De Baptismo

Neque hoc loco dici potest: \'quis enim facit omnia uerba domini quae in ipso euangelico sermone conscripta sunt, quem concludens ait aedificare super petram qui eadem uerba audirent et facerent, super harenam autem qui audirent et non facerent?\' quia, etsi a quibusdam non implentur omnia, in eodem tamen sermone posuit medicinam dicens: dimittite et dimittetur uobis. et post orationem dominicam in eodem ipso sermone commemoratam adque conscriptam: dico enim uobis, inquit: si dimiseritis peccata hominibus, dimittet uobis et pater uester peccata uestra; si autem n ö n dimiseritis hominibus, neque pater uester dimittet uobis. hinc et Iohannes ait: quia caritas cooperit multitudinem peccatorum, quam utique non habebant illi ac per hoc super harenam aedificabant, de quibus idem Cyprianus dicit quod intus in maliuola inuidia etiam temporibus apostolicis sine caritate conuersabantur. et ideo intus quidem esse uidebantur, sed foris erant, quia in illa petra per quam significatur ecclesia non erant.

Sedatus a Tuburbo dixit: In quantum aqua sacerdotis prece in ecclesia sanctificata abluit delicta, in tantum haeretico sermone uelut canccre infecta cumulat peccata. quare omnibus pacificis quidem uiribus nitendum est, ne quis haeretico errore infectus et tinctus singularem et uerum[*](8 Luc. 6, 37 10 Matth. 6, 14-15 14 I Petro 4, 8 17 cf. Cypr. ep. 73, 14 21 Cypr. sentent. episc. 18 )[*]( 2 destinantis fxg 4 dei L euangelio Kml 5 concludens (con s. I.) L eandem ppr. 6 et om. Jml arenam LM 8 sermonem Vm/fi;, om. J 11 inquid Vç 12 dimittetur LV et nobis v 13 nec V 14 Johannes) Petrus v 16 habeant Kml$pr. arenam Mç 21 tuborbo MNpq Thuburbo Cypr. 23 uelud L cancro Nm2 cancer Cypr. comulat Xml 24 pacis L ne qui Cypr. 25 singulare v Cypr. )

Huic respondetur quia, si non sanctificatur aqua, cum aliqua erroris uerba per inperitiam precator effundit, multi non solum mali, sed etiam boni fratres in ipsa ecclesia non sanctificant aquam. multorum enim preces emendantur cotidie, si doctioribus fuerint recitatae, et multa in eis repperiuntur contra catholicam fidem. numquid, si manifestetur aliquos baptizatos, cum illae preces dictae super aquam fuissent, iubebuntur denuo baptizari? quid ita? quia plerumque precis uitium superat precantis adfectus et quia certa illa uerba euangelica sine quibus non potest baptismus consecrari, tantum ualent, ut per illa sic euacuentur quaecumque in prece uitiosa contra regulam fidei dicuntur, quemadmodum daemonium Christi nomine excluditur. nam utique haereticus, si adferat precem uitiosam, nec bonum habet caritatis adfectum, quo possit illa inperitia superari, et ideo similis est ei quicumque in ipsa datholica inuidus et maliuolus, quales illic arguit Cyprianus, adferat etiam, ut fieri solet, aliquam precem in qua loquatur contra regulam fidei. multi quippe inruunt in preces non solum ab inperitis loquacibus, sed etiam ab haereticis conpositas, et per ignorantiae simplicitatem non eas ualentes discernere utuntur eis arbitrantes quod bonae sunt; nec tamen quod in eis peruersum est euacuat illa quae ibi recta sunt, sed ab eis potius euacuatur, sicut in ipso homine bonae spei et probabilis fidei, sed tamen homine, si quid aliter sapit, non inde euacuantur quae recte sapit, donec ei deus reuelet et quod aliter sapit. si autem malus est ipse adque peruersus, si precem integram [*]( 14 cf. Marc. 16, 17 27 cf. Phil. 3, 15 ) [*]( 1 ecclesiae om. gw baptisma v retrectet V detrectet v quiaquis v Cypr. (quisque = quisquis) 2 regnum L 4 peccator J effudit Nml 5 malis ppr. 6 cottidie M 7 doctoribus ppr. reperiuntur L 8 manifestatur Nml manifestarentur aliqui baptizati Nm2 9 aqua J iuberentur Nm2 11 effectus Vml euangelica uerba v 14 quemammodum MNp.r; 21 imperitis KN 23 sint Vv 24 euacuant L 27 reuelaret Nml quid JL 28 ipse malus est v ) [*]( 21* )

