De Consensu Evangelistarum
Augustine
Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio III, Pars IV (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 43). Weirich, Franz, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1904.
Quaeri autem potest, quomodo binos uocauerit de nauiculis piscatores, primo Petrum et Andream, deinde progressus paululum alios duos filios Zebedaei, sicut narrat Mattheus et Marcus, cum Lucas dicat ambas eorum nauiculas impletas magna illa captura piscium sociosque Petri commemoret Iacobum et Iohannem filios Zebedaei uocatos ad adiuuandum, [*]( 1 Ioh. 1, 44 4 cf. Matth. 4, 18-22; 9, 9; Marc. 1, 16-20 2, 14; Luc. 5, 1—11; Ioh. 1, 35—44 7 cf. Ioh. 1, 43 8 cf. Marc. 3, 17 13 cf. Luc. 6, 13—16 14 Luc. 6, 17 ) [*]( _2 sunt TD NM p r omnis ClP 5 et pr. om. V M publicani om. RT r 7 accipit CP 8 sed om. GIP appellabit (apell. EI EL tonitrus M 9 et om. R et-appellat in ras. N 10 solos C\'P c4, solum MQ AXEL y* rael 11 magister*io (eras. t) B 14 post ait] posuit AexLUy post posuit E2 oqf discendens H, deecendentibus Q 17 discipulorom] add. eius EL ay 20 uinos B 21 primum g petro CP andr§an C 22 paulum RI, paulolum CP zebedaei filios CP narrat BRTD H, narrant cet., edd. 25 iohannen CP adiubandum BQ )
Illud etiam requirendum est, quomodo Iohannes euangelista, antequam Iohannes baptista missus esset in carcerem, dicit legum isse in Galilaeam - posteaquam enim commemorauit, quod in Cana Galilaeae fecit de aqua uinum et descendit Capharnaum cum matre et discipulis et ibi [*]( 3 Lcc. 5, 10 9 cf. Ioh. 21, 3 19 cf. Ioh. 1, 43 23 cf. Ioh. 2, 1-13; 3, 22 ) [*]( 1 miratur Bl, mirantur B* 3 iam homines] iuhannes Bl 5 primam V factum esse AELSU 7 esset capturus esset Bl 8 non] no B ita] sta B, idem CP, ideo V esse HElL 10 piscatores B HAelLU 12 iutellegi  lE2U a captura CP 13 remasse Bx 14 oinos Bl 15 petro-duobus om. Cl aliis] ab his CzP 16 non om. B 18 sequerentur] eum sequerentur CPVF M edd. praeter r 19 iohannis H 21 iesum om. AELSU Y isse] esse B postquam enim N2, postea enim quam F E2U r edd. praeter g 22 chana T V E2 T pr ae, canan C H, chanaa BD P ONlMQ AelL, chana Ns, cbanaan R, canaan g facit B 23 discendit CP H chafharnaum B, cafar- Baum CPF )
Iam nunc de illo sermone prolixo, quem secundum Mattheum in monte habuit dominus, uideamus, utrum ei ceteri euangelistae nihil aduersari uideantur. Marcus quippe non eum commemorauit omnino nec aliquid eius simile dixit nisi quasdam sententias non contextim, sed sparsim, quas dominus locis aliis repetiuit. reliquit tamen locum in textu narrationis suae, ubi intellegamus hunc dictum esse sermonem, sed ab eo praetermissum: [*]() et erat, inquit, praedicans in synagogis eorum et omni Galilaea et demonia eiciens. in hac praedicatione, quam dicit eum habuisse in omni Galilaea, intellegitur etiam sermo iste habitus in monte, cuius commemorationem facit Mattheus. namque idem Marcus ita sequitur: [*]() et uenit ad eum leprosus deprecans eum et genu flexo dixit: si uis, potes me mundare, et cetera. de hoc leproso mundato talia conectit, ut ipse [*]( 3 *Ioh. 4, 1-3 11 cf.Matth.5,1-7,29 1SMarc.l,39 23 *ib.40 ) [*]( 1 contexmsse RTD N χψPr a, contexisae M, conexisse HALU g iohannen CPF 2 etiam om. V Im 6 batizat AXE 6 relinquit B. reliquid CPF1 Nl L (&<pTjxev) 7 tunc] et tunc B intellegemus C 8 iam] ita B iohannen CP audisset B 10 iohannia CP 12 ei] et CPV 13 nihil om. Hx uideatur Cl eum] enim B 14 cummemorauit CP 15 parsitn C\'P 16 repetibit B relinquit B p, reliquid B CPF1 NlM textum B, contextu V p 17 hnnc] add. ibi r 18 inquid CPF1 M 19 omni galileam B ClP 20 galilea ei ClP 21 intellegetur Cl etiam] et p 23 lemprosus (m exp.) B 24 et pr. om. B genu flexu Fl Nl El 25 taliu B )
