De Gestis Pelagii

His autem quaestionibus et istarum sententiarum contentiosissimis adsertionibus iam usquequaque feruentibus multorum fratrum perturbabatur infirmitas. unde coacti sumus sollicitudine caritatis, quam erga ecclesiam Christi per gratiam Christi habere nos conuenit, etiam ad beatae memoriae Marcellinum, qui eos cotidie disputatores molestissimos patiebatur et me per litteras consulebat, de quibusdam istarum quaestionibus scribere et maxime de baptismo paruulorum, de quo [*](1 haec praedicta] haecque dicta LUISFF1 hae quae dicta FS 2 satisfacit FV2 4 etiam et IS 6 huius modi] huius ULXFVS 8 quod] quoque FV2; sic etiam in uers. 10. 11. 12. 14. 15 12 mortem uel d: om. codd. F5 15 habent FFlS 16 abrenuerint V uisi] nisi V2S1 19 esset m. 1 Fl 21 contentiosissima LUIJFlP m. 1 contSptiosissima F et contentiosissima VS1 23 fratrum] factum]) 25 nos habere VSrl ad] a F )

etiam postea te iubente in basilica Maiorum gestans quoque in manibus epistolam gloriosissimi martyris Cypriani et de hac re uerba eius recitans atque pertractans, ut error iste nefarius de quorundam cordibus auferretur, quibus persuasa fuerant quae in his gestis uidemus damnata, adiutus orationibus tuis, quantum potui, laboraui. haec sunt, quae nonnullis fratribus quidam talia sentientes ita persuadere conabantur, ut de orientalibus comminarentur ecclesiis quod, nisi qui haec tenerent, earum possent iudicio condemnari. ecce quattuordecim antistites orientalis ecclesiae in ea terra, cui dominus praesentiam suae incarnationis exhibuit, Pelagium non absoluerent, nisi ea tamquam fidei catholicae aduersa damnaret. unde si propterea est iste absolutus, quod anathematizauerit talia, procul dubio illa damnata sunt, quod multo cumulatius atque clarius in consequentibus apparebit.

Vnde nunc duo illa uideamus, quae noluit anathematizare Pelagius, quia etiam sua esse cognouit, sed ut illud quod in eis offendebat auferret quomodo ea sentiret exposuit. \'posse quidem\', inquit, \'hominem sine peccato esse dictum est superius\'. dictum sane et nos meminimus, sed ideo mitigatum et a iudicibus approbatum, quod addita est dei gratia, quae in illis capitulis tacebatur. de hoc autem altero quemadmodum responderit diligentius intuendum est. \'de illo autem\', inquit, \'quod fuerint ante aduentum domini homines sine peccato dicimus et nos quoniam ante aduentum Christi uixerunt quidam [*]( 1 Sermo 294 (XXXVIII 1335 M.) ) [*]( 1 in basilica om. m. 1 L Maiorini VISI 2 cipriani LI ciprini m. 1 F 4 nepharius IJF nefandus U auferetur F 5 fuerunt FVS 8 comminatur m. 1 F* quod] quoque m. 1 LF nisi] si qui LUDFS ni VIS1 hoc FUTJ 9 eorum FlVS posse LULlF ecce om. S 11 sui F carnis FVSd exibuit LU absoluerentur FlV2 15 sequentibus FV2 16 uidemus U quem (?) LULX uoluit Z1 17 qui FVd 18 offendebant F sentire V 19 quidem] in quid V2 inquit Sl om. F\' inquit om. VS 20 dictum est V metuimus r 22 illis] nullis lAnSFxV*Sx altera S 25 uixerint F )

sancte et iuste secundum sanctarum scripturarum traditionem\'. non est ausus dicere: dicimus et nos quoniam ante aduentum Christi fuerunt homines sine peccato, cum hoc illi de Caelestii dictis fuisset obiectum — sensit enim quam esset periculosum et molestum — sed ait: \'dicimus et nos quoniam ante aduentum Christi uixerunt quidam sancte et iuste\'. quis hoc negauerit? sed aliud est hoc et aliud fuisse sine peccato, quia et illi sancte iusteque uiuebant, qui ueraciter tamen dicebant: si dixerimus quia peccatum non habemus, ipsi nos seducimus et ueritas in nobis non est. et hodie multi iuste sancteque uiuunt nec tamen in oratione mentiuntur, cum dicunt: dimitte nobis debita nostra sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. hoc ergo iudicibus placuit, quemadmodum ipse <se> dicere asseuerauit Pelagius, non quemadmodum obiciebatur dixisse Caelestius. nunc ea quae restant pertractemus. ut possumus.

