Conlationes Patrum (Collationibus)

Tanta autem cor nostrum humilitatis debemus uallare custodia, ut hanc definitionem perpetua sensuum stabilitate teneamus, nequaquam nos posse ad tantum purificationis meritum peruenire, ut lieet haec quae supra dixi per gratiam dei omnia fecerimus, indignos nos tamen communione corporis sacri esse credamus:

primam quia caelestis illius maonae tanta maiestas est, ut nemo hac lutea carne circumdatus pro suo merito eius ednliam et non ex gratuita domini largitate percipiat, deinde quia nullus ita circumspectus in huius mundi potest esse conflictu, ut eam saltim rara uel leuia peccatorum tela non feriant, quia inpossibile est ut non aut ignorantia, ant neglegentia, aut per obreptionem, aut per cogitationem, aut per necessitatem, ant per obliuionem, aut somno peccetur. nam etsi tam praeclarum quis uirtutum culmen ascenderit, ut apostolicum illud non iactanter exclamet: mihi autem pro minimo est ut a uobis diiudicer aut ab humano die: sed neque memet ipsum diiudico: nihil enim mihi conscius sum, tamen sciat se sine peccato esse non posse.

neque enim trustra idem doctor adiunxit: sed non in hoc iustificatus sum, id est non si ego iustum me esse credidero, ueram confestim iustitiae gloriam possidebo, uel quia me conscientia mea nullius peccati reprehensione [*]( 21 I Cor. 4, 3-4 25 1. c. 4 ) [*](1 et] sed βν non om. BFO 3 nimiam B 4 ertenuauerunt O2βν 8 difinit. Z perpetnae Bl ■ 11 dignoe Z* 12 esse sacri F 16 saltem FO 18 neglig. FZ post neglegentia add- O2βν: ant uanitate sat obreptione aat cogitatione aut necessitate ant obliuione peccetur βν: cf. XI, 9, 6 XX, 12, 2 19 per ante oblioionem om. FO 20 tam Bl: adotam rtll. 22 indicer 0 homano B\' 23 indico 0 24 sum] suum F stne] absque βν 27 possedebo K1 )

GERMANVS: Supra dictum est non nisi sanctos caelestium sacramentorum debere esse participes, nunc adicitur inpossibile. esse homini ut inmunis sit penitus a delicto. si*nullus ergo liber a noxa, nullus sanctus: si nullus sanctus, consequens est ut homo cui sanctitas deest mysteriorum Christi particeps esse non possit, regnum etiam caelorum sperare non debeat, quod solis sanctis dominus pollicetur.

THEONAS: Multos quidem esse sanctos ac iustos negare non possumus, sed inter sanctum et inmaculatum multa distantia est. aliud est enim esse quempiam sanctum, id est diuino cultui consecratum: hoc enim nomen non solum hominibus, sed etiam locis et uasibus templi atque lebetibus scriptura adtestante conmune est.

aliud est autem esse absque peccato, quod unius domini nostri Iesu Christi singulariter conuenit maiestati, de quo etiam apostolus uelut praecipuum quid ac speciale pronuntiat dicens: qui peccatum non fecit. satis enim uilem atque indignam eius praeconiis laudem quasi inconparabile ac diuinum ei aliquid adsignauit, si etiam nos inlibatam ab omni peccato exigere possumus uitam. rursum apostolus ad Hebraeos: non enim habemus, inquit, pontificem qui non possit conpati infirmi tatibus nostris, [*](4 1. c. 22 I Pet. 2, 22 26 Hebr. 4, 16 ) [*](2 etiam om. βν 8 adque Bl 4 ait om. Οβc me] me. inquid β(c) iudicat 0 6 ueram βν proferetur Οβν 8 •dicitnr (i eras.) Fet B* 9 delecto K1 10 noxia Bl noza nullaa ett (est om. 0) sanctus et conseqaens est Οβν cf. XXIII, 17, 5 11 mist. a 18 uasibus B: uasculis reil. v leuitibus B1FO lebetis β scribtura K1 . 21 hac K1 23 adque B 25 inlabatam K* rursus Z1ν 26 hebreos BF, ebreos 0 inquid BFOK1Z ) [*]( 40. )

si igitur terrenae humilitatis nostrae cam illo excelso diuinoque pontifice haec potest esse communio, ut etiam nos absque ulla peccati offensione temptemur. cur in illo hoc apostolus uelut; unicum ac singulare suspiciens tanta eius meritum ab uniuersis hominibus diaisione discreuit ? hac ergo sola ab omnibus nobis exceptione distinguitur, quia nos non absque peccato, illum sine peccato constat fuisse temptatum.

quia etenim hominam, quamuis fortis atqae bellator sit, hostilibus tamen telis plerumque non pateat, quis uelut inpenetrabili carne circumdatus tantis proeliorum periculis sine periculo misceatur ? ille autem solus speciosus forma prae filiis hominum condicionem mortis humanae cum uniuersa carnis fragilitate suscipiens nullius umquam est sordis maculatus adtactu.

Temptatus est enim secundum similitudinem nostram gastrimargiae primum uitio, ut ei callidus ille serpens eo ordine, quo Adam ante sedulerat, esurienti escae desiderio conaretur inludere, si filius inquiens, dei es, dic ut lapides isti panes fiant. sed nullum recipiens ex hac temptatione peccatum, cum ei facultas indubitata subpeteret, respuit cibum quem deceptionum artifex ingerebat, dicens: non. in pane solo uiuit homo, sed in omni uerbo quod procedit de ore dei.

temptatus est etiam cenodoxia secundum similitudihem nostram, cum ei diceretur: sifilius dei es, mitte te deorsum. sed subdola diaboli suggestione non captus est et uanissimum seductorem etiam scripturarum obiectione confutans non temptabis, inquit, dominum deum tuum. [*]( 12 Ps. 44, 3 19 Mt. 4, 3 22 1. c. 4 25 1. c. 6 28 1. c. 7. Deut. 6, 16 ) [*]( 2 igitar] ig. etiam Οβν 5 qunr BFO uelud B 6 suspiciens O1K2.Z: soscipiens BFO2K1r uniuersis om. βc 7 haec OKl nobis om. 0\' 8 qui B 9 adque B 11 uelud B praeliorum B 13 condit. Ββ 17 castrimargiae B et ut ei BFO 18 esurientem BFO esuriente Kl 21 subpeteret 0: supp. rell- 22 deceptionis βν 23. solo pane BF 25 dictum est βν 26 diaboli B suggessione 0 28 inquid BFOZ )