Huius leprosi etiam Lucas meminit non sane hoc ordine, sed ut solent praetermissa recordari uel posterius facta praeoccupari, sicut diuinitus suggerebantur quae ante cognita postea recordando conscriberent. uerum tamen idem Lucas sermonem etiam ipse domini prolixum narrauit, ubi etiam sic exorsus est, ut in isto Mattheus. hic enim dixit [*]() beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum, et ille [*]() beati pauperes, quia uestrum est regnum dei. deinde multa quae sequuntur etiam in Lucae narratione similia sunt. et ad extremum sermonis ipsa conclusio prorsus eadem repperitur, de homine prudente, qui aedificat super petram, et de stulto, qui aedificat super harenam, nisi quod ibi flumen tantum dicit inlisum domui, non etiam pluuiam et uentos, sicut Mattheus. posset ergo facillime credi eundem etiam ipse domini interposuisse sermonem, aliquas autem praetermisisse sententias, quas Mattheus posuit, item alias [*]( - 3 Matth. 8, 1 et 2 7 cf. Lnc. 5, 12-16 12 Matth. 5, 3 14 Luc. 6, 20 17 cf. Lnc. 6, 49; Matth. 7, 26 et 27 ) [*]( 1 quem] cum B 2 pos illum C, pusillum P discendit et 3 discendisset CP H descendit s. e. a. m. c. a. d. d. monte om. B 4 sunt om. E1 5 adorauit l 6 mandare Bl 8 solet J21 recordare CP praeoccupare CP rem 9 suggerebatur BBTD ante B, post M, antea cet., edd. 11 etiam ipsius CP p, ipse etiam ipsius F etiam alt.] iam B 12 est om. 01 dicit D P, om. Q 13 paupes spm B 14 quia] quoniam BBTD g, cf. 146, 19 16 condusio B 17 prossus C1 repetitur H prndenter B adificabat M, edificauit g 18 supra p. pr super p. e. d. s. q. aedificat om. CPF 19 inlcsum ClP domini B etiam BRTD r, om. V, et cet. 20 uento B, uentus CP maths, add. posuit V possit (PP 22 sententiam B alia B )
Posset hoc, ut dixi, facillime credi, nisi moueret, quod Mattheus in monte dicit hunc habitum esse sermonem a domino sedente, Lucas autem in loco campestri a domino stante. haec itaque diuersitas facit uideri alium fuisse illum, alium istum. quid enim prohiberet Christum alibi quaedam repetere quae antea iam dixerat aut iterum quaedam facere quae ante iam fecerat? non sane istos duos sermones, quorum unum Mattheus, alterum Lucas inseruit, longa temporis distantia separari hinc probabiliter creditur, quod et ante et postea quaedam similia uel eadem ambo narrarunt, ut non absurde sentiatur eorum narrationes haec interponentium in eisdem locis et diebus esse uersatas. nam Mattheus hoc ita dicit: [*]() et secutae sunt cum turbae multae a Galilaea et Decapoli et Hierosolymis et Iudaea et de trans Iordanen. [*]() uidens autem turbas ascendit in montem, et cum sedisset, accesserunt ad eum discipuli eius. [*]() et aperiens os suum docebat eos dicens: [*]() beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum, et cetera. hic potest uideri multas turbas uitare uoluisse et ob hoc ascendisse in montem tamquam secedendo a turbis, ut solis suis discipulis loqueretur. cui rei uidetur adtestari [*]( 4 cf. Matth. 5, 1; cf. Luc. 6, 17 14 *Matth. 4, 25; 5, 1-3 ) [*]( 1 quas] quaai B 01, quas si N1 eisdem F 0N2ψpg, hisdem JR Q, hiisdem ĮW, iisdem r a elm 2 integritati ClP 3 possit CP ut BRT, aicut cet.. edd., sed ef. infra mouerit CP 6 uidere CPY, uideri et H1 istum] illum p 8 antea om. Y y iam antea raelm ante BD M r, antea cet 11 et pr. om. ONQ antea D CPV rael simili B 12 ut om. RTD absorde ClP sentiantur RT CP Q HAELU edd. praeter g et m 13 narrationis C 14 euersatas CP 15 a BBTD (uerc. claro brix. Eg. Btc.), de cet., edd., v (dreo) 16 hierusolymis B C AE, hiernsoli. HL, hierosoli. BT F N r, hyerosoli. 0 iordanen D CPVF ONQ, iordannem B, -ne HAL, -nne El, -nem cd. 19 dicens om. Q 20 spiritum 01 21 uidere C1P nit.] uidare Cx uidere M 22 cedendo B 23 disc. suis Y r uideretur B ) [*]( XXXXIII Aag. Sect. III pari 4. ) [*]( 19 )
Quod autem Mattheus isto sermone terminato sequitur et dicit: [*]() et factum est, cum consummasset Iesus uerba haec, admirabantur turbae super doctrinam eius, potest uideri discipulorum turbas dixisse, ex quibus illos duodecim elegerat. quod uero mox ait: [*]() cum autem descendisset de monte, secutae sunt eum turbae multae, [*]() et ecce leprosus ueniens adorabat eum, potest intellegi post utrumque sermonem factum fuisse, non solum quem Mattheus, uerum etiam quem Lucas interponit. neque enim apparet post descensionem de monte quantum temporis fuerit interpositum, sed hoc solum uoluit significare Mattheus post illam descensionem multas turbas fuisse cum domino, quando leprosum mundauit, non quantum temporis interfuerit, praesertim cum eundem leprosum Lucas iam in ciuitate posito domino dicat esse mundatum, quod Mattheus dicere non curauit.
