Liber qui appellatur Speculum

XLIIII. DE EPISTVLA PETRI PRIMA.

Modicum nunc si oporteat contristari in uariis temptationibus, ut probatum uestrae fidei multo pretiosius sit auro quod perit per ignem. Et alio loco: Propter quod succincti lumbos mentis uestrae, sobrii perfecte sperate in eam quae offertur uobis gratiam in reuelatione Iesu Christi: quasi filii oboedientiae, non configurati prioribus ignorantiae uestrae desideriis, sed secundum eum qui uocauit uos sanctum et ipsi sancti in omni conuersatione sitis, quoniam scriptum est: sancti eritis, quoniam et ego sanctus sum. et si patrem inuocatis eum qui sine acceptione personarum iudicat secundum uniuscuiusque opus, in timore incolatus uestri tempore conuersamini. Et post aliquot uersus: Animas uestras castificantes in oboedientia caritatis, in fraternitatis amore simplici, ex corde inuicem diligite adtentius: renati. Et post paucos uersus: Deponentes igitur omnem malitiam et omnem dolum et simulationem et inuidias et omnes detractiones, sicut modo geniti infantes, rationabiles sine dolo lac concupiscite. Et post [*]( S I Petro 1, 6 et 7 5 ib. 13-17 10 cf. Leu. 11, 44 et 19, 2 et 20, 7 14 I Petro 1, 22 17 I Petro 2, 1 et 2 ) [*]( 2 de epla fancti pern apoĺτοli prima R 3 oporτeτ PSav conxnfTan (n in ras.) P 4 probaTU P1, probaxio P2Raν ue- ĺτrum M1 preriofior MPCRav perit] probatur P* quod per ignem probaTur Rav 5 qm S lnb; M, lūbiĺ C 6 pfecn Sa offer∗∗∗ MI, offerT R 7 reuelaτιοne Ca: reuelanonem (-ciong M) MPRSv filii om. P\' 9 sed] om. P\'C uos] eof P1 fancrof Pl et] ut et av 10 in omni conuerfatione fancti a eitis] efroxe tn ras. P 11 et ante ego om. Cav parre (e in ras. al. m.) M 12 iudica∗τ (ras. n) M 13 uro S1 p elut. ante tempore in M 14 post aliquot uersus] p; ahq loco MC, alio loco R aliquos a 15 oboedienτιe (-cie M) MC in ante fraternitatis om. C 16 renati om. R 17 omne PC *dolum (ras. &) C ĺimulaτιοne (-cione M) MC, flmulanonef (ĺimlaclones R) P2Rν 18 modu* Pl 19 racionabilif M, ∗raτιοnabileĺ (f in ras.) P1, rationabile P2aν post om. M )

paucos uersus: Carissimi, obsecr.o [uos] tamquam aduenas et peregrinos abstinere uos a carnalibus desideriis, quae militant aduersus animam. conuersationem uestram inter gentes habentes bonam, ut in eo quod detractant de uobis tamquam de malefactoribus, uos ex bonis operibus considerantes glorificent deum nostrum in die uisitationis. subiecti estote omni humanae ordinationi propter deum, siue regi quasi praecellenti, siue ducibus tamquam ab eo missis ad uindictam malefactorum, laudem uero bonorum — quia sic est uoluntas dei, ut benefacientes obmutescere faciatis inprudentium hominum ignorantiam —, quasi liberi, et non quasi uelamen habentes malitiae libertatem, sed sicut serui dei. omnes honorate, fraternitatem diligite, deum timete, regem autem honorificate. serui, subditi cum omni timore dominis uestris, non tantum bonis et modestis, sed etiam dyscolis. haec est enim gratia, si propter conscientiam dei sustinet quis tristitias, patiens iniuste. quae enim gloria est, si peccantes punimini et suffertis? sed si bene facientes patimini et patientes sustinetis, haec gratia apud deum. in hoc enim uocati estis: quia et Christus passus est pro nobis, relinquens uobis