Retractationum

Eodem tempore quidam Vincentius Victor in Mauritania Caesariensi inuenit apud Hispanum quendam presbyterum Petrum nonnullum opusculum meum, ubi quodam loco de origine animae hominum singulorum, utrum ex illa primi hominis ac deinde ex parentibus propagentur an sicut illi uni sine ulla propagatione singulae singulis dentur, me nescire confessus sum, uerum tamen scire animam non corpus esse, sed spiritum, et contra ista mea ad eundem Petrum scripsit ille duos libros, quos mihi de Caesarea Renatus monachus misit. quibus ego lectis responsione mea quattuor reddidi, unum ad Renatum monachum, alterum ad presbyterum Petrum et duos ad eundem Victorem. sed ad Petrum quamuis habeat libri prolixitatem, tamen epistula est, quam nolui a tribus ceteris separare. in his autem omnibus, in quibus multa [*]( 1 Retract. II, 33, 2. 42, 3 11 Retract. I, 1, 8. II, 71, 1 ) [*]( 1 diserui Gt, inferui H retractarem∗∗ D 2 manichaeum M 3 appellatur Sl 4 canonica 81 5 num. om. BFPQ, LVI v 6 libros GN quatuor G, septem F 7 incentius uictur H mauri∗tania. C, mauretania D1P1Q, mauritanea R 8 cesariensi 01DFGS, caessariensi P apud om. BE1 yspanum F, ispanum D, spanum BC1E1GRS pre- * sbiterum C1DE, praesbiterum 02H 10 origine E animae om. BFGNQ18, animarum D2 homonum G illa C1DQ1R, illa una eet. V prima HM 11 ac M a. l., ∗ac (h ras.) CD an C 14 istud meum V post mea add. p2 dicta eondem 01 15 caesaria 02GQ 16 ergo E quattuor] quattuor libros MQ2 reddidit (t ras.) 0 17 pro ad] a Et alium V ad om. E presbiterum OEM, praesbiterum D 18 pro ad] et H habeant GNS, habebat EI 19 aepistula D noluit P, uolui G 20 separare C1D1, separi E1, separari cet. v iis m ) [*]( 13* )

Huius operis liber ad Renatum sic incipit: Sinceritatem tuam erga nos; ad Petrum autem sic: Domino dilectissimo patri et conpresbytero Petro; duorum uero nouissimorum ad Vincentium Victorem primus sic incipit: Quod mihi ad te scribendum putaui.

Scripsi duos libros de coniugiis adulterinis, quantum potui, secundum scripturas cupiens soluere difficillimam quaestionem. quod utrum enodatissime fecerim, nescio; immo uero non me peruenisse ad huius rei perfectionem sentio, quamuis multos sinus eius aperuerim, quod iudicare poterit, quisquis intellegenter legit. [*]( 1 necessarea El defendi om. H, de*fendi (f ras.) S 2 cunctationem ex contractionem 0, contacionem Dl, at cogitationem a in mg. 3 praesumptionis (pt in ras. m. 2) C 4 iuuene Dl detestandum (st in ras. m. 2) C, detestandē H ad hac E ducendum- Dl 5 quantum B scripta CD\', rescribta HPl, rescripta eet. v correctionem H, correptionis GNa in mg. 6 huius H 8 domno BF 9 patri CD\', om. BF, fatri M, fratri eet. v et om. OPV conpresbitero DEMS, conşpresbitero C, conpresbitero meo BF nouis- . simum Ql 10 prior 02V incipit om. a 11 scri∗bendum 0 12 LXXXIII add. 82, om. BFPQ, LVII v 13 pulentium GNSV1, pullentium V2 libri (ri in ras. m. 2) 0, libros 0, liber P duos GS 14 scribsi EHpl duos om. P potui] p. demonstraui R 15 scripturam Dl dissoluere a quaestionem difficillimam B 16 enodatissimae D 17 rei om. NQ, del. D2 perfeccionem D sentio] nescio B multus H 18 eius sinus R apperuerim E poterim Dl 19 leget 8 )

Huius operis primus liber sic incipit: Prima quaestio est, frater dilectissime Pollenti, secundus autem sic: Ad ea, quae mihi scripseras.

