De Bono Viduitatis

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio V, Pars III (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 41). Zycha, Joseph, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1900.

Si ergo nondum deo uouisses continentiam uidualem, exhortaremur profecto, ut uoueres; quia uero iam uouisti, exhortamur ut perseueres. talia mihi tamen uideo esse dicenda, quibus eam diligant et arripiant et quae adhuc nubere cogitabant. aurem igitur inclinemus apostolo. quae -innupta est, inquit, sollicita est ea quae sunt domini, ut sit sancta et corpore et spiritu; quae autem nupta [*]( 5 I Cor. 3, 7 16 cf. Sap. 7, 16 22 I Cor. 7, 34 ) [*]( 1 ait A illi P1 3 prepolleat P sollercia D 5 dicendo C1 6 est est Pf 7 quippe] quide MENX omna Bt 9 sperans B1 excellentiae uestrae PyHADMENXbd 10 nonnulla ideo B ineo H1 hic MENX 11 tui A 12 ista (t 8. I. m. 1) P cum] ubi D om. A 13 et om. B habendum que (que s. I.) B plus om. X 14 exortationibus A 15 uos] nos I adiuuat uos D nostro (0 fin. ex a) B om. N ministrantur nostra E alloquia nostra N 16 totum om. P-rHADMENX 17 sicut in mg. m. 2 B 18 nondum] non IZB 19 cxortaremur A uoueres (u init. ex n) I 20 nouisti P exortamur A 22 inclinamus PjHAMENX quae-spiritu om. X 23 inquid C 24 autem om. X I.nupta X )

333
est, sollicita est quae sunt mundi, quomodo placeat uiro. non ait: sollicita est ea quae sunt mundi, ut sancta non sit. sed certe minor est diuina sanctitas ex ea parte curarum, qua mundana cogitatur uoluptas. quidquid itaque intentionis animi etiam his rebus inpenderetur, quibus placendum esset uiro, colligere quodam modo et redigere debet innupta christiana in eam intentionem, qua placendum est domino. et uide, cui placeat, quae domino placet. et utique tanto est beatior, quanto plus ei placet; quanto autem magis cogitat ea quae sunt mundi, tanto minus placet. placete itaque tota intentione specioso forma prae filiis hominum. eius enim gratia illi placetis, quae diffusa est in labiis eius. placete illi ea quoque parte cogitationis, quae occuparetur mundo, ut placeretur uiro. placete illi, qui displicuit mundo, ut placentes ei liberarentur ex mundo. hunc enim speciosum forma prae filiis hominum uiderunt homines in cruce passionis, et non habuit speciem neque decorem, sed facies eius abiecta et deformis positio eius. ex hac tamen deformitate redemptoris uestri manauit pretium decoris uestri, sed decoris interioris; omnis enim pulchritudo filiae regis intrinsecus. hac pulchritudine illi placete; hanc pulchritudinem studiosa cura et sollicita cogitatione conponite. non amat ille fallaciarum fucos, ueris ueritas delectatur; et ille, si quod legisti agnoscis, ueritas uocatur; ego sum, inquit, uia et ueritas [*](11 cf. Pa. 44, 3 16 Es. 58, 2. 3 20 Pa. 44, 14 24 Ioh. 14, 6 ) [*](1 est inquit X sollicita est] cogitat B ea quae EX placent Bl 3 non om. AD diuine AD ea coniugalis bd; diuina sollicitudine uoluntas curarum sqq. B sanctitatia AD 4 uoluntas H quicquid ABMN 5 in hia P.(ADMENX inpediretur CIZ 6 esset et à 8 uideat PfHADMENXb place.t E 9 placet ei bd quanto] quo D 10 fin. placet PjDN 11 specioaus AD 14 placeretur-ut om. Y placet AXD 15 liberarentur (s. l. J liberemini) ZA liberare jpossitis I 16 homines] omnes D 17 subiecta PfHAMEXX 18 positio] portio MENX tamen] enim AD redemtoris P 19 nostri D mananit-nestri om. B uestris E 23 fecos C1 focos Hl delectetur M1 legistis B2 elegisti y 24 agnoscitis (ti 8. l. m. 1) B )
334
et uita. currite ad illum per illum; placete illi ex illo; uiuite in illo cum illo, de illo. adfectibus ueris et sanctissima castitate a uiro tali amate amari.

