Retractationum

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio I, Pars II (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 36). Knöll, Pius, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1902.

Inter haec uenit in manus meas quidam sermo Arrianorum sine nomine auctoris sui. huic petente atque instante, qui [*]( 1 cf. Aug. ep. 87. ) [*]( 1 caesarienaem ibi] caesariensem sibi (sem 8. l. m. 2) C, cessariem si ibi Dl, cesariensi ubi R ipsa B caesariam C2HQ, cessariam Dl 2 uidemus C1D1 septem] de septem H 4 maximae Dl illo om. H, ille C1D1 egerimus (e pro 8. l. m. 2) 0, egerim D2HMOPSV 5 prouinciae (ae in ras.) D cesariensis 0 6 aecclesiae D memoratum Ql 7 aecclesiastica D testantur gesta B 8 opuacolis OIDl respondere C1D1 9 quae DI maximianiseis EI 10 explicui H 11 sic] ita HM gloriosissimo mss., gloriosissimis imperatoribus v 12 honorio om. EI agusto S1, . om. E\'v XlI om. EIOPV, duodecies (es in ras. F) E2FHMN et om. H constantio] constantino E2F1R, theodosio u iterum om. E1, VIII v 13 ūū. c̄c̄. DsOPQV, 11. č. ODIGMS, om. p, -IIII- ce. R, no El, u. cS. H, uiro consule N, quinquies centies F consule E2 XI OENB, dici XI 0, die XI cet. v octobres Q, octof> EMV, octobrium OP 14 caesarea C1DEFHNSV, caesaria 02GQ, caesareae cet. aecclesiae D maioras 01, maioris EHMOR, maiori C2, maiori. (s ras.) D, om. P 15 num. om. BFPQ) LII v 16 sermonēn H unus eras. M 17 in om. CIDl nostras a 18 petenti BC2 instanti B02 )

189
eum mihi miserat, quanta potui etiam breuitate et celeritate respondi adiuncto eodem sermone a capite responsionis meae et adhibitis ad singula numeris, quibus inspectis quid cui loco responderimus facile possit aduerti.

Hic liber post eorum sermonem, qui a capite adiunctus est, sic incipit: Eorum praecedenti disputationi hac disputatione respondeo.

CAPVT LXXVIIII. DE NVPTIIS ET CONCVPISCENTIA AD VALERIVM LIBRI DVO.

Scripsi duos libros ad inlustrem uirum, comitem Valerium, cum audissem Pelagianos ei nescio quid scripsisse de nobis, quod scilicet nuptias damnaremus asserendo originale peccatum. quorum librorum titulus est: de nuptiis et concupiscentia. bonitatem quippe defendimus nuptiarum, ne putaretur earum esse uitium concupiscentia carnis et lex in membris repugnans legi mentis, quo malo libidinis bene utitur ad filios procreandos pudicitia coniugalis. ut autem duo libri essent, primus uenit in Iuliani Pelagiani manus, et scripsit [*]( 12 Aug. op. inperf. c. Iulian. praef. 16 I 10. 2, 16 Rom. 7, 23 18 Aug. c. Iulian. IIII, 1, 1. op. inperf. c. Iulian. II, 31 ) [*]( 1 et om. OSa, ac m celeritate om. Oa, e alt. in ras. m. 2 M 2 sermonem C1D1 responsioniş Q 3 adhibetis Dl quid ex quod M cui] cuique N 4 locorum a responderimus 02ER, responderemus C1D 1, responderim cet. v 5 post eorum] posterum El 6 eorum om. ER praecidenti Dl disputationi] om. PQa, hac disputatione V hac] hanc 02, hec El disputatione 02, disputationi 0 8 LXXVIII OJ, om. BFGPQ, LIII v 9 titulum om. G concupiscentia. (s ras.) F, concupiscentiis R2 ualerinum pi, ualerianum O1, ualerium comitem m 10 liber 01 11 scribsi EHM libruB 01 u.lerium D, ualerianum F 12 pelagianus 01 ei om. BQl scribsisse BMpl 13 damnarē E1 14 concupiscentiam H 15 bonitatemconcupiBcentia om. QI putetur B, putarent Q2 16 uicium 01 et lex] edex Et 17 libidinis om. N, libidine S2 utitur bene Q 18 pudititia DEG 19 prior V in om. H )

190
aduersus eum libros quattuor, ex quibus quidam nonnulla descripsit et comiti Valerio misit, ille uero ad nos. quae cum accepissem, alio libro ad eadem ipsa respondi.