exemplum, ut sequamini uestigia eius. Et alio loco: Similiter mulieres [*]( 1 I Petro 2, 11-21 21 I Petro 8, 1-17 ) [*]( 1 paue. uers.] paolulum (-lolum S1) Sa kim MPS, cm̃ι C uos post obsecro om. P1C, eras. M 2 qua P 4 genTe M eo quod] eo « co qo M deτracτenτ R, detrectant v 5 uos punct. del. P\' ex bonif openbuf uof RSav 6 deum] dum a nostrum] urm S, om. v uiĺιτaτιοneĺ (-cionef M) MPS1 fubiecTi (ec in ras.) M, add. igitur P\'v 7 ordinaτιοne S1, creaTure R (cf. v), in marg. al creaTure S\' 8 pcelenTi M 9 uero] uobif P1 10 mprudennam (-cia M) MPXC 11 lgnoranciam (a alt. ex u) M uelamuf P1 13 τιmeτē rege aut ononficaTe M autem] om. PCRSv 14 subditi] add. efroTe P2RSaν cum] m P\'RSv 15 difcolif M PCRS t6 quie] qm S τriĺτιτιam P1 17 punimini et] et colaphizati av 18 paTienTer М2P2RSaν 19 haec] add. efT enim P5, add. efr RSav 20 pro uobis М2P1C (Amiat.) uobis relinquens av 21 uestigia eius] add. qui peccatum non fecit nec inuentuB est dolus in ore eius. qui cum malediceretur, non maledicebat; cum pateretur, non comminabatur: tradebat autem iudicanti se iniuste. qui peccata ) subditae sint suis uiris, ut et si qui non credunt uerbo, per mulierum conuersationem sine uerbo lucri fiant, considerantes in timore castam conuersationem uestram. quarum sit non extrinsecus capillaturae aut circumdatio auri aut indumenti uestimentorum cultus: sed qui absconditus est cordis homo in incorruptibilitate quieti et modesti spiritus, quod est in conspectu dei locuplex. sic enim aliquando et mulieres sanctae sperantes in deo ornabant se, subiectae propriis uiris, sicut Sarra oboediebat Abrahae dominum eum uocans: cuius estis filiae bene facientes et non timentes ullam perturbationem. uiri similiter, cohabitantes secundum scientiam, quasi infirmiori uaso muliebri inpertientes honorem tamquam et coheredibus gratiae uitae, ut ne inpediantur orationes uestrae. in fide autem omnes unianimes, conpatientes, fraternitatis amatores, misericordes, humiles, non reddentes malum pro malo uel maledictum pro maledicto, sed e contrario benedicentes, quia in hoc uocati estis, ut benedictionem hereditate possideatis. qui enim uult uitam diligere et uidere dies bonos, coerceat [*]( 9 cf. Gen. 18, 12 15 cf. Prou. 17, 18 18 cf. Ps. 34 (38), 12—16\' ) [*]( nostra ipse pertulit in corpore suo super lignum, ut peccatis mortui, iustitiae uiuamus. cuius (huius edd.) liuore sanati estis. eratis enim sicut oues errantes, sed conuersi estia nunc ad pastorem et episcopum animarum uestrarum a (cf. v) similiter] add. et P1 av ) [*]( 1 шгis fuia Rav et] om. S credunt** (ur eras.) M 2 mulierem MPXC 3 τɪmorem MC non fir R 4 capɪllaτura RS2 av cɪrcumdaτɪonɪf p2: circumdaτɪo MP\'CRSav ɪndumenτι∗ (i ex Q per rasuram) M 5 qui] quod R 6 ɪncorrupτɪlɪτaτem (-Te S) P1S et] ac a quod] qui Rav 7 locuplef PIRSv sic] Ci CR fanctae mulieres av 8 se] om. MP\'C 9 fara PRS\'av habrahae (-he C) MP\'C cuius] add. uof P1 10 non] om. P\' pertimentes av 11 Րcienτɪa (-cia M) MC 12 uaՐɪ R, uafcalo S* av muhebn (bn in ras.) S imparτɪenτes Rv et] om. R 13 ne] non av 14 efroTe omnef P* 15 misericordes] add. modefti av 15 redenTef M 16 1 maledɪcτο M p maledicTU C, pro maledicTO* (f ras.) P 17 dicasē here M, heredιτaτē C, heredιτaτιՐ P1 pofedeaTif