Epistulae
Cyprian Saint, Bishop of Carthage
Cyprian. Saint. S. Thasci Caecili Cypriani Opera omnia, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 3.2). Hartel, Wilhelm von, editor. Vienna: Gerold, 1871.
Et cum diligentia et cum dilectione fecisti, frater carissime, festinato ad nos mittendo Niceforum acoluthum, qui nobis et de confessoribus regressis gloriosam laetitiam nuntiaret et aduersus Nouatiani et Nouati nonas et perniciosas ad inpugnandam Christi ecclesiam machinas plenissime instrueret. nam cum pridie istic uenisset haereticae prauitatis nocens factio ipsa iam perdita et alios qui sibi consenserint perditura, postero die Niceforus cum uestris litteris superuenit, quibus et didicimus et docere adque instruere ceteros coepimus Euaristum de episcopo iam nec laicum remansisse, cathedrae et plebis extorrem et de ecclesia Christi exulem per alias longe prouincias oberrare et ipsum ueritatis ac fidei naufragum factum circa quosdam sui similes paria [*]( 1 uerbis] uersia N 2 christus B milites om. B diu] de B 3 detinere B opto ■.. ualere om. BLMNI (exh. Q). — Ad Cornelium explicat L, Ad Cornelium epistula •VIII. (epistulae numero •VIII. T) explicit QT, Ad Cornelium de presbyteris ad ecclesiam regressis epistola \'VI. explicit B, om. N. — ) [*](Epist. LII. -Incipit ad Cornelium de Nouato LP, [inc] ad eundem [de] nouato F, Incipit ad eundem quarta B, Incipit (Explicit M) eiusdem quarta MQ. — 7 alterum cum om. F 8 nicephorum Rv acolytum PQ (acolythum M) 10 a nonae M, anonouas B sed no s. I. expugnandam Y 11 instruere LP , pridiae F, predie B istis B 12 uenisset PB, uenissem F, uenisse LQ; fort. uenissent paruitatis R1 fatio , R1facito Q 13 consenserit F perdituram FQ niciforus P, nicoforis L, nicephorus Bv 14 quibus] qui sibi L dicimus P 15 ceteras L euaristum] seruare istum F episcopum F, episcopi L 16 eztorren B, extorrent L et de om. Y, de B 17 exerrare BV 18 fide L naufragium BQ suis P )
Nam de Nouato nihil inde ad nos fuerat nuntiandum, cum magis per nos uobis debeat Nouatus ostendi rerum nouarum semper cupidus, auaritiae inexplebilis rapacitate furibundus, adrogantia et stupore superbi tumoris inflatus, semper istic episcopis male cognitus, quasi haereticus semper et perfidus omnium sacerdotum uoce damnatus, curiosus semper ut prodat, ad hoc [*]( 9 Eph. 5, 31. 32. ) [*]( 1 cogitare F, cogitare P quoque F, uero LPQRv 2 admisso FQ, admissum P, admissae L et ecclesiasticis R substractis L 3 et om. LB tam in] tamen FL, tamen in Q 4 conscientiam Q 5 illinc FQB, illic LMPv 6 mitasse L mutare regione P, nutarem religionem L 7 christus L 9 relinquat P 10 matrem] et adhaerebit uxori suae add. Baluzius ex 4 codd. una carne B, unam carnem LPQv • 11 istud] hoc F 12 christo FPR et] et in PBQv ecclesia B hoc om. F beatus om. L 13 christum LPQ inuiduis ex inuidis Q (indiuiduis M) 14 coherentem FPQ sanctam L testatur P 15 sponsam Q eius om. B 16 sibi assumit B 17 spoliabit F fraudabit F christi otn. B 18 inde] de B nuntiatum F 19 per] a F nouorum F 20 semper om. B cnpidos L inexplebili PQ 21 istinc F 22 cognitis Bl hereticos Q )
Hanc conscientiam criminum iam pridem timebat. propter hoc se non de presbyterio excitari tantum, sed et communicatione prohiberi pro certo tenebat, et urguentibus fratribus imminebat cognitionis dies quo apud nos causa eius ageretur, nisi persecutio ante uenisset, quam iste uoto quodam euadendae et lucrandae damnationis excipiens haec omnia commisit et miscuit, ut qui eici de ecclesia et excludi habebat, iudicium sacerdotum uoluntaria discessione praecederet, quasi euasisse sit poenam praeuenisse sententiam.
Circa ceteros autem tratres elaboramus, quos ab eo circumuentos dolemus, ut ueteratoris perniciosum latus fugiant, ut letales laqueos sollicitantis euadant, ut de qua ille pelli diuinitus meruit ecclesiam repetant: quos quidem Domino adiuuante per eius misericordiam regredi posse confidimus. neque enim potest perire nisi quem constat esse periturum, cum Dominus in euangelio suo dicat: omnis plantatio quam non plantauit pater meus caelestis eradicabitur. qui plantatus non [*]( 23 Matth. 15, 13. ) [*]( 1 pecunia R 2 qaoquaeclesiae F depegator F bas] hi P sed h 8. 1. 3 uico fame] uicoram F 4 et] est et ex eat R mortem Q uterus] uerua F More F 5 percussus ex perfusae Q tn. 2 (perfusus M) properate R 6 audeat L, audet et F 1 innocentior Q quibus om. F qui om. LP 9 et] et de P communicationi Ft communicationem Q, communionem L 10 tenebat] timebat P 11 conitaonis R 13 ut om. P, et F 14 habebat] debebat P indicio R uoluptaria F 15 praecederat F, recederet R sit sit Ll 16 sententia L 17 ab eo] habeo LQ circumuentus Rl, circumuento M (circumuentos Q) 18 ueteratores LQ ut] et LP 19 laq.os F sollicitantis] scilicet tantis F . euandant F ut] et F 20 et ecclesiam L 21 eius om. L 22 costat R )