Liber de Divinis Scripturis sive Speculum quod fertur S. Augustini

CXIII. QVOD SANCTI HOMINES IN SIMILITVDINE NVBIVM SINT VOCATI.

In esaia propheta: Nunc autem nuntiabo uobis quid faciam uineae meae, auferam maceriam eius et erit in direptionem, et destruam parietem eius et erit in conculeationem. et nubibus mandabo ne pluant super eam pluuiam.

[*]( CXIII. QVOD SANCTI HOMINES IN SIMILTVDINE NVBIVM SVNT VOCATI. In esaia cap. : Nunc autem adnuntiabo uobis quid )[*]( CXII. QVOD SANCTI HOMINES IN SIMILITVDINE NVBIVM SINT VOCATI. In esaia cap. : Et nunc ostendam uobis quid ego. faciam uineae meae usque et nubibus mandabo, ne pluuant super )

[*]( 13 Es. 5, 5 et 6 )[*]( 1 ceciderant MC: cederant S, caedenmt L nero alt] autem MLC lapidaneront Sv (ἐλιθοβόλησαυ): decollauerunt MLC 6 adpraehensom S, apph- MC eum om. Cυ 9 fractum SCv, fract08 Ml, fractas M2L, tovg ϰαρϰούς in om. MLCυ 12 aimilitudine MVC: similitudinem SL sint Si Bant MVLC (ef. 294, 18) 18 In esaia (is- L, ys- VC) MVLC: Item in ęsaia pf 8 (cf. Mai p. 98, lin. 30) nnntiabo S: adnontiabo (ann- MY) MVLC, oetendam v 14 macheriam SMVC 15 direptione S distruam S et| erit in concnlcationē; Item illic et in nubibus I mandabo .. S 16 pluuiā Item I in dentero nomio; expectetur S 19 sunt (u 8. l. pro i atramento scr., cetera minio) p )

Item in deuteronomio: Expectetnr sicut pluuia eloquium meum, et descendant sicut ros uerba mea, sicut imber super gramen, et sicut nix super faenum. Item in esaia propheta: Delectetur caelum de summo, et nubes rorent iustitiam, producat terra misericordiam et iustitiam simul. Item illic: Qui sunt isti qui ut nubes uolant et sicut columbae cum pnUis suis ad me ueniunt? Item indas apostolus de impiis: Nubes sine aqua uento circumferendae.

CXIIII. QVOD HOMINES ARBORVM FERANT IMAGINEM ET FAENI ET OMNIS AVIS ET BESTIARVM.

In psalmo XXVIII: Vox domini praeparantis cedros, et reuelauit condensa. Item in psalmo LI: Ego autem sicut

[*](faciam uinea mea. In denteronom. cap. Cxvll: Expectetnr sicut pluma eloquium meum. In esaia cap. : Borate celi desuper et nubes plnnant iustum. Item cap. : Qui sunt isti qui ut nubes uolant et sicut columba cum pullulis suis ad me ueniunt p CXIIII. QVOD HOMINES ARBORVM FERANT IMAGINEM ET FENI ET OMNIS AVIS ET BESTIAEVMRVM. In psalmo XXVIII: Vox domini preparantis cedros et reuelauit condensa. In LI: Ego autem )[*](eos imbrem. In deuteronomio cap. XVIII: Concrescat in pluuia doctrina mea, fluat ut ros eloquium meum usque stillae super gramina. Item in esaia cap. : Rorate caeli desuper et nubes pluant usque et iustitia oriatur simul. Item : Qui sunt isti qui ut nubes uolant usque ad fenestras? CXIII. QVOD HOMINES ARBORVM FBBANT IMAGINEM ET FBNL BT OMNIS AVIS ET BESTIARVM. In psalmo XXVIU: Vox domini praeparantis caedros. In psalmo LI: Ego autem sicut oliua )