M 18 et uidere om. P\' dies uɪdere Rv bonuf M P1 ) linguam a malo et labia ne loquantur dolum. declinet autem a malo et faciat bonum, inquirat pacem et sequatur eam: quia oculi domini super iustos et aures eius in preces eorum, uultus autem domini super facientes mala. et quis uobis noceat, si boni aemulatores fueritis? sed si quid patimini propter iustitiam, beati. timorem autem eorum ne timueritis, et non conturbemini. dominum autem Christum sanctificate in cordibus uestris, parati semper ad satisfactionem omni poscenti uos rationem de ea quae in uobis est spe: sed cum modestia et timore, conscientiam habentes bonam, ut in eo quod detrahunt uobis, confundantur qui calumniantur uestram bonam in Christo conuersationem. melius est enim benefacientes, si uelit uoluntas dei, pati quam malefacientes. Et post aliquot uersus : Christo igitur passo in carne et uos eadem cogitatione armamini: quia qui passus est carne desiit a peccatis, ut iam non hominum desideriis, sed uoluntate dei quod reliquum est in carne uiuat temporis. sufficit enim praeteritum tempus ad uoluntatem gentium consummandam, qui ambulauerunt in luxuriis, desideriis, uinolentiis, comissationibus, potationibus et inlicitis idolorum cultibus. Et post paucos uersus : Estote itaque prudentes et uigilate in [*]( 6 cf. Ea. 8, 12 14 I Petro 4, 1—3 21 I Petro 4, 7 19 et I Petr. 5, 1—11 ) [*]( 1 lingaam] add. fuam P7RSav labia] add. eiuf P2Rav, add. fua S 2 mquirer MC 3 in ante pieces] ad R 4 autem] eras. M, om. PlC quis] fi quɪՐ C, quɪՐ efr qm P\'Sav uobis om. C 5 sed] add. eτ P\'RSav 6 beati] add. erɪτɪՐ P1 7 & MCv: ur rell. con- τurbɪmɪm MplC ihm xpm P 8 parant P1 9 in] om. P1 10 bonam habentef S bona M 11 uobis] de aobif C (cod. Am.) 13 uella MPl dei uoluntas a 14 aliqua C, aliquos a 15 qui om. C came] m carne P\'Sav defmT MC defnr a (1τ et a in ras.) P 16 ut iam] uτιnam MC ****deՐɪderɪɪՐ M uolunτaτɪ P2RSaν 18 praeteritum] om. C 19 qui] htf qui P1ν ambulauerunt] add. m uolupτaτιb ; P1 luxoruf MPC in deՐiderɪɪՐ P cum mɪſՐacɪomb; M, commeffanonib; PCRS1 90 potationibus] add. ebrietatibus a cultibuf (buf ex correctura) P 21 paucos uers.] paululum P, aliquos uerfus a ) orationibus, ante omnia mutuam in uosmet ipsos caritatem continuam habentes, quia caritas operit multitudinem peccatorum, hospitales inuicem sine murmuratione, unusquisque sicut accepit gratiam, in alterutrum illam administrantes łsicut boni dispensatores multiformis gratiae dei. si quis loquitur, quasi sermones dei: si quis ministrat, tamquam ex uirtute, quam administrat deus, ut in omnibus honorificetur deus per Iesum Christum, cui est gloria et imperium in saecula. carissimi, nolite mirari in feruore, qui ad temptationem uobis fit: nolite pauere quasi noui aliquid uobis contingat, sed communicantes Christi passionibus gaudete, ut et in reuelatione gloriae eius gaudeatis exultantes. si exprobramini in nomine Christi, beati: quoniam gloriae et uirtutis dei spiritus super uos requiescit: ab illis blasphematur, a uobis autem honorificatur. nemo autem uestrum patiatur quasi homicida aut fur aut maledicus aut alienorum appetitor: si autem ut Christianus, non erubescat, glorificet autem deum in isto nomine. quoniam tempus ut incipiat iudicium de