Obiectum est Pelagio, quod diceret (ecclesiam hic esse sine macula et ruga\'. unde etiam Donatistae diuturnum nobiscum habuerunt in nostra collatione conflictum; sed illos de permixtione. malorum hominum tamquam palea cum frumentis propter areae similitudinem potius urgebamus. qua similitudine etiam istis respondere possumus, nisi ecclesiam in solis bonis uellent fo.rtassis intellegi, quos nullum omnino asserunt habere peccatum, ut possit ecclesia hic esse sine macula et ruga. quod si ita est, eadem repeto quae paulo ante memoraui: quomodo sunt membra ecclesiae, de quibus [*]( 8 I Ioh. 1, 8 12 Matth. 6, 12 ) [*]( 2 est om. FV 3 celestii LLlF m. 2 celesti m. 1 F 7 qua S 9 dixsmus m. 1 F 10 sancte iusteque m. 1 F 14 ipse se scripsi: ipse codd, VS se Shl diceret codd. VS adseuerauerit F nnn quemadmodum corr. m. 2 ex nunquam aliquod Fl 16 ut possumus om. S 17 Cap. XII LUFF1 Cap. XIII LlP Cap. IX (in mg. 11) S est (in mg. et) V 18 etiam] et F 20 permisstione S paleae d 21 solitudinem F po ius—similitudine add. m. 2 in mg. F 22 istos F1 possumus F 23 fortasse FVSd 24 asserere L1 )

uerax clamat humilitas: si dixerimus, quia peccatum non habemus, ipsi nos seducimus et ueritas in nobis non est? uel quomodo id quod eam dominus docuit orabit ecclesia: dimitte nobis debita nostra, si in hoc saeculo est ecclesia sine macula et ruga? postremo ipsi de se ipsis interrogandi sunt, utrum necne fateantur aliqua se habere peccata. quod si negabunt, dicendum est eis, quod se ipsos decipiant et ueritas in eis non sit; si autem peccatum se habere fatebuntur, quid aliud quam de ruga sua uel macula fatebuntur? non sunt ergo isti ecclesiae membra, quia illa est sine macula et ruga, hi autem cum macula et ruga.

Sed ad hoc obiectum uigilanti circumspectione respondit, quam sine dubio catholici iudices approbauerunt. \'dictum est\', inquit, \'a nobis, sed ita, quoniam lauacro ab omni macula et ruga purgatur ecclesia, quam uelit ita dominus permanere\'. ad quod synodus dixit: \'hoc et nobis placet\'. quis enim nostrum, negat omnium in baptismo peccata dimitti et omnes fideles sine macula et ruga de lauacro regenerationis adscendere? aut cui christiano catholico non placet, quod et domino placet idque futurum est, ut ecclesia permaneat sine macula et ruga, quandoquidem id nunc agitur dei misericordia et ueritate, ut ad illam perfectionem, ubi sine macula et ruga in aeternum mansura est, sancta ecclesia perducatur? sed inter lauacrum, ubi omnes praeteritae maculae rugaeque tolluntur, et regnum, ubi sine macula et ruga perpetuo manebit ecclesia, tempus hoc medium est orationis, ubi necesse est dicat: dimitte nobis debita nostra. propter hoc obiectum est eos dicere [*]( 1 I Ioh. 1. 8 4. 25 ylatth. 6, 12 ) [*]( 1 quia] quoniam LUVS om. Fl 3 eum ULxFFlVS 4 sigut L sicut m. 1 F, V2 om. Fl huc om. V 6 uerum nec ne S 7 qui ui. 1 F 8 se om. m. 1 F fatentur S 10 menbra FFl 12 circuminspectione LU 14 sed] scilicet FS 18 et ruga om. F 21 quando- \'1uidem-ruga add. m. 2 in mg. L quam quidem V2 dei] de L1 et Dei F1 23 perducetur LULXF, m. 1 P perduceret pI VS 24 ubi] nisi LL\'li\'\' m. 1 26 orationi FVl 27 est om. S ) [*]( XXXXII Aug. Sect. VIII pars II. ) [*]( 6 )

