LXXXVIIII. IRACVNDIAM DEPOSENDAM.
Inprouerbiis: Anima benedicta omnis simplex: uir autem animosus uel iracundus non honeste agit. Item illic: Stul-
[*](esaia cap. : Stultus enim stulta loquitur usque et hoc consilium manebit. In ecclesiasten cap. : Datus fatui non erit inutilis. LXXXVIIII. IRACVNDIA DEPONENDA. In prouerbiis cap. : Abominabile domino cor prauum. Item cap. XIII: Fatuus statim indicat iram suam nsque qui permittit quasi gladio pugitur. )[*](timet et declinat malum, stultus transilit et confidit. In esaia cap. : Stnltus enim fatna loquitur et cor eius nsque et ipse super duces stabit. In ecclesiastico cap. XI: Datum insipientis non erit utile tibi, oculi enim illius septemplices sunt. LXXXVIIII IRACVNDIA DEPONENDA. In prouerbiis cap. XII: Abominabile domino cor prauum nsque non erit innocens. Item cap. XIII: Fatuus statim indicat iram suam usque quasi gladio 3 Es. 32, 6-8 9 Eccli. 20, 14 et 15 14 Prou. 11, 25 15 Prou. 12, 16 19 Prou. 11, 20 Prou. 12, 16. 18 )[*]( 2 Item — Stultua — manebit Item om. V qsaia S 8 loquitur MLC intelleget M 4 consumet SMLC 5 dispergendas MLC esurientes et ut MLC: esuriente sicut S satientes S 6 faciat S: flant MLC 7 uerba MLC: uir S 9 fataae L 10 -illius MVLv, eius C, iliis S dabit MVLCv: debit S, dedit Mat 11 inproperauit SMLV1 (impr- M) 13 iracundia deponenda MVL 15 illic] in prouerbiis MVLC )
602
tus ipsa eadem die pronuntiat iram suam, occultat autem suam contumeliam astutus. Item illic: Iracundus agit sine consilio, uir autem prudens multa sustinet. Item illic: Ira perdet etiam sapientes, responsum autem humile auertit iram. Item illic: Vir iracundus parat lites, patiens autem etiam futuras mitigat. Item illic: Noli esse amicus uiro animoso, cum amico autem iracundo noli conmorari, ne forte discas uias eius et sumas laqueum animae tuae. Item illic: Totam iram suam profert stultus, sapiens autem dispensat eam per partes. Item illic: Vir animosus fodit contentionem, uir autem iracundus exobruet peccata. Item in ecclesiastico: Homo iracundus incendit litem, et uir peccator
[*]( Item cap. XV: Iracundiam eius inutilis sustinebit. responsio mellis frangit ira. Item cap. XVI: Vir iracundus prouocat rixa. Item cap. XXIII : Noli esse amicus homini iracundo neque ambules cum uiro furioso. Item cap. XXVIIII: Totum spiritum suum profert stultus, sapiens differt et reseruat in posterum. Item ibi: Vir iracundus prouocat rixas. In ecclesiastico cap. XV: Homo )[*]( pungitur conscientiae. Item cap. XIIII : Astutus omnia agit cum consilio usque aperiet stultitiam. Item cap. XV: Qui patiens est multa gubernatur usque exaltat stultitiam suam. Item cap. XVI: Vir iracundus prouocat rixas usque mitigat suscitatas. Item cap. XXIII: Noli esse amicus homini iracundo usque et sumas scandalum animae tuae. Item cap. XXVIIII: Totum spiritum suum profert stultus, sapiens differt et reseruat in posterum. Item cap. XVII: Vir impius fodit malum usque separat principes. In ecclesiaste cap. VII : Ne uelox sis ad irascendum usque in sinu stulti requiescit. In ecclesiastico cap. XV: )[*]( 2 Prou. 13, 16 3 Erou. 15, 1 5 ib. 18 6 Prou. 22, 24 et 25 8 Prou. 29, 11 10 ib. 22 12 Eccli. 