[*]( 1 Dent. 32, 2 4 Es. 46, 8 6 Es. 60, 8 8 Iudas 12 12 Ps. 28, 9 18 PB. 51, 10 )[*]( 1 deuteronomimn MG 2 discendant 8 eicut S: uelut MV L, ut Cv 8 faenmn SVC: fenum ML Item in ęsaia pf; deleetetor *caelmn (rasa d, cae in rasura) de summo S: Item (om. V) in esaia (is-, ys-) Rorate caeli (celi L) desuper MVLG (ef. v), εὐϕǫαυ- θἠτ∞ 6 ουǫαυός άυ∞θευ 4 rorent S: plnant MVLCυ 5 prodnca terra S 6 illic] in esaia (is-, ys-) MLC, ysaia V columba MLC 7 Item - Nubes - circimferendac om. MVLC 10 ferant V faeni F, feni MLC, foeni S CXIII (in morg. add. m. rec.) S 12 XXVII S preparantis S caedros M, chedros V, ceruos Cv )

oliua fructifera in domo domini. Item in psalmo XCI: Iustus ut palma floriet, et sicut cedrus quae in libano est multiplicabitur. plantati in domo domini in atriis domus dei nostri florebunt Item in psalmo CXXVII: Filii tui sicut nouellae oliuarum in circuitu mensae tuae. Item in osee propheta: Et disponam illis in illa die testamentum cum bestiis agri et cum uolatilibus caeli et cum serpentibus terrae. Et orietur sicut gramen iudicium in incultum. Item in ezechiel propheta: Et accipiam ego mihi de electis cedri, et de uertice cordis eorum euellam plantationem, et plantabo illud in monte excelso, et suspendam illud in monte alto israhel et plantabo illud, et producet propaginem et faciet fructum et erit in cedrum magnam. et requiescet sub ea omnis auis, et omne uolatile sub umbra eius requiescet et

[*]( sicut oliua fructifera in domo domini. In XCI: Iustus ut palma florebit sicut cedros libani. In CXXVII: Filii tui sicut nouella oliuarum. In cosee cap. : Et disponam illis in illa die testamentum cum bestiis agri et uolatilibus caeli. In ezechihi cap. : Et accipiam ego mihi de electis cedri usque et reui- )[*]( fructifera in domo dei. In psalmo XCI: Iustus ut palma florebit usque in atriis domus dei nostri florebunt. In psalmo CXXVII: Filii tui sicut nouella oliuarum. In osee cap. : Et percutiam eis foedus in die illa cum bestia agri et cum uolucre caeli et cum reptili terrae. In ezechl cap. : Et sumam ego de medulla caedri sublimis et ponam de uertice ramorum eius usque exsiccaui )

[*]( 2 Ps. 91, 18 et 14 4 Ps. 127, 8 6 Os. 2, 18 8 0s 10, 4 9 Ezech. 17, 22-24 )[*]( 1 domo (in ras. m. 1) S 2 floriet S (Aug. de doctr. chr. 3,13); florebit MVLC 2 et om. MVLC caedrus SM (-os M1), cedros L quae in libano est S: libani (lab- V) MVLCυ 4 Item- Filii - tuae om. V CXXVI L 5 nouella M osse S, osae M 6 diq S 7 besteis S 8 in pr. om. MVLC in- ID wcultu ̄ I Vade cinge ltlbos taos (cap. CXVIII) V, cetera desunt 9 ezeohielo M, hievechiel L caedri SM 11 in monte excelse et suipendam illud MLC: om. S 12 istrahel S 13 caedrum SL, ehedrom M magnu C super ea M 14 omnes uolatile 8 et post requiescet om. MLC )

propagines eius restituentur. et cognoscent omnia ligna campi quia ego sum dominus, qui humilio lignum altum et exalto lignum humile et arefacio lignum uiride et reuirescere facio lignum aridum. Item in esaia propheta: Omnis caro faenum, et omnis gloria hominum ut flos faeni. aruit faenum et flos decidit, uerbum autem domini manet in aeternum. Item illic: Ecce faciam noua quae nunc orientur, et faciam in deserto uiam et in sicca terra flumen. benedicent me bestiae agri, sirenes et filiae passerum, quod dederim in deserto aquam et flumina in sicca terra ad potandum genus meum electum, populum, quem mihi adquisiui, ut enarret uirtutes meas. Quoniam ego dabo aquam in sitim qui ambu- , lant in siccitate: et ponam spiritum meum in semine tuo, et orietur ut faenum in medio aquae, et sicut salix secus flumina aquae. Et omnia ligna agri plaudent ramis. Item in psalm o CII: Homo sicut faenum dies eius, et sicut flos faeni ita

