Liber de Divinis Scripturis sive Speculum quod fertur S. Augustini

LXXXI. DE CONCORDIA CONIVGALI ET HABITV MVLIERVM.

In ecclesiastico : In tribus placitum est spiritui meo, quae sunt probata coram deo et homine, concordia fratrum et amor proximorum et uir et mulier sibi consentientes. Item apostolus ad colossenses: Viri, diligite uxores uestras et nolite amari esse aduersus illas. mulieres, subditae

[*](quia quaecumque dimiserit uxorem suam usque qui potest capere capiat. LXXXI. DE CONCORDIA CONIVGALI ET HABITV MVLIERVM. In ecclesiastico cap. : In tribus placitum est spiritui meo, quae sunt probati. In epistula ad tesalonicenses cap. : )[*](uobis, quia quicumque dimiserit uxorem suam usque qui potest capere capiat. LXXXI. DE CONCORDIA CONIVGALI BT HABITV MVUBBVM. In ecclesiastico cap. XII: In tribus placitum est spiritui meo usque uir et mulier sibi consentientes. Ad colosenses cap. V: Mulieres, subditae estote uiris sicut oportet in domino usque )

[*]( 10 Eccli 25, 1 et 2 13 Col. 3, 19 et 18 )[*]( 1 ei om. M causa niri MVLG 2 cum uxorem 8 3 hii SMVC 5 pr. et eant om. S et sunt apadones MVLC: om. S 6 ipso S castrauerunt MVLCν regnum caelorum MV LCv 9 mulieris C 11 homine S: hominibus MVLCν, cf. 347, 8 ubi recipiendum erat homine 12 consentiens MVL 18 item ap. a. col. om. L, sed spatium uacuum est apost. om. MVG colossences Si tesalonicenses MV, thesal- C 14 ad illas Gv )[*]( 87* )

estote uiris, sicut decet in domino. Item ad timotheum I: Volo igitur uiros orare in omni loco, leuantes sanctas manus sine ira et disceptatione. similiter et mulieres in habitu ordinato cum uerecundia et castitate ornantes se, non in tortis crinibus aut auro ant margaritis aut ueste pretiosa, sed quod decet mulieres promittentes castitatem per opera bona. mulier in silentio discat in omni subiectione. docere autem mulieri non permitte, neque dominari in uirum, sed esse in silentio. adam enim primus formatus est, deinde eua. et adam non est seductus, sed mulier seducta in praeuaricatione fuit. salua autem erit per filiorum generationem, si maneat in fide et ueritate et sanctitate cum sobrietate. Item ad titum: Tu uero loquere quae decet sanam doctrinam. senes sobrios esse, castos, prudentes, sanos in fide et caritate et patientia. anus similiter in habitu sancto, non criminatrices, non uino multo seruientes, bene docentes,

[*]( Viri, diligite uxores uestras. In epistula ad thimoteum cap. : Volo igitur uiros orare in omni loco usque et castitate et sobrietate. In epistula ad titum cap. : Tu uero loquere )[*]( nolite amari esse ad illas. Ad thimoteum I cap. III : Volo ergo uiros orare in omni loco usque si permanserint in fide et dilectione et sanctificatione cum sobrietate. Ad titum cap. II: Tu autem loquere quae decet, sanam doctrinam usque iuuenes )

[*]( 2 I Tim. 2, 8-15 13 Tit. 2, 1-5 )[*]( 1 decet MVLG: om. S, oportet v 2 1] om. L, prima M igitur] ergo Cv omni in S, cf. 416, 8 8 manus] ad dum add. C et ante mulieres om. MVLC 4 ordinato SMi ornato VLCv ordinantes C 5 uestes 8 praetiosa (praec- VC) SMVC 6 propera bona S, per bonam conuersationem MVLC 7 decore (docore?) S 8 permitto MVLCv, ἐπιτϱέπ∞ domi fi uiri V1 in uirum SV2υ : uiro MLC 9 euua S 10 praeuaricationem S 11 generatione MVl 12 ueritate et castitate et sobrietate MV LC Bobrietatę S 18 Item — Tu — orationes ueatrae om. V loquaere SM decet MLC: decent Sv 14 aubrios S tari- tate S: caatitate MLC, in dilectione v anos ML 16 uino multo seruientea S: uinolentaa MLC (uinul- M) \' )