Quamquam etiam illud possit occurrere, in aliqua excelsiore parte montis primo cum solis discipulis dominum fuisse, quando [*]( 6 *Matth. 7, 28 8 cf. Luc. 6, 13; cf. Marc. 3, 13 9 Matth. 8, 1 et 2 18 cf. Luc. 5, 12 ) [*]( 1 ac] et B 2 diacendisset CP 3 tacet pr. om. RT tacit bis C*P et pr. BRT, om. cet., edd. 5 sermonem CxPl terminatum C1, -tu P 6 est] est et B cum—tmbae om. L 7 mirabantur CPVF pg turbae om. 0 M doctrina 02 F 2P E1 edd., v 8 uidere CP 9 illos duod.] duodecim illum AfElL, XII illam H1, duodecim illos A1 E2 γ sed, XII illos HrU elegit V, apostolos elegerat D raeI 10 discendisset CP 13 quem alt.] quae CP interposuit g 14 apparit ClP discensionem CP AL, discessionem Q 15 interfuerit positum BT hoc] id Y 16 pos C\' illas descen- Mones r discens. CP FJ1 L 17 leproso C 18 interfuit R L g iam] iam non B 21 etiam] et p posset 01 r a 22 fuisse dominum CPVpg ) [*]( 10* )
XX. Post haec Mattheus sequitur et dicit: [*]() cum autem introisset Capharnaum, accessit ad illum centurio rogans eum [*]() et dicens: domine, puer meus iacet in domo paralyticus et male torquetur, et cetera usque ad eum locum, ubi ait: et sanatus est puer ex hora [*]( 16 cf. Matth. 8, 1-4; cf. Marc. 1, 40; cf. Luc. 5, 12 18 *Mattb. 8, 5-6; cf. 5—13 22 Matth. 8, 13 ) [*]( 1 eligit Q discend. C\'P 2 de alt. om, dEiL celsitudinem CPl 3 in aliquam in B montes C1 4 capire C1 5 cum.. (ercu. se) dixisset F, consedisse (add. et 8. I. m. Z) N 7 turbas ClPl praeetPntib. (eras. t) B 8 narrauerunt rael 9 eandem AELUX, eandem H ueritatem B CPl AELUl, moneritatem H 9 et] ac RTD 11 fuit] sit V aliquis B aliud ElL 12 contrari1 umq. ueritas (om. -um nec si-sententiar-) B aliquid] aliut CP Q, aliud F ONM g 13 eadem] earum g 14 disc. CP 15 montes ClPl 19 catam. CP OQ, cafarnauum R illum] eam RTD V v 21 paralytjcus Bl, paralit. CPVF ONM H 22 ex hora illa B NMQ (άπό τη̃ς wpaç ἐϰεινης Ephr. Sangall.), ex illa hora (ora JR CP) cet., edd. (uerc. ueron. colb. mon., Lf. Rw. Ox.), in illa hora v (in hora illa Atn. al., Sy rg «upa εϰεινς) )
Iam ergo uideamus, utrum sibi de hoc seruo centurionis Mattheus Lucasque consentiant Mattheus enim dicit: [*]() accessit ad eum centurio rogans eum [*]() et dicens: puer meus iacet in domo paralyticus. cui uidetur repugnare quod ait Lucas: [*]() et cum audisset de Iesu, misit ad eum seniores Iudaeorum rogans eum, ut ueniret et saluaret seruum eius. [*]() at illi cum uenissent ad Iesum, rogabant eum sollicite dicentes ei: quia dignus est, ut hoc illi praestes; [*]() diligit enim [*]( 4 Luc. 7, 1-2 7 cf. ib. 3-10 17 *Matih. 8, 5 et 6 20 Luc. 7, 3-7 ) [*]( 1 centnrio nisi Cl, centurionis nisi P 2 iste om. B 4 compleseet V 5 auris GIP, auribus D V x1ł p r cafamaum CP OQ, in capb. L 6 centuriones JB1 8 in eo loco ClP, ad eam locum BTD hoc p 9 quidem om. R TD auris Clp, auribus BT V x1ł p r 10 pleuis Bl cafarnaum CP OQ 11 esse om. ElL, est .AE2U T 12 interuallum] intellectum r isto 2?1 13 intrauit r cafarn. CP Q 14 eo loco matheua Q 15 inponit AelL 16 oideamos] incip. Eug. Exc. secundum 19 iacet] add. hic p paraletycus B1, -lityc- B2, -litic- B CPYF N 22 salu»aret E, sanaret prael con R uenirent Eug. 23 rogant AXEL ay dicentis C 21 dilegit C )
