Epistulae

CVPRIANVS MARTVRIBVS ET CONFESSORIBVS CARISSIMIS PRATRIBVS S.

Sollicitudo loci nostri et timor Dei conpellit, fortissimi ac beatissimi martyres, admonere uos litteris nostris ut a quibus tam deuote et fortiter seruatur fides Domini ab isdem lex quoque et disciplina Domini reseruetur. nam cum omnes milites Christi custodire oporteat praecepta imperatoris sui, tunc uos magis praeceptis eius obtemperare plus conuenit, qui exemplum ceteris facti estis et uirtutis et timoris Dei. et credideram quidem presbyteros et diaconos qui illic praesentes sunt monere uos et instruere plenissime circa euangelii legem, sicut in praeteritis semper sub antecessoribus nostris factum est, ut diaconi ad carcerem commeantes martyrum desideria consiliis suis et scripturarum praeceptis gubernarent. sed nunc cum maximo [*]( 1 mei om. N 2 si quam R, quae v 3 meminerit Nv nale T, om. B. — Explicit ad presbyteros et diacones (diaconis R) CB, Explicit ad diacones et presbyteros o, Ad Rogatianum et ceteros confessores NT, om. i. ) [*]( Epist. XV. — Incipit ad martyres et confessores oaR, Incipit ad martyres (martyras 9L et confessores qui lapsis petierunt pacem dari (add. CT: et corripit pr qui pacem dederunt eis qui poenitentiam non egerunt) C\'QT. — 5 et confessoribus om. QR 7 domini v ac om. MR (exh. Q) 8 beatissimi om. R martyres] fratres CBv 9 tam] dam Q dno C eisdem C, hisdem TQ quoque lex et Q 10 dnoi C omnes] honestos V, omnes si M (omnes Q) 11 imperatores R . tum Rv 13 ceteris et 01 estis et] estis ex R crediderim R quidem] quid TQ 14 diac C 15 euangelium QT lege R, legis QT praeteritum OR, 16 factum ut et B sed in ras., factum ut (ut ex et) C diaconis C is corr. iw es m. 2 17 commemorantes R, commorantes ex commemoratis C, conuenientes V teste Oxon. martyres V t. Ox. ) [*]( m. ) [*]( 33 )

animi dolore cognosco non tantum illic non suggeri diuina praecepta, sed adhuc potius impediri, ut ea quae a uobis ipsis et circa Deum caute et circa sacerdotem Dei honorifice fiunt a quibusdam presbyteris resoluantur, qui nec timorem Dei nec episcopi honorem cogitantes, cum uos ad me litteras direxeritis, quibus examinari desideria uestra et quibusdam lapsis pacem dari postulastis, cum persecutione finita conuenire in unum cum clero et recolligi coeperimus, illic contra euangelii legem, contra uestram quoque honorificam petitionem, ante actam paenitentiam, ante exomologesim grauissimi adque extremi delicti factam, ante manum ab episcopo et clero in paenitentiam inpositam, offerre pro illis et eucharistiam [dare] id est sanctum Domini corpus profanare audeant, cum scriptum sit: qui ederit panem aut biberit calicem Domini indigne reus erit corporis et sanguinis Domini.

Et lapsis quidem potest in hoc uenia concedi. quis non mortuus uiuificari properet? quis non ad salutem suam uenire festinet ? sed praepositorum est praeceptum tenere et uel properantes uel ignorantes instruere, ne qui ouium pastores esse debent lanii fiant. ea enim concedere quae in perniciem uertant decipere est: nec erigitur sic lapsus, sed per Dei offensam magis inpellitur ad ruinam. uel ex uobis itaque discant, quando docere [*]( 13 I Cor. 11,27. ) [*]( 1 animo Q dolere T illic] illic nobis v suggere. T 2 impediri RTQV, inueniri C et circa dum caute C, om. T 7 persecutionem finitam uenire et C 8 et om. CB cepimus O. illie. T, illi C2 Rv contra uestram] uestram Q 10 exhomologisim grauissimam Q dilecti M facta C, facitam. TQ 11 manu Q ab episcopo] epi ex epm C m. 2 cIeri in C ri corr. in exp. penitentia lJl, paenitentiae Q7 (paenitentiam Q 1M) inposita C1 12 dare om. V 14 bibere C\' 15 corpus O. 16 potest] potentes C es corr. ueniam TQ concedere C sed re 8. l. quis] quis enim v mortuos C 17 uiuificare B properet] optet CB festinet] sustinet Qv; festinet... tenere om. C 18 tenere] inuenire B 19 ne qui] noq. C debet B 20 lanii] uani CB fiant exp. C, flante Q (flant M) eae C\', a Q (ea M) concordere C* pernitiam C 21 sic] si B per... T 22 quando] quod CBv )

debuerant. petitiones et desideria uestra episcopo seruent, ad pacem uobis petentibus dandam maturum et pacatum tempus expectant. ante est ut a Domino pacem mater prior sumat, tunc secundum uestra desideria de filiorum pace tractetur.