Huius operis primus liber sic incipit: Heretici noui, dilectissime fili Valeri, secundus autem sic: Inter militiae tuae curas.

CAPVT LXXX.

LOCVTIONVM LIBRI VII.

Septem libros de septem libris diuinarum scripturarum, id est Moysi quinque et uno Iesu Naue et altero Iudicum, feci notatis locutionibus singulorum, quae minus usitatae sunt linguae nostrae, quas parum aduertendo sensum quaerunt, qui legunt, diuinorum eloquiorum, cum sit locutionis genus, et nonnumquam exculpunt aliquid, quod a ueritate quidem non abhorreat, non tamen id sensisse auctor, a quo id scriptum est, inuenitur, sed genere locutionis hoc dixisse credibilius apparet. multa autem in scripturis sanctis obscura [*]( 1 Aug. op. inperf. c. Iulian. I, 16. IIII, 3 2 ep. 200 et 207 ) [*]( 1 aduersQs (- ras.) C eos C1D1Q1 librum Ql quibus om. V quidam (qui a. l.) D, quedam El, quidem Ba 2 descripsit ODIEt, decerpsit cet. 11 (cf. Op. inperf. c. Iul. praef et II, 22. 25.) 3 accepi sse H ad M in ras. eadem] eodem H, ea BD2EFGNQ1S1 4 prior V liber om. B heretici-sic om. Ql dilectissimi 01, dilectissimae D 5 ualerii R, ualere Dl sic (c s. l. m. 2) E, sic incip N milicia C1, militia DI tuae (t add. tn. 2) 0, auae Dl 6 curas om. Q 7 *XXX (L desect.) M, om. BFGPQ, LIV v 8 titulum om. G loquutionum HO liberi 01 libri VII locutionum B 9 librus 01 alt. septem (tem in ras.) M scribturarum H 10 moyse C1DQ1 biesu S, ihesn N iudico R 11 loquutionibus EHP 12 quaerant Q2 s. l., quaerut Dl 13 eloquiorum] e. scripta 82 s. l. loquutionis EHP1 14 nonnunque C1 exculpant BEFGNRS1 Va,exculpent D 15 aborreat 01DEV, horreat pi, abhorreat (eat m. 2 in ras.) G id D1ERS2, id C, hoc cet. v autor C1, auctorem (om. a seq.) GS1 quo] quod C1DG G 16 id om. BDEFHNQS2a, hoc m est] esse GSl genera GS1 loquutionis EHP1 dixisset H 17 credebilius OlD1, credibilius est D2 apparit Cl scripturis DER, ****** scripturis C, litteris cet. sanctis CDER, sacris cet. )

191
cognito locutionis genere dilucescunt. propter quod cognoscenda sunt eadem genera locutionum, ubi sententiae patent, ut etiam, ubi latent, cognitio ipsa succurrat easque intentioni praesentes aperiat. huius operis titulus est: locutiones de Genesi, atque ita de singulis libris.

Quod autem in primo libro posui scriptum esse: et fecit Noe omnia uerba, quae praecepit illi dominus, sic fecit, eamque locutionem dixi esse similem ei, quod in condicione creaturae, posteaquam dicitur: et sic est factum, additur: et fecit deus, non omni modo simile hoc eidem mihi uidetur. denique ibi etiam sensus latet, hic sola locutio est.

Hoc opus sic incipit: Locutiones scripturarum.