Nunc ergo adtendite, quid post illam prophetiam, quae huic populo de Christi temporibus annuntiata est, consequenter scriptura contexat: quarta et uicensima noni mensis [*]( 18 Agg. 2, 4-5 27 Agg. 2, 10-14 ) [*]( 1 bonum Bml omnipotens haec dicit BmlCml h. o. d. Bm2Cm2b haec dicit dominus omnipotens v 2 semel et v 6 addidit bv etiam om. Bml 7 biesu Cml 9 nun Cml 10 spiritraliter Cml 11 ille populus scripsi illum populum codd. v 13 pr. et s. l. b ihs A ihus B ihus C ihesusc 14 iosedech Ac(v) exortatus BC commentatusc 15promptum A proptu Bml hiis b 17 accecserit B 19 ihsa. iñs B iesu bv iheau c AproptuBm1 hiis b 17 accecserit B 19 ihsAiħsBiesubviheeuc fili bcv, cf. p. 129, 25 20 iosedech Ac(v) 22 clementissimus BmlCml 23 populum immundum b 25 illum BmlCml 27 uicesima Bm2Cm2bcv )
131
anno secundo sub Dario rege factum est uerbum domini ad Aggaeum prophetam dicens: haec dicit omnipotens: interroga sacerdotes legem dicens: si sumpserit homo carnem sanctificatam in summo uestimenti sui et attigerit summum uestimenti eius panem aut pulmentum aut uinum aut omnem escam, si sanctificabitur? et responderunt sacerdotes et dixerunt: non. et dixit Aggaeus: si tetigerit inquinatus in animam aliquid horum, si inquinabitur? et responderunt sacerdotes et dixerunt: inquinabitur. et respondit Aggaeus et dixit: sic populus hic et gens haec in conspectu meo, dicit dominus, et sic opera manuum ipsorum. et quicumque accesserit illo, inquinabitur propter praesumptiones eorum matutinas a facie laborum suorum, et odio habebatis (in portis) arguentes. quis est iste populus tam inmundus, ut quisquis illo accesserit inquinetur? numquid ille cui dictum est: praeualesce, et spiritus meus in medio uestrum? absit ut ille sit. duo igitur erant, unus inmundus et alter qui ad inmundum prohibetur accedere, qui exhortabatur praeualescere, quia spiritus dei erat in medio eorum. si ergo duo erant, ostendantur et duo templa, unum quo iste, alterum quo ille ingrediebatur; ostendantur et altaria duo, unum in quo iste, alterum in quo ille uictimas offerebat; ostendantur et sacerdotes, huius alii et illius alii, qui pro suo quisque populo separatim sacrificabant. si autem quisquis hoc adfirmare conatur insanit, sic erant isti duo populi in uno populo, sub uno sacerdote magno, unum templum intrantes, sicut erant etiam sub uno Moyse
[*]( 18 Agg. 2, 4-5 ) [*]( 2 dicit ABCc dicit dominus bv 9 anima BCbv, cf. Fulg. 16 14 in illo BCb 16 in portis om. codd., cf. p. 133, 18 17 populus iste b quiquis BC accecserit Bml 21 exortabatur BC 22 et ostendantur et cml 23 quo*«.*iste B ingrediebantur ABmlCc 24 in quo iste] quod iste c alt. in om. c 26 separati Bb 27 si] sic Bm2 insanit in ras. longiore Bm2 29 mose Aml ) [*]( 9* ) 132
quidam deum offendentes, quidam deo placentes, de quibus dicit apostolus: non in omnibus illis beneplacitum est deo. neque enim ait: \'in omnibus illis non est beneplacitum deo\', tamquam omnes displicuerint deo, sed ait: non in omnibus illis beneplacitum est deo, ergo in quibusdam, non in omnibus. et omnes sub eisdem sacerdotibus erant in uno eodemque tabernaculo, in uno eodemque altari hostias offerebant, et tamen distinguebantur, factis non locis, animo non templo, moribus non altaribus. sic alii ad alios non accedebant, ne ab eis inquinarentur, hoc est eorum malis factis non consentiebant, ne pariter damnarentur. non enim et illos malos Moyses tantus propheta nesciebat, quorum impia murmura et horrendas amaritudines cotidie sufferebat. sed istum nescisse faciamus: numquid et Samuhel Saulem nesciebat, quem per os eius aeterna sententia damnauerat deus? uerumtamen et ipsum et sanctum Dauid unum dei tabernaculum intrantes. inter eadem sacrificia uidebat, sed distincte utique uidebat, quia distinctos uidebat et unum eorum in aeternum amabat, alium pro tempore tolerabat. sic et Aggaeus nouerat in uno populo duos populos unum templum intrantes, sub uno magno sacerdote uiuentes, et alterum ostendebat inmundum, alterum ad inmundum accedere prohibebat, et tamen nec illos nec se ipsum ab eodem templo et ab eisdem altaribus separabat. ergo spiritalem prohibebat accessum consensionemque factorum, quod et ipsa uerba clamant, si aures adsint, quas animositas furiosa non claudat aut strepitus uanae contentionis (non) impediat. ait enim propheta: omnis qui accesserit illo inquinabitur. uitium notauit quo accedi prohibuit, non
[*]( 2. 4 I Cor. 10, 5 27 Agg. 2, 14 ) [*]( 2 apostolus dicit BCbv 9 ad s. l. A 10 orum Cml 12 moses . Aml 14 Samuel bv 16 et ipsum] inter ipsum c dauit BmlCml 17 utrumque uiuebat AmlBmlCc distincti Bml, post hoc uoc. 3-4 litt. eras. 18 uiuebat BmlC 20 sacerdote magno c 24 que om. b 25 assint b 26 uariae Cv non addidi ) 133
homines ab hominibus corporali disiunctione seclusit. acceditur autem ad uitium corruptionis uitio consensionis.
