De Baptismo

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio VII, Pars I (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 51). Petschenig, Michael, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1908.

Hic ammonemur iterum quaerere cur dixerit: exceptis his sane qui in ecclesia catholica fuerint ante baptizati. an quia non amiserant quod intus acceperant? ergo, quod habere foris poterant, cur non et tradere poterant? an inlicite foris traditur? sed neque licite foris habetur et tamen habetur; sic inlicite foris datur, sed tamen datur. quod autem praestatur redeunti qui intus acceperat, hoc praestatur uenienti qui foris acceperat, id est ut licite intus habeat quod inlicite foris habebat. sed aliquis forsitan quaerat, quid de hac re (habeat) beati Cypriani epistula ad Stephanum, cuius in hac sententia commemoratio facta est, cum in exordio concilii non sit commemorata, credo quia non putatum est necessarium. nam et ipsam in isto coetu consacerdotum lectam esse dixit, quod factum omnino non dubito, quantum arbitror, ut fieri solet, quo possent iam congregati episcopi etiam de illa causa simul aliquid cognoscere quae illa epistula continetur. nam prorsus ad quaestionem praesentem non pertinet et magis miror, cur eam iste commemorare uoluerit, quam cur in exordio concilii commemoratio eius praetermissa sit. quodsi quisquam arbitratur me aliquid [*]( 15 Augustinus de Cypriani epistula 68 loquitur, cum Crescens ep. 72 significau«rit ) [*]( 1 ego Mm2v sine] et Cypr. ecclesiam catholicam J 2 uenire uoluerint v exhorcizati JK exorzizati L exhorchitati Nml 3 prius fuerint Cypr. 4 ita] ii Hartel tamen] add, ut v impositionem KLpg 5 paenitentia Cypr. ecclesiam N 6 admonemur LN 8 amiserunt L 9 pr. foras qml 10 licito L et tamen-inlicite detrita in K, om. L et tamen habetur om. Jml sic inlicite om. J spat. uac. relicto,. neque licite suppl. m2 12 acciperat J foras Mp. 13 ut licite] inlicite N 14 habeat "aliquot mas" apud v, om. mei; cf. p. 815, 5 riihil habet 15 post Stephanum add. dixerit Vv 16 exhordio J 18 facto Nml 22 *.eam N 24 arbitretur Nml )

315

noluisse in medium proferre quod in ea positum est praesenti causae necessarium, legat eam et sciat uerum esse quod dico; aut si aliud inuenerit redarguat. prorsus enim illa epistula de baptismo aput haereticos uel schismatieos dato, unde nunc agimus, nihil habet.

Nicomedes a Segermis dixit: Mea sententia haec est ut haeretici ad ecclesiam uenientes baptizentur, eo quod nullam foris aput peccatores remissionem peccatorum consequantur .

Cui respondetur: Uniuersae ecclesiae catholicae sententia haec est, ut haeretici, quamuis in haeresi, iam Christi baptismo baptizati ad ecclesiam uenientes non baptizentur. si enim nulla est aput peccatores remissie peccatorum, nec intus peccatores peccata dimittunt et tamen ab eis baptizati non rebaptizantur.

Monnulus a Girba dixit: Ecclesiae catholicae matris nostrae ueritas semper aput nos, fratres; mansit et manet uel maxime in baptismi trinitate domino nostro dicente: ite, baptizate gentes in nomine patris et filii et spiritus sancti. cum ergo manifesto, inquit, sciamus haereticos non habere nec patrem nec filium nec spiritum sanctum, debent uenientes ad ecclesiam matrem nostram uere renasci et baptizari, ut cancer quod habebant et damnationis ira et erroris offectura per sanctum et caeleste lauacrum sanctificetur.