Yerum tamen non neglegenter intuenda est etiam sancti euangelistae altitudo mysticae locutionis, secundum quam scriptum eat in psalmo: accedite ad eum et inluminamini. proinde quia fidem centurionis,. qua uere acceditur ad Iesum, ipse ita laudauit, ut diceret non inueni tantam fidem in Israhel, ipsum potius accessisse ad Christum dicere uoluit prudens euangelista quam illos per quos uerba sua miserat. porro autem Lucas ideo totum quemadmodum gestum esset aperuit, ut ex hoc intellegere cogeremur, quemadmodum eum accessisse dixerit alius qui mentiri non potuit. sic enim et illa mulier, quae fluxum sanguinis patiebatur, quamuis fimbriam uestimenti eius tenuerit, magis tamen tetigit dominum quam illae turbae, a quibus premebatur. ut enim haec, quo magis credidit, eo magis tetigit dominum, ita et centurio, quo magis credidit, eo magis accessit ad dominum. iam cetera in hoc capitulo quae alter dicit et alter [*]( 7 Ps. 88, 6 12 Matth. 8, 10 19 cf. Luc. 8, 42-48; cf. Matth. 9, 20; cf. Marc. 5, 25 ) [*]( 1 dicitur] add. quae E1 2 quanto-fleri om. HAELU qui om B, quia HAELU 3 remanit CP, remansit (nsit in ras.) F, permanet HA1 6 factum accessum D Q r Eug. 7 eum] deum B 8 nelegenter B, neglig. CP, neglienter EXL intuendum BRT 9 misticae CP N 12 laadabit B dicerit ClP, indiceret H 15 praemiserat r 16 intellegeremur (om. cogere-) B 17 eum om. CP H1 eum accessisse om. Eug. codd. opt. mentire CP possit Eug. codd. Vatic. Mediom. 18 et om. Eug. 20 ille B praemebantnr B CP ut] et HAELU T 21 tetigit-eo magis om. HAELU T domino C\'P et om. rae )
XXI. Sequitur Mattheus et dicit: [*]() et cum uemsset Iesus in domum Petri, uidit socrum eius iacentem et febricitantem. [*]() et tetigit manum eius, et dimisit eam febris, et surrexit et ministrabat eis. hoc quando factum sit, id est post quid uel ante quid, non expressit Mattheus. non enim post quod narratur, post hoc etiam factum necesse est intellegatur. nimirum tamen iste hoc recoluisse intellegitur quod prius omiserat. nam id Marcus narrat, antequam illud de leproso mundato commemoret, quod post sermonem in monte habitum, de quo ipse tacuit, uidetur interposuisse. itaque et Lucas post hoc factum narrat de socru Petri, post quod et Marcus, ante sermonem etiam ipse, quem prolixum interposuit, qui potest idem uideri quem dicit habitum in monte Mattheus. quid autem interest, quis quo loco ponat siue quod ex ordine inserit siue quod omissum recolit siue quod postea factum ante praeoccupat, dum tamen non aduersentur eadem uel alia narranti nec sibi nec alteri? quia enim nullius in potestate est, quamuis optime fideliterque res cognitas quo quisque ordine recordetur — quid enim prius posteriusue homini ueniat in mentem, non est ut uolumus, [*]( 8 Matth. 8, 14 et 15 10 cf. Marc. 1, 29-31 18 cf. Luc. 4, 38—41 ) [*]( 1 de auperflQo HAELJJ pertractentur r primitar 2?1, exprimitur B2, premitnr M1 2 inueniatur R contrarium] finit Evg. ExcerpU Bee. 4 perri B 5 febricitatem R, febricantem N (Rshto.) tetigit] tenuit BRTD (aJ/ato) 6 eum B 7 post bis script. B 8 post (ante quod) om. B 9 est] esset B tam CP ista habere coluisse Nut» *apte recoluisse N* 10 omnis erat B nam om. B id om. BRTD 11 antequam illud] ante quod B commemoraret r 12 uiditur C1 13 de aocrum CxPl 14 quod] hoc L ante bis B1 ipsum C1 E2 v P quem om. R, quae B 15 poteat] post E-L uidere C\'P dicet CP abitum B 17 reculit B, recolet CP 19 aduersetnr rarn narranti... P, narrant ElL, narrent E1 alter C1 20 res] re B 21 quo] quos B recordentur P enim om. a )
Cur autem spiritus sanctus diuidens propria unicuique prout uult et ideo mentes quoque sanctorum propter libros in tanto auctoritatis culmine conlocandos in recolendo quae scriberent sine dubio gubernans et regens alium sic, alium uero sic narrationem suam ordinare permiserit, quisquis pia diligentia quaesierit, diuinitus adiutus poterit inuenire. hoc tamen non est huius operis munus, quod nunc suscepimus, tantum ut demonstremus euangelistas neque sibi neque inter se repugnare, quolibet ordine uel easdem res uel alias factorum dictorumque Christi unusquisque eorum potuerit uolueritue narrare. quapropter ubi ordo temporum non apparet, nihil nostra interesse debet, quem narrandi