Conlationes Patrum (Collationibus)

non enim in hoc differt a peccatore nir sanctns, quia non similiter et ipse temptetur, sed quia hic etiam magnainpugnatione non uincitur, ille autem etiam parua temptatione superatur. neque enim esset ut diximus iusti alicuius uiri laudabilis fortitudo, si uinceret intemptatus, cum utique locum. uictoria habere non possit absque aduersitate certaminum. [*]( 8 Prov. 16, 32 (LXX) 5 1. c. 14, 29 (LXX) 10 cf. Mt 7, 24 aqq. ) [*]( 2 tolerarit B1: tolerauerit rell. v cf. cap. 11,5 8 a BF: ita et a 0 ita a RKv aolomone B salamone K 4 forte FOR1K1: forti B (?) R2K2 cf. XII, 6, 6 capiente K: capienti B capiet F OB 5 longanimis OBx enim om. ORKv cf. XVI, 27, 6 6 pusillanimis Bv qum 0 7 igni B suBcenditnr F 8 aceraitas BlF exstitisse K 10 parabulam B 11 nna 0: unam rell. aliam codd. 12 arenam BOR1K1 13 illa F 14 fundata B1FRK: fundata est B20v tua detrimenti] hic incipit Z 15 arenarum B1FOR1KlZ 17 quia] quod in rae. m. 2 B: om. F ymbrium B 18 pulsata OBfI: pnlaatam B1 F pulsata ait B* arenam B1KlZ arena 0 structa β )

secundum apostolum quoque Paulum uirtus non in otio atque deliciis, sed in infirmitate perficitur. ecce enim, inquit, dedi te hodie in ciuitatem munitam, et in columnam ferream, et in murum aereum, super omnem terram, regibus Iuda, et principibus eius, et sacerdotibus eius, et omni populo terrae. et bellabunt aduersum te, et non praeualebunt: quia ego tecum sum, ait dominus, ut eruam te.

Huius ergo patientiae uolo uobis duo saltim exempla proponere: unum religiosae cuiusdam feminae, quae patientiae uirtutem tanta auiditate sectata est, ut non solum temptationum non uitaret incursus, sed etiam occasiones molestiarum sibimet procuraret, quibus frequentius instigata non cederet. haec namque cum Alexandriae conmaneret essetque non obscuris orta maioribus atque in domo quae sibi fuerat a parentibus derelicta religiose domino deseruiret, ueniens ad beatae memoriae episcopum Athanasium precabatur, ut aliquam sibi alendam uiduam daret, quae ecclesiasticis sumptibus pascebatur.

et ut petitionem eius uerbis ipsius exprimamus, da mihi, inquit, aliquam de sororibus quam repauBem. pontifex ergo cum laudasset propositum feminae, quod eam ad opus misericordiae uidisset esse promptissimam, iussit ex omnibus eligi uiduam quae et honestate morum et grauitate ac disciplina omnibus praeferretur, ne forte desiderium largitatis percipientis uitio uinceretur et quae mercedem quaereret - in egena, prauis eius offensa moribus damnum fidei pateretur. [*]( 1 Iac. 1, 12 4 n Cor. 12, 9 5 Hierem. 1, 18-19 ) [*]( 4 adque B diliciis Bl 5 inquid FOK\'Z 8 iuda et FO B: iudae et B iuda β et Vulgata 11 at eruam te ait dominus 0, ut est XXIIII, 25,2 12 saltem FO 13 relegiosae В1 R1 KI 18 adque B 19 relegiose BK1 21 aeclesiasticis BF 28 inquid FOBXIZ 24 pontifez BFOB: sacerdos βv cf. §.3 et 5 et XXI, 86,1 25 prumpt B1K1Z 26 elegi B1R1K1Z 29 egenam β moribus offensa β damnum fidei ante prauia habent βv )

cui cum domum abductae omnibus deseruiret obsequiis, uirtutem modestiae eius ac lenitatis experta uidensque se ab ipsa momentis singulis gratiarum actione pro officio humanitatis honorari, post dies paucos ad memoratum renersa pontir ficem, rogaueram, inquit, ut mihi dari praeciperes quam ego reficerem et cui morigeris famularer obsequiis. cumque ille necdum propositum feminae ac desiderium intellegens aestimasset petitionem eius dissimulatione praepositi fuisse neglectam, causasque morae illius non absque animi sui commotione perquirens protinus agnouisset honestiorem ei ceteris uiduami deputatam, occulte praecepit ut ea illi quae esset cunctis nequior traderetur, quae scilicet uel iracundia uel rixis uel uinolentia seu uerbositate cunctas quibus haec. uitia dominarentur excederet.

