De Genesi Ad Litteram

Non autem ignoro quibusdam esse uisum festinatione praeuertisse illos homines adpetitum scientiae boni et mali et inmaturo tempore percipere uoluisse, quod eis dilatum [*]( 13 Gen. 8, 24 16 Gen. 8, 24 ) [*]( 1 sumptus E*PBSbd 6 illi om. P 7 ipse om. Eug. 8 inuisibilis S et om. Eug 9 alienatus S 11 aeclesia E sacramento S 12 uisibilibus (sup. bus add. m. 1%) S aeclesiastica E 14 sed tamen factum om. Eug. 16 significatur b habitare P 17 cerubin E cherubim Eug d romfeam E rompheam PS rumphaeam R 18 lignum jB 21 qui Ex 22 paradiso spiritali PRSbd paradiso om. E non est] praesentia (8. I. m. 2 add. al paradiso. non est) E 24 cap. XLII E autem] tamen Bb 25 prMuertisse (sic corr. m. 1; m. 2 8 I. add. ai pręuertisse) E peruertisse b )

oportunius seruabatur idque egisse temtatorem, ut praecerpendo, quod nondum talibus congruebat, offenderent deum et ab eius rei utilitate alienarentur exclusi atque damnati, ad quam si suo tempore, sicut deus uolebat, accederent, possent ea salubriter perfrui. hoc, si forte lignum illud non ad proprietatem ut uerum lignum et uera poma eius, sed ad figuram uelint accipere, habeat exitum aliquem rectae fidei ueritatique probabilem.

Uisum est et quibusdam duos illos primos homines nuptias suas fuisse furatos et ante mixtos esse concubitu, quam eos qui creauerat copulasset: quam rem nomine ligni fuisse significatam, unde prohibiti erant, donec oportuno tempore iungerentur. quasi uero in ea aetate facti esse credendi sunt, ut expectanda esset maturitas pubertatis, aut non illud tunc legitimum esset, cum primum fieri potuisset, cum autem non potuisset, non utique fieret; nisi forte sponsa erat a patre tradenda et expectanda erat uotorum sollemnitas et conuiuii celebritas et dotis aestimatio et conscriptio tabularum. ridiculum istuc est; praeter quod a rerum gestarum proprietate discedit, quam suscepimus adserendam et, quantum deus donave uoluit, adseruimus.

Illud magis mouet, si iam spiritalis erat Adam, quamuis mente, non corpore, quomodo credere potuerit, quod per serpentem dictum est, ideo deum prohibuisse, ne fructu ligni illius uescerentur, quia sciebat eos, si fecissent, futuros ut deos propter dinoscentiam boni et mali, tamquam hoc tantum bonum creaturae suae creator inuiderit . hoc mirum [*]( 1 opportunius Ebd procerpendo S praeoccupando bd 2 offendere R 4 accedere P 5 per lignum b 6 pomma JR 7 habeant E2PB recte EPRS ueritate quae P 9 cap. XLIII E 10 furatos] futuros b esse om. b 12 prohibeti P proibiti R opportuno E opportuno bd 13 facti] inperfecti S sint Rd 14 puberta§tis (s exp. m. 1) P 18 extimatio E estimatio PS conscribtio EP 19 istud RSbd preter S 20 discedat b 22 Hinc excerpit Eugippim ed. Knoll p. 223, 10-225, 15) cap. XLIIII E 24 fructi E fructum Eug 25 fecissent (nt 8. I. m. 1) E 26 dignoscentiam bd hoc] hiR S 27 tantum] totum b inuiderint P )

si homo spiritali mente praeditus credere potuisset. an quia hoc credere ipse non posset, propterea mulier addita est, quae parui intellectus esset et adhuc fortasse secundum sensum carnis, non secundum spiritum mentis uiueret, et hoc est, quod ei apostolus non tribuit imaginem dei? sic enim ait: uir quidem non debet uelare caput, cum sit imago et gloria dei; mulier autem gloria uiri est, non quo mens feminae eandem imaginem capere non possit, cum in illa gratia nos dicat nec masculum esse nec feminam, sed quod fortassis illa hoc nondum perceperat, quod fit in agnitione dei et uiro regente ac dispensante paulatim fuerat perceptura neque enim frustra et illud, quod apostolus ait: Adam enim primus formatus est, deinde Eua. et Adam non est seductus, mulier autem seducta in praeruaricatione facta est, id est ut per illam etiam uir praeuaricaretur. nam et ipsum dicit praeuaricatorem, ubi ait: in similitudinem praeuaricationis Adae, qui est forma futuri, seductum tamen negat. nam et interrogatus non ait: mulier, quam dedisti mecum, seduxit me, et manducaui, sed, ipsa mihi, inquit, dedit a ligno, et manducaui; illa uero, serpens, inquit, seduxit me.