ordinem quilibet eorum tenuerit, ubi autem apparet, si quid mouerit, quod sibi aut alteri repugnare uideatur, utique considerandum et enodandum est. [*]( 6 cf. I Cor. 12, 11 ) [*]( 1 satis om. CP 2 eo se ordine] eos ordine WL, eos hoc de narratione euangelistarum maxime credendum est scilicet quia eo ordine facta vel dicta xpianusquisq. eorum narrauit quo etiam uoluit sCs sps et narrare ordine JB, se ordine Nt, add. illo N2, eos eo ordine ClP narrare debuisse CPVF pg quo] quod B AeaLU1 3 ea om. B recordationisaggerre B\', recordationis agere B2, recordatione suggerere ClP 4 ille pr.] illi B CP 5 auctoritate (-tem C1) ueritateque (-temque C2) CPP, auctoritatique (-ritati ne- om.) B euangelicam C* 6 sanctus om. L 7 mentis ClP sanctorum] add. euangelistarum Y 8 culmini ClP in recolendoque scribens g 9 uerum GtP 10 ord. narr. suam g suam om. Rl piu Bl 11 quaesierit BRTD, quaesiuerit cet., edd. 12 suscipimus ClP 13 siui Bl pugnare EL p 14 quodlibet B Nl easdem rem B alia RT 15 xpianusquisq. eorum B uoluerit uenerare CPF AelL .17 narrmdo M 18 apparit ClP quid] quem Q moneri B sini Bl 19 uidetur H enotandum PF Nl )
XXII. Sequitur ergo Mattheus dicens: [*]() uespere autem facto optulerunt ei multos demonia habentes et eiciebat spiritus uerbo et omnes male habentes curauit, [*]() ut adimpleretur quod dictum est per Esaiam prophetam dicentem: ipse infirmitates nostras accepit et aegrotationes portauit. hoc ad eiusdem diei tempus pertinere satis indicat, cum coniungit uespere autem facto. sic et Marcus, cum de ipsa socru Petri sanata dixisset [*]() et ministrabat eis, hoc idem subiecit: [*]() uespere autem facto cum occidisset sol, afferebant ad eum omnes male habentes et demonia habentes, [*]() et erat omnis ciuitas congregata ad ianuam. [*]() et curauit multos qui uexabantur uariis languoribus et demonia multa eiciebat et non sinebat ea loqui, quoniam sciebant eum [*]() et diluculo ualde surgens egressus abiit in desertum locum. uidetur hic ordinem tenuisse Marcus, ut post illud quod dictum est uespere autem facto deinde diceret et diluculo ualde surgens. quamuis nec illud necesse sit, ubi dicitur \'uespere facto\', eiusdem diei uesperum accipere, nec ubi dicitur \'diluculo\', eiusdem noctis diluculum, tamen utcumque uideri potest hic rerum gestarum ordo seruatus propter digestum ordinem temporum. Lucas quoque, cum de socru Petri narrasset, non ait ipse \'uespere autem [*]( 1 *Matth. 8, 16 et 17 4 Esai. 53, 4 9 Marc. 1, 32-85 ) [*]( 3 eiciebat] add. eo ElL 4 curabit B impleretur V, adimpleatur g dictum] scriptum M 5 eseiam B, isaiam L 6 aegrotationes] add. nostras D Q raelv 7 coniungit] subiungit V 11 offerebant g et d. habentes om. M AELU 12 omnes ClP 13 ad] ante V nexebantur M 14 uariis] a nariis T E T multa om. AELU y 16 deluculo CtP egressas BRTD C*V NM xx gv, egreasas et CfP 0 (Cau. Eg.), egressus est et FQ HAELU f & praelm (Tol.), est et \'ł, om. w (εξη̄λϑεν xxė) 17 hic] hunc r 18 post] possit B ONMQ 19 ualde] add. de B quasuis ElL 20 sit] est BRT uespere] add. a ElL, add. autem CPV HAE5 rs edd. die B 21 dicit AEL 22 serbatus Bl 24 socro B ClP autem om. B )
Deindequodsubiungit: [*]() et accedens unusscriba ait illi: magister, sequar te, quocumque ieris, usque ad illud ubi ait: dimitte mortuos sepelire mortuos suos, hoc similiter narrat et Lucas. sed ille post plura [*]( 2 Luc. 4, 40-42 14 Matth. 8, 18 22 Matth. 8, 19; cf. 19-22 24 ib. 8, 22 25 cf. Luc. 9, 57-62 ) [*]( 1 facto] add. eiusdem diei r 4 manum B (ueron. monac.), manus eet., edd., v (sas χεῑρας) 5 exibant V 0 E2 r edd., v etiam] autem V p v a om. BDl (iiso om. Sin.) 7 esse om. CP 8 egressiue B 9 uidimus B 11 ordinem BRTD CP e Z quo pr.] quod Nl Q quo alt.] quod B Q HAEL a 12 recolligit B haec B socro ClPF, sacrum Bl, socrum B1 13 quid] quod p, add. de r 15 multas transposuit ante diluculum B iussit] add. discipulos Y 16 et 21 fetom B1 17 contexerunt p r 20 quadam AEL r 22 snbiungit] sequitur Xw r 23 illi om. p 24 ad] ab B 25 suos om. B )
