Conlationes Patrum (Collationibus)

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.

Duplex sane ad narrationem huius facti causa me conpulit, primum ut hanc immobilitatem uiri constantiamque pensantes, quanto minoribus inimici inpugnamur insidiis, tanto maiorem tranquillitatis atque patientiae sumamus affectum, deinde ut - firma definitione teneamus a temptationem procellis inpugnationibusqne diaboli tutos nos esse non poesa, . si omne praesidium patientiae nostrae omnemque fiduciam non hi interioris hominis nostri uiribus, sed in cellulae claustris ant in solitudinis recessu sanctoramue consortio uel cuiusquam quae extra nos sit rei praesidio conlocemus.

nisi enim mentem nostram uirtute protectionis suae-ille firmauerit qui in euangelio \'ait: regnum dei intra nos est, frustra aērii hostis insidias aut ; auxilio : cohabitantium hominum uincere aut localibus spatiis declinare a aut munitione tectorum excludere posse - nos credimus. nam eum haec emnla sancto Pafnutio non deessent, non tamen inpughationis aditum aduersus eum [*]( - 94 Luc. 17, 21 ) [*](1\' ut om. BF lumina K1 2 adoliscenti B aduliec.nK1Z adoMo. M1 7 inom. O aduliscentia. DK1 adolikc. R1 Z1 adolesc.R1K1Z1 9 erant B1FOK2Z1 aetatatis B 15 minoribus BFR: minoribus quam ille eet adpetitus Οβv 16 adque B 18 diabuli B1 . posses F 20 \'in pdet non om. BFO1K1 21 sanctorum uel F1 22 reil ei F 25 aut local. spat-declinare om. F 28 tamen BF ideo R:om. Οβ )

527
temptator inuenire non ; potuit, . neque illum nequissimum epiritum saepta parietum aut heremi solitudo aut tot in illa congregatione sanctorum merita reppulerunt.

sed quia sanotus dei famulus non in his quae extrinsecussunt, sed in ipso occultorum omnium iudice spem sui cordis adfixerat, tantae inpugnationis machinis potuit|potuit commoueri. e contra ille quem ad tantum facinus . praecipitauit inuidia, nonne et solitudinis beneficio et munitione remotioris habitaculi et beati Isidori abbatis atque presbyteri aliorumque sanctorum consortio fruebatur? et tamen quia eum supra harenam repperit turbo diabolicus, non solum inpegit eius, uerum etiam subuertit habitaculum. non ergo quietem nostram extrinsecus inquiramus nec opitulari uitiis inpatientiae nostrae alienam putemus posse patientiam.

sicut enim regnum dei intra nos est, ita inimici hominis domestici eius. nemo enim mihi magis quam sensus meus, qui mihi est uere intimus dtmeatious, aduersatur. et idcirco si fuerimus solliciti, ab intestinis hostibus laedi minime poterimus. ubi enim nobis nostri domestici non aduersantur, ibi et regnum dei in tranquillitate mentis adquiritur. nam si rationem diligenter excutias, laedi ab homine quamuis malignante non potero, I si ipse inpacHaco aduersum me corde non dimicem. si autem laedor, non est uitium iupugnataonis alienae, sed inpatientiae meae.

sicut enim grauis ac solidus cibus sano utilis, ita pernieioeus eat aegrotanti. non autem laedere sumentem potest, nisi ei ad nocendum uires . adiecerit . pereipientis infirmitas. si umquam ergo similis inter fratres fuerit oborta temptatio, nequaquam a cursu tranquillitatis excussi blasphemis [*](14 1. c. 15 Mt. 10, 36 ) [*](1 temtator Bx 2 wpta codd. eremiO \'3 repulerunt Rβ .7 praeoepitauit K1 9 isodori BFZ1 adqae E presbheri B 10 srenam BIO 13 oppitaUre (e im i mutat),: B opitulare F1 - 16 est om. F 18 -potuerimus. a eum (sic) B 19 non B2 v: om. BlFORβ cf. I,13, 2 in om. Rβv 21 discucias R(c) - 22 aduersum BFO: aduersus Rβ27 obhorta FO 28 blasfemis BFKIZ blasfemiis 0 )

528
saecularium obtrectationibus aditum reseremus nec peruersos atque execrabiles quosque sanctorum uirorum numero insertes latitare miremur, quia, dmn in huius saeculi area conculcamur atque conterimur, necesse est etiam paleas igni perpetuo

deputandas inter electissima fromenta misceri denique ai ad satanan inter angelos vel Iodam inter apostolos oel Nieolaom prauissimae haereseos inuentorem inter diaconos reminiseamar electos, hoc, quod nequissimi homines sanctorum ordini deprehenduntur inserti, mirum esse non poterit. nam licet hose Nicolaum quidam adserant non illam fuisse qui ad opus ministerii ab apostolis est eletusnihilominus tameneum de illo discipulorum fuisse numero negare non possunt, quos omnes tales tamque perfectos id temporis fuisse manifestum est, quales nunc perpaucos uix in coenobiis inuenimus.