ut prudentiam doceant: adulescentulas autem, ut diligant uiros suos et diligant filios. prudentes, castae, domum custodientes, benignae sint et subditae uiris suis. iuuenes similiter hortare, ut prudentes sint in omnibus. Item petrus apostolus in epistula I: Mulieres, subditae estote uiris uestris: ex quibus si qui non credunt huic uerbo, per mulierum suarum conuersationem sine uerbo lucrifiant, considerantes uestram in timore castam conuersationem. quarum sit non extrinsecus capillorum inplicatus aut auri circumpositio aut habitus uestimentorum aut ornamentorum, sed ille absconsus cordis homo incorruptus mansueti et modesti spiritus, quod est magnificum in conspectu dei. sic enim quondam sanctae mulieres, quae in dominum sperabant, ornabant se, subiectae fortiori uaso uiri, sicut sarra obsequebatur abrahae, dominum illum suocans: cuius estote filiae bene dicentes et bene facientes, nec timentes ullam perturbationem. uiri similiter conmorantes secundum scientiam, tamquam infirmiori uaso muliebri inpertientes honorem, tamquam coheredi gratiae et uitae, ad hoc ne inpediantur orationes uestrae.

[*](quae decet doctrinam usque prudentes sint in omnibus. In epistulapetricap. : Mulieres, subditi estote uiris uestris usque ne inpediantur orationis uestrae. )[*](similiter hortare, ut sobrii sint in omnibus. In epistula petri I cap. VIllI: Similiter mulieres subditae sint suis uiris usque ne inpediantur orationes uestrae. )

[*]( 5 I Petr. 3, 1—7 )[*]( 1 aduliscentulas 8 autem om. MLCv (ut prud. doceant adolescentulaB, ut.. v) 2 caste MLC 4 ortare MC, orare LCl apostolus in ep. I om. MLC 7 lucrifiant SMVLCv 8 castam .oni. MLC, ἁγνήν 9 auri om. MLC 10 ornatus MLC 12 quondam S: quaedam MLC, aliquando v 18 deum LC spernabant S ornabant om. M 14 sara LC obsequaebatur S 15 cuius] osculus S bn facientes et bn dicentes C 17 sQCundum S )

LXXXII. DE SANCTITATE ET OPERE VIDVARVM.

In libro regnorum III: Et dixit dominus ad heliam: exurge et uade in sarepta sidonis: ecce praecepi ibi mulieri uiduae, ut pascat te. et surrexit et abiit in sarepta sidonis. et ut uenit ibi, ecce ad portam ciuitatis ipsius mulier uidua colligebat ligna. et exclamauit depost illam helias, et dixit ei: eice mihi pusillum aquae in uas ut bibam. et cum abisset illa, ut acciperet et deferret aquam, exclamauit iterum depost illam helias, et dixit: adfer mihi panem ut edam. et illa dixit: uiuit dominus deus tuus, si est mihi focacium nisi pusillum farinae in hydria et modicum oleum in uas. et ecce ego ideo colligo duo ligna, ut introeam et faciam illum mihi et filiis meis, et edemus et moriemur. et dixit helias: aequo animo esto: intra et fac secundum uerbum tuum. sed fac mihi inde focacium pusillum in primis, tibi autem et filiis tuis facies postea. quoniam haec dicit dominus: fidelia farris

[*]( LXXXII. DE SANCTITATE OPERE VIDVARVM. In libro regnorum III cap. : Dixit dominus ad hellam: surge et uade in serapta sidonie, ecce praecepi usque loquutus sum in manu helie.» )[*]( LXXDI. DE SANCTITATE ET OPERE VIDVARVM. In libro regnorum III cap. LXXII : Factus est igitur sermo domini ad heliam dicens: surge et uade in sareptha usque iuxta uerbum )