quam cum multo faciliue inuentam sibique traditam domi habere coepisset atque eadem ei diligentia qua priori illi uiduae uel etiam studiosius ministraret, hoc solum ab ea pro tantis obsequiis recipiebat gratiae, ut indignis iugiter adficeretur iniuriis, conuiciis quoque ab ea ezprobrationibusque continuis uexaretur, obiciente ei et maledicis obtrectationibus increpante, eo quod eam non ad refrigerium, sed potius ad cruciatum et contumeliam ab episcopo poposcisset magisque se de requie ad laborem quam de labore transtulisset ad requiem. cam ergo adsiduitas iurgiorum eo usque prorumperet, ut ne ab obiectione quidem manuum procax mulier temperaret, illa autem humilioris obsequii geminaret officia, non furentem uincere renitendo, sed semet ipsam humilius subiciendo discebat, ut multimodis indignitatibus lacessita [*]( 2 se om. B 4 onerari R1KZ1: cf. infra g. 6 renersa (regressa R) pontificem BFOR: renertitnr Bacerdotem βc 5 inquid OB inquiens βc 6 morigeris om. β 8 propositi OB neglectas B1 neclectam FO 10 acnonisaei B\' 13 post uerbositate addunt βc: atque etiam uanitate 14 excideret K1 15 adque R 16 primori K119 obdciente... increpante BF2: obicientis.... increpantia F1ORβ, 20. eam BFOR: 86 βu 21 poecisset F* popoeceaeet K1 24 obioetione BF: inieetioae RQβv 98 retinenda BFO 27 indignationibusZ )

deleniret: quibus ad plenum exercitiis confirmata perfectamque uirtutem desideratae patientiae: consecuta ad memoratum pontificem tam pro electionis illius iudicio quam etiam pro beneficio exercitationis suae gratias ei relatura perrexit, eo quod secundum desiderium suum tandem magistram ei patientiae dignissimam prouidisset, cuius iniuriis iugibus ut quodam palaestrae oleo cotidie roborata ad summam animi patientiam perueniret, tandem, inquiens, dedisti mihi quam repausem, nam illa prior suis me potius honorabat ac refrigerabat obsequiis. haec de sexu muliebri dixisse sufficiat, ut conmemoratione hac non solum aedificemur, uerum etiam confundamur, qui patientiam nostram, nisi fuerimus in morem ferarum retrusi in caueis cellarum, tenere non possumus.

Nunc aliud abbatis Pafnuti pandamus exemplum, qui in illius insignis et ubique praedicabilis Scitioticae heremi in qua nunc presbyter est secretis tanto studio semper insedit, ut. ei ceteri anachoretae Bubali cognomen indiderint, eo quod ingenito ut ita dixerim desiderio solitudinis semper habitatione ganderet.

itaque cum tantae in pneritia esset uirtutis ac gratiae, ut etiam praeclari ac summi id temporis uiri grauitatem eius et inmobilem constantiam mirarentur eumque, licet minor esset aetate, pro uirtutum tamen merito senioribus exaequarent suoque ordini ducerent inserendum, liuor ille qui [*]( 1 humilitatis OB deleniret 0: deliniret rell. 8 sacerdotem βc tam om. RK1 4 praelectionis BF 5 eidem R: om. βv 7 palestrae codd. 8 cottid. BFK quotidie 0 9 repauBarem β l hono h 10 onerabat 0 onerabat K onorabat Z (alterum o in ras.) .13 nostram om. β ad ferarum morem fi caueas βv 14, cellularum Οβv 15 non distinguit R\' pafnuti F1Z1: pafnntii BF2RKZ2 pafnuntii O (passim) 16 scitioticae OK1Z: scith. rell. herimi B1 k aeremi K 17 pre(prae-)sbiter codd. 18 anachoritae BtFOB, indiderunt OKx 20 postgauderet in R cap. 15 incipit pneritia BF: p. ana ORβv ac BFOi et Rβv 22 immobilem BFB K2 23 uirtate B fort. recte uirtutem F1 24 ordine Z )

m quam furtim inruens codicem suum inter eius plectas, quas de palmarum foliis solebat intexere, latenter abscondit, ac de concinnata factione securus ipse quoque uelut purae ac simplicis conscientiae ad ecclesiam uenit. cumque celebrata omnis fuisset ex more sollemnitas, querellam sancto Isidoro, qui ante hunc eundem Pafnutium eiusdem heremi presbyter fuit, coram cunctis fratribus detulit, adserens sibi codicem de cella furto fuisse sublatum.

