Contra Fortunatum

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio VI, Pars I (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 25, Pars I). Zycha, Joseph editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1891.

AUG. dixit: A quo enim passurus erat ?

FORT. dixit: Hoc meum est, quia praeuenire uoluit, non temere, sed uirtute et praescientia. ceterum nega malum praeter deum esse, cum per praecepta ostendit, quia sunt alia, quae praeter uoluntatem ipsius fiunt. praeceptum non intercedit, nisi ubi est et contrarietas; libera facultas uiuendi non datur, nisi ubi est lapsus secundum apostoli rationem, qui dicit: et uos cum essetis mortui delictis et peccatis uestris. in quibus aliquando ambulastis secundum magisterium huius mundi, secundum principem potestatis aeris huius. spiritus, qui nunc operatur in filiis [*]( 23 Ephes. 2, 1 sqq. ) [*]( 1 peccati pena A 2 quia] qui Sb 4 contingit ABX contiget S homini lapso S 6 possit A 8 necessitate bonum esse sed uol. A 12 noluisset S uoluisset S ut B om. b ei S 18 recta P 1 • recta B lo sed deus maltl pręuenit b 16 enim] nichil ASb passus S 17 noluit om. 8 non] et non b 18 temere] timere A maltl] J.sr cuh A 19 per praecepta] pcepta R praecepta A praeceptum PS qng sunt b 20 ipaius om. S 21 uiuendi om. A 22 dixit A 26 aeris om. A spiritus I et spiritus Sb )

diffidentiae, in quibus et nos et omnes aliquando con-. uersati sumus in desideriis carnis nostrae facientes uoluntates consiliorum carnis. et eramus naturaliter filii irae, sicut et ceteri. deus autem, qui diues est in omni misericordia, misertus est nobis. et cum mortui essemus peccatis, conuiuificauit nos in Christo, cuius gratia estis salui facti; et simul suscitauit et cum eo collocauit in caelestibus cum Christo Iesu, ut ostenderet in saeculis superuenientibus et cetera usque ad id, quod scriptum est interficiens inimicitiam in semet ipso. et ueniens euangelizauit pacem uobis, qui longe, pacem iis, qui prope. quoniam per ipsum habemus uterque in uno spiritu accessum ad patrem.

AUG. dixit: Ista apostoli lectio, quam recitare uoluisti. si non fallor, pro mea plurimum et contra tuam fidem facit. primo quia ipsum liberum arbitrium, quo ego dixi fieri, ut anima peccet, satis hic expressum est. cum peccata nominauit et cum reconciliationem nostram dixit fieri cum deo per Iesum Christum. peccando enim auersi eramus a deo, tenendo autem praecepta Christi reconciliamur deo, ut qui in peccatis mortui eramus, seruantes praecepta eius uiuificemur et pacem habeamus cum illo in uno spiritu, a quo alienati eramus non seruantes mandata eius, sicuti de homine, qui primus est conditus, in fide nostra praedicatur. ergo nunc quaero abs te, secundum eam lectionem, quae lecta est, quomodo habeamus peccata, si natura contraria nos cogit facere, quod facimus. qui enim cogitur necessitate aliquid facere, non peccat; qui autem peccat, libero arbitrio peccat. quare sit nobis paenitentia imperata, si [*]( cum-. 5 miseritus A 7 salui facti] saluati J\'S simul et b 8 in xpo A 9 pro et cetera usque ad textum plenum exh. b 10 inimicitas b inimicitiam—ueniens om. S 12 pacemj et pacem Sb his BAPb hiis S 13 utrique Ab utrumque S patrem] pacem S 14 lectio post fallor add. S 19 aduersi S 20 reconciliatfi (ib in ras.) A in om. Ab mortui om. S 21 uiuicemur A uiuificemus S 22 illo] eo S 23 conditns] constitutus APSbB (in textu condo in marg. constit.) 26 faciamus 27 peccat] 999 peccat A )