[*](uescere facio lignum aridum. In esaia cap. : Ecce facio nona quae nunc orientur et faciam in deserto uiam usque et omnia ligna agri plaudent manibus. In psalmo CII: Homo sicut )[*](lignum uiride et frondere feci lignum aridum. In esaia cap. : Omnis caro fenum et omnis gloria eius quasi flos agri usque uerbum dei nostri stabit in aeternum. Item cap. : Ecce ego facio nona et nunc orientur, utique cognoscetis ea usque laudem meam narrabit. In psalmo CII: Homo sicut faenum )

[*]( 4 Ea. 40, 6-8 7 Es. 43, 19-21 12 Ea. 44, 3 et 4 15 Es. 55, 12 16 Ps. 102, 15 )[*]( 1 agnoscent L 3 humilem .. uiridem S (cf. p. 570, 3) reuiuescere (-uiscere C) MLC 4 ęsaia S 5 foenum S, fenum M (bis) faeni SLC, feni M 7 illicJ in esaia (is-, yB-) MLG I \' ecce facio MLG 9 serenae e m. 2) M, syrinae L, syrene C 10 in siccam terram L ad potandum genus, ποτἰϭαι to yέvος. 11 ennarret 8 12 quoniam S: quia MLC 18 et om. ML C 14 ut MLC: et S 15 agri] siluarum C, regionis v )

floriet Item in psalmo CXXVIII: Fiant sicut faenum aedificiorum, quod prius quam euellatur arescit Item in os ee propheta: Floriet ut lilium, et mittet radices suas sicut thus. extendentur rami illius, et erit uelut oliua fructifera, et odor eius sicut thuris. et ego confirmabo eum sicut iuniperum maturescens: ex me inuentus est fructus tuus. Item in danihel propheta: Dixit danihel ad nabucodonosor: arborem quam uidisti confirmatam et magnificatam, cuius altitudo perueniebat usque ad caelum et latitudo eius in uniuersa terra, et folia eius lata, et fructus eius multus, et cibus omnium in ea, et subtus habitabunt bestiae terrae, et in ramis eius aues caeli, tu es, rex: quoniam magnificatus es et potentiam accepisti, et magnitudo tua magnificata est et peruenit usque ad caelum, et dominatio tua usque ad fines

[*]( fenum dies eius. In CXXVIII: Fiant sicut faenum tectorum. Inu os e e cap. : Floriet ut libanum et mittet radices suas usque ex me inuentus est fractas. In danihelo cap. : Arborem quam uidisti magna et excelsa, cuius altitudo perueniebat usque ad caelos usque et dominatio tua usque ad fines terrae. Item cap. )[*]( dies eius. Item in psalmo CXXVIII: Fiant sicut faenum tectorum. In osee cap. : Germinabit quasi lilium et erumpet radix eius usque ex me fructus tuus inuentus est. In uisione danihel IDI: Arborem quam uidisti sublimem atque robustam usque et potestas tua in terminos uniuersae terrae. Item in )