28, 8 et 9 (11) 13 Prou. 14, 35 et 15, 1 19 Prou. 18, 16 20 Prou. 14, 29 26 Prou. 16, 27 et 28 )[*]( 2 astutus] add. Item ibi Sunt qui loquendo nulnerant ut (in V) gladio MVLC (Prou. 12, 18) illic] ubi supra MVLC 3 Item — Ira — p. 603, 10 multiloquium Item om. V in prouerbiia MLC (lin. 6. 8. 10) 4 humilem M 5 ubi supra MLC 9 inun suam om. MLC proferet ML dispensat ea MLC: om. S (ταμιεύεται) 10 contentiones MLC (509, 11) )
603
turbabit amicos et in medium pacem habentium inmittet delaturam. Item illic: Zelus et iracundia minuet dies, et ante tempus senectam adducet cogitatus. Item in ecclesiaste: Noli festinare in spiritu tuo irasci, quia ira in sinu stultorum requiescit. Item apostolus ad ephesios: Irascimini autem et nolite peccare: sol non occidat super iracundiam uestram. Item illic: Omnis amaritudo et ira et indignatio et clamor et blasphemia auferatur a uobis cum omni malitia. Item illic: Nunc autem deponite uos omnem iram, indignationem, malitiam, blasphemiam, multiloquium. Item iacobus apostolus: Sit uero omnis homo citatus audire et tardus loqui., piger in iracundia: iracundia enim uiri iustitiam dei non operatur. Item in euangelio se-
[*](enim iracundus incendit litem et uir peccator turbabit amicos. Item cap. XVI: Zelus et iracundia minuent dies. Ad effesios cap. XVIII : Irascimini et nolite peccare: sol non occidat. Item cap. XVllII: Omnis amaritudo et ira et indignatio et clamor et blasphemia tollatur a uobis. Iacobus cap. III : Sit autem omnis homo uelox ad audiendum, tardus autem ad loquendum et tardus ad iram. Secundum matheum cap. IIII : Omnis qui irascitur fratri suo, reus erit iudicio. )[*](Homo enim iracundus incendit litem et uir peccator turbabit amicos. Item cap. XVI: Zelus et iracundia munuent dies usque cogitatus. Ad ephesios cap. V: Irascimini et nolite peccare: sol non occidat super iracundiam uestram. Item cap. V: Omnis amaritudo et ira usque tollatur a uobis cum omni malitia. In epistula iacobi cap. llII: Sit autem omnis homo uelox ad audiendum usque ira enim uiri iustitiam dei non operatur. Secundum )[*]( 2 Eccli. 80, 26 4 Eccle. 7, 10 6 Eph. 4, 26 7 ib. 31 9 Col. 3, 8 11 Iac. 1, 19 et 20 )[*]( 1 turbauit ML immittit MC 2 delaturam MLC: delatorem S (cf. 520, 10) ubi supra MLC (Itn. 7) iracundiam S 3 ecclesiastico M 5 apostolus om. MLC efesioe S, effesios LC 6 super iracundia ura M 8 blasfemia M 9 illic S: ibi MLC uos om. MLC, et uos v omnia MLCv 10 ira M, iram et L blasfemiam S 11 apostolus om. MVLC 12 in om. V 13 euuang sec. mattheum S (sic pag. 604, lin. 12) )
604
cundum matthaeum: Qui irascitur fratri suo sine causa, reus erit iudicio. quicumque autem dixerit fratri suo ; racha, reus erit concilio. quicumque uero dixerit: fatue, reus erit gehennae ignis.