Ac ne quisquam diceret illum populum, cui primo dictum est: praeualesce, quoniam spiritus meus praeest in medio uestrum, paucis interpositis diebus in deterius commutatum, ut audire mereretur: sic populus iste et gens ista, omnis qui accesserit illo inquinab : tur — dies enim ferme nonaginta conputantur inter uerba illa, quae bona in populum dicta sunt, et ista, quibus eius inmunditia uitanda praecipitur —, ne quis ergo hoc putaret bonum illum populum quamuis hoc paruo temporis interuallo tam pessimum effectum, uidete quid sequitur, adtendite quid dicatur eo ipso die, hoc est uicensima et quarta noni mensis, quo die dictum est: sic populus iste et gens ista, omnis qui accesserit illo inquinabitur. cum enim hoc dixisset et mala eorum commemorasset, quorum merito demonstrarentur inmundi, addens etiam et dicens: odio habebatis in portis arguentes, continuo subiunxit: et nunc ponite in cordibus uestris a die hoc et supra, prius, quam poneretur lapis super lapidem in templo domini, qui eratis cum mittebatis in capsella hordei uiginti sata, et fiebant decem sata, et in tra batis in torcular exhaurire quinquaginta amphoras, et fiebant uiginti. percussi uos infecunditate, et uenti corruptione et grandine omnia opera uestra, et non estis conuersi ad me, dicit dominus. constituite igitur corda uestra a die hoc et deinceps, a quarta et uicensima noni mensis, et a die qua fundatum est templum domini ponite in cordibus [*]( 4 Agg. 2, 4-5 6. 14. 17 Agg. 2, 14 18 Agg. 2, V;-19 ) [*]( 5 deteribus Cml 8 conpuntantur B 11 paruum Bml 13 uicesima BCmSbcv 17 hodio Bml 18 arguentis Cml . 21 qui eratis del. Bm2, om. b com C cura mittebatis ex commitebatis Bm2 uiginti sata hordei v, et A, sed tr. 1111 24 in fecunditate c 28 uicesima BCm2bcv qua] quo Bm2 )
134
uestris, si adhuc cognoscetur in area, aut si uitis aut malum aut ficus et malum granatum et ligna oleae quae non fecerunt fructum. a die hoc benedicam. ecce ipso die etiam benedici meruerunt. benedictio ergo haec puto quod non pertineat ad illos, ad quorum inmunditiam prohibet accedi, sed ad illos bonos, qui prohibentur accedere. in uno ergo fuerunt et permixti et separati, permixti quidem corporali tactu, separati autem uoluntatis abscessu. sed more suo scriptura loquitur, quae sic arguit malos, tamquam omnes in eo populo mali sint, et sic consolatur bonos, tamquam omnes ibi tales sint. pro nobis ergo episcopi uestri etiam in eo, quod post conlationem uicti scripsisse dicuntur, Aggaei prophetiam posuerunt, unde nos commemorarent euidentius probare quod dicimus, quia et in uno populo, in uno templo, sub eisdem sacerdotibus, inter eadem sacramenta hominibus dissimili uoluntate uiuentibus et diuersis moribus discrepantibus nec causae causa nec personae potest praeiudicare persona.