[*]( 3 m Regn. 17, 8-16 )[*]( 3 regnorom] regum MVLC et om. MVLC 4 eisurge MV LC sarapta S, sareptha LC, seraptha M sydonionun C (cf. v) praecipi SMV1 5 sarapta S, seraptha MV sjdonis C 7 depost S: post MVLC (utrogue loco) 8 aquae MVLC, om. S 10 adfert S, affer MVLC aedam M 12 hidria SV, idrya L, ydria C et ante ecce om. MVLC 13 duo om. MVLC illum S, illam C, illud MVL 14 et moriemur MV LC, monemur (et om., i punctis del.) S equo SC 16 inde om. V 17 fldelia farris S: hydria farinae MVLCυ (hidria V, bydriae L, ydria C; forinq V, facrinę C) )

non deficient et capsaces olei non minuentur usque in diem, quo dabit deus pluuiam super terram. et abiit et fecit, et manducauit ipse et illa et filii eius: hydria pulentae non defecit neque uas olei secundum uerbum domini, quod locutus est in manu heliae. Item in libro iudith: Et erat iudith uidua in domo sua annis tribus et mensibus sex. et fecit sibi tabernaculum super tectum domus, et inposuit super lumbos suos cilicium, et ieiunabat omnibus diebus uitae suae praeter sabbatis et numeniis et gaudimoniis domus israhel. et erat bona facie ualde, et non erat qui inferret ei uerbum malum, quoniam timebat dominum ualde. Item in euangelio secundum lucam: Et erat anna prophetissa filia phanuhel de tribu aser et haec processa erat in diebus suis, quae uixerat cum uiro suo annis septem a uirginitate sua. et haec uidua annorum octuaginta et quattuor, quae non

[*](In libro iudit cap. : Erat iudit uidua in domo sua annis tres usque timebat dominum ualde. In euangelio secundum lucam cap. : Et erat anna prophetissa filia fanuhel de tribu )[*](domini quod loquutus fuerat in manu heliae. In libro iudith cap. : Et erat iudith in domo sua uidua annis tribus usque et non erat qui inferret ei uerbum malum, quia timebat deum ualde. Secundum lucam cap. II: Et erat anna prophetissa filia fanuhel de tribu aser usque ieiuniis et obsecrationibus )

[*]( 5 Indith. 8, 4-8 12 Luc. 2, 36 et 37 )[*]( 1 non deficient S: om. MVLC capsacia L non minuentur S: non deficiet MVLC scribendum uidetur deficiet et minuetur diqm S 2 quod V1, qua C, in qua v dns MVLCv (ϰυϱ.) 2 plaiam M 3 hidria S, hydriae L, ydria C pulente S: \' farinae MVLCυ 4 neque S: et MVLCv uas S: capsaces (-cis L) MVLC, lecythua v 5 hęlia.e S erat indat S 7 sub tectum L domus sug Cv posuit MVLC 9 numiniia S: neomeniis (-moeniis M, neam- V) MVLCv, νουμηνι∞̃ν gaudemoniis L istrahel S 10 et erat MVLC, erat S, ϰαί ἤν faciae S 11 dum libri ualdae S euug S 12 profetissa S 13 fanuhel S, fanu+el V, phanuel LC processa erat S: processerat MV LOv 15 uidua erat C octoginta MVLCv quatuor VC )

serdiscedebat de templo ieiuniis et obsecrationibus seruiens nocte ac die. Item: Intendens autem iesus uidit eos qui mittebant munera sua in gazophylacio diuites. uidit autem et quandam uiduam et pauperculam mittentem aera minuta duo, et dixit: uere dico uobis, quia uidua haec paupercula plus omnibus misit: omnes enim hi ex abundanti sibi miserunt in dona dei, haec autem ex eo quod deest illi omnem uictum, quem habuit, misit. Item apostolus ad timotheum I: Viduas honora, quae uere uiduae sunt. si qua autem uidua filios aut nepotes habet, discat primum suam domum pie tractare et remunerare parentes: hoc enim acceptum est coram deo. quae autem uere uidua est etdesolata, sperat in deum et instat orationibus die ac nocte. quae autem in deliciis agit, uiuens mortua est. et haec praecipe, ut inreprehensibiles sint. si qua autem suorum et