Huic respondemus patrem et filium et spiritum sanctum in sacramento dumtaxat omnes habere, qui baptismo uerbis ; 1 \' [*]( \'6 Cypr. sentent, episc. 9 15 Cypr. sentent. episc. 10 18 Matth. 28, 19 ) [*]( 2 eam] etiam Kml 3 redarguet Lml 4 dato om. J 5 post nihil ras. 5 litt. N 6 NICOMEDIS A SE GERMES dicit N scientia L haec om. v 7 hęiretici Nml 8 foris nullam N 10 uniuersae s l. K sentia Mml sententiae (a eras.) N 14 baptizati ab eis L 15 Mom- Dulus L Monnullua p.ml girpa L 16 ueritas s. I. K apud nos, fratres, semper v nos om. N et mansit Cypr. 17 manet] tamen J 18 ite et Cypr. omnes (dėl. ml) gentes L fili Kym2 19 inquid Nml V ç 23 ire (ire V) terroris Np 26 habere omnes v. )

316

euangelicis consecrato baptizantur, in corde autem et in uita nec illos habere qui intus perdite et execrabiliter uiuunt.

Secundinus a Cexas dixit: cum dominus noster Christus dicat: qui mecum non est aduersus me est, et Johannes apostolus eos qui ab ecclesia exeunt antichristos dicat, indubitanter hostes Christi quique antichristi nominati sunt gratiam baptismi salutaris ministrare non possunt. et ideo censeo eos qui de insidiis haereticorum confugiunt ad ecclesiam baptizandos esse n nobis qui amici appellati sumus dei de eius dignatione.

Cui respondetur Christi aduersarios omnes esse quibus dicentibus: domine, in nomine tuo uirtutes multas fecimus et alia quae ibi dicuntur in fine dicturus est: non noui uos; recedite a me omnes qui operamini iniquitatem. quae tota palea si usque ad ultimum in malitia perseuerabit, siue aliquid eius ante uentilationem foras uolet siue intus esse uideatur, igni destinata est. si ergo propterea baptizandi sunt ad ecclesiam uenientes haeretici, ut ab amicis dei baptizentur, numquid illi auari, raptores, homicidae amici dei sunt aut quos baptizauerint denuo baptizandi sunt?

Felix a Bagai dixit: Sicut caecus caecum ducens simul in foueam cadunt, ita haereticus haereticum. baptizans simul in mortem cadunt.

Hoc uerum est, sed non propterea uerum est quod adiungit: et ideo, inquit, haereticus baptizans est et [*]( 3 Cypr. sentent. episc. 11 4 Matth. 12, 30 5 cf. I Ioh. 2, 18 9 cf. Ioh. 15, 14. 15 12 Matth. 7, 22 13 Matth. 7, 23 21. 25 Cypr. sentent. episc. 12 cf. Matth. 15, 14 ) [*]( 3 chezas M\\L$chezias V Cedias v Cypr. 4 aduersum jVpv Cypr. 5 et 6 anticristos et anticristi N 7 ministra Vmlp. possent Lml 8 haereticorum insidiis v 10 dei Vv, cf. lin. 18 ab amicis dei, om. cet. 12 in] nonne in Vv, cf. Petil. II 55, 125 in nomine om. 5 13 quae] qui M 15 palea om. J si usque] suisque Vjx 16 ante uentilationem eius aliquid v 18 inimicis J 19 amicide Nrnl 20 pr. sunt] facti sunt Nml 21 uagai JKLN bigai <; 22 et 23 cadent Gyp. 25 inquid Y; eat om. v )

317

uiuificandus, ne nos uiui mortuis communicemus. nonne mortui erant qui dicebant: manducemus et bibamus, cras enim morimur? — non credebant resurrectionem mortuorum —: qui ergo istorum conloquiis malis corrumpebantur et eos sequebantur, nonne pariter cum eis in foueam cadebant? et in eis tamen erant isti quibus scribebat apostolus iam baptizatis, nec tamen . ideo si corrigerentur denuo baptizarentur. nonne idem apostolus ait: sapere secundum carnem mors est? et utique secundum carnem sapiebant auari fraudatores raptores, inter quos gemebat ipse Cyprianus. quid ergo illi in unitate uiuenti oberant monui, aut quis dicat baptismum Christi quod tales haberent uel darent eorum iniquitatibus fuisse uiolatum?

