Conlationes Patrum (Collationibus)

per quod manifeste probatur et initium salutis nostrae domini uocatione fieri dicentis: exi de terra tua, et consummationem perfectionis ac puritatis ab eodem similiter tribui, cum dicit: et ueni in terram, quam tibi monstrauero, id est non quam tu ex temet ipso nosse uel industria tua ualeas repperire, sed quam ego tibi non solum ignoranti, sed etiam non inquirenti monstrauero. ex quo manifeste colligitur, quod quemadmodum inspiratione domini prouocati ad uiam salutis adcurrimus, ita etiam magisterio ipsius et inluminatione deducti ad perfectionem summae beatitudinis peruenimus.

GERMANVS: In quo ergo liberum consistit arbitrium nostraeque quod laudabiles sumus reputatur industriae, si deus in nobis omnia quae ad nostram perfectionem pertinent et incipit et consummat ? [*]( 1 II Cor.4,18 5 Gen. 12, 1 J6 1. c. ) [*](. I dispic. P despiciemus v 4 aeterna sunt D\'OP 5 babraham WP post terram eras. in W: maiestatis sne 6 demonstranero 0 8 posit D 9 hac D rennntiante D1 10 ut D\'WO: id est ut D\'PXx 11 tribulns W1 16 dicentee WlPl 11 eonsamat. D hac Dx 20 reperire D repperere W 22 collegitnr D1 25 perueniamuB Dl0 ) [*]( 6* )

PAFNVTIVS : Hoc uos recte mouisset, si in omni opere uel disciplina principium tantum esset ac finis et non etiam quaedam medietas interesset. itaque sicut occasiones salutis diuersis modis deum cognoscimus operari, ita nostrum est occasionibus a diuinitate concessis uel enixius uel remissius famulari. nam [sicut dei fuit uocantis oblatio exi de terra tua, ita Abrahae fuit exeuntis oboedientia, et quemadmodum illud quod dicitur et ueni in terram ut fiat obtemperantis est opus, ita illud quod additur quam tibi monstrauero iubentis dei uel promittentis est gratia.

certos tamen esse nos conuenit, quod omnem uirtutem indefessis conatibus exercentes nequaquam diligentia uel studio nostro perfectionem possimus adtingere nec sufficiat humana sedulitas laborum merito ad tam sublimia beatitudinis praemia peruenire, nisi ea domino nobis cooperante et cor nostrum ad id quod expedit dirigente fuerimus indepti. ideoque debemus cum Dauid orantes momentis singulis dicere: perfice gressus meos in semitis tuis: ut non moueantur uestigia mea, et: statuit super petram pedes meos: et direxit gressus meos, ut nostrum arbitrium, quod procliuius uel ignoratione boni uel oblectatione passionum fertur ad uitia, ille inuisibilis rector mentis humanae ad uirtutum potius studia retorquere dignetur.

quod uno uersiculo per prophetam manifestissime legimus decantari: inpulsus uersatus sum ut caderem: in quo liberi arbitrii infirmitas designatur. et dominus suscepit me: rursum adiutorium domini iunctum eidem semper ostenditur, quo, ne penitus libero conlabamur arbitrio, cum titubasse nos uiderit, porrectione quodammodo manuum suarum sustentat atque confirmat. et iterum: si dicebam: motus est pes [*]( 17 Ps. 16, 5 18 Ps. 39, 3 24 Ps. 117, 13 , 25 1. c. 29 Ps. 93, 18 ) [*]( 1 omni eras. in D: om. P 3 occasione DO2 ocoassiones WP 4 deum eras. in D 5 occansionibus Dx 7 habrahae W exenotes WxPl 9 quem D 13 sufficiet W\'0 15 ea D 19 supra OPv 23 profetam DxO 26 rursus 0 27 quo] quo iam D\'Pc 28 manum D\' 29 adque DP pe∗∗S D )

secundum multitudinem dolorum meorum in corde meo, qui libero utique mihi nascebantur arbitrio, consolationes tuae laetificauerunt animam meam: per tuam scilicet inspirationem uenientes in cor meum et reserantes contemplationem futurorum bonorum, quae pro teo nomine laborantibus praeparasti, non solum abstulerunt omnem anxietatem cordis mei, uerum etiam summam laetitiam contulerunt. et rursum: nisi quia dominus adiuuit me: paulo minus habitauerat in inferno anima mea. liberi utique arbitrii prauitate in inferno se habitaturum fuisse testatur, nisi domini fuisset adiutorio ac protectione saluatus.