XC. QVOD HOMO A DEO FACTVS HVIVS GENVS VEL NATVRA DICATVR CVIVS OPVS FVERIT IMITATVS SIVE DEL SIVE DIABOLI.
In deuteronomio: Haec domino retribuistis sicut plebis fatua et non sapiens? nonne hic ipse pater tuus possedit te et creauit te et fecit te? Item illic: Dominum, qui te genuit, dereliquisti et oblitus es deum, qui te nutriuit. Item in euangelio secundum matthaeum baptista iohannea: Videns autem multos ex pharisaeis et sadducaeis
[*]( XC. QVOD HOMO A DEO FACTVS HVIVS GENVS NATVRA DICATVR, CVIVS OPVS FVERIT IMITATVS. In deuteronomio cap. CXV : Haeccine reddes domino, populus stulte et insipiens. Item ibi: Domini te genuit, dereliquisti et oblitus es. Secundum matheum cap. II: Videns autem iohannes multos ex phariseis usque )[*]( matheum cap. IIll: Omnis qui irascitur fratri suo, reus erit iudicio nsque reus erit gehennae ignis. XC. QVOD HOMO A DEO FACTVS HVIVS GENVS NATVRA DICATVR, CVIVS OPVS FVERIT IMITATVS. In deuteronomio cap. XVIII : Haecine reddis (dis in ras.〉 domino, popule stulte (e in ras.) et insipiens usque fecit et creauit te. Item illic cap. : Deum, qui te genuit, dereliquisti et oblitus es domini creatoris tui. Secundum matheum cap. II: Videns autem multos pharisaeorum )[*]( 1 Matth. 5, 22 8 Dent. 82, 6 10 ib. 18 13 Matth. 3, 7-10 )[*]( 1 omnia qui MVLCv frasi S sine causa om. MVLCv 2 quicumquae S racha MVLC, raccha S 8 fatuae SMV 6 uel om. MVLC 7 emitatua S sine dei eine diaboli S: om. MVLC (293, 15) 8 deutero nomium M plebs MVL, ples C 9 possidet SL 10 ubi supra MVLC genuit te C 11 derelinquieti MVl dum V 12 bapt. ieh. om. MVLC 13 iohannis S autem] add. iohannes MVLC phariseis VC saduceis (sadd- L) MVLC )
605
uenientes ad baptismum suum dixit ad eos: progenies uiperarum, quis ostendit uobis fugire ab ira uentura? facite ergo fructus dignos paenitentiae. et ne dixeritis intra uos: patrem habemus abraham. dico enim uobis, quoniam potens est deus de lapidibus istis suscitare filios abrahae. iam enim securis ad radicem arboris posita est: omnis ergo arbor, quae non facit fructum bonum, excidetur et in igne mittetur. Item illic: Amen amen dico uobis, quia omnis qui facit peccatum, seruus est peccati. seruus autem non manet in domo in aeternum, filius manet in aeternum. si ergo filius uos liberauit, uere liberi eritis. scio quia semen abrahae estis, sed quaeritis me interficere, quia sermo meus non capit in uobis. ego quod uidi aput patrem meum loquor, et uos quae uidistis aput patrem uestrum facitis. Item illic: Vos ex patre diabolo estis, et desideria patris uestri facere uultis: ille enim homicida fuit ab initio, et in ueritate non stetit, et ueritas non est in eo. Item illic: Qui est ex deo, uerba
[*](arbor, quae non facit fructum bonum, excidetur et igne mittetur. Item cap. II: Amen amen dico uobis, quia omnis qui facit peccatum seruus est usque et uos quae uidistis apud patrem uestrum facietis. Item cap. II: Vos ex patre diabolo estis. Item ibi: Qui est ex deo uerba dei audit: ideo uos non audistis, quia ex )[*]( et sadducaeorum uenientes ad baptismum suum dixit eis: progenies uiperarum usque excidetur et in ignem mittetur. Secundum iohannem cap. VIII: Amen amen dico uobis, quia omnis qui facit peccatum seruus est peccati usque et uos que uidistis apud patrem uestrum facitis. Item illic cap. VIII : Vos ex patre diabolo estis usque quia non est ueritas in eo. Item illic cap. Vm : Qui est ex deo, uerba dei audit usque ex deo non estis. )[*]( 8 Ioh. 8, 84-38 14 ib. 44 17 ib. 47 )[*]( 1 ad eos] eis Cv, αὐτοι̃ς 2 fugire SM: fugere VLC 8 fractos Ml penitentiae VLC 4 abraam V quoniam Sv: quia MVLC 5 filius S 6 que S 7 igne S: ignem MV LC (cap. CXIIII) 8 ubi supra MVLC 10 uos filius MVL 11 eritis SCv: estis MVL 18 meum patrem L 14 Item- Vos — p. 607, 6 uitae om. V ubi supra MLC (UK. 17) 15 diabulo SL 16 et ueritas S: quia ueritas MLC )
