Noctes Atticae

Gellius, Aulus

Gellius, Aulus. The Attic Nights of Aulus Gellius. Rolfe, John C., editor. Cambridge, Mass.; London: Harvard University Press; William Heinemann, 1927 (printing).

  1. Tityre, dum redeo, brevis est via, pasce capellas
  2. Et potum pastas age, Tityre, et inter agendum
  3. Occursare capro, cornu ferit ille, caveto.

Et quoniam de transferendis sententiis loquor, memini audisse me ex Valerii Probi discipulis, docti hominis et in legendis pensitandisque veteribus scriptis bene callidi, solitum eum dicere, nihil quicquam tam inprospere Vergilium ex Homero vertisse quam versus hos amoenissimos, quos de Nausicaa Homerus fecit:

  1. Οἵη δʼ Ἄρτεμις εἶσι κατʼ οὔρεος ἰοχέαιρα,
  2. Ἢ κατὰ Τηΰγετον περιμήκετον ἢ Ἐρύμανθον
  3. Τερπομένη κάπροισι καὶ ὠκείῃς ἐλάφοισιν·
  4. Τῇ δέ θʼ ἅμα νύμφαι, κοῦραι Διὸς αἰγιόχοιο,
  5. Ἀγρονόμοι παίζουσι· γέγηθε δέ τε φρένα Λητώ·
  6. Πασάων δʼ ὕπερ ἥ γε κάρη ἔχει ἠδὲ μέτωπα,
  7. Ῥεῖα δʼ ἀριγνώτη πέλεται, καλαὶ δέ τε πᾶσαι,—

  1. Qualis in Eurotae ripis aut per iuga Cynthi
  2. Exercet Diana , quam mille secutae
  3. Hinc atque hinc glomerantur Oriades. Illa pharetram
  4. Fert humero gradiensque deas supereminet omnis.
  5. Latonae tacitum pertemptant gaudia pectus.

Primum omnium id visum esse dicebant Probo, quod aput Homerum quidem virgo Nausicaa, ludibunda inter familiares puellas in locis solis, recte atque commode confertur cum Diana venante in iugis montium inter agrestes deas, nequaquam autem conveniens Vergilium fecisse, quoniam Dido in urbe media ingrediens inter Tyrios principes cultu atque incessu serio, instans operi, sicut ipse ait, regnisque futuris, nihil eius similitudinis capere possit, quae lusibus atque venatibus Dianae congruat;

tum postea, quod Homerus studia atque oblectamenta in venando Dianae honeste aperteque dicit, Vergilius autem, cum de venatu deae nihil dixisset, pharetram tantum facit eam ferre in humero, tamquam sit onus et sarcina; atque illud impense Probum esse demiratum in Vergilio dicebant, quod Homerica quidem Λητώ gaudium gaudeat genuinum et intimum atque in ipso penetrali cordis et animae vigens, siquidem non aliud est: γέγηθε δέ τε φρένα Λητώ, ipse autem, imitari ea volens, gaudia fecerit pigra et levia et cunctantia et quasi in summo pectore supernantia:

nescire enim sese, quid significaret aliud

pertemptant; praeter ista omnia florem ipsius totius loci Vergilium videri omisisse, quod hunc Homeri versum exigue secutus sït:
  1. Ῥεῖα δʼ ἀριγνώτη πέλεται, καλαὶ δέ τε πᾶσαι,

quando nulla maior cumulatiorque pulcritudinis laus dici potuerit, quam quod una inter omnis pulcras excelleret, una facile et ex omnibus nosceretur.