[*]( aser usque seruiens nocte ac die. Item cap. : Sedens dominus iesus contra gazophilacium aspiciebat quomodo usque misit totum uictum suum. In epistula ad thim. I cap. : Viduas honora quae uere uidue sunt usque adulentiores )[*]( uiens nocte ac die. Item illic cap. XVIII: Respiciens autem uidit eos, qui mittebant munera sua in gazofilacium, uidit autem et quandam uiduam usque omnem uictum suam, quem habuit, misit. Ad thimoteum I cap. VI: Viduas honora quae uerae )

[*]( 2 Luc. 21, 1-4 9 I Tim. 5, 8-11 )[*]( 2 noctae ac diae S, die ac nocte C item S, item secundum lucam MVLC intendens S: respiciens MVLCv qui munera sua in gazofilacio (gazo*f- V, -tio C) mittebant MVLC S diuites om. MVLC gazofilacio S 4 qua*ndam M, quendam L uiduam pauperculam MVLCv 6 hii SMV habundanti sibi S: habundantia sua (ab- M) MVLC 7 omne M 8 mit S uerba Item — Viduas — In — multi in domino om. V apoatolus] paulus C 9 1 om. MLC 10 autem uidua om. MLC primam Sv, prius MLC domum suam MLCv 11 piae SML 12 et ante desolata om. M 13 speret L deum Sv: dum MLC instal S dię ac noctę 8 14 delictis M 15 inrepraehensibilis (-lea MC) SMC )

maxime domesticorum curam non habet, fidem negauit et est infideli deterior. uidua eligatur non minus annorum sexaginta, quae fuerit unius uiri uxor, in operibus bonis habens testimonium, si filios nutriit, si hospitio recepit, si sanctorum pedes lauit, si tribulationem patientibus subministrauit, si omne opus bonum subsecuta est. adulescentiores autem uiduas deuita. Item in actibus apostolorum: In ioppe autem erat quaedam uidua nomine tabitha, quae interpretata dicitur dorcas. haec erat plena operibus bonis et elemosynis et misericordiis multis, quas faciebat. factum est autem in diebus illis, ut infirmata moreretur. quam cum lauissent, posuerunt eam in superiori caenaculo. cum autem inprope esset lydda ab ioppe, audierunt discipuli quod petrus esset ibi. miserunt duos uiros ad eum, rogantes et dicentes: ne pigeat te uenire usque ad nos. exurgens autem petrus uenit cum eis: quem aduenientem duxerunt in superiora caenaculi, et circumsteterunt eum uiduae flentes, et ostendentes tunicas

[*](autem uiduas deuita. In actibus apostolorum cap. : Quemdam autem uiduae erat in ope nomine zabitha quae interpraetatum dicitur dortas usque crediderunt multi in domino. )[*](uiduae sunt usque adulescentiores autem uiduas deuita. In actibus apostolorum cap. XXVII: In ioppe autem fuit quaedam discipula nomine thabitas quae interpraetata dicitur dorchas usque et crediderunt multi in domino. )