Sane in ista quoque sententia non neglegenter omittendum est quod hic interposuit et ait: quare omnibus pacificis quidem uiribus nitendum est, ne quis haeretico errore infectus et cetera. respexit enim uerba illa beati Cypriani dicentis: neminem iudicantes aut a iure communionis aliquem si diuersum senserit amouentes. ecce quantum ualeat in bonis ecclesiae filiis amor unitatis et pacis, ut, quos dicebant sacrilegos et profanos sine baptismo ut arbitrabantur admissos, si eos quantum putabant corrigere non ualerent, eligerent potius tolerare quam propter eos sanctum illud uinculum rumpere, ne propter zizania eradicaretur simul et triticum, permittentes quantum in ipsis erat, sicut in illo nobilissimo iudicio Salomonis, infantile corpus a falsa matre nutriri potius quam [*]( 17 Cypr. sentent. episc. 18 20 Cypr. sentent. episc. praef. 26 cf. Matth. 13, 29 27 cf. III Reg. 3, 26 ) [*]( 1 ideo] idem J 2 ipsam N 3 uerbis euangelicis (3 5 hominis Ntnl antiquam Jml 6 baptizetur (3 ad se ueraciter v 7 conuertetur L 8 certum L nesciet (3 11 pr. baptizant N(i att. baptizant β 14 eumdem Lml 19 respecxit Lml 20 nemine L 24 ualebant N elegerent Nml 25 tollerare Nml illum$pr. 26 eradicetur (3 et om. L 27 salamonis Nml )

Priuatianus a Sufetula dixit: Qui haereticos potestatem baptizandi habere dicit, dicat prius quis haeresim condiderit. si enim haeresis a deo est, habere et indulgentiam diuinam potest; si uero a deo non est, quomodo gratiam dei aut habere aut conferre alicui potest %

Huic totidem uerbis ita respondetur: \'Qui maliuolos et inuidos potestatem baptizandi habere dicit, dicat prius quis maliuolentiam inuidiamque condiderit. si enim maliuolentia et inuidia a deo est, habere et indulgentiam diuinam potest; si uero a deo non est, quomodo gratiam dei aut habere aut conferre alicui potest?\' sed sicut ista eodem modo dicta manifestissime falsa sunt, sic etiam illa, quae ut conuincerentur haec dicta sunt. baptizant enim maliuoli et inuidi, sicut concedit ipse Cyprianus, quia eos etiam intus esse testatur. sic ergo possunt etiam haeretici baptizare, quia baptismus sacramentum Christi est, inuidia uero et haeresis opera diaboli, quae quisquis habuerit non hinc efficit ut, si habet sacramentum Christi, etiam ipsum numeretur inter. opera diaboli.

Priuatus a Sufibus dixit: Qui haereticorum baptismus probant quid aliud quam haereticis communicant?

Huic respondetur: Non est baptismus haereticorum quem in haereticis probamus, sicut non est baptismus auarorum insidiosorum fraudatorum raptorum inuidorum quem in eis probamus. omnes quippe isti iniqui sunt, sed iustus est Christus, [*](4 Cypr. sentent. episc. 19 22 ibid. 20 ) [*]( 6 et om. (šv 9 responderi potest v 10 qui L 11 condederit Nml 12 a deo om. β 13 dei gratiam J aut gratiam dei v 14 modo s. I. K 16 baptizent L 17 esse etiam intus KmlL esse intus J 19 est om. L 20 habet] habeat Nm2v 22 heriticorum L 23 probat Cypr. comminicant L communicat Cypr. 24 haereticorumbaptismtis mg. L 26 insidiosorum fraudatorum raptorum om. (3 probamus in eis v 27 sunt 8. 1. Į1 )

Hortensianus a Laribus dixit: Uiderint aut praesumptores aut fautores haereticorum: nos unum baptisma quod non nisi in ecclesia nouimus ecclesiae uindicamus. aut quomodo possunt in nomine Christi aliquem baptizare quos ipse Christus dicit aduersarios suos esse ? \'

Huic simili tenore uerborum ita respondemus: \'Uiderint aut praesumptores aut fautores iniquorum: nos unum baptisma, quod non nisi ecclesiae nouimus, ubicumque inuentum quando possumus ad ecclesiam reuocamus. aut quomodo possunt in nomine Christi aliquem baptizare quos ipse Christus dicit aduersarios suos esse?\' omnibus quippe iniquis dicit: non noui uos: recedite a me qui operamini iniquitatem, et tamen cum baptizant non ipsi baptizant, sed ille de quo Iohannes dicit: ipse est qui baptizat.