[*]() Et ascendente eo in nauiculam secuti sunt eum discipuli eius. [*]() et ecce motus magnus factus est in mari, usque ad illud ubi ait: et uenit in ciuitatem suam. ista duo facta continuatim quae narrat Mattheus de tranquillato mari, posteaquam uentis imperauit Iesus a somno excitatus, et de illis qui habebant saeuum demonium ruptisque uinculis agebantur in desertum similiter narrant Marcus et Lucas. uerbis aliis dictae sunt ab alio adque alio quaedam sententiae, non tamen aliae, uelut illud quod eum dicit dixisse Mattheus: quid timidi estis, modicae fidei? Marcus ita dicit: quid timidi estis? necdum habetis fidem? id est illam perfectam uelut granum sinapis. hoc ergo et ille ait: modicae fidei. Lucas autem: ubi est fides uestra? et totum quidem dici potuit: quid timidi estis? ubi est fides uestra? modicae fidei. unde aliud hic, aliud ille commemorat. et illud quod excitantes eum dixerunt Mattheus sic: domine, salua nos, perimus, Marcus: magister, non ad te pertinet, quia perimus? Lucas: praeceptor, perimus, una eademque sententia est excitantium dominum uolentiumque saluari, nec opus est quaerere, quid horum potius Christo dictum sit. siue enim aliquid horum trium dixerint, siue alia uerba quae nullus euangelistarum commemorauit, tantundem tamen ualentia ad eandem sententiae ueritatem, quid ad rem interest? quamquam [*]( 3 Matth. 8, 23 et 24; cf. 25-34 5 Matth. 9, 1 10 cf. Marc. 4, 36-40 et 5, 1-17; cf. Luc. 8, 22—37 12 Matth. 8, 26; Marc. 4, 40; Luc. 8, 25 19 Matth. 8, 25; Marc. 4, 38; Luc. 8, 24 ) [*]( 1 fit] sit B 2 tenit Clp, tenens VQ narrat ClPV Q 3 eo om. Q, eum ClP nauicula RT CP ElL, nauiculo H 4 motus om. Bl 5 mare (]1P 6 ista] ita RT 7 uentos H1 10 marcus] mattheuB BR 12 quid] qui Rx 13 modice B (sic 25 et 27) 15 aynapis AEL p et] ut p 16 et totum-mod. fidei om. Rl quidem] add. sic V l 21 eademque om. V 22 saluarique uolentium Y 24 alii quid HA dixerit B p g, dixerunt HlL nullia ElL 26 eundem CP )
Quod uero Mattheus duos dicit fuisse, qui legionem illam demonum patiebantur, quae in porcos ire permissa est, Marcus autem et Lucas unum commemorant, intellegas unum eorum fuisse personae alicuius clarioris et famosioris, quem regio illa maxime dolebat et pro cuius salute plurimum satagebat. hoc uolentes significare duo euangelistae solum commemorandum iudicauerunt, de quo facti huius fama latius praeclariusque fraglauerat. nec quod uerba demonum diuerse ab euangelistis dicta sunt, habet aliquid scrupuli, cum uel ad unam redigi sententiam uel omnia dicta possint intellegi. nec quia pluraliter aput Mattheum, aput illos autem singulariter loquitur, cum et ipsi narrent, quod interrogatus quid uocaretur legionem [*]( 3 Matth. 8, 27 4 *Marc. 4, 40 6 *Luc. 8, 25 11 cf. Matth. 8, 28; cf. Marc. 5, 1; cf. Luc. 8, 26 ) [*]( 1 potuerit V simul om. R Y 3 mattheus B 4 secundumoboed. ei om. RlTl quis-lucam om. M putat E1 L 5 quia BRTD Vael (Big. Cau. Sangertn. Tol.), quia et cet., edd., v (5xt xal) mare et uentus T 6 eat hic V p g quia] qui B 7 et ante oboed. om. ElL uideat] iudicat g esse unam r a 9 etj etiarn r 12 irae B, facie irae Hl 14 alicuius om. B, alicus C quem] quae B 15 doleuat B 17 rilariusque CP 18 fraglanerat R ONMQ (1 s. I. R), fragTauerat Y aelm, flagrauerat cet. (cf. 13, 16) daemonium B diuersae BR CP JNl HL 19 dictae J21 E1 L habent BR Q AEL Y g scripnli B 01 H, scrubuli CP ad] in Q unum CP redigissententiam B 20 possuut p 21 plus aliter N1, pluralittera H1 illos] alios E2 r loqui HAE\'L 22 ipse CPV narrant CPVt narrarent RT quid] qui r )