domo dei. si autem primum a nobis, qui finis eorum qui non credunt dei euangelio? et si iustus uix saluabitur, impius et peccator ubi apparebit? itaque et . hi qui patiuntur secundum uoluntatem dei, fideli creatori [*]( 2 cf. Prou. 10, 12 19 cf. Prou. 11, 31 ) [*]( 1 moTuam M uofmaipfuf M, uobiՐmeτɪpՐɪՐ RS\'av 3 ſɪnē mormura cione M, fine murmuraTionem P1 accɪpɪτ P 4 defpenfaToref M 5 mulTiformef CS1 7 adminiſτra P1, amminɪſ τraτ S1 8 Christum] add. dominum a saecula] add. fcJorum. amen P°υ, add. ſe̢culorom a km̃ι MPHS, cm̃ι C 9 mirari] peregrinari av fit] om. P1, ſɪτ C 10 no*m P aliquid noni a uoſ C conTigat M1 11 et om. M1 reuelaTionem P\' 12 exprobamini MP1 in] pro R beata] add. eritis av 18 quoniam quod est honoris, gloriae et uirtutis dei, et qui est eius spiritus av reqmefceT Sa 14 verba ab illis bl. a u. a. hononflcatur om. av 16 appeTiTur MP1 17 glorɪfɪcenτ P1, glonficaT MlC deumJ d5 MC isto] aufro C tempus] add. efr P\'Rav 18 de] di C1 uobis edd. 19 qui] quia v finef MPl deo P1 euangehum MCB si] om. M 20 faluaTur S aparebiT M, parebunτ CRav 21 hi] i M, hii P qui om. Pl ) commendant animas suas in benefactis. Seniores ergo qui in uobis sunt obsecro consenior et testis Christi passionum, qui et eius quae in futuro reuelanda est gloriae communicator, pascite qui est in uobis gregem dei, prouidentes non coactos, sed spontanee secundum deum, neque turpis lucri gratia, sed uoluntarie, neque dominantes in cleris, sed formae facti gregis ex animo. et cum apparuerit princeps pastorum, percipietis inmarcescibilem gloriae coronam. similiter, adulescentes, subditi estote senioribus. omnes autem inuicem humilitatem insinuate, quia deus superbis resistit, humilibus autem dat gratiam. humiliamini igitur sub potenti manu dei, ut uos exaltet in tempore uisitationis, omnem sollicitudinem uestram proicientes in eum, quoniam ipsi cura est de uobis. sobrii estote, uigilate: quia aduersarius uester diabolus tamquam leo rugiens circuit quaerens quem deuoret. cui resistite fortes in fide, scientes eadem passionum ei quae in mundo est uestrae fraternitati fieri. deus autem omnis gratiae, qui uocauit nos in aeternam suam gloriam in Christo Iesu, modicum passos [*]( 1 I Petr. 5, 1-11 ) [*]( 1 commendenT P1Sυ benefaciennf P1 qui 8. lin. M 3 quae in] qm Ml cũmcaτur M, commomcaTur P, cūdicaτ~ C, cο̄munɪcaτur S in nobis eft aν 4 coacru M, coacTor P, quoacTof C, coacτɪ∗ S, coacTe Rav 5 ſponτanaee M, fponTaneae P\'S deum] dñm M\'C 6 uolunTanae P1S1 ut dominantes av crenf M, clerof S1. clero S1, cerena B forma RS2υ gregi R 7 aex S aparuiT Ml, aparuenr 81 pnncipef C, pnncepf (pf in ras.) S pafroril (pa in ras.) S 8 mmarcifcibilem MPC, mmarce**** S1 ſubdɪτɪſ P1 9 autem] om. P1 inuicem] om. 81 humilitatem] om. P1 10 mflnuanTem R fupbof (-buf M) MC humili b; M 11 pοτenτιο| mamanu (corr. in marg.) M, pοτιſſɪma manu P\' 12 cudi ſolɪτɪ∗ nē M (corr. al. m.) 13 eom Ml 14 estote] add. er BSv diabuluf MP1 15 fomf MP, forre forres R 16 uerba scientes - - fieri om. P* efcienTef M eadem PS\': eandem MP2CS2aυ paſſɪonū MSl: pamonem P\'CRS\'av qm MCS1 17 fraTerniTaTe MCS omnef M gratiae] glonae Pl 18 aernum S paſſuſ M2CS1 ) ipse perficiet, confirmabit, solidabit ipsi imperium in saecula saeculorum. amen.