[*]( 7 Act. 9, 86-42 )[*]( 1 maximae SL 2 saiagenta S, LX L 8 testimonium habens MLC 4 nutrinit C 6 adholescentiores C 7 in oppem S Quaedam autem uidua erat in ioppe (ioppen M) MLC 8 tabitha M, thabita SLC interpraetata S, interpretatum (interpraet- MC) MLC 9 elemoainis (ael- M) MLC 10 et miaericordiis M om. MLCv 12 cenaculo C inprope L: prope SMC 18 est S lidda SL ab ioppen (yoppen C) SMLC, ad ioppen v 14 miseruntq; M* 15 ezsurgens MLC 16 cenaculi SC 17 tunicas] add. et palliola ML, add. et uestes et palliola C )

et cetera uestimenta narrabant ei quanta faciebat cum esset cum illis dorcas. eiectis autem omnibus foris, petrus ponens genua orauit et conuersus ad corpus dixit: exurge in nomine domini nostri iesu christi! at illa mox aperuit oculos SUOS, et cum uidisset petrum, sedit dansque ei manum erexit eam uiuam. et conuocans sanctos et uiduas adsignauit eam uiuentem. notum autem factum est hoc per uniuersam ioppen, et crediderunt multi in domino.

LXXXIII. EXEMPLO APOSTOLICO MANIBVS LABORANDVM.

[Item] paulus apostolus ad ephesios: Nolite dare locum diabolo. qui furabatur, iam non furetur: magis autem laboret operando quod bonum est, ut habeat unde tribuere necessitatem patientibus. Item ad thessalonicenses I: Memores enim estis, fratres, laborem nostrum et aerumnam:

[*]( LXXXIII. EXEMPLO APOSTOLICO MANIBVS LABORANDVM. In epi ad efesios cap. : Nolite dare locum diabolo. In epl ad tesalonicenses I cap. : Memores enim estis. )[*]( LXXXIII. EXEMPLO APOSTOLICO MANIBVS LABORANDVM. Ad epbesios cap. V: Nolite locum dare diabolo. qui furabatur, iam non furetur usque necessitatem patienti. Ad thesalonicenses I cap. II: Memores enim estis, fratres, laboris nostri et )

[*]( 11 Eph. 4, 27 et 28 15 I Thess. 2, 9-12 )[*]( *1 cetera] alia cetera MLC narrabant ei S: narrantes MLC faci**ebat S cum esset S, om. MLC, olaa 2 cum eis MLC ponens Sv: posuit MLC 8 iełnua S et orauit Ml tabitha (thabita LC) exsurge MLC 4 nostri om. C ad S apperuit M 5 et uiso petro resedit MLCv dansquae S 6 uiuam om. MLOo 7 uiuentem S, uioam MLCv autem om. MLC 10 apostoli cum L, apostolorum V laborandum] operandum VC 11 item S item paulus apost. om. MVLC efesios S, effesios LC 12 locum dare M Cv diabulo S 13 operando (-dum L) manibus MVLC 18 unde tribuere MLC, u. retribuere F: unde tribuat Sv 14 Item — Memores — gloriam Item om. V thesalonicenaea ML, colossenses S prima MC 15 erumnam S, aerumna (er- LC, -mpna C) MLC )

fatigatinocte ac die operantes ad hoc ne quem uestrum grauaremus praedicauimus in uobis euangelium dei. uos testes estis et deus, quam sancte et iuste et sine querella fuimus uobis qui creditis: sicut scitis qualiter unumquemque uestrum sicut pater filios suos obsecrantes uos et consolantes, ut ambuletis digne deo, qui uocauit uos in regnum suum et gloriam. Item illic: Hortamur autem uos, fratres, abundare magis et studium habere silendi et quietos esse, et operari manibus uestris quod bonum est, sicut uobis praecepimus, ut honeste ambuletis ad eos qui foris sunt et nullius quidquam desideretis. Item ad thessalonicenses II: Praecepimus autem uobis, fratres, in nomine domini nostri iesu christi, ut subtrahatis uos ab omni fratre inordinate ambulante et non secundum traditionem, quam acceperunt a uobis. ipsi enim scitis

[*](fratres, laborem nostrum usque in suum regnum et gloriam. Item cap. : Ortamur autem uos, fratres, habundare magis et studium habere silendi. IneplIIcap. : Praecipimus autem uobis, fratres karissimi domini iesu christi, ut subtrahatis )[*](onis nocte ac die operantes usque qui uocauit uos in suum regnum et gloriam. Item illic cap. V: Rogamus autem uos, fratres, ut abundetis magis et operam detis, ut quieti sitis et uestrum negotium agatis usque et nullius aliquid desideretis. Item ad tbesalonicenses II cap. III: Denuntiamus autem uobis, fratres, in nomine domini nostri iesu christi, ut subtrahatis uos ab omni fratre )