quae cum eius querimonia ita cunctorum fratrum praecipueque presbyteri animos permouisset, ut quid primum suspicarentur quidue decernerent non haberent, summa cunctis admiratione perculsis de tam inauditi illic facinoris nouitate, quippe quod nec ante illud tempus factum in illa heremo quis meminerat nec post aliquando conmissum est, ille qui rem detulerat accusator urguebat, ut retentis in ecclesia omnibus missi electi quique cunctorum singillatim fratrum cellulas scrutarentur. quod cum tribus senioribus a presbytero fuisset iniunctum, uniuersorum cubilia reuoluentes ad extremum in Pafnutii cellula absconditum codicem inter plectas palmarum, quas illi siras uocant, sicut eum insidiator occulerat, reppererunt

quem cum inquisitores confestim ad ecclesiam delatum [*]( 1 cf. Oen. 37, 11 ) [*]( 1 aduenam Rβv patriarcha F 2 igni B 3 neao codd. pnlcrhitndinem B pnlcrit. 0 5 caperet K1 ęclesiam BO dominico Ov 6 qua β furtum Bl 9 nelnd B eclesiam BO 10 fniseet omnia 0 solemnitas Rβ 11 querelam B\' F2R2Z ysodoro F eumdem B 12 eremi 0 pre(prae-)sbiter BRβ 14 queremonia K2 15 presbiteri BM 17 quippe quod ... 19 conmisram est om. βv 90 urgebat βeolesia BO 91 cellas B 22 preebitero BOBZ 23 cubicula 0 24 cellnlam FlO cellam B 25 syras B 26 ecleeiam BO )

sed cum duabus ferme ebdomadibus ita se omni contritione carnis ac spiritus subiecisset, ut die sabbati uel dominico non ad percipiendam communionem sacram, sed ad prosternendum se in limine ecclesiae atque ad ueniam suppliciter postulandam matutinus occurreret, nequaquam passus est eum occultorum omnium testis et cognitor uel a se amplius conteri uel ab aliis infamari. nam . quod ille inuentor sceleris, rei suae fur inprobus, laudis alienae callidus infamator, nullo hominum teste conmiserat, per diabolum qui ipsius criminis incentor fuerat publicauit.

adreptus namque dirissimo daemone cunotas factionis occultae patefecit insidias crimina.tionumque ac fraudium idem fuit proditor qui commentor. ita autem spiritu illo inmundo grauiter diuque uexatus est, ut ne orationibus quidem sanctorum illic consistentium, qui diuinorum charismatum merito daemoniis imperabant, potuerit emundari, sed ne ipsius quidem Isidori presbyteri gratia singularis crudelissimum ab eo extruserit uexatorem, cui tanta erat uirtus domini largitate conlata, [*]( 1 protulissent ORflv (pro in ras. m. 2 K): detulissent BF 2 uelud B\' fnrtim F1 3 lucum F 6 neminem F1 7 qumque 0 goleBia Bl0 8 confidens 0 11 ebdomatibus F 14 eolesiae, B1O adque FOB 19 occurreret BFOri adcurreret Rfl(c) 17 contineri B 18 innentor ille. /3 19 conmiseorat FO commis. reU. 20 diabnlum B1K1 21 du. rissimo F1 22 ac om. BF fradiom Bl frandom Rv 25 cariam. BFO 26 emendari B1F1O1 27 isodori B ysodori F psbiteri BOR extruxerit F* )

haec ergo llle in adulescentia sua fnwrae indolis iam tunc indicia praefigurans lineas quasdam . perfectionis illius, quae erat maturitate aetatis augenda, adhuc in annis puerilibus designauit. si igitur ad culmen uirtutum eius uolumus peruenire, talia nobis exordiorumfundamenta iacienda sunt.