Hinc ergo sequitur Mattheus adhuc temporum ordinem seruans adque ita narrationem contexit: [*]() et ascendens in nauiculam transfretauit et uenit in ciuitatem suam. [*]() et ecce offerebant ei paralyticum iacentem in lecto, et cetera usque ad illud quod ait: [*]() uidentes autem turbae timuerunt et glorificauerunt deum qui dedit potestatem talem hominibus. de hoc paralytico dixerunt etiam Marcus et Lucas. quod ergo Mattheus dicit dominum dixisse: confide, fili, dimittuntur tibi peccata tua, Lucas autem non dixit fili, sed homo, ad sententiam domini expressius insinuandam ualet, quia homini dimittebantur peccata, qui hoc ipso quod homo erat non posset dicere \'non peccaui\', simul etiam ut ille qui homini dimittebat intellegeretur deus. Marcus uero hoc dixit, quod et Mattheus, sed non dixit confide. potuit quidem et ita dici \'confide, homo, dimittuntur tibi peccata, fili ? , aut (confide, fili, dimittuntur tibi peccata, homo\', aut quolibet uerborum ordine congruenti. [*]( 8 Matth. 9, 1 et 2; cf. 3-7 11 ib. 8 14 cf. Marc. 2, 3-12; cf. Luc. 5, 18-26 16 Luc. 5, 20 20 cf. Marc. 2, 5 ) [*]( 2 marcus BR OM AEL y, marcus dixit (dicit g) cet., edd. 8 quidquam ONi HEtL em 4 aliquis eius B in montem BRT 7 hic CPF1 ergo] enim g ordinem om. A&L 8 serbans B 10 paraU. ticum R CPVF H r 11 illum B 12 glorificabant M 18 paralitico BT CPF 14 dixerant BR etiam om. M 15 confidi Cl remittuntur HABL T a 18 quod] quo CP g possit g 20 intellegitur B, intellegatur RTD uero] autem HAEL T a elm 21 et ita] etiam HAEL dici B 22 peccata] add. tua r 23 quodlibet 0 g ordine om. AlEL 24 congruente CPV )
Illud sane potest mouere quod de isto paralytico Mattheus ita narrat: et ascendens in nauiculam transfretauit et uenit in ciuitatem suam. [*]() et ecce offerebant ei paralyticum iacentem in lecto, Marcus autem non hoc in eius ciuitate factum dicit, quae utique Nazareth uocatur, sed Capharnaum, quod ita narrat: [*]() et iterum intrauit in Capharnaum post dies, [*]() et auditum est quod in domo esset et conuenerunt multi, ita ut non caperet neque ad ianuam, et loquebatur eis uerbum. [*]() et uenerunt ferentes ad eum paralyticum, qui a quattuor portabatur. [*]() et cum non possent offerre eum illi prae turba, nudauerunt tectum ubi erat et patefacientes summiserunt grabatum, in quo paralyticus iacebat. [*]() cum uidisset autem Iesus fidem illorum, et cetera, Lucas autem non commemorat, quo in loco factum sit, sed ita dicit: [*]() et factum est in una dierum et ipse sedebat docens, et erant Pharisaei sedentes et legis doctores, qui uenerant ex omni castello Galilaeae et Iudaeae et Hierusalem, et uirtus erat domini ad sanandos eos. [*]() et ecce uiri portantes in lecto hominem, qui erat paralyticus, et quaerebant eum inferre et ponere ante eum. [*]() et non inuenientes qua parte illum inferrent prae turba ascenderunt supra tectum et per tegulas [*]( 2 Matth. 9, 1 et 2 6 *Marc. 2, 1-5; cf. 6-12 16 *Lnc. 5, 17-20; cf. 21-26 ) [*]( 1 paralit RT CPF 0 2 transfetauit B 3 ei om. B (cf. 159, 10) 4 paralit. BN 5 in om. HAWL nazaret jR1 L 6 cafaro. CPF, chaph. H, praemitt. in D F N p l m ita om. M 7 in RTD F ONQ r a elm (frerc. cant.), om. cet., v (el<;) cafarn. CP 0 dies octo r 9 capiret C1, caperent CW N7 pg, caperet domna r 10 ferentes] portantea p paralit. R F 12 tuiba B tectum] eum tectum ElL 13 submiaerunt CPVF MQ edd., v grauatom BB H1, grabattum T C2F OQ H*A 14 paralit. B PF 16 quod BT1 17 una] illa L, uno g farisaei B 18 leges JEPL 19 et iudaeae om. e l 20 sanandum V AE* y r v paralit. RFN 24 super B g (cant. Sangerm. 15) per tigulas C, pticulas P, per tegulam V )