[*]( 7 I Thess. 4, 10 et 11 11 n Theas. 3, 6-18 )[*]( 1 diae S ad hoc S: om. MLCv (πϱὸς rb μὴ ἐπιβαϱη̃σαι) uestrum] nrm S euuangelium S 3 sanctae et iustae SML quaerella S, querela (quaer- M) MLC in nobis LC credites S, credidistis MLCv (τοι̃ς. πιστεύουσιν) scitis S: creditis MLC, οί̓ὀατε 5 consolantes S 6 digni M uos MLC: nos S suum regnum MLCv 7 illic] ubi supra MVLC habundare V LC 8 habere] add. magis L silendi MVLC : silentii S 9 praecipimus MC honestae M 10 quidquam S: aliquid MY LCv 11 Item — Praecepimus — Paulus — fabri Item om. V tessalonicenses SC, thesal- ML secunda MC precipimus C 18 inordinatae S, inquiete MLC, ἀτάϰτ∞ς 14 acciperunt S, accepistis C ipsis S )

quemadmodum oporteat imitari nos: quoniam non inquiete uiximus inter uos nec gratis panem manducauimus ab aliquo, sed in labore et fatigatione, nocte ac die operantes, ne quem uestrum grauaremus. non quasi non habuerimus potestatem. sed ut nosmet ipsos formam uobis daremus ad imitandum nos. nam et cum essemus aput uos, hoc denuntiauimus uobis, quoniam si quis non uult operari, nec manducet. audiuimus enim quosdam inter uos inquiete ambulare, nihil operantes, sed curiose agentes. his autem qui eiusmodi sunt denuntiamus et hortamur in domino iesu christo, ut cum silentio operantes suum panem manducent. uos autem, fratres, nolite deficere bene facientes. Item in actibus apostolorum: Paulus autem agnitus erat aquilae, eo quod essent unius gentis et unius artis, et mansit aput eos opus faciens: erant enim arte fabri. Item illic paulus apostolus: Argentum et aurum aut uestimentum nullius uestrum concupiui. ipsi scitis quia ad ea quae mihi necessaria erant in omni usu meo et eorum qui mecum sunt manus istae praesto fuerunt

[*]( uos usque bene autem facientes non deficiamus. In actibus apostolorum cap. : Paulus autem agnitus erat aquile, eo quod esset unius gentis. Item cap. : Aurum et argentum et uestimentum nullus uestrum concupiuit. )[*]( ambulante inordinate usque uos autem, fratres, nolite deficere bene facientes. In actibus apostolorum cap. XLVIIII: Et inueniens quendam iudeum nomine aquilam usque quia eiusdem erat artis, manebat apud eos et operabatur. Item illic cap. LV: Argentum aut aurum aut uestem nullius concupiui usque beatius est magis dare quam accipere. )

[*]( 18 Act. 18, 2 et 8 15 Act. 20, 83-85 )[*]( 1 quemammodum M emitari S quia MC inquietae S 2 aliquoj add. uestrum MLC 8 nocte ac nocte S, nocte et die MLCv 4 habentes C 5 nosmet ipsos Sv: nos MLC emitandum S 6 et om. MLC denuntiabamus L (v) 9 curiosae SM egentes S 10 ortamus M 13 aquile S esset M LC 14 mansi L apud eum MLC 15 illic) ubi supra M VLC paulus apostolus om. MVC 17 quia] qui S 18 sunt] erant (ant in ras.) V iste SM presto SVL )

omnibus uobis demonstraui quoniam sic laborantes oportet auxiliari infirmis et memores esse uerborum domini nostri iesu, quia ipse dixit: beatius est magis dare quam accipere.