606
dei audit. ideo uos non auditis, quia ex deo non estis. Item apostolus ad ephesios: Et uos cum essetis mortui delictis et peccatis uestris, in quibus aliquando ambulastis secundum saeculum huius mundi, secundum principem potestatis aeris huius, spiritus qui nunc operatur in filios diffidentiae, in quibus et nos omnes aliquando conuersati sumus in desideriis carnis et cogitationum, et eramus natura filii irae sicut et ceteri. Item ad colossenses: Et uos qui aliquando eratis alienati et inimici sensus eius in operibus malis, nunc autem reconciliati in sanguine carnis eius per mortem ipsius, exhibete uos sanctos et inmaculatos et sine crimine coram ipso. Item illic: Nolite mentiri inuicem, spoliantes uos ueterem hominem cum actibus eius, et induite nouum, qui renouatur in agnitionem dei secundum imaginem eius qui illum creauit. Item petrus apostolus I: Gratia uobis et pax adimpleatur in recognitionem domini nostri iesu
[*]( deo non estis. Ad efesios cap. III: Et nos cum essetis mortui delictis et peccatis uestris et eramus natura filii ire sicut et ceteri. Ad colosenses cap. III: Et uos cum essetis aliquando alienati et inimici sensui usque et inreprehensibiles quoram ipsis. Item c a p. Xm: Nolite mentire inuicem spoliantes nos ueterem hominem cum actibus suis. In epistula petri I cap. I: Gratia uobis )[*]( Ad ephesios cap. II: Et uos quum essetis mortui delictis usque et eramus natura filii irae sicut et ceteri. Ad colosenses cap. II: Et uos quum essetis aliquando alienati usque et inreprehensibiles coram ipso. Item ad colosensea cap. IIII: Nolite mentiri inuicem usque secundum imaginem eius qui creauit eum. Petrus in epistula II cap. I: Gratia uobis et pax adimpleatur )[*]( 2 Ephes. 2, 1-8 8 Col. 1, 21 et 22 12 CoL 3, 9 et 10 15 II Petro 1, 2-4 )[*]( 2 apost. om. MLC effesios LC 3 delectis S 8 colosenses 8, colosenses MLC 9 qui aliquando MLC: quando S (ποτὲ ο̆ντας) 11 ipsills om. Cv ezibite S, eiibete L 12 ad colosenses MLC 13 eius S: suis MLCv (480, 12) et om. MLC 14 agnitione C 15 creauit illum MLCv apostolus S: in epistola MLC prima MC 16 re I gionem 8 )
607
christi, qui nunc omnia nobis diuina uirtute sua quae ad uitam et pietatem pertinent donauit per agnitionem eius qui nos uocauit sua inlustri uirtute, per quam honorifica et maxima nobis promissa donantur, ut per haec sitis diuinae consortes naturae post euasionem quae est in mundo in cupiditate perditae uitae. Item iohannes apostolus I: Filioli, nemo uos seducat. qui facit iustitiam, iustus est, sicut et ille iustus est. qui facit peccatum, a diabolo est, quia ab initio diabolus peccat. et in hoc apparuit filius dei, ut solueret opera diaboli. omnis qui natus est ex deo non peccat, quia semen eius in ipso manet, et non potest peccare, quia de deo natus est. hinc apparent filii dei et filii diaboli. omnis qui non est iustus non est ex deo et qui non diligit fratrem suum.
XCI. SAPIENTES RESPONDENDVM VERBVM INTERROGANTI.
In ecclesiastico: Esto mansuetus ad audiendum uerbum, ut intellegas: et cum sapientia loquere responsum uerum.