non ergo ruinam illius supra dicti fratris, qui in illa heremo tam lugubri lapsus est casu, neque illam horribilem maculam, quam tamen ille ingentibus paenitentiae lacrimis post deleuit, sed beati potius Pafnutii nobis proponamus exempla, nec subuersione illius destruamur cuius antiquum inuidiae uitium etiam anzit in peius adfectata religio, sed huius humilitatem tota uirtute sectemur, quam non illi quies heremi subito genuit, sed inter homines adquisitam consummauit atque excoluit solitudo.

sciendum sane est innidiae morbum difficiiins ad medellam quam cetera uitia peruenire. nam eum quem semel ueneni sui peste corruperit paene dixerim carere remedio.. ipsa namque est lues de qua figuraliter dicitur per prophetam: [*]( 6 cL lob 1, 6. Mt. 10, 4. Act 6, 5. Apoc. 2, 15 . ) [*]( 2 adque B exsecr. § 3 qui BF 4 adque OB conteremur F1 6 aatan βν archangelos 0 nicalaum V 7 hereeeos codd. diacones 0 8 ordine Fx 10 nicalaum F 11 ellectas Fl nihilhomius B1 13 tamquaa F id temporis BFOBn in tempore § in tempore illo e 17 dileait B\' dilnit βc 20 relegio R1K1 hnmilitate FO 21 illi] nulli p* 22 adquieita F adque B 23 solitudo: post hoc uocabvlum in Οβυ cap. XVII incipit. cf. quae in fine capitulorum adnotaui 24 medehun B2R2β2 (passim) 25 diximas B 26 lais P*\' )

529
ecce ego mittam uobis serpentes regulos, quibus non est incantatio: et mordebunt uos. recte igitur a propheta mortiferis basilisci uenenis morsus inuidiae conparantur, qua primus ille omnium uenenorum auctor et princeps et periit et peremit. nam ante suus quam eius cui inuiderat interemptor priusquam in hominem mortis uirus effunderet, ipse se perdidit: inuidia enim diaboli mors introiuit in orbem terrarum: imitantur ergo illum qui sunt ex parte eius.

sicut enim ille qui primus eiusdem mali peste corruptus est nec medellam paenitentiae nec fomentum ullius curationis admisit, ita et hi qui isdem se percutiendos morsibus tradiderunt omnem opem sancti incantatoris excludunt, quia cum utique non culpa eorum quibus liuent, sed prosperitate crucientur, erubescentes ipsam prodere ueritatem extrinsecus sibi quasdam superfluas et ineptas causas offensionis inquirunt: quarum, quia omnimodis falsae sunt, uana curatio est, cum illud mortiferum uirus quod nolunt prodere lateat in medullis.

de quibus sapientissimus ille conpetenter expressit: si momorderit serpens non in sibilo, non est abundantia incantatori. isti enim sunt taciti morsus quibus solis sapientium medicina non subuenit. nam usque adeo incurabilis est ista pernicies, ut blandimentis exasperetur, infletur obsequiis, muneribus inritetur, quia, ut idem Salomon ait, nihil sustinet zelus. quanto enim amplius alius aut humilitatis subiectione aut patientiae uirtute aut munificentiae [*]( 1 Hierem. 8, 17 7 Sap. 2, 24-25 19 Eccles. 10, 11 (LXX) 24 Prov. 27, 4 (LXX) ) [*]( 3 mortiferi BFO inaidia F 6 interemtor BO 7 perdit F diabuli Bl 8 ergo BFO cod. Amiat. : autem Rpv et Vulgata eum Rβ 9 eius] illiue 0 10 fomitem BFOB 11 illius B2FO hii FΟβ1 hisdem BZl 12 tradiderint F\' 18 libent BF1O 1-6 quorum (3 17 quum illum 0 quod] qui K nolunt Z2ν : non uult FORKZ1 non uolunt B corr. 18 alibi sap. ille 0* alibi ille sapientiBsimus (solomon add. R) RfJ 20 habund. BF sunt om. B\'F taciti eunt B\' 22 pernecies BlZ* ) [*]( XIII. Cass. 2. ) [*]( 34 )

530
lande profeoerit, tanto ille maioribus inuidiae stimulis incitatur, quia non nisi ruinam aut mortem eius eni inuidet concupiscit.

denique illorum undecim patriarcharum zelus in tantum nulla innoxii fratris subiectione potuit deleniri, ut de his scriptura commemoret: inuidebant autem ei fratres sai, eo quod diligeret eum pater suus, et non poterant ei loqui quicquam pacificum, donec zelus eorum, qui nulla germani obsequentis atque subiecti sustinuit blandimenta, mortem eius cupiens uix posset uenditionis fraternae crimine satiari. cunctis ergo uitiis perniciosiorem atque ad purgandum difficiliorem esse constat inuidiam, quae ipsis remediis quibus reliqua extinguntur accenditur. nam uerbi gratia qui damnum sibi inlatum dolet, largitatis conpensatione curatur: qui de inlata indignatur iniuria, humili satisfactione placatur.