Ita Salomon, uir tantae sapientiae, numquidnam credendum est, quod in simulacrorum cultu credidit esse aliquid utilitatis? sed mulierum amori ad hoc malum trahenti resistere non ualuit, faciens quod sciebat non esse faciendum, ne suas, quibus deperibat atque defluebat, mortiferas delicias [*]( 6 I Cor. 11, 7 9 cf. Gal. 8, 27. 28 13 I Tim. 2, 13. 14 16 Rom. 5, 14 22 cf. III Reg. 11, 4 ) [*]( 2 crede P1 propteria JP1 adita EaP1 3 et om. Eug. 8 quof quod Rd eadem P 9 in om. Eug. 11 agnitionem PR 12 et] efft Rbd quod om. PlSEug. ait om. S 18 eoa 8 15 est om. P preaaricaretur S 16 preuaricatorem S 17 similitudine Eug 20 mihi post dedit legitwr in Eug 21 inquid P om. S 22 tante S nunquidnS b credendos 8 23 aliquid 59 fr]iq?i4 utilitatis (m. 1 exp.) P 24 amore PS 25 eualuit PRbdEug non om. Eug faciendum] faciendum minime Eug. 26 fluebat S diffluebat d )

contristaret. ita et Adam, posteaquam de ligno prohibito seducta mulier manducauit eique dedit, ut simul ederent, noluit eam contristare, quam credebat posse sine suo solacio contabescere, si ab eius alienaretur animo, et omnino illa interire discordia, non quidem carnis uictus concupiscentia, quam nondum senserat in resistente lege membrorum legi mentis suae, sed amicali quadam beniuolentia, qua pleramqe fit, ut offendatur deus, ne homo ex amico fiat inimicus: quod eum facere non debuisse diuinae sententiae iustus exitus indicauit.

Ergo alio modo quodam etiam ipse deceptus est; sed dolo illo serpentino, quo mulier seducta est, nullo modo illum arbitror potuisse seduci. hanc autem proprie seductionem appellauit apostolus, qua id, quod suadebatur, cum falsum esset, uerum putatum est, id est quod deus ideo lignum illud tangere prohibuerit, quod sciebat eos, si tetigissent, uelut deos futuros, tamquam eis diuinitatem inuideret, qui eos homines fecerat. sed etiam si uirum propter aliquam mentis . elationem, quae deum internorum scrutatorem latere non poterat, sollicitauit aliqua experiendi cupiditas, cum mulierem uideret accepta illa esca non esse mortuam, secundum ea, quae superius tractauimus, non tamen eum arbitror, si iam spiritali mente praeditus erat, ullo modo credere potuisse, quod eos deus ab esca illius ligni inuidendo uetuisset. sed quid plura? persuasum est illud peccatum, sicut persuaderi talibus posset; conscriptum est autem, sicut legi ab omnibus oporteret, etsi a paucis haec intellegerentur, sicut oporteret. [*]( 2 muliere 81 3 contristari b solatio ItSbd 4 illam S 5 non. B 7 ueninolentia El beneuolentia Sbd 8 non facere Eug 9 debuisse om. Eug diuine P 10 quodam modo b 12 post seduci sequttur; in illo modo quo illa (illam B) potuit in Bbd, in P add. haec uerba m. rec. propriae PlSG 18 apoatulos Pl quia S it 81 eaae Sl 20 acceptaqi E eam E 21 q; J21 22 preditus 8 24 illum E 25 con- Icribtum El omnibrs] hominibus EPS 26 pr. oportet P Expl lib undecimus incipiunt capitula libri duodecimi fol.183 EElplicit liberXl (Utt. maio rubr.) fol. 303 P Explic lib undecirti aureli augustini jncip lib duo- deciih fol. 215h BExprcit liberundetfim\' (litt. maio atr.).Incipit lib duodecim\' (litt. rubric.) pag. 309 S Explicit \'XI\' Incipit liber duodecimus fol. lOJi* C )