[*](et pax multiplicetur usque custodimini per fidem in salutem iam paratam. Iohannes in epistula I cap. X: Filioli, nemo uos seducat. qui facit iustitiam iustus est usque omnis qui non est iustus non est ex deo. XCI. SAPIENTES BESPONDENDVM VERBVM INTERROGANTI. In ecclesiastico cap. llII: Esto mansuetus ad audiendum uerbum )[*](usque fugientes eius quae in mundo est concupiscentiae corruptionem. Iohannes in epistula I cap. VIIII: Filioli, nemo uos seducat usque et qui non diligit fratrem suum. XCI. SAPIENTER RESPONDENDVM VERBVM INTERROGANTI. In ecclesiastico cap. IIll: Esto mansuetus ad audiendum uerbum )[*]( 7 I loh. 3, 7-10 17 Eccli. 5, 13 )[*]( 1 diuina] donauit MLC 2 donauit om. MLC 3 in aua M LC 4 ut om. MLC dinine S 6 cupiditatem S (cf. cap. CIIJ) iohannis S apost. om. MVLC 7 fecit S 8 et Sv: om. MVLC a S: de M2VLC (om. M1), ex v diabnlo et lin. 10 -buli (sed -bolos et lin. 12 -boli) S 9 adparuit S 11 Bemen] sensus MV (ϭπέϱμα) 12 filii alt.] fili S 13 omnia om. C 18 loquaris MVLC uerbum S )
608
Item tobi: Adtende autem, fili, in omnibus operibus tuis., et esto sapiens in uniuersis sermonibus tuis. Item ad colossenses: Sermo christi habitet in uobis abundanter in omni sapientia et omni intellectu spiritali: docentes et castigantes uosmet ipsos psalmis, hymnis, canticis spiritalibus, in gratia cantantes in cordibus uestris deo. omnia quaecumque facitis in uerbo uel in opere, omnia in nomine domini nostri iesu christi, gratias agentes deo patri per ipsum. Item illic: Sermo uester in gratia dei sale sit conditus, ut sciatis quemadmodum oporteat uos unicuique respondere. Item ad corinthios I: Et uos quoniam aemulatores estis spiritalium, ad aedificationem ecclesiae quaerite ut abundetis. Item illic: Cum conuenitis autem, unusquisque uestrum
[*]( dei, ut intelligas. Intobicap. : Adtende autem, fili, in omnibus operibus tuis et esto sapiens in uniuersis sermonibus tuis. Ad colosenees cap. XV: Verbum christi habitet in uobis habundanter usque gratias agentes deo et patre per spu. Item cap. XXIII: Sermo uester semper in gratia dei sale sit conditus, ut sciatis quomodo oporteat uos unicuique respondere. Ad corinthios I cap. LXII: Cum conuenitis, unusquisque uestrum psalmum )[*]( dei, ut intelligas. In tobi cap. : Adtende autem, fili, in omnibus operibus tuis et esto sapiens in omnibus sermonibus tuis. Ad colosenses cap. V: Verbum christi habitet in uobis abundanter usque gratias agentes deo et patri per ipsum. Item cap. VI: Sermo uester semper in gratia dei sale sit conditus, ut sciatis quomodo oporteat uos unicuique respondere. Ad corinthios I cap. XVI: Quid ergo est, fratres? quum conuenitis, unusquisque )[*]( 1 Tob. 4, 14 3 CoL 3, 16 et 17 9 Col. 4, 6 11 I Cor. 14, 12 18 ib. 26 )[*](1 Tob. 4, 14 πϱόσεχε σαvτω̖̃, παιδιον, ε̉v πα̃σι τοι̃ς ε̆ϱγοις aov, xai ῐϭϑι πεπαιδενμενος b παοηαναστϱοϕη̃ cov autem om. V 2 Vbi supra V S colosenses S, colosenses MLC habondanter SMLC 4 intellectus 8 et castigantes om. MVLC 5 uos V ymnis LC 6 deo om. C 8 christi] add. facite 8. lin V* Item — Sermo — (p. 609, 2) nobis Item om. V 9 ubi supra MLC uester] semper add. MLCv 10 quemammodum M 11 ad corintios prima M Et uos — abundetis Item illic om. MLC 12 aecclesiae quaeritae S )
609
psalmmn habet, doctrinam habet, interpretationem habet. omnia ad aedificationem fiant uobis, Item petrus apostolus in epistula I: Parati semper ad confessionem omni poscenti a uobis uerbum de fide et spe, quae in uobis est: cum modestia et timore conscientiam habentes bonam, ut in eo quod detractant de uobis confundantur, uidentes uestram bonam in christo conuersationem.