[*]( 1 Pa. 128, 6 8 OS. 14, 5. 6. 8 (6. 7. 9) 7 Dan. 4, 17-19 )[*]( 1 floriet M (ἐξαυθἡϭει), floreat L, florebit C: arait 8 CXXVII 8 foenum 8 2 aedificiorum 8: teetorom MLCv areecit M LG, areacet S, exarait v, ἐξηǫάυθη 8 ossae S, osae M floriet SM: floreat L, florebit C 4 uelud C 6 matoriscens 8 7 danihelo (-le m. 2) M, danielo L, daniele C daniel C naboehodonosor ML 8 arborem quem 8 confirmatam et magniIeatam 8: magnam et excelsam MLC, sublimem atque robmtam v, τό μεγαλυvθἐυϰαἰ ro Ɩϭγ̰υϰς 10 in nninersam terram L 12 quoniam S, quia MLC, qui v (ôτι ἐμεγαλὐυθης ϰαἰ Ɩϭγ̰υϭας) 18 potentiam accepisti S: potens factna es (es om. C) MLC, inuaiuisti v )

terrae. Item illic: Vidi arietem cornibus percutientem secundum mare et aquilonem et austrum: et omnes bestiae non stabant in conspectu eius, et non erat qui eriperet de manu eius. Item in ezechiel propheta: Principes in medio eius sicut leones rugientes rapere, animas hominum deuorantes in potentia sua. Item illic: Principes eius in medio eius sicut lupi rapientes rapinas ad effundendum sanguinem, ut auaritiapossideantur. Item in ecclesiastico: Noli esse sicut leo in domo tua, euertens domesticos tuos et opprimens subiectos tibi. Item in psalmo XXI: Circumdederunt me uituli multi, tauri pingues obsederunt me. aperuerunt in me os suum sicut leo rapiens et rugiens. Item in euangelio secundum matthaeum iohannes baptista: Videns autem multos ex pharisaeis et sadducaeis

[*](: Vidi arietem cornibus percutientem secundum mare et aquilone et austrum et omnes bestiae non stabant in conspectu eius. In ezechl cap. : Principes in medio eius sicut leones rugientes. Item ibi: Principes eius in medio eius sicut lupi rapientes. In ecclesiastico cap. : Noli esse sicut leo in domo tua euertens donesticos tnos. In psalmo XXI: Circumdederunt uituli multi, tauri pingues. In matheo cap. II: Progenies uiperarum )[*](uisione VIII : Vidi arietem cornibus uentilantem usque non poterant resistere ei neque liberari de manu eius. In ezech. cap. : Coniuratio prophetarum in medio eius usque inopis et pr*etium acceperunt. Item cap. : Principes eius in medio illius quasi lupi usque et auare sectanda lucra. In ecclesiastico cap. IIII: Noli esse sicut leo in domo tua, euertens domesti- - tuos tnos et obprimens subiectos tibi. In psalmo XXI: Circumdederant me uituli usque sicut leo rapiens et rugiens. Secundum matheum cap. II: Progenies uiperarum quis demonstrauit )

[*]( 1 Dan. 8, 4 4 Esech. 22, 25 6 ib. 27 9 Eccli. 4, 30 (35) 10 Ps. 21, 18-14 14 Matth. 3, 7-10 )[*]( 1 ubi supra MLC 2 aquilonae M bestias MLC 3 stabunt L, ϭτἡϭεται eriperetur L 4 manus S hiezechiel L 6 illic] ibi MLC 8 possideatur MLC 10 obprimens L 11 obsideront M apperuerunt M 12 rabiens S 13 in euang. om. MLC euuang S iohannie S \' 14 autem om. MLC phariBeis C eadduceis (saduc- C) LC )

uenientes ad baptismum suum dixit ad eos: progenies uiperarum, quis demonstrauit uobis fugire ab ira uentura? facite ergo fructus dignos paenitentiae. et ne dixeritis: patrem habemus abraham. dico enim uobis: potens est deus de lapidibus istis suscitare filios abrahae. iam enim securis ad radicem arboris posita est. omnis ergo arbor, quae non facit fructum. bonum, excidetur et in igne mittetur. Item illic: Ecce ego mitto uos sicut oues in medio luporum. estote ergo prudentes sicut serpentes et simplices sicut columbae. Item illic: Aut facite arborem bonam et fructum eius bonum, aut facite arborem malam et fructum eius malum. nam ex fructu arboris cognoscitur. generatio serpentum, quomodo potestis quae bona sunt loqui, cum sitis mali? Item in esaia propheta: In tribulatione et angustia leo et catulus leonis, inde et aspides et progenies aspidum, qui ferebant in asinis et camelis diuitias ad gentem, quae non proderit illis.