Et quoniam audio, fortissimi et carissimi fratres, inpudentia uos quorundam premi et uerecundiam uestram uim pati, oro uos quibus possum precibus ut euangelii memores et considerantes quae et qualia in praeteritum antecessores uestri martyres concesserint, \' quam solliciti in omnibus fuerint, uos quoque sollicite et caute petentium desideria ponderetis, ut pote amici Domini et cum illo postmodum iudicaturi inspiciatis et actum et opera et merita singulorum, ipsorum quoque delictorum genera et qualitates cogitetis, ne si quid abrupte et indigne uel a uobis promissum uel a nobis factum fuerit, apud gentiles quoque ipsos ecclesia nostra erubescere incipiat. uisitamur enim et castigamur frequenter et ut Domini mandata incorrupta et inuiolata permaneant admonemur. quod quidem nec illic apud uos cessare cognosco quo minus plurimos quoque ex uobis instruat ad ecclesiae disciplinam diuina censura. hoc autem totum potest fieri, si ea quae a uobis petuntur religiosa contemplatione moderemini, intellegentes et conprimentes eos qui personas accipientes in beneficiis uestris aut gratificantur aut inlicitae negotiationis nundinas aucupantur. [*]( 1 dubuerant T (ae in ras.) semet B1, seruent et v 2 nobie V 3 expectant ante est ut T, expectantest *** ut Q (expectante est ut M), exspectant est at ut B, expectent Oxon. dDr B i in ras. 4 tractabitur V 5 quoniam] quod C 6 uos om. CB corondam C ab inpudcntibus quibusdam uos V premi. Q (praemia M) et exp. C uim pati om. CR pati oro] patior TQ 9 solliciti et cauti RQ in omnibus ... caute om. Q uos] nunc nos V, tunc T 10 petentium] penitentium B I ponderitis C ut pote T o in ras., ut postea CB 11 iudicaturi] dicaturi Q 13 qualitatis Q uel a u. promissum T 8. 1. 14 nobis ipsis M ips s. I. m. 2 (nobisa) 15 ipsas ecclesiae C1 16 ut] uti uobis R, ut in nobis C dum C 17 niolata Q permaneat TQ quo T nec om. Q 18 quod minus C sed minus exp. 20 eaque T petentur 2; add. CB: non facile tribuantur (tributantur B) religiosa ... p. 516,2 mandaui om. CB 21 moderamini T eas TQ 22 gratificentur TQ in illicite T, inlicite Q (illiciteite M) cogitationes nundinas Q, cogitationes mundanas T 23 autcupantur T ) [*]( 33* )

De hoc et ad clerum et ad plebem litteras feci, quas utrasque uobis legi mandaui. sed et illud ad diligentiam uestram redigere et emendare debetis, ut nominatim designetis eos quibus pacem dari desideratis. audio enim quibusdam sic libellos fieri ut dicatur communicet ille cum suis) quod numquam; omnino a martyribus factum est, ut incerta et caeca petitio inuidiam nobis postmodum cumulet. late enim patet quando dicitur ille cum suis et possunt nobis et uiceni et triceni et amplius offerri qui propinqui et adfines et liberti ac domestici esse adseuerentur eius qui accepit libellum. et ideo peto ut eos quos ipsi uidetis, quos nostis, quorum paenitentiam satisfactioni proximam conspicitis, designetis nominatim libello et sic ad nos fidei ac disciplinae congruentes litteras dirigatis. opto nos, fortissimi ac dilectissimi fratres, in Domino semper bene ualere et nostri meminisse. ualete. [*]( 1 hoc et] hoc Q 2 nobis legi nobis T et] ut TQ diligentia Rl uestra Rl, urm C 3 et C 8. 1. m. 2 desinetis Q, desinitos T 4 quibusdam corr. in quosdam C libello C 5 fieri corr. m inseri C 6 ut incerta om. C caeca] certa Q, copta R (fort. corruptum ex cooperta) ; 7 quomulet 01 . 8 nobis T 8. 1. et uigeni Q\' (et ui«*ceni M), ut uiceni T, ut ui*ceni R, uiceni ex ueni C m. 2 trigeni Q1 (triceni M), treceni Cl 9 ac ex ae C, hac Q 10 adseuerarentur TQ, asserentur R, adserantur C acoepit Q, acoipit T 11 ipsi quos uidetis nostis Q noctis C satisfactionis ClT, om. V 12 proximam om. V libellos CR 13 ac ex ad C opto ... ualete om. C 14 dilectissimi] fidelissimi RV semper] saluos V Catque ita alias saepe* liber Gotting. 15 ualete om. RQ (exh. M). — Ad martyres et confessores explicit CR, Epistula Cipriani (om. Q) ad martyres (martyras Q) et confessores qui lapsis petierunt pacem dari (add. T: et corripet ppSb qui pacem dederunt eis qui poenitentiam non egerunt) explicit TQ. — )