\'hic esse ecclesiam sine macula et ruga\', utrum per hanc sententiam auderent prohibere orationem, qua diebus et noctibus ueniam peccatorum iam baptizata sibi poscit ecclesia. de quo medio tempore inter remissionem peccatorum quae fit in lauacro et permansionem sine peccatis quae futura est in regno cum Pelagio nihil est actum, nihil ab episcopis pronuntiatum, sed tantum hoc, quod breuiter significandum putauit, non se ita dixisse, ut uidebatur obiectum. cum enim hoc ait: \'dictum est a nobis, sed ita\', quid uoluit uideri nisi non ita, quemadmodum dixisse ab his qui obiecerant credebatur? quid tamen secuti sint iudices, ut sibi dicerent hoc placere, id est baptismum, quo abluitur a peccatis, et regnum, ubi permanebit sine peccatis sancta quae nunc mundatur ecclesia, satis, quantum existimo, apparet.

Deinde obiecta sunt de libro Caelestii, quid in unoquoque capitulo contineat, magis secundum sensum quam secundum uerba. quae quidem ille latius exequitur, sed tunc subicere omnia qui libellum aduersus Pelagium dederunt se non potuisse dixerunt. ergo in primo capitulo libri Caelestii hoc scriptum esse posuerunt: \'quoniam plus facimus quam in lege et euangelio iussum est\\ ad quod Pelagius respondit: hoc quasi nostrum posuerunt; dictum est uero a nobis secundum apostolum de uirginitate, de qua Paulus dicit: praeceptum domini non habeo\\ synodus dixit: (hoc et ecclesia recipit\'. legi ego, quo sensu id Caelestius in libro suo posuerit, si [*]( 23 I Cor. 7, 25 ) [*]( 1 esse add. m. 2 F 2 audere m. 1F auderent audereyt F1 proibere L dibus m. 1 F 3 possit tn. 1 F 4 quo] qua LFFLS 7 hoc om. F quod om. m. 1 L 8 enim om. ULXFL VS 9 hoc om. FSL ait om. S a nobis] uobis codd. VS noluit LLIF; V2 10 abiecerant L t obiecerunt V 11 transecuti ni. 1 F sunt S dicerent sibi UFlVSd id est om. L t 12 a quo FV2 15 Cap. XIII LUFF! Cap. X (in mg. 13) S Cap. XlIII TAP 17 exsequetur VS1 18 quae S 19 capitulo libri m. 2 ex in libri alteri F 21 et euangelitl (s. 1. m. 2) Lx insum F ad quod m. 2 ex quid FV2 Pelagius] postea Ll post m. 1 Fl 23 uerginitate C qua add. m. 2 7,1 24 dei V dicit V 25 ego] eo F ei r2 si] non S )

tamen eum suum esse non negat. dixit enim hoc, quo uidelicet persuaderet tantam nos habere per naturam liberi arbitrii non peccandi possibilitatem, ut plus etiam quam praeceptum est faciamus, quoniam perpetua seruatur a plerisque uirginitas, quae praecepta non est, cum ad non peccandum praecepta implere sufficiat. quod autem a Pelagio responsum est, ut approbarent iudices, non sic acceperunt, tamquam omnia legis et euangelii praecepta custodiant, qui uirginitatem, quae praecepta non est, insuper seruant, sed ad hoc tantum, quod plus est uirginitas quae non est praecepta quam coniugalis pudicitia quae praecepta est et custodire istam quam illam utique plus est, cum tamen neutrum eorum habeatur sine gratia dei, quandoquidem apostolus de hac re loquens ait: uolo autem omnes homines esse sicut me ipsum; sed unusquisque proprium donum habet a deo, alius sic, alius autem sic. et ipsi domino cum dixissent discipuli: si haec hominis est causa cum uxore, non expedit nubere, uel, quod latine melius dicitur, non expedit ducere, non, inquit, omnes capiunt uerbum hoc, sed quibus datum est. hoc ergo episcopi ecclesiam recipere pronuntiarunt, quod plus sit uirginitas perseuerans, quae praecepta non est, quam nuptiarum castitas, quae praecepta est. quo autem sensu illud Pelagius siue Caelestius dixerit, iudices nescierunt.