Cassius a Macomadibus dixit: Cum baptismata duo esse. non possint, qui haereticis baptismum concedit sibi tollit. censeo itaque flebiles et tabidos haereticos baptizandos esse, cum ad ecclesiam uenire coeperint, ut sacra et diuina lauatione lotos et lumine uitae inluminatos non hostes sed pacificos, non alienos sed fidei domini domesticos, non adulteros sed dci filios, non erroris sed salutis effectos in[*]( 6 Cypr. sentent. episc. 21 10 cf. Matth. 12, 30 16 Matth. 7, 23 19 loh. 1, 33 20 Cypr. sentent. episc. 22 )[*]( 1 se om. L ad om. L 2 possit Nml 4 quod] quid Mml 6 Quot sint baptismi, uiderint v autem N 7 praesumtores (item lin. 12) K fautores] fraudatores Mp.; baptismum p.ml 9 quos] quod Jml 11 respondentes v 12 frautores Nml fraudatores [3 unum] add. nouimus p 13 ecclesiae] in ecclesia p 18 pr. paptizant L 19 pabtizat L 20 Casius fl mocamadibus ç 21 possunt JmlVml 23 ecclesia VI\'-\'; ut] et v Cypr., cf. p. 362, 2 et 13 )

Posset alius dicere: (cum Christi baptismata duo esse non possint, qui iniquis baptismum concedit sibi tollit.\' sed nobiscum etiam isti resisterent et dicerent: (concedimus iniquis baptismum, qui non ab ipsis in ipsis est sicut iniquitas, sed a Christo cuius est aequitas et cuius sacramentum etiam aput iniquos non est iniquum.\' quod ergo nobiscum de iniquis dicerent, hoc sibi de haereticis dicant. et ideo quod sequitur ita potius erat dicendum: \'censeo itaque flebiles et tabidos haereticos non baptizandos esse, cum ad ecclesiam uenire coeperint, si habent iam baptismum Christi, sed a sua peruersitate corrigendos! nam etiam de iniquis dici potest quorum portio sunt haeretici: \'censeo itaque flebiles et tabidos iniquos, si iam baptizati sunt, non baptizandos esse, cum ad ecclesiam, id est ad illam petram, extra quam sunt omnes qui audiunt uerba Christi et non faciunt, uenire coeperint, sed sacra et diuina lauatione iam lotos, tunc autem et lumine uitae inluminatos, non hostes sed pacificos — nam iniqui non habent pacem —, non alienos sed fidei domini domesticos — nam iniquis dictum est: quomodo conuersa es in amaritudinem uitis alienae? —, non adulteros sed dei filios — nam iniqui filii sunt diaboli —, non erroris sed salutis effectos — nam non saluat iniquitas — in ecclesiam recipi, id est in illam petram. in illam columbam, in illum hortum conclusum et fontem signatum qui non nisi in tritico, non autem in paleis agnoscitur, siue longe a uento separentur siue usque ad ultimam uentilationem frumento commixti uideantur.\' frustra [*]( 17 cf. Matth. 7, 24. 26 22 Hier. 2, 21 26 cf. Cant. 2, 10. 4, 12 ) [*]( 1 eclclesia J aubplantati Vç 4 allius Lml 7 qui] quo L in ipsis om. Vmlv 8 alt. cuius] cuius est Nml 12 ad] de Vp.ç 14 antiquis Nml 17 extra quam] exquaquam (quam del.) J omnes 8. I. L 20 iniqui] si qui J non del. J 22 amaritudine JLMpt; 23 aliena Jv 24 sunt filii v )

Alius Ianuarius a Uico Caesaris dixit: Si non obtemperat error ueritati, multo magis ueritas non consentit errori. et ideo nos ecclesiae adsistimus, in qua praesidemus, ut baptismum eius ipsi soli uindicantes eos quos ecclesia non baptizanit baptis emus.

Respondetur: Quos ecclesia baptizat, utique petra illa baptizat, extra quam sunt omnes qui audiunt uerba Christi et non faciunt. baptizentur ergo quicumque a talibus baptizati sunt. quod si non fit, sicut in istis, ita in haereticis baptismus Christi eorum iniquitate et peruersitate damnata siue correcta agnoscendus et adprobandus est.