Interea liber quidam cuiusdam heretici siue Marcionistae siue cuiuslibet eorum, quorum error opinatur, quod istum mundum non deus fecerit nec deus legis, quae data est per Moysen, et prophetarum ad eandem legem pertinentium uerus sit deus, sed pessimus daemon, cum apud Carthaginem multis confluentibus et attentissime audientibus in platea maritima legeretur, peruenerunt ad eum fratres studiosissime Christiani eumque mihi redarguendum sine ulla dilatione miserunt multum rogantes, ut nec ego respondere differrem. refelli eum libris duobus, quos ideo praenotaui: contra aduersarium legis et prophetarum, quia codex ipse, qui missus est, nomen non habebat auctoris.

Hoc opus sic incipit: Libro, quem misistis, fratres dilectissimi. [*]( 9 Io. 7, 19 ) [*]( 1 operis (o in ras. m. 2) C primus] prior V quaescio D 2 dilectissimae D pullenti EGNV, pulenti B secund 01, secundum Dt, secundos E 3 scribseras EPI, scripsit eras S 4 num. om. BFPQ, LVIII v 5 (17) profetarum H 7 librum M marciaoniste 01Dl, martionistae 02 8 eorum] corum 01 9 mundum om. C1D1 deus non BFa legi H, legit El datata H 10 profetarum et ad H 11 pessimus om. F, pessimis 01, pessim\'u D post cum add. p2 s. l. ergo cartaginem BGS, karthaginem N 12 adtentissimae D 13 fratres om. E fratres ad eum a stotiosissime C1D1 14 eum- * que (- ras.) 0, eumquae D rearguendum C1D1, ∗∗∗redarguendum (red ras.) M dilatione (dila s. l. m. 2) E 15 deferrem C1 D1 ∗∗∗∗∗∗ libris D 16 quos] quod H praenuntiaui C1 D1 17 codex] quod et R misus H 18 habeat G auctoris non habebat a 19 librum D2FGNPQV )

Per idem tempus Dulcitius tribunus et notarius hic erat in Africa executor imperialium iussionum contra Donatistas datarum. qui cum dedisset litteras ad Gaudentium Tamugadensem, Donatistarum episcopum, unum illorum septem, quos in nostram conlationem auctores suae defensionis elegerant, exhortans eum ad unitatem catholicam et dissuadens incendium, quo se ac suos cum ipsa in qua erat ecclesia consumere minabatur, addens etiam, ut, si se iustos putarent, fugerent potius secundum praeceptum domini Christi quam nefandis se ignibus concremarent, rescripsit epistulas duas, unam breuem. festinante, ut asseruit, perlatore, aliam prolixam quasi plenius diligentiusque respondens. has mihi supra memoratus tribunus existimauit esse mittendas, ut eas potius ipse refellerem. quas ambas uno libro redargui. qui cum in eiusdem Gaudenti peruenisset manus, rescripsit, quod- ei uisum est, [*]( 5 Retract. II, 52, 1 12 Mattb. 10, 23 ) [*]( 1 LXXXV om. BFPQS1, LIX V 2 episcopum donatistarum BF 4 dultitius jU\'.E\', dulcius HI, dulcitus P1 et notarius] adnotarine GS1, ac notarius 82 5 in om. H affrica BFGR, frica 01 executor B01DFQ, exsequutor E2HP1, exsequutur El, exsecutor cet. imperalium ex imperium 02D2 iussionem H, uisionum 81 6 didisset E1 tamucadcnsem M, thamugadensem E, tamugaudensem DsGQ, tamuadensem H, gaudensium S in ras. 8 nostram CD1, nostra cet. v conlatione C, conlatione cet. v auctorem P eligerant G281 9 exortans OIDHS desuadena FGQ 10 in qua erat] inquirat C1D1 aecclesia D consumere mi (nab.) M2 in ras. 11 inabatur EI se (e in ras.) C potarent V fugirent F, fugere H 12 dei B Christi] nri G 13 rescripsit CD\'R, rescripsit ille D2m, ille rescripsit (rescribsit EHP) cet. duas (u ex a) M brebem 01 14 festinanter E2 ut festinante B asserunt OR perlatorem EF alia C1, alteram V prolixa H 15 diligentius quae Dl mihi supra om. M memoratos Dl 16 esse om. PSVv ut] et El 17 āṇbas (- m. 2) CD reargui C1D1 in om. Dl 18 gaudenti C\'.DUV, gaudentii eet. v rescribsit HPl )