LXXXIIII. ALTIORA SCRVTARI NON OPORTERE NEQVE AVDIRI HAERETICOS.

In deuteronomio: Non adicietis ad uerbum hoc, quod ego praecipio uobis hodie, neque minuetis ex eo. Item in apocalypsi: Testor ego omni audienti uerba prophetiae libri huius. si quis adiecerit supra haec, inponet deus super eum plagas, quae scriptae sunt in hoc libro: et si quis abstulerit uerba prophetiae libri huius, auferet deus partem eius de ligno uitae et de ciuitate sancta. Item in prouerbiis: Bibe aquam de tuis uasis et de puteorum tuorum fonte. et nemo extraneus communicet tibi. Item illic: Qui fidet

[*](LXXXIIII. ALTIORA SCEVTARI NON OPORTERE ET AD DOCTRINA HERETICORVM CAVENDVM ESSE. In deuteronomio cap. : Non adicietis ad uerbum hoc. In apocalipsi cap. : Testor ergo omni audienti uerbum prophetice libri huius. In prouerbiis cap. VI: Bibe aqua de cisterna tua. Item cap. XXIII : )[*](LXXXIIII. ALTIORA SCRVTARI NON OPORTERE NEQVE ADIRE HERETICOS. In deuteronomio cap. III: Non addetis ad uerbum quod uobis loquor neque auferetis ex eo. In apocalypsi cap. XLVH: Contestor enim omni audienti uerba prophetiae libri huius usque partem eius de libro uitae et de ciuitate sancta. In prouerbiis cap. VI: Bibe aquam de cisterna tua usque nec sint alieni participes tui. Item cap. XI: Qui nititur mendaciis, hic )

[*]( 6 Dent. 4, 2 8 Apoc. 22, 18 et 19 18 Prou. 5, 15 et 17 14 Prou. 10, 4 et 5 )[*]( 1 lanorantes S 3 iesu] add. xpi MVLC 5 non scrutari C audire VL, aadire M, adire C hereticos (-thicoa C) SMV C, hereticum L 6 deutero nomium C addicietis C ut solet 7 neque minuetis MYLC: ne quem inuestigetis S, nec auferetis v item in ap. om. V 8 apocalipsi S, -lipsie M 11 auferet et C 12 ligno] libro Cv et MVLCυ: om. S Item — Bibe — Qui — sterilitatem Item om. V 14 illic] ubi supra MLC )

in falsis, hic uentos pascit: idem autem ipse sequitur aues uolantes: dereliquit enim uiam uineae suae et orbitas culturae agri sui errauit: perambulat autem per arida et deserta et terram constitutam in siccitatibus. congregat autem manibus suis sterilitatem. Item illic: Recede ergo ab aqua aliena et a fonte alieno noli bibere, et multo uiues tempore, et adicientur tibi anni uitae. Item illic: Qui sectatur uana, eget sensibus. Item illic: Noli adicere ad mandata eius, ne arguaris et mendax sis. Item in ecclesiastico: Altiora te ne quaesiueris, et fortiora te ne perscrutaueris: sed quae praecepit tibi dominus, illa cogita semper: et in pluribus operibus eius non eris curiosus. multos enim seduxit suspicio eorum, et in uanitate detinuit sensus illorum. Item

[*]( Qui cogitat mala facere stultus uocabitur. In ecclesiastico cap. III : Altiora te ne quesieris usque non fueris curiosus. )[*]( pascit uentos usque stertit aestate filius confusionis. Item cap. : Qui sectator uana eget sensibus. Item cap. XXX: Ne addas quicquam uerbis illius et arguaris inueniarisque mendax. In ecclesiastico cap. ill: Altiora te ne quaesieris usque et )

