Contra Academicos

Si quam necesse est disciplina atque scientia sapientiae uacuum esse non posse sapientem, tam eam necesse esset inuenire, dum quaeritur, omnis profecto Academicorum uel calumnia uel pertinacia uel peruicacia uel, ut ego interdum arbitror, congrua illi tempori ratio simul cum ipso tempore et cum ipsius Carneadis Ciceronisque corporibus sepulta foret. sed quia siue uitae huius multis uariisqueiactationibus,Romamaneut in eodem teprobas, siue ingeniorum quodam stupore uel socordia uel tarditate torpentium siue desperatione inueniendi — quia non quam facile oculis ista lux, tam facile mentibus sapientiae sidus oboritur — siue etiam, qui error omnino populorum est, falsa opinione inuentae a se ueritatis nec diligenter homines quaerunt, si qui quaerunt, et a quaerendi uoluntate auertuntur, euenit, ut scientia raro paucisque proueniat, eoque fit, ut Academicorum arma, quando cum eis ad manus uenitur, nec [*](2 suputationem (corr. m2) P 3 literas M litteris T 4 er*ga P 5 quaeso Ha 6 iam] iam intentum edd. 7 si ut] sicut P ut Tml 9 accusare] reos citare Tm posl dicta add.Tedd. prandium paratum esse nuntiatum (annuntiatum edd.) est (atque add. edd.) sureximus Pml ACHADEMICORUM LIBER PRIMUS EXPLICIT INCIPIT LIBER SECUNDUS P EXPLICIT LIBER PRIMUS AURELII AUGUSTINl EPI ACHADEMICORUM LIBER SECUN- DUS INCIPIT H EXPLICIT LIBER -I- CTRA ACHADEMICOS INCIPIT LIB II-.y AURELII AUGUSTINI ACHADEMICORUM LIB -I-EXPLICIT. INC II- T 11 disciplina scientiae atque sapientiae M adque Pm] 14*iiicatia T ratio tempori T 17 eadem T 19 non quam] numquam HmlP 20 omnium JITm 21 a se om.T 22 si] et si II et a] et ea P ea H uolumtate Pml 23 eoquae P 24 achademica Mml his T meocribus Pml )

Multum me autem adiuuabis pro te deprecantem, si non nos exaudiri posse desperes nitarisque nobiscum et non solum uotis sed etiam uoluntate atque illa tua naturali mentis altitudine, propter quam te quaero, qua singulariterdelector, quam semper admiror, quae in te — pro nefas! — illis rerum domesticarum nubibus quasi fulmen inuoluitur et multos ac paene omnes latet, me autem et alium uel tertium familiarissimos tuos latere non potest, qui saepe non solum attente audiuimus murmura tua sed etiam nonnulla fulgora fulminibus propiora conspeximus. quis enim, ut cetera pro tempore taceam et unum commemorem, quis, inquam, tam subito umquam tantum intonuit tantumque lumine mentis emicuit, ut sub uno fremitu rationis et quodam coruscamine temperantiae uno die illa pridie saeuissima penitus libido moreretur? ergo non erumpet aliquando ista uirtus et multorum desperantium risus in horrorem stuporemque conuertet et locuta in terris quasi quaedam futurorum signa rursus proiecto totius corporis onere recurret in caelum? ergone Augustinus de Romaniano frustra ista dixit? non sinet ille. cui me totum dedi, quem nunc recognoscere aliquantum coepi. [*]( 1 cf. Uerg. Aen. VIII 535. XII 739 10 cf. I Cor. 1, 24 ) [*]( 3 qualicumque M 5 intentione M cursus M 7 iocundissimusquae MPmlT 8 sim HMT edd. 10 ora P di sapientiam T 11 quae P misteria PmIT 12 autem me M edd. 13 desperas Mml et P et tu HMT edd. 15 quam te ex quante Tm2 qua* (e ras.) P 16 quasi] qua P flumen M 17 pene P 19 fulgura llMT edd. 21 inquā * (m ras.) P unquam (corr. m2) P 22 uno] illo T 23 illa om.M pridie] et pr. T 24 ergone HMPm2T edd. 26 conuertat Tml 27 recurret] currit HMP 28 romoniano Tml illa Tml 29 aliquantum om-M )