Alius Secundinus a Carpis dixit: Haeretici christiani sunt an non\' si. christiani sunt, cur in ecclesia dei non sunt? si Christiani non sunt, fiant. aut quo pertinebit sermo domini dicentis: qui non est mecum aduersum me est, et qui mecum non colligit spargit? unde constat super filios alienos et suboles antichristi spiritum sanctum per manus inpositionem tantummodo non posse descendere, cum manifestum sit haereticos baptisma non habere.

Huic respondetur: Iniqui christiani sunt an non? si christiani sunt, cur in illa petra non sunt in qua aedificatur ecclesia? — audiunt enim uerba Christi et non faciunt-; si christiani non sunt, fiant. aut quo pertinebit sermo domini dicentis: [*]( 1 Cypr. sentent. episc. 22 5 ibid. 23 16 ibid. 24 19 Matth. 12, 30 ) [*]( 1 supplatanti Nml subplantati Vp.ç 4 quod] quid. J 5 ianuiarius L 6 ueritas non consentit om. J ml, spat. uac. relicto; non obtemperat ueritas suppl. m2 ueritas-adsistimus detrita in K, om. L tribm lineis uacuis relictis 7 adsistimus] amittimus J 13 Bicut-ita] ita-sicut uml 16 Carpos Cypr. 17 non (del.) sunt cur K 18 pertinet Cypt., 19 aduersus Vv 20 non mecum Cypr. non colligit mecum v collegit Nml 21 soboles Jm2LMNm2v 22 impositionem KNp.;;. non tantummodo non Gypr, )

Uictoricus a Tabraca dixit: Si licet haereticis baptizare et remissam peccatorum dare, quid illos infamamus, ut haereticos illos appellemus?

Quid si alius diceret: \'si licet iniquis baptizare et remissam peccatorum dare, quid illos infamamus, ut iniquos illos appellemus?\' quod huic responderetur de iniquis, hoc et illi respondeatur de haereticis, id est neque eorum esse baptismum quo baptizant et non esse consequens, ut quisquis habet baptismum Christi etiam de peccatorum remissione securus sit, si hoc in sacramento tantum habet nec ueraci cordis confessione conuersus est, ut dimittenti dimitteretur.

Alius Felix ab Utina dixit: Nemini dubium est, sanctissimi consacerdotes, non in tantum posse humanam praesumptionem, quam domini nostri Christi adorandam et uenerabilem maiestatem. memores ergo periculi hoc quoque non tantum obseruarc debemus, uerum etiam ab omnibus nobis confirmare, ut omnes haeretici qui ad sinum matris ecclesiae adcurrunt baptizentur, ut mens haeretica quae diuturna tabe polluta est sanctificatione lauacri purgata in melius reformetur. [*]( 8 Cypr. sentent. episc. 25 19 ibid. 26 )[*]( 2 dei Cypr. 4 ad KL 6 seruanda Mmlp. 8 Uictoricos L thabraca MVp. Gypr. thabra q scilicet Nmlqml 9 remissam Mv remissl K (in fine lin.) remissa cet. 10 haereticos] iniquos Mp. illos ovi. NVçv 11 si ibi alius N scilicet Nmlç baptizare iniquis N 12 remissa JKLNps 14 ille ppr. 15 quo] quod LN qui s quisquis] ouis quis J 17 conuersione v 19 Uthina v Cypr. dubitum L 21 praesumtionem K quam] qua N quantum v Cypr. cod. S Iesu Christi LNmlqv 23 uerum] ut N 25 occurrunt çlnl 26 sanctificationi Nml reformemur (3 )

Fortassis iste, qui in diuturna tabe purganda causam posuit cur deberent haeretici baptizari, parceret eis qui in aliquam haeresem inruentes exiguo illic tempore fuissent et cito correcti ad catholicam inde migrassent. deinde et ipse parum aduertit ita dici posse, ut iniqui omnes, qui ad illam petram in qua ecclesia significatur adcurrunt, baptizentur, ut mens iniqua, quae extra petram in harena aedificabat audiendo uerba Christi et non faciendo, sanctificatione lauacri purgata in melius reformetur; et tamen non fit, si iam baptizati sunt, etiam si probentur tales fuisse cum baptizarentur, id est ut saeculo uerbis et non factis renuntiarent.