Pollianus a Mileo dixit: Iustum est haereticum baptizari in ecclesia sancta.

Nihil quidem breuius dici potuit, sed puto et hoc breue est: Iustum est baptismum Christi non exsufflari in ecclesia Christi.

Theogenes ab Hippone Regio dixit: Secundum sacramentum dei gratiae caelestis quod accepimus unum baptismum quod est in ecclesia sancta credimus.

Potest et mea esse sententia; sic enim librata est, ut nihil habeat contra ueritatem. nam et nos unum baptismum quod est in ecclesia sancta credimus. si autem dixisset: \'quod est in sola ecclesia sancta credimus,\' respondendum erat sicut ceteris. nunc uero quia sic dictum est: unum baptisma quod est in ecclesia sancta credimus, ut esse quidem in ecclesia [*]( 2 I Cor. 15, 32 8 Rora. 8, 6 13 Cypr. seutent. episc. 13 18. 25 ibid. 14 ) [*]( 3 moriemur Lv moriamur N non] add. enim v mortuorum 8.1. m2 L 4 malis om. M 12 haberent-iniquitatibna) dant (m2) hanc (hinc m2), tunc spat. circ. 19 litt. uac. J uel darent eorum om. L in iniquitatibus L 13 Polianus v Cypr. Mileo Nv Cypr. milea J mileu cet. 16 exsuflari KN insufflari v -18 TheosgeNes (pr. s del.) N ippone codd. regione L 19 gratia Mmlpq 20 credidimus JKN 21 liberata L Vml\\iq 22 nos.. N baptisma v 23 est] esse Lml 24 sola om. Vmlqml 26 sancta om. N )

318

sancta diceretur, sed et alibi esse non negaretur, quodlibet ille senserit, contra haec uerba disputare non opus est. si enim de me singula quaererentur, utrum unum esset baptisma, responderem unum esse. deinde si interrogarer, utrum hoc esset in ecclesia sancta, responderem hoc esse. tertio si quaereretur, utrum hoc baptisma crederem, responderem ita me credere, ac per hoc unum baptisma quod est in ecclesia sancta me credere responderem. si autem quaereretur, utrum in sola sancta esset ecclesia et aput haereticos uel schismaticos non esset, non me ita credere cum tota ecclesia responderem. sed quia hoc ille in sententia sua non posuit, puto esse inprobum ut ego illi addam uerba contra quae disputem, quae ibi non inueni. ita enim si diceret: \'una est aqua Eufratae fluminis quae est in paradiso,\' uerum utique diceret. sed si interrogaretur, utrum in solo paradiso esset ista aqua et ita esse diceret, falsum diceret. est enim et praeter paradisum in his terris in quas ab illo fonte permanat. sed quis est tam temerarius qui dicat hoc eum responsurum fuisse quod falsum est, cum posset fortasse hoc respondere quod uerum est? quapropter uerba huius sententiae non debent habere contradictionem, quia nihil inpediunt ueritatem.

Datiuns a Uadis dixit: Nos quantum in nobis est haeretico non communicamus, nisi baptizatus in ecclesia fuerit et remissionem peccatorum acceperit.