nos nihil mali fecimus. sed gens tenebrarum? quaero item, indulgentia peccatorum cui detur: nobis, an genti tenebrarum. si genti tenebrarum datur indulgentia peccatorum, regnabit et ipsa cum deo accipiens indulgentiam peccatorum; si autem nobis datur indulgentia peccatorum, manifestum est, quia uoluntate peccauimus. satis enim stultum est ignosci ei, qui nihil mali fecit; nihil autem mali fecit, qui nihil sua uoluntate fecit. hodie ergo anima pollicente sibi deo indulgentiam peccatorum et reconciliationem si peccare destiterit et de peccatis paenitentiam gesserit, si respondeat secundum uestram fidem et dicat: quid enim peccaui? quid commerui? quid me expulisti de regnis tuis, ut contra nescio quam gentem pugnarem? depressa sum, permixta sum, corrupta sum, defecta sum, non est mihi seruatum liberum arbitrium. tu nosti necessitatem, qua pressa sum; cur mihi inputas uulnera, quae suscepi ? quare me cogis ad paenitentiam, cum tu causa sis uulnerum meorum; cum tu scias, quae passa sum, gentem tenebrarum in me fecisse te auctore, qui uiolari non poteras et tamen uolens cauere regnis tuis, quibus nihil noceri possit, me in miserias praecipitasti ? si certe ego pars tua sum, quae de uisceribus tuis processi, si de regno tuo et de ore tuo, in hac gente tenebrarum aliquid pati non debui, ut me incorrupta illa subiceretur, si pars eram domini. nunc autem [*]( 1 item] iterum A 2 indulgentiam B an] aut S 3 si] sed si b . si-nobis om. S 4 ipse B accipiens et ipse A 6 ignoscere b ei] om. SP 8 rgo B deo] a dfio A //deo B deo accipiens S 9 et] sed AP sed B reconciliationem peccatorum A desierit S ut 10 nostram S ifdem uestram A 11 coihe|\'tui S 12 et B 13 repugnare b dep. sum defatigata sum permixta corrupta sum A defecta] defetiga ta (in marg. defecta) Bb (in marg. al. defecata) 16 cogis] agis S sis causa b 17 sciasJ sis A passus B sum om. A 19 noceri mn om. P noc. poss. nihil S possit om. A 20 roisericordias B 1 recte o certe] recte b certe B ego] g A pars ego S ego sum b 21 quę (e corr. ex i) B qui A de (in ras.) B 23 dnl] dl S )

cum illa temperari non posset nisi mea corruptione, quomodo aut pars tua dicor aut tu inuiolabilis manes aut non es crudelis, qui me pati uoluisti pro his regnis, quibus nihil noceri poterat ab illa gente tenebrarum ? ad hoc responde, si placet, et dignare etiam illud mihi exponere, quomodo dictum est a Paulo apostolo: eramus naturaliter filii irae, quos reconciliatos dicit deo. si ergo naturaliter filii. irae erant, quomodo dicis naturaliter esse animam filiam dei et portionem dei?

FORT. dixit: Si secundum animam dixisset apostolus, quod simus naturaliter filii irae, alienata esset anima ore apostoli a deo. et hac modo tu ratione ostendis, quod anima non sit dei, quia naturaliter, inquit apostolus. sumus irae filii. si uero secundum quod lege tenebatur idem apostolus ex semine Abraham, ut ipse contestatur, descendens, constat eum corporaliter dixisse nos fuisse filios irae. sicut et cetera. animae uero substantiam ostendit, quod sit ex deo, et animam aliter non posse reconciliari deo nisi per magistrum, qui est Christus Iesus. interfecta tamen inimicitia uidebatur anima indigna extitisse deo; sed quia missa est, hoc confitemur, a deo tamen omnipotente et originem trahens et missa ad ipsius uoluntatem consignandam, quemadmodum et saluatorem Christum credimus de caelo uenisse uoluntatem patris complere. quae uoluntas patris haec erat animas nostras de eadem inimicitia liberare interfecta eadem inimicitia. quae si aduersa deo non fuisset, nec inimicitia uocaretur. ubi erat unitas, nec interfectio diceretur aut fieret, ubi erat uita. [*]( 14 cf. Rom. 11, 1 ) [*]( 1 possit ABP 2 aut (ante pars) om. A 3 noceri nihil 4 5 dignare mihi b est (s. I.) B sit A 6 irae ęr.ų.ţ quomodo dicis sqq. B quos-erant om. BSPb 8 naturaliter animam filiam esse dei PSb i < 10 simus B om. S 11 hac (corr. ex hoc) A hoc b ostendens S 13 lege 1 4.. om. PS 15 nos] non BP sicuti A ceteros Sb cetera B2 1 enim 18 tamen] enim PSb tamen B1 non indigna S 19 huc S a] cum a 5 to 20 tamen om. S 21 salua rem B 25 non s. I. B 26 aut (in marg.) A uita erat b )

AUG. dixit: Memento, quod apostolus dixerit conuersatione nos alienatos a deo esse.

FORT. dixit: Trado ego duas substantias fuisse: in lucis substantia haberi deum, ut superius diximus, incorruptibilem: fuisse uero contrariam naturam tenebrarum. eam uirtute dei uinci hodieque confiteor, et ad meum regressum saluatorem esse Christum emissum, ut ante idem apostolus ait.