quid illo facias, qui hoc ipso magis quod te humiliorem ac benigniorem sentit offenditur, quem non ad iracundiam cupiditas, quae praemio delenitur, non iniuriae laesio ant amor ultionis accendit, quae officiorum uincitur blandimentis, sed successus tantum alienae felicitatis inritat ? quis autem est qui se, ut satisfaciat inuidenti, a bonis conrnere ant a prosperis alienari aut a calamitate aliqua optet inuolui? quapropter ne totum, quidquid in nobis uiuidum est et quasi uitali uegetatione sancti spiritus animatum, uno tanti huius mali morsu basiliscus interimat, diuinum cui inpossibile nihil est iugiter inploremus auxilium.

cetera enim uenena serpentum, id est carnalia [*]( 5 Gen. 37, 4 (LXX) ) [*]( 1 proficerit B1R1β12 quia BFO: qui Rβ inoidit K1Z concupiscet B\' 4 deleniri B\' : deliniri rell. 5 commemo..ret K ei om. F 8 adque R 9 possit Rβ 10 adque OB 11 in ipsi. 0 ipsins K1 15 illi O1Rυ quo B* 17 delenitar B\': delinetnr F delinitur rell. 19 prosperitatis βc: cf. f. 14 20 post innidenti rasura in B; fort. aut eras. 21 a om. FOfl: cf. §. 13 obtet BO 22 quicquid ORZ1 aegitatione RK1 Z 23 animatum B: animatnr rdl. c tanto β tantam v 25 etenim β serpentium OR2 )

531
peceata uel uitia, a quibus ut cito inuoluitur, ita facile ex* purgatur humana fragilitas, habent aliqua uulnerum suorum in carne uestigia, quibus quamuis terrenum corpus perniciosissime contumescat, tamen si theriacae remedium aut illam salutarium uerborum medellam aliquis peritissimus carminum diuinorum incantator admouerit, ad perpetuam animae mortem pernicies uirulenta non peruenit: inuidiae autem quasi a regulo serpente effusum uirus uitam ipsam religionis ac fidei, priusquam uulnus in corpore sentiatur, excludit.

non enim aduersus hominem, sed plane aduersus deum blasphemus extollitur, qui nihil in fratre aliud nisi felicitatem carpens non hominis culpam, sed dei tantum iudicia reprehendit. haec ergo est illa sursum germinans amaritudinis radix, quae se erigens ad superna ad contumeliam ipsius qui bona homini confert tendit auctoris. nec quemquam moueat quod deus missurum se serpentes regulos, quieos quorum criminibus offenditur mordeant, conminatur. nam licet certum sit deum auctorem inuidiae esse non posse, aequum tamen et diuino dignum iudicio est, ut dum bona data humilibus conferuntur et superbis ac reprobis denegantur, eos qui secundum apostolum tradi in reprobum sensum merentur quasi ab ipso missa percutiat et consumat inuidia secundum illud: ipsi me ad aemulationem inritauerunt in non deo: et ego ad aemulationem inducam eos in non gente.

Hac beatus Piamun desiderium nostrum, quo de primis coenobii scolis ad secundum anachoreseos gradum tendere [*]( 13 Hebr. 12, 15 16 Hierem. 8, 17 21 Rom. 1, 28 22 Deut. 32, 21 (LXX) ) [*]( 1 a om. Rβ inuoluimur BFO 3 pernecios. B1Z2 4 theriacae R: tiriacae B tyr. FZ thir. 0 thyr. K 6 admorit Bl 8 relegionis RIKl 9 uninus om. BF fort. recte 10 blasfemus BOZ 11 felicitatem BFOR: bonum meritum βυ 14 ad contumeliam BFOR: in cont. βυ16 his qui 0 17 sit] eat β 19 hominibus BFO1 23 deum β 24 gente R: gentem rell. 25 piamon B2RK1Z2 qua β 26 ad om. BF ) [*]( 34* )

532
coeparamusdisputatione ardentius inflammauit nam primordia solitariae commorationis, cuius scientiam postea sumus Scitii plenius adsecuti, ipso primum iabaeate suscepimus. [*](2 commemorationis OK1 adtii BFOB: scithii (hii ia ras.) K scittii Z1 schithie Z2 3 percepimus Rβυ Explicit liber conlationum sancti fexpL eonlatio Οβ finit conlatio B) abbatis piamun (piamon RZr) de tribus generibus monachorum BFORβ Incipit abbatis ichannis de fine eoenobiie (cocnobitae S) et heremitae BFR IndpioBt capitula R Inc. tap. abbatis iohannis de fine coenobiotuset haeremitae β. om. BF Incipit conlatio ichannis de fine conobite et cromite.Incipit capitula ciusdem O)