XCII. DE SERVO FIDELI ET PRVDENTE ET COMMONITIONE DOMINORVM.
In prouerbiis: Seruus prudens obtinebit dominorum inprudentiam, et inter fratres diuidit partem. Item illic: Filio doloso nihil erit boni: seruo autem sapienti prosperi
[*](habet usque omnia ad aedificationem fiant. Petrus in epistula I cap. XI: Parati semper estote ad confessionem omni poscenti usque nidentes uestram in christo conuersationem. XCII. DE SERVO FIDELI ET PRVDENTE ET COMMONITIONE DOMINORVM. In prouerbiis cap. XVII: Senras sapiens dominabitur filiis stultis et inter fratres hereditatem dinidet. Item cap. : Filio dolosi nihil erit boni, seruo autem prudenti prosperi erunt )[*](uestrum usque omnia ad aedificationem fiant. Petrus in epistula I cap. X: Parati semper ad satisfactionem omni poscentiuos rationem usque uestram bonam in christo conuersationem. XCII. DE SERVO FIDELI ET PRVDENTE ET COMMOTIONE DOMI- NORVM. In prouerbiis cap. XVII: Seruus sapiens dominabitur filiis stultis et inter fratres hereditatem diuidet. Item cap. XDJI: Filio doloso nihil erit boni, seruo autem sapienti prosperi erunt )[*]( S I Petro 8, 15 et 16 10 Prou. 17, 2 12 Prou. 14, 15 )[*]( 1 intexpraetationem SM 2 ante omnia inserunt liBguam habet MLC uobis om. MLCv apost. om. MVLC 8 aepistula 8 semper] add. eetote MVLC 4 a nobis uerbum] uos rationem a uobis C (cf. v) est] add. séd MVLCv 6 detractandum nobis S, detrahunt de uobis MVLC (cf. Vulg. I Petr. 2, 12) 7 bonam om. MVLC 9 prndenti MLC commonitionem dominieorum S 10 optinebit L 11 diuidit SMV1LC: diuidet V2v (διελει̃ται) partes V iHic] in prouerbiis MVLC 12 bonis S sapienti Sv prudenti MVLC . )[*]( XII, Aug. 8, i. )[*]( 89 )
610
erunt actus. Item illic: Iram uiri mitigat seruus prudens, pugillianimem autem uirum quis sufferet? Item illic: Non laedas seruum operantem in ueritate, neque mercennarium dantem animam suam. Item illic: Seruus sensatus dilectus sit tibi quasi anima tua: non defraudes illum libertate, nec inopem relinquas illum. Item in ecclesiastico: Si eat tibi seruus fidelis, sit tibi quasi anima tua: quasi fratrem, sic illum tracta, quia in sanguine animae tuae parasti eum. si laeseris illum iniuste et extollens discesserit, quem quaeres? et qua uia quaeres illum? Seruo sensato liberi seruient, et uir scius non murmurabit. Item paulus apostolus ad colossenses: Domini, quod iustum est et aequum, seruis praestate, scientes quoniam et uos dominum habetis in caelis
[*]( aetas. In ecclesiastico cap. V: Non ledas seruum operantem usque neque inopem derelinquas illum. Item cap. : Si est tibi senms fidelis, sit tibi quasi anima tua usque et uir scius non murmurauit. Ad colosenses cap. XXI: Domini, quod iustum est et aequum est, semis praestate scientes quia et uos )[*]( actus. Item cap. : Iram uiri mitigat seruus prudens, pusillanimem autem uirum quia sufferet? In ecclesiastico cap. V: Non ledaa seruum operantem usque neque inopem derelinquas illum. Item cap. VIIII: Si est tibi seruus fidelis, sit tibi quasi anima tua usque in qua uia quaeras illum nescis. Ad colosenses cap. V: Domini, quod iustum est et aequum, seruis )[*]( 1 Prou. 18,14 2 Eccli. 7, 20 (22) 4 ib. 21 (28) 6 Eccli 80, 39 et 40 (88, 81-82) 10 Eccli. 10, 25 (28) 12 Coloss. 4,1 )[*](.1 ubi supra MVLC (lin. 4) 2 pusillanimem (-mum L) MV LC illio] in prouerbiis MVLC 3 ledu SMVLC 5 non I fraudes V libertatem M 6 Item - Si - murmurabit Item om. Y 8 comparasti MLOv 9 leaeris SLC queres 5, quaeria (quer- C) MLC 10 et qua uia quaeres (quaeris L) MLCi om. S, εν xohf ο̉ο̉ϕ̃ ζητήσεις αύτο̉ν seruiunt MLC 11 murmurauit (-moranit L) MLC paulus aposi om. MVLC 12 colosenses MVLC quod om. M 18 prestate SL, praestante M sciens V1 quia MYLC, quod v dn̄m MVLC, deum S )
611
praeiustum iudicem. Item ad ephesios: Et uos domini, eadem facite ad illos, dimittentes minas, scientes quod et uester et ipsorum dominus est in caelis, et personarum acceptio non est aput deum. Item in deuteronomio: Non tradetis seruum domino suo, qui confugit ad uos, sed uobiscum habitabit in omni loco, quocumque placuerit ei, nec tribulabitis eum. Item in prouerbiis: Noli tradere seruum in manus domini, ne forte maledicat te et extermineris.