Divinarum Institutionum

itaque nullum sibi honorem tribui uolunt, quorum honor omnis in deo est, illi autem qui desciuerunt a dei ministerio, quia [*]( 9 ut in priucipio docui] 16,4 s.; 7, 5—8. EPITOME 5 s. 8 s.] c. 23,4. ) [*](EXPILATORES 1] cf. Augustin. de ciu. dei X 9 (pag. 415,13); Isidor. orig. VIII 9, 9. ) [*](BRpHPV] 1 u edd., hii JB, hi ceM. maleficio H post cum add. autem B3 2 suos P scient JEf, Pient F 3 sancti*s (ṡ er.) B p\'or\'ro H2 ingesti V -i ut turbcut] obturbant D\', corr. B3 5 offundant (pr. u ex o Mt. jf, a ex u Mt. 2) B 6 caelestis B 7 sunt B dominus ow. Zf 8 mcn- \'ti\'tis P2, metitis (~ m. 2) V 10 neque] qui neque H homine F\' eget cum solus sit P 11 immortales (e ex i Mt. 2) P \'dici se deos\' B3 13 iussum B, iussi F; an eius iussu? regi mundum H 14 decimus V uemo] immo B m socios del. oc B2, socios eius R 15 dixerim B 16 gerantur B hii BP tamen et P 17 illo P 18 parens JS, praesens H uniuersitatis B scit] fecit B 19 sęptum V, septum ccK. rerum omnium] rerum \'cum\' (s. l. M. 3) filio suo omnium P 20 \'in\' B3 21 omnis ont. F 22 est, illi] est per angelos refugas fieri prodigia responsa in templis dari nocentes plerumque puniri ut his monstris atque terroribus adhibitis ipsi dii putcntur illi P quiw B3 )

offundunt itaque tenebras et ueritatem caligine obducunt, ne dominum, ne patrem suum norint, et ut facile inliciant, in templis se occulunt et sacrificiis omnibus praesto adsunt eduntque saepe prodigia, quibus obstupefacti homines fidem commodent simulacris diuinitatis ac numinis.

inde est quod ab augure lapis noua-cula incisus est, quod Iuno Veiens migrare se Romam uelle respondit, quod Fortuna Muliebris periculum denuntiauit, quod Claudiae manum nauis secuta. est, quod in sacrilegos et Iuno nudata et Locrensis Proserpina. et Ceres Milesia uindicauit et Hercules de Appio et Iuppiter de Atinio et Minerua. do Caesare, hinc quod serpens urbem Romam pestilentia liberauit Epidauro accersitus.

nam illuc daemoniarches ipse in figura sua sine ulla dissimulatione perlatus est, siquidem legati a.d eam rem [*](EPITOME 1-8] c. 23, 4. 9 sic - ueniret. 6-11] c. 23, 7 iu templis — credant. 14 (sacrilegos)] c. 23, 9. 17 s. serpens — in figura. sna] cf. c. 22, 3 (serpens — ministris). 6. ) [*](AUCTORES 11-16 ab augure — de Caesare] cf. supra c. 7, 8—22. 16-170, 1] cf. Valer. Max. (et epit. Paridis) I 8, 2. ) [*](EXPILATORES § 11] cf.Augustin.de ciu. dei X 16 (p. 427,27-32). ) [*](BRpHPV] 1 alt. et in ras. B3, s. !. F 2 quo (b w ras. ex a ?) B3, quo* (d er.) H 3 deum HPV 4 \'ut\' B3 5 notitia* (e er.) V magestatis F, sic saepius possent JBF\', e in i corr. V2 6 qua H offendunt F* 7 ueritatis R deum H ne] et jP, \'nc V2 8 inliceant B occultunt (corr. m.2) V 9 sunt B 11 nugure] haruspice B lapjjs Fx 12 quod\' B3 ueiensis B, uegiens H 13 mulieris H clauide F\', chu*dTe V2 15 lucrensis B herculis P 16 apioB antinio C&Bp. tM. 2) P minerue V1 de] e* (t er.) H hinc] hinc est H 17 serpens** (da er.) B pestilicentia V ex accersitus hoc arces***** B3 arcessitus H edd., sed c/\'. Valer. Max. (et Paridem) quam si ab Epidauro Aesculapius esset accersitus 18 illud HV1 daemoniarches H, demon B\', demoiri\' B3, dcmomarches R, demoniaarches P, demonio arches V; c/\'. c. 14, 6; δαιμονιάρχης edd. 19 remissi JP\' (rẽmissi P2) F )

in oraculis autem uel maxime fallunt, quorum praestrigias profani a ueritate intellegere non possunt, ideoque ab ipsis adtribui putant et imperia et uictorias et opes et euentus prosperos rerum, denique ipsorum nutu saepe rem publicam periculis inminentibus liberatam, quae pericula et responsis denuntiauerint et sacrificiis placati auerterint.

sed omnia ista fallaciae sunt. nam cum dispositiones dei praesentiant, quippe qui ministri eius fuerunt, interponunt se in his rebus, ut quaecumque a deo uel facta sunt uel fiunt, ipsi potissimum facere aut fecisse uideantur, et quotiens alicui populo uel urbi secun- , dum dei statutum boni quid inpendet, illi se id facturos uel prodigiis uel somniis uel oraculis pollicentur, si sibi templa, si honores, si sacrificia tribuantur. quibus datis cum illut acciderit quod necesse est, summam sibi pariunt uenerationem.

hinc templa deuouentur et nouae imagines consecrantur, mactantur greges hostiarum, sed cum haec facta sunt, nihilo minus tamen uita et salus eorum qui haec fecerint immolatur.

quotiens autem pericula impendent, ob aliquam se ineptam et leuem causam profitentur iratos, sicut Iuno Varroni, quod [*](EPITOME 13-15 prodigiis — uenpratiouem] c. 23, 8 somniaa.ugcant. 16 templa—consecrantur] c. 23, 4. ) [*](AUCTORES § 16] cf. V&Ier. Max. 1 1, 16 ) [*](BRpHPV] 1 drachoaom H atuexerunt .P, attulerunt BRHV, sed c/\'. Valer. Max. anguis ... urbi se nostrae aduehendum restituit ef Paridem immensae magnitudinis serpens ... Romam pro deo aduectus 2 prestrigias jP, praestigias (pre- B) ceM. 3 ueritatem (\'e.rp. m. 3) K \'ab ipsis\' R2 5 ipsorum] horum B nutu ex nutiis (\'n add. M. 1 uel 2) partim ras. corr. B3 C et om. P 7 auerterunt H, auerterent V fallacia\'e\' V 8 nam oMt P prMsentiaru ut MtJ. B\', in ras. corr. B2 qui oM<. P 9 \'his\' B2 10 dffo P uel (ante fncta) oM. JBP, recte? iiuat] sunt JB\', corr. B3 an (aut) facere ? 11 ut (sic) V1, ł aut s. l. V. \' et quotiens — secundum in inf. mg. B3 12 de JB\', dF B3 statu B quod B\', corr. B3 13 somnis H si ante sibi] ut H 14 si ante houorcs et sacrificia] sibi JT 15 occiderit Vac pariunt** If 16 deuoluentur H 17 gresgcs P erunt B 18 uita] eorum, sed del. ?M. 1 R fecerit P immolantur edd. 19 se ante profitentur P 20 sicut luno] sicuti B uarronis (exp. m.2) V formosum RV, formonsum (exp. w. 2 ?) P)