Divinarum Institutionum

Longum est uniuersas uirtutis species promere, ut de singulis doceam, quam necesse sit sapientem ac iustum uirum [*](BRHSPVj 1 ille magnus om. V quaem (a expunx. m. 2) \'rferum1 (s. 1. m. 2) potentem quem potentem dm omnium P 2 dom H patiatur H, patiantur P 3 aut om. H uindicant V cur] cil H 5 paciuntur S conditioni H 6 ret\' Pl rreil B7 qui B remaneaWt B2 7 errores (alt. e ex i) B2, *erroris (t er.) H 10 quibus om. B uident - in-, iustos om. V a fluere R, affluere S 11 et om. P 12 illam P, ezistimant B, recte? 13 deorum S et (ante honoribus) om. H 14 ii edd., hi BRHSV, hii P ha*c (e er.) H altus S 15 tota om. B 16 quod oculis addidi, cf. 22 subiectus oculis; III 9, 12 nec uident — sub oculos uenit; VII 9, 2 quia — uidetur; 5 qui nihil — oculis contuebantur 17 inbe*cillum (c er.) B inbecillum fragile mortale est in inf. mg. add. PJ 21 ipsum est R 22 quate1 B2 25 uirtutu H )

quod ad praesentem pertinet quaestionem, satis est si ex una uirtute id probemus quod intendimus. nempe magna et praecipua uirtus est patientia, quam pariter et uulgi publicae uoces et philosophi et oratores summis laudibus celebrant.

quodsi negari non potest quin summa sit uirtus, necesse est iustum et sapientem uirum in potestate esse hominis iniusti, ut capiat patientiam. patientia est enim malorum quae aut inferuntur aut accidunt cum aequanimitate perlatio.

ergo iustus ac sapiens quia uirtutem capit, habet in se patientiam: qua carebit omnino, si nihil patietur aduersi.

contra qui in rebus prosperis agit, inpatiens est et uirtute maxima caret: inpatientem dico, quia nihil patitur. innocentiam quoque seruare non potest, quae et ipsa iusto et sapienti uiro propria uirtus est,

sed et nocet saepe et concupiscit aliena et rapit quae cupierit per iniuriam, quia uirtutis expers uitio peccatoque subiectus est et fragilitatis oblitus animo insolenter elato tumet. inde iniusti ac deum nescientes et diuitiis et potentia et honoribus florent. haec enim cuncta iniustitiae praemia sunt, quia et perpetua esse non possunt et per cupiditatem uiolentiamque quaeruntur.

iustus uero ac sapiens quia illa omnia humana, ut est a [*](EPITOME 14 (innocentiam)] cf. c. 55, 4. ) [*](AUCTORES 22] cf. c. 18,4. ) [*](BMHSPVJ 1 illis] illis (s s. I. S2) omnibus RS iniuste BI, corr. B2 2 credantur B 4 quod intendimus om. S 5 uoces publicae S 7 qui P necesses (exp. m. 2) restl (s. I. m. 2) P 9 patientia* (m er.) B 10 cu R perlatio] perfert (sed fert in ras. m. 3, prima litt. erase, fuerat 1) B , « 11 patientiam] sapientiam Bl, corr. B3 qa (i. e. quia) SI, q* (i. e. qua) S2, 12 patiatur B, patitur H 13 agit] agit id est in opibus in honore in regno R, cf. pag. 472,13 maximU1 B 14 qui R 15 quae] quia B et ante sapientij ac B 16 sLa,epe B* 17 uirtu trs V subiectus est] subiectus est (est om. R) dominari adfectat (aff- S) in liberos quia temperantiam non habet RS 18 fragilitartilg B"1, fragiVitatisF2 animu BI, corr. B3 relato (exp. m. 2 ?) P elato tumet] elato (sed o ex u m. 3) et B, elatotu - est H iniustitia (sic exp. m. 2) P 20 Oitj B2 21 per om. S cupiditate uiolentiSique (duo " er.) S uiolantiamque Y 22 ac sapiens] sapiens est P humana] humana sunt H es\'t B1, est post dictum habet H ia lelioi B3 )

cione generatos iure fraternitatis esse coniunctos —, sed et suo contentus et paruo, quia fragilitatis suae memor, non amplius quaerit quam unde uitam sustentet, et ex eo ipso quod habuerit inpertit etiam non habenti, quia pius est; pietas autem summa uirtus est.

accedit quod uoluptates caducas uitiosasque contemnit, quarum causa opes adpetuntur, quoniam continens est ac libidinum uictor. idem nihil tumoris atque insolentiae gerens non extollit se altius nec erigit superbum caput, sed placidus et concors et communis et planus est, quia condicionem suam nouit.

cum ergo iniuriam nulli faciat nec aliena cupiat nec sua quoque si ui auferantur defendat, cum sciat etiam inlatam iniuriam moderate ferre, quia uirtute praeditus est, necesse est iustum hominem subiectum esse iniusto et contumeliis adfici ab insipiente sapientem, ut et ille peccet, quia

iniustus est, et hic in se uirtutem habeat, quia iustus est si quis autem uolet scire plenius cur malos et iniustos deus potentes beatos diuites fieri sinat, pios contra humiles miseros inopes esse patiatur, sumat eum Senecae librum cui titulus est \'Quare bonis uiris multa mala accidant, cum sit prouidentia\'. in quo ille multa non plane inperitia saeculari, sed sapienter [*](AUCTOBES 6 et - paruo] cf. ad c. 8,6. ) [*](BRHSPVJ 1 lęlio dictum, sed etiam supra lelio add. dtu (i. e. dictum) m. 2 Y iudicant Y 2 que (~ m. 2) B contra#ius (r er.) S lAedat B1 - 3 nec ui Bl, ne*!cui B* 4 et om. P eodem B 5 iurfce1 Fl 6 contentos ( tus Bl) B1, conteptus S 7 sustentat H ipso add. B* 8 non habenti] benti H 9 est om. BR, et V accedit BHV, eo accedit B, accedit eo SP 10 quorum BS 11 timoris R, tumortis S 12 caput om. P 13 pal*cidus (i er.) sic H ut (anu concorsj P e*t (ante planus), s er. B 15 sua] si sua R si ui] si1 (s. I. m. 2) sibi B, sibi R, si S 16 rillataml Bz modeste P ferrTe P1 18 ab insipientem P sapientem om. BP 19 hic om. H in se uirtutem] »♦ seruitutem (in er.) B, in seruitutem S frabeat B2 qui H est] est & (up. m. 2) P 20 aut (~ m. 2) S uolet] uolet et H 21 et beatos S 22 rsulmateum B1 24 saecularis V )