Si propterea uis eum baptizari, quia non accepit remissionem peccatorum, si intus aliquem inueneris qui tenens odium aduersus fratrem sic baptizatus sit, cum dominus [*]( 22 Cypr. sentent. episc. 15 ) [*]( 3 quaerentur L esset unum v esse Mmlp..; 6 esse crederem Nml 9 esset (del.) sancta esset N 10 me s. I. p. 11 sua sententia N 13 aquae Jml eufrate ZjJ 14 interrogetur (ipr. 17 permanet Nml 18 eum om. L 21 impediunt KLNp. 22 datibua Kml uadis JKm2L Cypr. badis cet. v 24 remissam Cypr. acceperat Nml 25 ante Si add. v: Respondetur baptizari non accepit quia non accepit L )

319

mentiri non possit qui ait: si non dimiseritis, non uobis dimittetur, iubebis correctum denuo baptizari? non utique. sic ergo nec haereticum. sane iste cur non breuiter dixerit: nos haeretico non communicamus, sed addidit: quantum in nobis est, non est praetereundum. uidit enim plures huic sententiae consentire, a quorum tamen consortio, ne uiolaretur unitas, se isti separare non possent, et addidit: quantum iit. nobis est, utique demonstrans non uoluntate se communicare his quos arbitrabatur baptismum non habere, sed tamen omnia bono pacis et unitatis esse toleranda. quod et illi faciebant, qui istos non recte facere sentiebant et illud tenebant, quod postea melius declarata ueritas docuit et antiquior consuetudo concilio posteriore firmata robustius persuasit, inuicem se tamen, cum salua caritate diuersa sentirent, sollicita pietate tolerauerunt, studentes seruare unitatem spiritus in uinculo pacis, donec alteris eorum, si quid aliter saperent, id quoque illis deus reuelaret. hoc isti audiant a quibus per hoc con* cilium unitas obpugnatur, per quod concilium quantum amanda sit unitas declaratur.

Successus ab Abbir Germaniciana dixit: Haereticis aut nihil licet aut totum licet. si possunt baptizare, possunt et spiritum sanctum dare; si autem spiritum sanctum dare non possunt, quia non habent spiritum sanctum, necbaptizare spiritaliter possunt. propterea censemus haereticos baptizatos.

Huic prope totidem uerbis ita responderi potest: (Homicidis aut nihil licet aut totum licet. si possunt baptizare, [*](1 Matth. 6, 15 15 cf. Eph. 4, 2-3 16 cf. Phil. 3, 15 20 Cypr. sentent. episc. 16 ) [*]( 1 tert. non] nec Mq 2 dimittitur N 4 addit L 10 bona J 12 an- tiquor J IH rubustiu9 Nml 14 sollicite Lml 19 unitas] ueritas S pr. 20 ab abir germaniana J ab abgermaniciana (postr. a ex e) L maniciana Vml 21 pr. aut] autem N 22 pr. sanctum spiritum K Cypr.; repugnat Augustini responsio 25 baptizandos esse Cypr. 26 tottidem Nml homicidas p )

320

possunt et spiritum sanctum dare; si autem spiritum sanctum dare non possunt, quia non habent spiritum sanctum, nec baptizare spiritaliter possunt. propterea censemus ab homicidis baptizatos uel homicidas baptizatos adque in melius non mutatos, cum se correxerint, baptizari.\' at hoc non est uerum. qui enim odit fratrem suum homicida est, et tales nouerat intus Cyprianus, qui utique baptizabant. frustra ergo talia de baptizandis haereticis dicta sunt.

Fortunatus a Tuccabori dixit: Iesus Christus dominus et deus noster dei patris et creatoris filius super Petrum aedificauit ecclesiam, uoce super haeresim, et potestatem baptizandi episcopis dedit, non haereticis. quire qui extra ecclesiam sunt et contra Christum stantes oues eius et gregem spargunt baptizanre foris non possunt