Ergo adgredere mecum philosophiam; hic est quidquid te anxium saepe atque dubitantem mirabiliter solet mouere. non enim metuo aut a socordia morum aut a tarditate ingenio tuo. quis te, quando aliquantum respirare concessum est, in sermonibus nostris uigilantior, quis acutior apparuit? ego tibi gratiam non repensabo ? an fortasse paululum debeo ? tu me adulescentulum pauperem ad studia pergentem et domo et sumtu et, quod plus est, animo excepisti; tu patre orbatum amicitia consolatus es, hortatione animasti, ope adiuuisti; tu in nostro ipso municipio fauore familiaritate communicatione domus tuae paene tecum clarum primatemque fecisti; tu Karthaginem inlustrioris professionis gratia remeantem, cum tibi et meorum nulli consilium meum spemque aperuissem, quamuis aliquantum illo tibi insito — quia ibi iam docebam — patriae amore cunctatus es, tamen ubi euincere adulescentis cupiditatem ad ea quae uidebantur meliora tendentis nequiuisti, ex dehortatore in adiutorem mira beniuolentiae moderatione conuersus es. tu necessariis omnibus iter adminiculasti meum; tu ibidem rursus, qui cunabula et quasi nidum studiorum meorum foueras, iam uolare audentis sustentasti rudimenta; tu etiam, cum te absente atque ignorante nauigassem, nonnihil suscensens, quod non tecum communicassem, ut solerem, atque aliud quiduis quam contumaciam suspicans mansisti inconcussus in amicitia nec plus ante oculos tuos liberi deserti a magistro quam nostrae mentis penetralia puritasque uersata est.

Postremo quidquid de otio meo modo gaudeo, quod a superfluarum cupiditatium uinculis euolaui, quod depositis oneribus [*]( 7,cf. Conf. II 3, 5 11 cf. Conf. III 1, 1 20 cf. Conf. V 8, 14 sq. ) [*]( 1 atgredere Tml 2 mirabiliter om.M 3 ingenii tui Hm2M edd. quis] quis enim edd. 4 respirere Pml 5 egone IIPm2 ergone MT edd. 6 adolescentulum T 7 studia] peregrina studia T edd. sumptu HMPm2T pus Pml 8 consulatus Pml 9 ope**P ope adiuuisti om.Mml 11 fecisti] me fecisti edd. Kartaginem M cartaginem T carthaginem H proffessionis P 12 tibi] tibi soli Ta spemque om.M 14 aduliscentis P 15 quiuisti Pml nequisti m 17 tu neces (sariis) Pm2 in ras. necessarium M 18 cunabla Pml 19 tu* (m ras.) P 20 innorante Pml imnorante Pm2 nihil Tm succensens T succenses M 21 cummunicassem P quicquiduis H qua H contumatia Pml contumacia H 22 suspicas Pml in amicitia inconcussus T 23 nostri (om. mentis) H penitralia T 26 cupiditatum MT edd. )

Itaque cum admoto nobis fomite discessisses, numquam cessauimus inhiantes in philosophiam atque illam uitam, quae inter nos placuit atque conuenit, prorsus nihil aliud cogitare atque id constanter quidem, sed minus acriter agebamus, putabamus tamen satis nos agere. et quoniam nondum aderat ea flamma, quae summa nos arreptura erat, illam qualem aestuabamus arbitrabamur esse uel maximam, cum ecce tibi libri quidam pleni, ut ait Celsinus, bonas res Arabicas ubi exhalarunt in nos, ubi illi flammulae instillarunt pretiosissimi unguenti guttas paucissimas, incredibile, Romaniane, incredibile et ultra quam de me fortasse et tu credis — quid amplius dicam? — etiam mihi ipsi de me ipso incredibile incendium concitarunt. quis me tunc honor, quae hominum pompa, quae inanis [*](13 cf. Conf. VI 14, 24 21 cf. Conf. VII 9, 13 ) [*]( 1 cu*rarum P 2 ipsum summum a 3 inpulis Pm] 4 adhoc HP 6 motus T edd. ueheinenterquae Pml assere**rem P 8 philosoph+andi (i ras.) P 9 oficio Pml 10 pudori:-] pudoris mei uani Hm2M edd. pudoris uani mei T inepte P 11 pr. tam] utam Pml es] esse P esses H 12 inflammatus es M ilarum Pml 13 exemeris a 15 amoto HTm2 \' amodo Tml amato P a nobis T 18 sed] sed forte a 19 nundum P eaJ hęc T 20 nos om.Mm2 \' areptura Pml qualem] qua lenta Tm qua iam a uel esse elld. 21 pleni] plinii M 22 exhilarunt T illae Ha 23 pre- ciosissimi MP ungenti T 24 incredibile* (s ras.) P *amplius (i ras.) P 25 concitauerunt M)