[*]( 5 Pron. 9, 18 7 Prou. 12, 11 8 Prou. 80, 6 9 Eccli 3, 21. 22. 24 (22 et 26) 14 Prou. 24, 8 )[*]( 1 sequetur L 2 dereliquid S, derelinquit (-quid L) MLC orbita Bculpturq agri sui errauit S, aborbitas (ablorbita C) culturae suae errauit MLC 4 congrega 8 5 sterelitatem SM in prouerbiis MVLC recede ... j ἀπὸ δὲ ύ̓δατος ἀλλοτϱίου ἀπόσχου xoci ἀπὸπηγη̃ς ἀλλοτϱίας μὴ πίη̗ς, ι̒́να πολὺν ζήση̗ς χϱόνον, πϱοστεϑη̗̃ si σοι ἔτη ζ∞η̄ς. apud Augustinum: ab aqua aliena abstine te et de fonte alieno ne biberis ep. 108, 1, 1 et 2, 6. in ep. Ioh. ad Parth. traet. VI 3, 11 (bis). de unit. eccZes. 23, 65. cf. supra p. 49, 10 6 a S: de MVLC et .. tiiues .. et adicientur S: ut.. uiuas .. et adiciantur MVLC 7 Item ubi supra Qui sectatur uana eget sensibus MVLC, 6 om. S 8 ubi supra MVLC 9 eclesiastico S, prouerbiis L 10 quaesieris (ques- LC) MVLCv praescrutaueris MY, perscrutatus fueris L, scrutatus fueris Cv 11 deus MVLCv 18 in uanitatem detenuit S eorum V Item — Non — Cui — Diff. — 0 — saeculorum om. V )

illic: Non te uentiles in omnem uentum, et non eas omni uia, ut prosequatur te uerbum pacis et scientiae. Item illic: Cui sufficit nuntiare opera illius? non est minuere neque adicere neque inuenire magnalia dei. Item in libro sapientiae: Difficile aestimamus quae in terra sunt, et quae in prospectu sunt inuenimus cum labore: quae autem in caelis sunt, quis inuestigabit? sensum autem tuum quis sciet, nisi tu dederis sapientiam? Item apostolus ad romanos:s o altitudo diuitiarum et sapientiae et scientiae dei! quam inscrutabilia sunt iudicia eius et inuestigabiles uiae ipsius! quis enim cognouit sensum domini? aut quis illi consiliarius fuit? aut quis prior dedit ei et reddetur illi? quoniam ex ipso et per ipsum et in ipso sunt omnia. ipsi gloria in saecula saeculorum.

[*](Item cap. IIII: Non uentiles te in omni uentu. Item cap. : Cui sufficit ieiunantiare opera illius. In libro sapientia cap. IIII: Difficile aestimamus quae in terra sunt usque nisi tu uideris sapientia. Paulus ad romanos cap. XXXVI:s o altitudo diuitiarum usque in secula seculorum. )[*](de uanitate detinuit sensus illorum. Item cap. IHI: Non te uentiles in omnem uentum usque uerbum pacis et iustitiae. Item cap. X: Quis sufficit enuntiare opera illius usque nec est inuenire magnalia dei. In libro sapientiae cap. llII: Difficile aestimamus quae in terra sunt usque nisi tu dederis sapientiam. Paulus ad romanos cap. XIIII:s o altitudo diuitiarum usque in saecula saeculorum. )

[*]( 1 Eccli. 5, 9 (11 et 12) 8 Eccli. 18, 2 et 4 (2. 5) 5 Sap. 9, 16 et 17 9 Rom. 11, 33—36 )[*]( 1 nbi supra MLC in omni uento MLC omni (i m ras. litt. em) S, in omni L 8 illic] in ecclesiastico MLC nontiare S, enuntiare MLC 5 aeatimauimus L 6 alt. sunt om. MLC que 8 7 inuestigauit MC 8 scit MLC 9 et ante sapientiae om. MLCυ 10 ipsius MLC: eius Sv (cf. 297, 3) 11 illi consiliarius S: consiliarius eius MLCv 12 retribuetur ML Cv 18 in ipso sunt SMLCυ: legendum in ipsum cf. 297, 5 (είς αὺτϭν) 14 saeculorum] add. amen Cv )