hinc incessabilia certamina et iuxta quantitatem uirium semper grauia quam breuissime strinxerim:

Tnllum Hostilium militaris rei institutorem fiducia bene exercitae iuuentutis Albanis intulisse bellum et diu altrinsecus spe incerta, certa clade, tandem pessimos exitus et dubios euentus conpendiosa tergeminorum congressione finisse:

rursus pace disrupta Mettum Fufetium [*]( AVCTORES § 6 cf. Liu. 1, 10 || § 7 (-agitatum) cf. Liu. 1, 15 || Caeninensium—oppidum Florus 1, 1 § 11 || § 8 egestas turpis Vergil. A. 6, 276 || obscena fames Verg. A. 3, 867 || § 9 et 10 Florus 1, 3 § 1-4 et § 6-8 ) [*]( 1 pellexerat (x in ras:) P || f∗eminas R || Post feminas interpungunt PB II praeeumsit D || nefariae LP 2 deffendit B || tytum B || ta tucium D || honestis B 3 piaetatis Pa pietatisq; R2 || propulae satum (n et e m. 2) L || moz**ut (raswra non esse uid. m. 1) B 4 adsumsit PD assumpsit (s pr. in ras.) B || ueientibus (i pr. in ras.) D B uegentibus PD uehientibua B || proilium D 5 eaecinensium P cencinensium (re supra ne scr. sed eras.) B cininensium B 6 assumptis (s pr. in ras.) R adsumtis D 7 egesta * (s m. 2) L aegestas BD || adque P*B || obscena] LBBD obscaena P 8 famis LBD || timerent PR || paci] FRbBDv, cf. 3,1 § 25 pacis L pace R* 9 adqueuiasent B 10 grauia] grama D || strinczerim B Pstrin∗xerim (er. c) R || ostilium B 11 Institutorum L || exercite D exercitatae BB ezercitate P || inuentatis D 12 in incerta PaRb || certa] incerta B om. D 13 pessimi P1R (corr. in pessim osm. 2 P) || exitos L || dubios (o ex u corr.) PB || compendiosa R2. 14 dir|rupts tam et tum D || dinipta v || metum L mettum ita metium corr. P metam in metium corr. B et cum B || fufetium] LBb fafeoium D fufesium PR* sufetium B )

Fidenate bello, meditata etiam proditione suspensum, curribus in diuersa raptantibus duplicis animi noxam poena diuisi corporis expendisse:

Latinos Anco Marcio duce saepe congressos, aliquando superatos: Tarquinium Priscum omnes finitimos et potentes tunc Tusciae duodecim populos innumeris concidisse conflictibus: Veientes Seruio Tullio insistente uiotos fuisse nec domitos:

Tarquinii Superbi regnum occisi soceri scelere adsumptum, habita in ciues crudelitate detentum, flagitio adulteratae Lucretiae amissum, et inter domestica uitia uirtutesque forinsecus emicantes, id est oppida ualida in Latio per eum capta Ardeam Oricolum Suessam Pometiamque et quidquid in Gabios uel fraude propria uel poena filii uel Romanis uiribus perpetrauit.

sed Romani quanta mala per CCCLIII annos continua illa regum dominatione pertulerint, non solum [*]( AVCTORES § 11 (-superatos) ef. Liu. 1,32 et 33 || Tarq. Priscum - conflictibus cf. Liu. 1, 42 || § 12 Florus 1, 7 § 1.2.4-6.11 || § 13 ccxLm Eutrop. 1, 8 ef. Eus. - Hier. 1505 ) [*]( 1 fidinate PBB (e ex o corr. m. 1 R) || cruribus B 2 in dinersa raptantibus om. D || noxiam D || paenS D 3 latino B || an con D || martio BB || duces D || sepe B1 || congresos B congressus D 4 seperatos (v al.) R 5 duodecim (i in ras. a2. m.) B xn B || populis B 6 uegentes PB uehientes B || tullo LBD || uictos (o ex u) B || fuisse nec domitos om. B 7 tarquini P1В*B || adsumtum PD assumtum (I prior in ras.) B 8 habeta B It flagio JB1 9 lucriciae D || et inter] LPBBD et intus v inter VOh || uitia om. B || uitutesque Ba 10 forensecus LB || emicantes P || ippida R* || in lacio D illata (1 prior in ras.) in in latio corr. al. m. B 11 ea fort. P\' || oricolum] PBD oriculum LB ocricolum v || suessap B suescam P suee ca B || pometianque et] LPBD (in B forE. i ex a) pum etiam quae et B pometiam et v If quido quid (d pr. in c) R quitquid (sic) B 12 in gabios] ignauios (n m. P itemque ut uid. punctum) L 18 CC-XL- et tres (et m. 1b) L (et adest in indice margini L a m. lb ut uid. adscripto) CCXL et trea PB ducentos quadraginta et tris D CCXIII sic B 14 aññ. L II continuata B )

nam si mins tantum superbia fuisset in culpa, ipsum solum oportuisset expelli seruata regia dignitate melioribus.

igitnr regibus Vrbe propulsis Romani, consulendum sibi quam cuiquam suae libertati dominandum rati, consules creauerunt: quibus ueluti adulta reipublicae crescentis aetas robustioribus ausis exercebatur.