Hinc iam obiciuntur Pelagio alia Caelestii capitula [*]( 14 I Cor. 7, 7 16. 18 Matth. 19, 10. 11 ) [*]( 1 non om. S 2 tu LFF1 tantum V uos U habere* F 3 est om. m. 1 F 6 perficiat m. 1 F a om. Ll 8 euangelia U euangelium m. 1 F 9 insuper-non est om. rn. 1 F hec FFlV 10 uirginitatis V quam] que LULlFlF m. 1 11 et om. S 12 neutrum (rum corr. m. 2) F habeatur (atur corr. m. 2) F 13 de hac re apostolus F 14 homines omnes L1 15 habeo U 16 autem om. Ll ipso V 17 hoc FV om. S hominis om. LULxFFlV post causa legitur apud S 20 pronuntiatur Ll 23 Pelagius in spat, uacuo llddid. m. 2 F dixerunt F\'*?1 24 Car. XlIII LUFF1 Cap. XV LlP Cap. XI (m mg. 14) S iam] inde U pelagii IJ celesti m. 1 F \' ) [*]( 6* )

capitalia et sine dubitatione damnanda, quae nisi anathematizasset, cum his sine dubio damnaretur. in tertio capitulo scripsisse Caelestium: \'gratiam dei et adiutorium non ad singulos actus dari, sed in libero arbritrio esse uel in lege ac doctrina\', et iterum: \'dei gratiam secundum merita nostra dari, quia si peccatoribus illam det, uidetur esse iniquus\', et his uerbis intulisse: \'propterea et ipsa gratia in mea uoluntate posita est, siue dignus fuerim siue indignus. si enim per gratiam omnia facimus, quando uincimur a peccato, non nos uincimur, sed dei gratia, quae uoluit nos iuuare omni modo et non potuit\'. et iterum ait: \'si gratia dei est, quando uincimus peccata, ergo ipse est in culpa, quando a peccato uincimur, quia omnino custodire nos aut non potuit aut noluit. ad ista Pelagius respondit: \'haec utrum Caelestii sint, ipsi uiderint qui dicunt ea Caelestii esse; ego uero numquam sic tenui, sed anathematizo qui sic tenet\'. synodus dixit: \'recipit te sancta synodus ita uerba reproba condemnantem\'. de his certe omnibus et Pelagii eadem anathematizantis manifesta responsio est et episcoporum ista damnantium absolutissima iudicatio. utrum ea Pelagius an Caelestius an uterque an neuter illorum an alii siue cum ipsis siue sub nomine illorum senserint siue \' adhuc sentiant, sit dubium uel occultum, satis tamen hoc iudicio declaratum est esse damnata et Pelagium simul fuisse damnandum, nisi haec etiam ipse damnaret. nunc certe post hoc iudicium, quando contra huius modi sententias disputamus, aduersus damnatam haeresim disputamus. [*]( 5 cf. Op. imperf. I 133 II 166 (XLV 1133. 1212 M.), De bono perseuer. 16, 41 (ib. 1018), Contra duas ep. Pelag. I 4, 8. 19. 37 (XLIV 554. 567 M.), Contra Iulianum Pelag. III 21, 48 (ib. 727) ) [*]( 4 ac] et F 5 nostra om. 7 intulisset LUFFXS 8 fierem FFlSV 10 gratia dei UVFI uoluit ex noluit Fl adiuuare FVSd oiode L omnimode LlF1 11 uicimus FlV uiuamus m. 1 F 12 ipsa (a ex e) LlP 13 pr. aut] autem F 14 utrum ex utique F celestii om. m. 1 L1 20 ea (carr. m. 2 a) F pelagius m. 2 ex apostolus F 21 alii* F senserunt FVS 23 damnatum ZJaF1 F<S damnatils L1 simul| . similem LUL1 24 hoc U I, tFVS hoc ex hii F 25 contra] cum 1* )