Conlationes Patrum (Collationibus)

illi etenim tantos monasterio rens conferentes eisque1 cotidie renuntiantes in tanta. subiectionis humilitate perdurant, ut quemadmodum sui, ita etiam eorum quae proprio sudore conquirunt potestate priuentur, abrenuntiationis primae feruorem, dum : cotidie semet ipsos laboris sui fructibus nudant, iugiter innouantes: isti autem in eo ipso quod aliquid pauperibus largiuntur elati in praeceps cotidie coniabuntur. illos patientia atque districtio, qua sic deuote in hac quam semel adripueruat professione perdurant, [*]( 1 deo sudoris sui RΚν 4 cottid B adque B 5 nollet K1 6 XTHMOCYNMN F corruptius R 7 ad perpposs. pauper.. tatem BFR: paupertatemque possideant Κν (sed nique add. K2) 8 afluentiam F : affl. rell. 9 transcredere K 10 quicquid R redundaret FK1 11 xenodocio K1 ■ noseconrio BF nosochomio K uel. om. F 12 quicquid R cottid. BK 13 guilae B1F1 profusoriae B: profusori F profusiori RΚν • 14 filargyriae F: filargiriae BR philargeriae K 15 obtimo BB 16 ne RK 18 cottidie DK 19 quemammodum B its om. K - FK \' cottidie BF 24 cottidie BK adque R destrictio B1 sic BFB: tam Κν 25 quam semel RK: q.a diximus B1Fqbi nt diximas B* ) [*]( 88* )

haec igitur duo genera monachoram in hac quidem prouincia aequali propemodum inter se numerositate contendunt. ceterum per alias prouincias, quas me necessitas catholicae fidei conpulit peragrare, istud tertium Sarabaitaram genus abundare ac prope solum esse cognouimus. temporibus siquidem Luci, qui Arrianae perfidiae episcopus fuit, sub Valentis imperio, dum diaconiam nostris fratribus deferimus, his uidelicet qui de Aegypto ac Thebaida fuerant ob catholicae fidei perseuerantiam metallis Ponti atque Armeniae relegati, licet coenobiorum disciplinam in quibusdam cinitatibus rarissimam uiderimus, anachoretarum tamen ne ipsum quidem apud illos nomen auditum fuisse conperimus.

Sane est etiam aliud quartum genus, quod nuper cernimus emersisse in his qui anachoretarum sibi specie atque imagine blandiuntur quique in primordiis suis feruore quodam breui coenobii perfectionem uidentur expetere, sed continuo tepefacti, dum pristinos mores ac uitia resecare contemnunt nec iugum humilitatis ac patientiae diutius sustinere contenti sunt subdique seniorum imperio dedignantur, separatas expetunt cellas ac solitarie sedere desiderant, ut ita. scilicet a nemine lacessiti patientes, mansueti uel humiles possint ab hominibus aestimari: quae institutio, immo tepor eos quos semel infecerit ad perfectionem numquam permittit accedere.

hoc enim modo non solum non absciduntur, uerum etiam in deterius eorum uitia [*]( 1 ut] ant F1 2 cottid. BFK tepor BF: tepor oibos RKv 4 pronintia BK inter BK: in BF 5 caeteram B F prouintiag B regiones BKv 6 catolicae F istat R1 7 habandare B 8 luci K1; luoii re0. 9 eum Xc (non 0) 10 deforimus scripei: defferemus B\' deferemus FO defferremus BIB deferrimus Kl deferremus K2vtebaida BlF tabaida 0 thebaide K\'v 11 adque B 12 armixiiae R1 relegati Bl: religati BxFB ligati ex legati K 18 uideremut B1R2 anachorit B FB, item infra 16 adque B 18 breui OBK: uerbi BF 19 contempnunt K\' 22 cellulas FO solitariae B1F1K1 solitarii ORК2v 24 inmo F quo B1 26 permittet B 26 non ( post solum)] nun. F abscidentur ORKv )

GERМANVS: Estne aliqua inter coenobium monasteriumque distantia, an utroque nomine res una censetur?

PIAMVN: Licet a nonnullis soleant indifferenter monasteria pro coenobiis appellari, tamen hoc interest, quod monasterium nomen est diuersorii, nihil amplius quam locum, id est habitaculum significans monachorum, coenobium uero etiam professionis ipsius qualitatem disciplinamque designat. et monasterium potest etiam unius monachi habitatio nominari, coenobium, nisi ubi plurimorum cohabitantium deget unita communio, non potest appellari. dicuntur sane monasteria etiam in quibus Sarabaitarum collegia conmorantur.

Quamobrem quoniam de optimo genere monachorum uideo uos professionis huius arripuisse principia, id est de Laudabili coenobiorum palaestra ad excelsa fastigia anachoreticae tendere disciplinae, humilitatis patientiaeque uirtutem, quam uos illic didicisse non dubito, uero sectamini cordis adfectu, non eam sicut quidam falsa humiliatione uerborum nec adfectata atque superflua in quibusdam officiis corporis inclinatione fingentes.