[*]( quid demonstrauit uobis fugire. Item cap. X: Ecce ego mitto )[*]( uobis usque excidetur et in ignem mittetur. Item cap. X: Ecce ego mitto uos sicut oues usque simplices sicut columbae. Item cap. XII: Aut facite arborem bonam et fructum eius bonum usque )

[*]( 8 Matth. 10, 16 10 Matth. 12, 83 et 34 14 Ea. 30, 6 )[*](.1 baptiamum snum S: se MLG 2 fugire SM, fogere LC 3 fructoa M 6 ergo om. C 7 igne S: ignem MLC, cf. 605, 7 mittitur S illic] nbi supra MLC bis 11 nam ex fracta arbor I soluent sonas suas a lumbis suis neq; rampentnr || fol. 120 || CXVIIII. LUBIS SPITALIBUS hoMINē υeBe|Re esse Ρ̄CINCTUM scυ LUCã | lineae spat. uacwum aoluent I zonas s. a 1. s. neq; rupentur corrigię M, nam | A |ex fructu arbor soluent zonas suas a lumbis su | B |is neq; rumpentur c. (Zitterae A et B in marg. caerul. colore pictae) L, nam ei fru I ctu arbor cognoscitur. Item in iheremia. Vade cin I ge C; verba cognoscitur. generatio (cognosc. inser. C) usque ad capitis CXVIIII uerba dormitabunt neque dormient neque om. ML, usque ad calciamentorum eorum om. C 12 arboris cognuscitur 8 14 ęsaia S tribulatio no S 15 inde] index S 16 camellis S gentes que non proderit S )

Item in hieremia propheta: Ouis errans israhel: leones expulerunt eum: primus comedit eum rex assyriorum, et nouissimus ossa eius rex babylonis. Item illic: Sicut leones exsurrexerunt et sicut catuli leonum. in calore suo dabo illis poculum et inebriabo eos, ut soporentur, ut dormiant somnum aeternum et non surgant, dicit dominus.

CXV. NON MVRMVRANDVM.

In exodo: Propter quod audiuit dominus murmurationem uestram, quod murmurastis ad nos. non enim ad nos est murmuratio uestra, sed aduersus deum.

CXVI. HOMINES IN SIMLLITVDINE STELLARVM VOCARI.

In genesi: Eduxit autem abraham foras et dixit illi: respice in caelum et numera stellas, si potes numerare eas: sic erit semen tuum. Item in psalmo CXLVI: Qui numerat multitudinem stellarum, et omnibus eis nomina uocans- Item in hieremia propheta: Stellae autem lumen dederunt in uigiliis suis et laetatae sunt. uocabis eas, et dixerunt: adsumus, et fulserunt cum laetitia. Item in danihelo propheta: Et hi qui intellegunt splendebunt sicut claritas firmamenti, et a iustis multi quasi stellae in saeculo. Item in libro iudicum: Stellae ex ordine expugnauerunt sisaram. Item in naum propheta: Multiplicasti negotiatores tuos sicut stellas caeli. Item apostolus ad corinthios I: Stella enim ab stella differt in claritate. ita et resurrectio [*]( 1 Hier. 50, 17 S Hier. 51, 38 et 89 9 Exod. 16, 8 14 Gen. 15, 5 16 Ps. 146, 4 18 Barach. 8, 34 et 85 21 Dan. 12, 8 28 Iudic. 5, 20 24 Naum. 8, 16 26 I Cor. 15, 41 et 42 ) [*]( 1 hieremia S 5 soporentur S seribendum uid. et dormiant 18 homines L s. s. uoeari] nnmeram etellarum noeari S (cf. 294, 22) 16 CXLV S 20 danihelo S hii S )

mortuorum. Item ad philippenses: Inter quos parebitia sicut luminaria in hoc mundo, uerbum uitae continentes. Tunc iusti fulgebunt.