a domino enim, non a libero arbitrio gressus hominis diriguntur, et cum ceciderit iustus, libero dumtaxat arbitrio, non conlidetur. quapropter ? quia dominus subponit manum suam. hoc est apertissime dicere: nullus iustorum sibi sufficit ad obtinendam iustitiam, nisi per momenta singula titubanti ei et conruenti fulmenta manus suae subposuerit diuina clementia, ne prostratus intereat penitus, com fuerit liberi arbitrii infirmitate conlapsus.

Nec sane umquam uiri sancti directionem uiae qua gradiebantur ad profectum uirtutum consummationemque tendentes industria se propria obtinuisse testati sunt, sed eam potius a domino precabantur dicentes: dirige me in ueritate tua, et: dirige in conspectu tuo uiam meam. [*]( 5 1. c. 19 12 1. c. 17 16 Ps. 36, 23 17 1. c. 24 18 L c. 27 Pa. 24, 5 28 Ps. 5, 9 ) [*]( 1 meos Wlpl 2 mobilitatis DOP 3 ausilium 0 6 nascebaatur (n eras.) D et 0 7 consolationis D1 8 nostrum 0 10 abstulerint W1 13 habitanit D\' habitabit P 17 dirigentur DiP dumtaxit Wl 19 subponet D\'0(P) manuum Dl 21 fulcimenta DIOx 26 industriA D1 propriA D\' 27 dicentis W )

Legis quoque ipsius scientiam non lectionis industria, sed magisterio et inluminatione dei cotidie desiderant adipisci dicentes ad eum: uias tuas domine demonstra mihin et semitas tuas edoce me, et: reuela oculos meos: et considerabo mirabilia de lege tua, et: doce me facere uoluntatem tuam, quia tu es deus meus, et iterum: qui doces hominem scientiam.

Ipsum etiam intellectum beatus Dauid, quo mandata dei possit agnoscere, quae utique in libro legis nouerat esse perscripta, a domino postulat promereri dicens: seruus tuus sum ego: da mihi intellectum, ut discam mandata tua. utique et intellectum semel sibi per naturam praestitum possidebat, notitiam quoque mandatorum dei, quae descripta tenebantur in lege, utique habebat in promptu. et tamen ut hanc plenius adprehenderet dominum precabatur, sciens nequaquam sufficere sibimet posse id quod per naturam conditionis insertum est, nisi cotidiana domini inluminatione ad intellegendam spiritaliter legem ac mandata eius apertius agnoscenda sensus ipsius ab eodem fuerit inlustratus, ipso etiam uase [*]( 3 Hierem. 10, 23 5 Osee 14, 9 10 Ps. 24, 4 11 Ps. 118, 18 12 Ps. 142, 10 14 Ps. 93, 10 17 Ps. 118, 125 ) [*]( 2 in om. Ov 3 quia] quoniam 0 5 isrl W Ihrfrm 0 6 inquid BWP habitem W uerentem D1 taus] eius 0 10 demonstra] notas fac 0 11 doce D\'X 13 tu es deus meus DWOP*: deus meus es P1 deus meas es tu Xx 14 quo JD1 docet P 18 ut] et W 21 proptu Dt promtu W 23 sufficere sibimet WOPX: sibimet sufficere Dv condicionis W condictionis P 25 hac W 26 uasa lectionis Dt uas elationis W )

quid potuit apertius dici quam ut et bonam uoluntatem nostram et operis consummationem a domino in nobis pronuntiaret impleri? et iterum: quia uobis donatum est pro Christo, non solum ut in eum credatis, sed ut etiam pro illo patiamini. hic quoque et initium conuersionis ac fidei nostrae et passionum toleranti-I un donari nobis a domino declarauit. quod intellegens Dauid quoque similiter orat sibi hoc ipsum domini miseratione concedi dicens: confirma deus hoc, quod operatus es in nobis, ostendens non sufficere sibi salutis principia dono dei gratiaque conlata, nisi fuerint eadem miseratione ipsius et cotidiana opitulatione perfecta.