quod humilitatis figmentum abbas Sarapion quodam tempore eleganter inrisit. cum enim quidam ad eum summam sui abiectionem habitu ac uerbis praeferens aduenisset eumque senex secundum morem ut orationem colligeret hortaretur, ille nequaquam adnuens deprecanti tantis se subiciens adserebat flagitiis inuolutum, ut ne usum quidem [*]( 1 conualescent BKv (non 0) pronocati OR2Kv 5 ignorare BF curare BF: om. B 9 piamon RK indifferentur F\' 15 degit B v 16 uerba appellari (antem add. v) non poteat (вic!) ita OKv post coenobium extant 18 obtimo BOR 20 landibili F palestra eodd. anachorit. B 24 adque B corporib; F1 26 serapion B(?) R* eliganter K1 qum 0 )

cum uere ad ablutionem pedum multo minus praebuisset adsensum, tam abbas Sarapion refectione transacta conlationis consuetudine prouocante monere eum benigne ac leniter coepit, ne otiosus ac uagus, praesertim iuuenis tam robustus, instabili leuitate per uniuersa discurreret, sed ut in cella sedens secundum regulam seniorum suo potius opere quam aliena mallet munificentia sustentari. quod ne apostolus Paulus incideret et quidem cum ei in euangelio laboranti haec praebitio merito deberetur, diebus tamen ac noctibus maluit operari, ut cotidianum uictum uel sibi uel his qui eidem ministrantes opus exercere non poterant suis manibus praepararet.

ad haec ille tanta est tristitia ac dolore suppletus, ut amaritudinem corde conceptam ne uultu quidem dissimulare potuerit. cui senex: hactenus, inquit, o fili, cunctis te facinorum ponderibus onerabus, non metuens ne confessione tam atrocium criminum notam existimationis incurreres: quid quaeso nunc est, quod ad simplicem admonitiunculam nostram, quae tamen in se non modo nullum obprobrium, sed etiam aedificationis habuit ac dilectionis adfectum, tanta te uideo indignatione permotum, ut eam ne uultu quidem occulere aut frontis serenitate dissimulare potueris? an fortasse illam dum te humilias expectabus a nostro ore sententiam: iustus accusator sui est in primordio sermonis?

proinde est uera cordis humilit retinenda, quae non de affectata corporis atque uerborum, sed de intima mentis humiliatione descendit: quae tunc demum [*](9 cf. n Theas. 3, 8. Act. 20, 34 24 Prov. 18, 17 (LXX) ) [*]( 1 psiatii BF10 2 insedebat OR1K1 qum 0 uero BF: nero etiam ORKv 4 serapion BR2 5 eum] cum F 7 discarrere K set B resedens R1K1 residens OR2K2v 9 apostulus F. paulus apostolus Bc incederet B1F1OR1 10 equidem BF 11 operare F1 cottid. BK 16 actenus BFOK1 inquid FORK 17 confusione K trocium F 19 cinaSmonicnlam B 21 adfectum K: aff. reU. 23 humiliabus B\'Ox 25 uera est ORKv 26 ad- que R1 27 intimo K*. humilitatione. F discendit Rl )

GERMANVS: Quemadmodum adquiri uel retentari possit ista tranquillitas optamus agnoscere, ut, sicut indicto nobis silentio oris claustra praecludimus uerborumque licentiam cohercemus, ita etiam cordis lenitatem custodire possimus, quod nonnumquam etiam cum lingua refrenatur, intrinsecus tamen statum suae placiditatis amittit: et idcirco mansuetudinis bonum non alias tenere quempiam posse nisi remotione cellae ac solitario putamus habitaculo.

PIAMVN: Patientia uera atque tranquillitas absque profunda cordis humilitate nec adquiritur nec tenetur: quae si de hoc fonte descenderit, nec beneficio cellae nec perfugio solitudinis indigebit. non enim patrocinium cuiusquam rei extrinsecus quaerit, quae humilitatis, id est generatricis atque custodis suae intrinsecus uirtute fulcitur. ceterum si mouemur ab aliquo lacessiti, certum est non esse in nobis humilitatis fundamenta firmiter stabilita, et ideo ad incursum uel exiguae tempestatis aedificium nostrum ruinosa commotione concutitur. non enim esset laudabilis nec admiranda patientia, si nullis inimicorum iaculis inpetita tranquillitatis propositum retentaret, sed in eo est praeclara atque gloriosa, quod inruentibus in se temptationum procellis immobilis perseuerat.

nam in quo uexari frangique aduersitatibus creditur, in eo potius, roboratur, et in eo magis acuitur, in quo putatur obtundi. a passionibus enim ae sustentatione patientiam dici nullus ignorat, ideoque [*]( 1 qum 0 I ab alii. ORKv alio] aliis Kv (non 0) 3 eibi om. OKv 4 apiritua BFB: cordiB OKv cf. spiritus tepore H, 2, 4 tolerarit B\'r: toleraret F tolerauerit B2RKc toleraberit 0 5 quemammodum B retentari B\': retineri rell. υ8 coercomus Kv. 9 quod) que B* qum 0 11 quampiam tenere 0 18 adque B 15 ditceaderit Bl 17 quaeret M adque B 18 castodiii F fulgetur Fl 19 alio 0 24 adque B t5 temptiouum F )

cum ergo quis uictus iniuria iracundiae igne succenditur, non causa peccati eius acerbitas inlatae contumeliae extitisse credenda est, sed potius manifestatio infirmitatis occultae, secundum illam parabolam domini saluatoris quam de duabus domibus ponit, una quae fundata erat super petram et alia quae super harenam, quibus aequaliter dicit pluuiarum ac fluminum uel tempestatum turbines inruisse: sed illam quae in petrae soliditate fundata nihil penitus detrimenti ex illa tam uiolenta conlisione sensisse, quae uero in harenarum pendula mobilitate constructa est statim fuisse conlapsam. quam utique apparet non propterea conruisse, quia imbrium uel torrentum inundatione pulsata, sed quia super harenam inprudenter extructa est.