Ad hoc addidit \'foris\', ut ei tam breuiter responderi non possit. nam et huic totidem paene uerbis ita responderetur: Iesus Christus dominus et deus noster dei patris et creatoris filius super Petrum fundauit ecclesiam, non super iniquitatem, et potestatem baptizandi episcopis dedit, non iniquis. quare qui non pertinent ad petram, super quam aedificant qui uerba dei audiunt et faciunt, sed contra Christum uiuentes audiendo uerba eius et non faciendo ac per hoc super harenam aedificando oues eius et gregem perditorum morum exemplo corrumpunt, baptizare non possunt.\' numquid non posset hoc uerisimiliter dici? et tamen falsum est. baptizant quippe iniqui, quoniam iniqui sunt illi raptores quos in unitate secum positos Cyprianus arguebat. \'sed ideo,\' inquit, \'addidit "foris cur ergo foris isti baptizare non possunt? an quia peiores [*]( 6 cf. I Ioh. 3, 15 9 Cypr. sentent. epiac. 17 10 cf. Matth. 16, 18 27 cf. Cypr. de lapsis c. 6 ) [*](.\'5 censuimus qml censumus (sto) 4 adque om. Nml non mutatosj . comrautatos Vmlqtnl 5 ad Vmh 9 thuccabori MFfxv Cypr. dhuccabori ç 11 petram Mv he(he-F)resem Ffj-s 12 dedit episcopis M quare? quia Lβ 15 ei iam Vv etiam JIp,; 18 petram Kmg" lJ-Ip.m2v aediScauit v 20 pr. qui Mv quia cet. supra L 22 arenam Rv 26 illis Jml 27 positus Vm Ip.ç inquid Vl\'.ml; 28 isti foris Xrnlv priores Mmlp.; )

321

sunt eo ipso quo foris sunt? sed nihil interest ad integritatem baptismi, quanto peior id tradat. neque enim tantum interest inter malum et peiorem quantum interest inter bonum et malum, et tamen cum baptizat malus non aliud dat quam bonus; ergo et cum baptizat peior non aliud dat quam ille qui minus est malus. an forte non ad hominis meritum, sed ad ipsius baptismi sacramentum pertinet ut foris dari non possit? si hoc ita esset, nec haberi foris posset et totiens necesse esset baptizari, quotiens recedens quisque ab ecclesia rursus ad ecclesiam remeasset.

Iam uero si diligentius quaeramus quid sit \'foris\', maxime quia ipse commemorationem fecit Petri super quem aedificatur ecclesia, nonne illi sunt in ecclesia qui sunt in petra, qui autem in petra non sunt nec in ecclesia sunt? iam ergo uideamus, utrum super petram aedificium suum constituant qui audiunt Christi uerba et non faciunt. contradicit eis ipse dominus dicens: qui audit uerba mea haec et facit ea, similabo illum uiro prudenti, qui aedificat domum suam super petram, et paulo post: qui audit uerba mea haec et non facit ea, similabo eum uiro stulto, qui aedificat domum suam super harenam. si ergo in petra est ecclesia, illi qui super harenam sunt, quia extra petram sunt, profecto extra ecclesiam sunt. recordemur itaque quam multos commemoret Cyprianus ueluti intus positos qui aedificant super harenam, id est audiunt uerba Christi et non faciunt, et ideo quia in harena sunt extra petram esse conuincuntur, quod est extra ecclesiam: tamen et quamdiu ita sunt et nondum uel numquam in melius [*]( 12 cf. Matth. 16, 18 17 Matth. 7, 24 19 Matth. 7, 26 ) [*]( 1 ad om. N integritate N 2 quando Vflv 4 aliut C; 6 ad 8. I. K 7 dare ppr. non om. N 9 est Mmlp.ç 12 petrae MNm2v quam Mm2Nm2v 13 pr. ecclesiam Ntnl 18 illum] eum Mil- uero {j.ml 21 arenam Mqv 22 harenam (m s. I. sed del.) K arenam M 24 commemorat LNml uelut Kpv, cf. index 26 in arena M super arenam v 27 est a. I. L 28 nonquam J umquam S pr. ) [*]( LI. August. c. Don. I. ) [*]( 21 )

322

commutantur, baptizant et baptizantur et baptismus quem habent illis ad damnationem destinatis integer manet.