Audiat haec uirginis etiam sanctae prolis tuae auris interior. uidero, quantum te praecedat in regno regis illius: alia quaestio est. inuenistis tamen, mater et filia, cui contemptis nuptiis, illa omnibus, tu secundis, pulchritudine castitatis simul placere debeatis. certe si mariti essent, quibus placendum esset, iam te fortasse cum filia puderet ornari; nunc non pudeat agere quibus simul ornemini, quia non est criminosum, sed potius gloriosum, ut ab illo uno simul amemini. simulatum autem candorem ac ruborem et pigmentis inlitum non adhiberetis, etiamsi uiros haberetis, non putantes dignos, quos falleretis, nec uos, quae fallere deberetis. nunc ergo illi regi, qui unicae sponsae, cuius membra estis, speciem concupiuit, ueraciter simul placete. simul inhaerete, illa integritate uirginali, tu continentia uiduali, ambae pulchritudine spiritali. in qua pulchritudine etiam illius auia, socrus tua, quae iam certe senuit, est pulchra uobiscum. uigorem quippe huius pulchritudinis dum extendit in anteriora caritas, rugam in ea non facit annositas. habetis uobiscum anum sanctam et in domo et in Christo, quam de perseuerantia consulatis, quomodo cum illa uel illa temptatione pugnandum sit, quid agendum ut facile superetur, quod munimentum sumendum, ne facile [*]( 2 cum illo, in illo bd adfectibus ueris] morum in ras. m. 2 C neris om. H aan...ssima Z 4 audiant A 2 D uirgines AD sanctae (in mg. filig) B prolis om. B 5 uideo AD yi<fcr? B uide»o I quantum uero (uero s. I.) B regia] regni IZ 6 ali P1 quescio Hl qua scio H2 et om. D cui] tuis (s m. 2 add.) B 7 Uta B (in mg. illQ p) tu] cui B secundum CPB secandi IZ pulchriituding B pulchritudinis IZ 8 debetis P1 10 augere D 11 uno] non y ememini H 15 illi ergo B regi (gi add. m..2) P 16 ueratiter E 17 tu] tQ E pulchritudinem 01 18 spirituali EN 20 anterio E rogam (0 in ras.) X 21 non facit in ea XMN 22 in pr. om. P1 23 uel illa] bella PjtHl contra bella H*MENXb belua D bello y2 temtatione P temptationum MENXH* tentationS Hl 24 ut] uel CIZ superatur CIZ monimentum IZ )

335
rursus insidietur; et si quid huius modi est, docet uos diuturnitate iam certa, amore beniuola, pietate sollicita, aetate secura. tu praecipue, tu consule in talibus eam, quae experta est quod experta es. nam proles uestra illud canticum cantat, quod in Apocalypsi nisi uirgines cantare non possunt. pro ambabus tamen uobis sollicitius orat quam pro se ipsa; sed magis pro nepte sollicita est, cui uincendarum temptationum spatium plus restat annorum: te autem uidet aeuo suo uiciniorem et eius filiae matrem, quam si nuptam, quod iam non licet atque absit, uidisses, puto quod parere cum illa erubuisses. quantum est ergo quod iam tibi periculosae restat aetatis, quae ideo non diceris auia, ut sanctarum cogitationum et operum fetibus cum filia possis esse fecunda? non itaque inmerito magis pro illa sollicita est auia, pro qua et tu mater, quia et maius est quod uouit et totum ei restat quod modo coepit. exaudiat dominus preces eius, et sancte obsequamini meritis eius, quae carnem uiri tui in iuuenta peperit, cor filiae tuae in senecta parturiit. omnes itaque pariter atque concorditer uniuiro unius coniugis, in cuius corpore uno spiritu uiuitis, placete moribus, instate orationibus.