XLV. DE EPISTVLA EIVSDEM SECVNDA.

Per quae maxima nobis et pretiosa promissa donauit, ut per haec efficiamini diuinae consortes naturae, fugientes eius quae in mundo est concupiscentiae corruptionem. uos autem curam omnem subinferentes ministrate in fide uestra uirtutem, in uirtute autem scientiam, in scientia autem abstinentiam, in abstinentia autem patientiam, in patientia autem pietatem, in pietate autem amorem fraternitatis, in amore autem fraternitatis caritatem. haec enim nobis cum adsint et superent, non uacuos nec sine fructu uos constituent in domini nostri Iesu Christi cognitionem. cui enim nen praesto sunt, caecus est et manu temptans, obliuionem accipiens purgationis ueterum suorum delictorum. quapropter, fratres, magis satagite, ut per bona opera certam uestram uocationem et electionem faciatis. haec enim facientes non peccabitis aliquando. Et post paululum : Sicut et in nobis erunt magistri mendaces, qui introducent sectas perditionis et eum qui emit eos dominum negant, superducentes sibi celerem perditionem. [*]( 5 n Petr, 1, 4 - 10 19 II Petro 2, 1-3 ) [*]( 1 confirmabɪτ a. I. M folidabiTque (-uɪτq; 81) P2CRSav ipei gloria et av 2 EXPLICIT EPLA PETRI (minio; add. pnor al. m.) I nr- CIPIT DB SECVNDA (miwio) I S, de epla fci petn apoſτοlɪ fecunda B 4 fecunda eiusdem a 5 quae] quem cw manme P1 6 effugɪenτes R, fugienITef (len in ras.) S 9 m ſcɪenτɪà .. m abſτɪnen τɪā .. m paτɪen τɪā .. m pɪeτaτē M 11 fraternitatis amorem a 12 haec (hec M) efr enῑ MC que uoh cQ C, uobɪs ſɪ B, uobiscum a, ſɪ uobifcum P2υ 18 fruCTQm M1 14 cognitione av enim] add, haec P* sunt] add. haec Saτ 15 acdipiena om. B purga τɪoneſ MPl 19 pauft. 3 C, pauC. Q. P, paucos uersus RS et om. P eranT MPC 20 ɪnτroducenτeſ MP C pdirionef (-ci- M) M1C emit] emifiT M, emɪτ (r in ras.) P, mɪſɪτ C, eniT S1 21 neganref P1 deum negabunt edd. )

et multi sequentur eorum luxurias, per quos uia ueritatis blasphemabitur et in auaritia fictis uerbis de nobis negotiabuntur. quibus iudicium iam olim non cessat, perditio eorum non dormitat. Et alio loco: Nouit dominus pios eripere de temptatione, iniquos uero in die iudicii cruciandos reseruare. magis autem eos qui post carnem in concupiscentia inmunditiae ambulant dominationemque contemnunt. audaces, sibi placentes, sectas non metuunt, blasphemantes, ubi angeli, fortitudine et uirtute cum sint maiores, non portant aduersum se execrabile iudicium. hi uero uelut inrationabilia pecora naturaliter in captionem et in perniciem in his quae ignorant blasphemantes in corruptionesua et peribunt, percipientes mercedem iniustitiae, uoluntatem existimantes diei delicias, coinquinationes et maculae deliciis affluentes, in conuiuiis suis luxuriantes uobiscum, oculos habentes plenos adulterio et incessabiles delicti, pellicentes animas instabiles, cor exercitatum auaritiae habentes, maledictionis filii, derelinquentes rectam uiam errauerunt Et post paucos uersus : Superbiam enim uanitatis [*]( 4 II Petr. 2, 9-15 18 n Petr. 2, 18-22 ) [*]( 1 luxonaf MP1C uenraf P\' 2 uerba et in — - negotiabuntur om. R auarɪτɪã P facnf CS 8 cessat] add. et av pdio Ml 5 de temptatione eripere a (ef. v) diem av referoare cruciandoa ab feruare R 6 eoe