XXVI. Hinc ergo sequitur Mattheus dicens: [*]() et cum transiret inde Iesus, uidit hominem sedentem in telonio, Mattheum nomine, et ait illi: sequere me. et surgens secutus est eum. hoc Marcus ita narrat eundem etiam ipse ordinem tenens post illius paralytici sanitatem: [*]() et egressus est, inquit, ad mare omnisque turba ueniebat ad eum et docebat eos. ue t cum praeteriret, uidit Leuin Alphei sedentem ad telonium et ait illi: sequere me. et surgens secutus est eum. nihil hic repugnat; ipse est enim Mattheus qui et Leui. Lucas etiam hoc post eundem paralyticum sanatum ita subiungit: [*]() et post haec exiit et uidit publicanum nomine Leui sedentem ad telonium et ait illi: sequere me. [*]() et relictis omnibus surgens secutus est eum. hinc autem probabilius uidetur, quod haec [*]( 6 Matth. 9, 9 11 Marc. 2, 13 et 14 17 Luc. 5, 27 et 28 ) [*]( 1 posteaquam (ea s. I.) B, postea ]\\ (oZ. 58 quam (man. saec. XII incipit) E* uenerit p et BRTD 0, om. cet., edd. 2 caf. CF ON adduxisse B, adiuxisse L, adinncxisse M de] ad M sanatum M2 paralit. BFM1, -ticum M2 5 subiungitur r 6 hic B 7 transisset HALS (A in ras.) ieBus om. p 8 telonio B Ol mv, teloneo RT CPF OzNM el, theloneo DVQ HAesLS Y r, teloneo a, theoloneo y p, theolonio g ille ClPl 13 praeterirent V leui V H2E5S2 ϒχψ edd. alfei B F H, alfaci CP ad] in Q telonium B 01 m v, teloneum J21 CPF OsNMQ e l, theloneum B2 V HAEILS y r, tholoneum J), teloneum a, theolonium g, theoloneuin y p 15 nil rm repugnabat (ah exp. A) AL enim om. e qui et leui om. E* 16 lucas -ita om. L paralit. R V iita (eras. s) N 17 hoc r poplicanum C 18 telonium B 01 mv, teloneum BlT CPVF 02NM HlAL e l, teloneum a, theloneum R2D Q ES r, thelonium H2, theoloneum p, theolonium g ille CP1 20 hinc] hoc p, bic g praetermissam mattheus recordando comm. B )
Sequitur itaque Mattheus et dicit: [*]() et factum est discumbente eo in domo, ecce multi publicani et peccatores uenientes discumbebant cum Iesu et discipulis eius, et cetera usque ad illud ubi ait: [*]() sed uinum nouum in utres nouos mittunt et ambo conseruantur. hic Mattheus non expressit, in cuius domo discumbebat Iesus cum publicanis et peccatoribus. unde posset uideri non hoc ex ordine subiunxisse, sed quod alio tempore factum est recordatus interposuisse, nisi Marcus et Lucas, qui hoc omnino similiter narrant, manifestarent in domo Leui, hoc est Matthei, discubuisse Iesum et dicta illa omnia quae sequuntur. ita enim Marcus hoc idem dicit eundem ordinem seruans: [*]() et factum est, cum accumberet in domo illius, multi publicani et peccatores simul discumbebant cum Iesu. cum ergo dicit in domo illius, exprimit utique illum, de quo superius loquebatur, id est Leui. sic et Lucas cum dixisset: [*]() ait illi: sequere me, et relictis omnibus surgens secutus est eum, continuo subiecit: [*]() et fecit ei Leui conuiuium magnum in [*]( 3 cf. Luc. 6, 13 6 Matth. 9, 10; cf. 10-17 9 Matth. 9, 17 14 cf. Marc. 2, 15—22; cf. Luc. 5, 27-39 18 Marc. 2, 15 22 Luc. 5, 28 et 29 ) [*]( 1 recordanda RT 2 habitatum B montem RTD (PP1 Q creden. dam BRTD 0N1M, credo est eet., edd. 4 pluribus p Z 6 itaque om. B 8 et] set B cum iesum B 9 discipuli B ClP (Dbl. Lehf. Mw. Ldf.) 11 conserbantur B hoc r 12 possit 02 g 13 ex om. BRT 14 recondatus B, recordatum C2 15 hoc pro om. r omnino] add. de conuiuio r similiter om. M 16 dicta illa omnia] dictamionia B, d. omnia illa Q 18 seruans et] serbasset B 19 multi om. PVpg 20 cum iesum B 21 lenis sic B 24 ei om. p ei lcui conuiuium magnum BRTD, ei conuiuium magnum leui cet., edd., v (XE-JEI so/r(v αύτω̩̄ fieYaXiqv Cccntabr., ôoX. μεγ. Xso. αῡτω̩̃ al., sed λεοις Vatic., λεοεις Alexandr. Ephr.) ) [*]( 11* )