om. P1 7 conτempnunτ PCBS 8 meτuenτ MC, meτuunτ facere RS1, metnunt introducere aυ forti- τudinem P1 9 cam ſɪnτ maioref & | uɪrruτe in ras. al. m. S maionf M, maion P\', melioref C aduerſũ feum (um elut.) M, adoerfum eof P*, aduerſuſeù C 10 uero] uobɪſ P\', om. S peccora PCS naruhrer M 11 capTlone MC in ante perniciem om. edd. qm MC 12 corrucτιοne M, corrupnonem P1 et ante peribunt expunx. P*, om. aυ 18 uolunτaτem MPC, uohiptatem Sav, om. B quoɪnqumaτɪonef C, comqmnaTiomf PRS2 14 suis] om. M\', del. S* luxorɪanτeſ MP1C 15 adulterii av mceffabiief CS\': mceffabilif MPS\'av 16 dɪlecτɪ M, delecn P1 mcelfabili debcTO R (cod. Amiat.) peUicentef (el et e in ras. al. m.) M, pellicɪenτeſ CRov ɪnſτabɪlɪſ MPC exerriTaTU M, excecaTQ S* in auaritia a, auaritia S2υ 17 maledicTionef MC de∗relɪnquenτeſ M, delinquenTef P1 18 fuperbia PXC (cod. Amiat.), fuperba P2S2υ nam- TaTef loquentif P ) loquentes pellicent in desideriis carnis luxuriae eos qui paululum effugiunt, qui in errore conuersantur, libertatem illis promittentes, cum ipsi serui sint corruptionis: a quo enim quis superatus est, huius et seruus est si enim refugientes coinquinationes mundi in cognitione domini nostri et saluatoris Iesu Christi his rursum inpliciti superantur, facta sunt eis posteriora deteriora prioribus. melius enim erat illis non cognoscere uiam iustitiae quam post agnitionem retrorsum conuerti ab eo quod illis traditum est sancto mandato. contigit enim illis illud ueri prouerbii: canis reuersus ad suum uomitum, et: sus lota in uolutabro luti. Et post aliquantum: Cum haec omnia dissoluenda sint, quales oportet esse uos in sanctis conuersationibus et pietatibus, expectantes et properantes in aduentum diei dei. Et paulo post: Carissimi, haec expectantes satagite inmaculati et inuiolati inueniri in pace, et domini nostri longanimitatem salutem arbitramini. Et alio loco: Vos igitur, fratres, praescientes custodite, ne insipientium errore transducti excidatis a propria firmitate. crescite [*]( 10 cf. Prou. 26, 11 12 U Petro 3, 11 et 12 14 ib. 14 17 ib. 17 et 18 ) [*]( 1 pelhcenT* S, pelliciunt av luionae (-ne MC) MP\'C paulū P1C, paulolum 8 4 feruof Ml refugiens R quoɪnquɪnaτɪoneſ MC 5 cognɪτɪone (m in ras.) P et] om. Sa 6 his] add. qui P rurfuf P\'Sav mphcaraf P1, ɪnplɪτɪτɪſ M, ɪnplɪcɪτɪſ (impl. S) CS1, unphcaTi (mpl. P) P\'Rav 7 derenora (ra in ras. al. m.) M, denora P1 prioribus s. lin. add. al. m. M 8 uɪam*********, (uen- TaTif elut.) M reTrofUm M1 9 connngiT P\' 10 uere S1 prouerbɪū S\' 11 uomιτū ſuū CS\'a sus] ſuɪſ MC, fuef (ef ix ras.) P IOTO (0 pr. ex al. Utt. corr. m. 2) M, loTa (a ex 0) P ahquando P1, alIquanTa P 12 haec] add. jgif S* (cf. v) diffoluenda (da in ras. al. m.) M sint] om. MP1C, ſunτ P* qualef eCCe P* oporreT (eT ex corr.) P esse] om. P 13 pɪaaτe* Ml 14 diei) lineola subducta del. S\' dei] dfii C\' km̃ɪ MPBS, cm̃ɪ C 15 inuiolati] ɪmmolaτɪ P1 muemre MPlC, muenin ei P\', ei inueniri v 16 & dfii nh s. lin. add. al. m. M 17 pfcienf MC, pfcienciaa R 18 errore om. Sl TranfducTi (nf s. I. add.) M, τraſτucτɪ Pl, traducti av excedaTif MPC ) uero in gratia et in cognitione domini nostri et saluatoris Iesu Christi. ipsi gloria et nunc et in die aeternitatis. amen.